JABATAN AKAUNTAN NEGARA MALAYSIA PENGURUSAN PEROLEHAN Disediakan Oleh

JABATAN AKAUNTAN NEGARA MALAYSIA PENGURUSAN PEROLEHAN Disediakan Oleh: INSTITUT PERAKAUNAN NEGARA, JANM

DEFINISI PEROLEHAN KERAJAAN v bermaksud urusniaga pembelian oleh pihak kerajaan. v pembelian produk/bekalan, perkhidmatan atau kerja oleh pihak kerajaan. v Ia merupakan suatu urusan permintaan bagi bekalan, perkhidmatan atau kerja dalam pasaran mengikut keperluan Kementerian/Jabatan/Agensi pada suatu kemungkinan harga. v Kajian pasaran hendaklah dibuat sebelum perolehan dijalankan bagi memastikan barang yang dibeli mendapat best value for money dengan kualiti terbaik, harga munasabah dan berpatutan. [AP 169. 1] 2

EVOLUSI PEROLEHAN KERAJAAN DI MALAYSIA 1990 1970 1966 Pasca Kemerdekaan Dasar Ekonomi Baru (DEB) Pembangunan dengan Pemilikan Ekuiti : Sangat dipengaruhi oleh Britain • Keperluan operasi dalam Kerajaan terutama bekalan pejabat • Pembasmian kemiskinan & penyusunan semula masyarakat • Pelaksanaan: Ø Dasar Bumiputera (1974) Ø Kontrak Pusat (1967) 2000 2010 Vision 2020 Dasar Pembangunan Nasional Dasar Wawasan Negara 2020 Model Ekonomi Baru Membangunkan Malaysia ke arah negara maju: q Sokongan kepada industri tempatan • Dasar Barangan Tempatan dan Perkhidmatan (1995) • Kontrak Pusat • Kemudahan Kewangan kepada Pembekal/Kontraktor Tempatan q Menambahbaik Sistem Penyampaian • Decentralization & Empowerment • Sistem e. Perolehan dan Portal My. PROCUREMENT • Pemurnian pekeliling dan peraturan perolehan Kerajaan q Tadbir Urus Yang Baik • Integrity Pact • Penubuhan Unit Pematuhan di BPK • Tindakan tatatertib kepada pembekal bermasalah 3 q Liberalisasi • Rundingan FTAs mengenai perolehan Kerajaan 3

UNDANG – UNDANG BERKAITAN 4

AKTA TATACARA KEWANGAN 1957 q “Suatu Akta yang diperuntukan bagi pengawalan dan pengelolaan wang awam Malaysia, dan bagi acara pengakaunan serta kewangan, termasuk acara bagi pemungutan, penjagaan dan pembayaran wang awam Persekutuan dan negeri dan pembelian, penjagaan dan pelupusan harta awam dan perkara-perkara yang bersangkutan dengannya”. 5

Seksyen 6(1) Akta Tatacara Kewangan 1957 “Pengelolaan Kumpulan Wang Disatukan Persekutuan dan penyeliaan, pengawalan dan arahan semua perkara berhubung dengan hal ehwal kewangan Persekutuan, yang tidak diserah hak khususnya kepada sesiapa oleh sebarang undang-undang lain hendaklah tertakluk kepada Perlembagaan Persekutuan dan Akta ini, diletakhak pada Menteri” 6

UNDANG-UNDANG & PERATURAN BERKAITAN PEROLEHAN KERAJAAN Akta Tatacara Kewangan 1957 (Pindaan 1972) Arahan Perbendaharaan (Pindaan 2008) 1 PP – BIDANG PEROLEHAN KERAJAAN (PK) / 2013 8 TOPIK BERKAITAN PK 7 Akta Kontrak Kerajaan 1949

PIHAK BERKUASA KEWANGAN PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN/NEGERI KEWANGAN PERSEKUTUAN MENTERI KEWANGAN MALAYSIA KEWANGAN NEGERI MENTERI BESAR/KETUA MENTERI PIHAK BERKUASA TEMPATAN/ BADAN BERKANUN DAN SYARIKAT KERAJAAN MAJLIS/LEMBAGA PENGARAH 8

PERWAKILAN KUASA DELEGATION AND EMPOWERMENT PERSEKUTUAN Menteri Kewangan Kementerian (Pegawai Pengawal) e. g. Ketua Setiausaha Perwakilan Kuasa – Section 15 A Akta Tatacara Kewangan 1957, Ordinan Perwakilan Kuasa 1956 Pusat Tanggungjawab (PTJ) Bahagian di Kementerian e. g. Bah. Perolehan Agensi Persekutuan e. g. Pusat Darah Negara 9 Pejabat Persekutuan di Negeri - negeri e. g. Pej. Kesihatan Negeri

OBJEKTIF PEROLEHAN KERAJAAN PEMANGKIN USAHA RANGSANGAN EKONOMI MENCAPAI OBJEKTIF SOSIO EKONOMI BUMIPUTERA PENGURUSAN WANG AWAM YANG CEKAP MEWAKILI 15 -20% GDP PEROLEHAN KERAJAAN INOVASI DAN DAYA SAING NEGARA 10 MENJANA EKONOMI – PROJEK & PELUANG PEKERJAAN

DASAR & PRINSIP PEROLEHAN KERAJAAN 11

TERAS PEROLEHAN KERAJAAN Teras PK dibangunkan berasaskan 2 elemen utama: PRINSIP DASAR 12

ü Akauntabiliti Awam ü Persaingan Terbuka ü Diuruskan Secara Telus ü Adil dan Saksama ü Nilai Faedah Terbaik 13

ADIL & SAKSAMA 1 Spesifikasi secara umum tanpa mengkhususkan kepada jenama atau buatan tertentu, model tertentu atau rujukan negara asal 2 Maklumat yang mencukupi kepada semua pembida 3 Tempoh yang munasabah untuk mengemukakan bida 4 Penilaian dibuat secara objektif dan sama 5 Semua bida dinilai berdasarkan kriteria yang sama 14

ADIL & SAKSAMA EQUAL FOOTING 6 Tiada pengaruh luar 7 Tiada kepentingan peribadi 8 Maklumat yang dikemukakan oleh setiap pembida adalah sulit 9 Penilaian yang dibuat oleh Jawatankuasa Penilai dilantik oleh Pegawai Pengawal/Ketua Jabatan 10 Menerima harga tawaran berdasarkan harga penilaian terendah dan munasabah (lowest and acceptable evaluated offer) 15

NILAI FAEDAH YANG TERBAIK Dalam Perolehan Kerajaan Melibatkan Dana/Wang Awam Perbandingan Keseluruhan Jangka Hayat, Kos & Kualiti Kombinasi Pelbagai Faktor Seperti Teknikal, Kewangan, Prestasi dan Risiko Prinsip Teras Yang Diterima Umum (globally accepted) Analisis Perbandingan Perolehan Lampau Persaingan Terbuka Di Kalangan Syarikat/Firma 16 Kajian Pasaran Untuk Memastikan Harga Perolehan Yang Munasabah Perbandingan Kos Analisis dan Faedahnya Melalui Kaedah Life-Cycle Costing Total cost bids

NILAI FAEDAH YANG TERBAIK Melalui e. Perolehan 1 Katalog dan harga dipaparkan dalam Sistem e. Procurement 2 Perancangan perolehan 3 Reverse auction (e. Bidding) 4 Analisis ke atas perolehan lampau 5 Pengesahan harga berdasarkan kajian pasaran 17

1. Dasar Penggunaan Kandungan / Produk / Perkhidmatan Tempatan 7. Peraturan Perolehan Perkhidmatan Percetakan Dokumen Kerajaan 2. Dasar Perolehan Barang Import 8. Pelaksanaan Industrialised Building System (IBS) 3. Dasar Penggunaan Mata Wang 9. GPIS dan My. PROCUMENT 4. Dasar Keutamaan Syarikat Bumiputera 10. Garis Panduan Mengenai Penyelarasan Penggunaan Dan Perolehan Kemudahan Peralatan Teknologi Baru 5. Dasar & Garis Panduan Program Kolaborasi Industri 6. Polisi Lalui Hijau Untuk Perusahaan Kecil Dan Sedehana 11. Pelaksanaan Hijau Kerajaan Portal Perolehan 12. Dasar Pengilangan Semula 13. Dasar Kenaan GST 18

PENGGUNAAN BAHAN/BARANGAN/PERKHIDMATAN TEMPATAN [1 PP - PK 1, Perenggan 6 (i)] Bahan/barangan keluaran tempatan hendaklah memenuhi Standard Malaysia (MS) atau standard antarabangsa lain yang diiktiraf. Semua perolehan bekalan/perkhidmatan hendaklah diperoleh secara tempatan Bagi perolehan kerja, agensi wajib menggunakan senarai bahan-bahan binaan tempatan yang dikeluarkan oleh IKRAM QA Services Sdn. Bhd. Bagi perolehan bekalan, agensi wajib menggunakan barangan keluaran tempatan yang disenaraikan oleh SIRIM QAS Sdn. Bhd. 19

PEROLEHAN BARANG-BARANG IMPORT a) Bahan/barangan import melebihi RM 50, 000 bagi satu item perlu mendapat kelulusan MITI [1 PP - PK 1, Perenggan 6 (ii)] Surat MITI kepada MOF bth 22 Julai 2014 memaklumkan berkuatkuasa 1 Ogos 2014 semua agensi Kerajaan diminta untuk merujuk terus kepada agensi-agensi untuk mengenalpasti pengeluar/pemasang tempatan sebelum perolehan barangan import di buat. - Oleh itu, tidak perlu lagi merujuk kepada MITI b) Bahan/barangan yang bernilai melebihi RM 50, 000 bagi setiap item atau RM 200, 000 bagi satu kontrak hendaklah dilaksanakan secara Free On Board (FOB) [AP 234, 1 PP - PK 1, Perenggan 6 (ii)] c) Menggunakan syarikat perkhidmatan pengangkutan tempatan (Multimodal Transport Operator - 34 MTO) [1 PP - PK 2, Perenggan 4] d) Perlindungan insurans melalui KWIBK [AP 229, [1 PP - PK 1, Perenggan 6 (ii)] 20

PEMINDAHAN TEKNOLOGI [1 PP - PK 1, PERENGGAN 6(V)] a) Membantu institusi dan industri tempatan dalam mempertingkatkan kepakaran dalam pelbagai bidang terutamanya yang melibatkan teknologi terkini/moden. b) Lazimnya dilaksanakan melalui program offset dengan kerjasama industri tempatan/luar negara bagi perolehan strategik dan berteknologi tinggi. c) Perolehan Tempatan adalah lebih RM 50 juta dan Perolehan Luar Negara RM 100 juta 21

KEUTAMAAN SYARIKAT BUMIPUTERA DALAM PEROLEHAN KERAJAAN [1 PP - PK 1, PERENGGAN 6(IV)] a) Syarikat yang diiktiraf sebagai syarikat Bumiputera: sekurang-kurangnya 51% dikuasai Bumiputera (Saham, Lembaga Pengarah dan Pengurusan). b) Sijil taraf Bumiputera dikeluarkan oleh Kementerian Kewangan (bekalan atau perkhidmatan) atau Pusat Khidmat Kontraktor (PKK) (kerja). 22

KEUTAMAAN BUMIPUTERA BAGI PEROLEHAN BEKALAN DAN PERKHIDMATAN [1 PP - PK 1, PERENGGAN 6(IV)] i) Perolehan > RM 50, 000 hingga RM 100, 000 hendaklah diperoleh di kalangan syarikat Bumiputera yang berdaftar dengan Kementerian Kewangan sahaja ii) Melebihi RM 100, 000 keutamaan harga kepada syarikat Bumiputera Nilai Perolehan % Keutamaan melebihi RM 100 ribu – RM 500 ribu 10% melebihi RM 500, 000 – RM 1. 5 juta 7% melebihi RM 1. 5 juta – RM 5 juta 5% melebihi RM 5 juta – RM 10 juta 3% melebihi RM 10 juta – RM 15 juta 2. 5% melebihi RM 15 juta Tiada (Keutamaan harga ini berdasarkan nilai tawaran terendah dan boleh diterima daripada syarikat Bukan Bumiputera) 23

FORMULA PENGIRAAN Langkah 1: Harga Tawaran Pembekal Bumiputera (B) Harga Tawaran Pembekal Bukan Bumiputera (BB) = Perbezaan Harga (RM) Langkah 2: Peratus Perbezaan (%)= Perbezaan Harga Tawaran BB 24 x 100

FORMULA PENGIRAAN Langkah 3: Bandingkan % Perbezaan dengan % Keutamaan yang telah ditetapkan Nilai Perolehan % Keutamaan melebihi RM 100 ribu – RM 500 ribu 10% melebihi RM 500, 000 – RM 1. 5 juta 7% melebihi RM 1. 5 juta – RM 5 juta 5% melebihi RM 5 juta – RM 10 juta 3% melebihi RM 10 juta – RM 15 juta 2. 5% melebihi RM 15 juta Tiada Jika % Perbezaan < % Keutamaan=pilih pembekal Bumiputera Jika % Perbezaan > % Keutamaan=pilih pembekal Bukan Bumiputera 25

CONTOH 1 Langkah 1: Harga Tawaran Pembekal Bumiputera (B) : RM 10, 700, 000 Harga Tawaran Pembekal Bukan Bumiputera (BB) : RM 10, 500, 000 = RM 200, 000 Perbezaan Harga (RM) Langkah 2: Peratus Perbezaan (%) = 200, 000 X 100 10, 500, 000 = 1. 9% 26

CONTOH 1 Langkah 3: Bandingkan % Perbezaan dengan % Keutamaan yang telah ditetapkan Nilai Perolehan % Keutamaan melebihi RM 100 ribu – RM 500 ribu 10% melebihi RM 500, 000 – RM 1. 5 juta 7% melebihi RM 1. 5 juta – RM 5 juta 5% melebihi RM 5 juta – RM 10 juta 3% melebihi RM 10 juta – RM 15 juta 2. 5% melebihi RM 15 juta Tiada % Perbezaan 1. 9% < % Keutamaan 2. 5% Pilih Pembekal Bumiputera 27

CONTOH 2 Langkah 1: Harga Tawaran Pembekal Bumiputera (B) : RM 5, 100, 000 — Harga Tawaran Pembekal Bukan Bumiputera (BB) 4, 900, 000 = : RM RM 200, 000 Perbezaan Harga (RM) Langkah 2: Peratus Perbezaan (%) = 200, 000 4, 900, 000 = X 100 4. 08% 28

CONTOH 2 Langkah 3: Bandingkan % Perbezaan dengan % Keutamaan yang telah ditetapkan Nilai Perolehan % Keutamaan melebihi RM 100 ribu – RM 500 ribu 10% melebihi RM 500, 000 – RM 1. 5 juta 7% melebihi RM 1. 5 juta – RM 5 juta 5% melebihi RM 5 juta – RM 10 juta 3% melebihi RM 10 juta – RM 15 juta 2. 5% melebihi RM 15 juta Tiada % Perbezaan 4. 08% Perbandingan berdasarkan harga tawaran pembekal Bumiputera (RM 5. 1 juta) % Keutamaan > 3% Pilih Pembekal Bukan Bumiputera 29

KEUTAMAAN PEMBUAT ATAU PENGILANG BUMIPUTERA i) Memberi keutamaan kepada syarikat yang bertaraf pembuat atau pengilang Bumiputera ii) Sekiranya perolehan bekalan dilaksanakan secara terbuka di kalangan pembuat tempatan, keutamaan harga hendaklah diberi kepada pembuat Bumiputera Nilai Perolehan % Keutamaan sehingga RM 10 juta 10% melebihi RM 10 juta – RM 100 juta 5% melebihi RM 100 juta 3% (Keutamaan harga ini berdasarkan nilai tawaran terendah dan boleh diterima daripada pembuat Bukan Bumiputera) 30

KEUTAMAAN BUMIPUTERA UNTUK KONTRAK KERJA [1 PP – PK 1, PERENGGAN 6(IV)] KERJA-KERJA YANG DIKHASKAN KEPADA BUMIPUTERA i) Kerja-kerja bernilai kurang daripada RM 200 ribu (Gred G 1) ii) Sekurang-kurangnya 50% bagi projek bernilai RM 200, 000 hingga RM 350, 000 dikhaskan untuk ditandingi di kalangan Bumiputera iii)30% daripada peruntukan tahunan kerja, untuk dikhaskan kepada Bumiputera (tidak termasuk kerja-kerja kecil kurang daripada RM 200, 000) iv) Tender terhad tidak melebihi RM 5 juta [PK 2 Perenggan 9] 31 31

KEUTAMAAN KERJA PRIME COST SUM/ MEKANIKAL/ELEKTRIKAL/PAKAR [1 PP – PK 1, PERENGGAN 6(IV)] Keutamaan harga hendaklah diberikan kepada syarikat Bumiputera bagi kerja *Prime Cost Sum/Mekanikal/Elektrikal/Pakar Nilai Perolehan % Keutamaan melebihi RM 100 ribu – RM 500 ribu 10% melebihi RM 500, 000 – RM 1. 5 juta 7% melebihi RM 1. 5 juta – RM 5 juta 5% melebihi RM 5 juta – RM 10 juta 3% melebihi RM 10 juta – RM 15 juta 2. 5% melebihi RM 15 juta Tiada (Cara pengiraan sama dengan pengiraan peratusan keutamaan untuk perolehan Bekalan dan Perkhidmatan) 32

PRIME COST SUM “ Jumlah wang yang diperuntukkan bagi kerja yang akan dilaksanakan oleh Subkontraktor Dinamakan, atau bagi bahan atau barang yang akan didapatkan daripada Pembekal Dinamakan. ” 33

Dasar-Dasar Lain Ø Dasar Penggunaan Mata Wang ü Tender tempatan - Ringgit Malaysia ü Barang Original Equipment Manufacturer – RM / Matawang asing (tawaran & bayaran menggunakan matawang yang sama) ü Tender Antarabangsa ü Kontraktor luar – mata wang asing ü Kontraktor tempatan – RM / mata wang asing ü Penilaian harga – kadar pertukaran mata wang pada tarikh tutup tender Ø Dasar Program Kolaborasi Industri ü Mengurangkan kebergantungan kepada luar Negara ü Galakan pemindahan teknologi ü Program Pengukuhan Ekonomi (PPE), Perdaganga Timbalbalas dan offset Ø Polisi Laluan Hijau Untuk Perusahaan Kecil dan Sederhana Ø bertujuan untuk mempercepat dan mempermudah segala urusan yang disediakan kepada Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS) yang berinovatif melalui pembiayaan, galakan cukai, perolehan Kerajaan dan keutamaan di dalam urusan perolehan syarikat milik Menteri Kewangan Diperbadankan 34

Dasar-Dasar Lain Ø Peraturan Perolehan Perkhidmatan Percetakan Kerajaan ü Syarikat Bumiputera yang berdaftar dengan Mo. F Ø Pelaksanaan Industrialised Building System (IBS) ü Komponen pembinaan dihasilkan di dalam keadaan terkawal (di kilang atau di tapak bina), diangkut dan dipasang dalam kerja pembinaan dengan penggunaan pekerja yang minimum di tapak. Ø Pengumpulan Maklumat Perolehan Kerajaan Melalui Aplikasi Government Procurement Information System (GPIS) & Portal My. PROCUMENT Ø Data perolehan dikunci masuk dalam GPIS & My. Procement Ø Laporan GPIS dicetak setiap bulan ditandatangan oleh Ketua Jabatan/ Bahagian/ Seksyen/ pegawai yang diberi kuasa untuk menguruskan perolehan Ø Garis Panduan Mengenai Penyelarasan Penggunaan Dan Perolehan Kemudahan Peralatan Teknologi Baru di Agensi Kerajaan Ø Untuk mengelakan pertindihan dan pembaziran Ø Perlu rujuk Jawatankuasa Penyelarasan Perolehan Kemudahan dan Peralatan Teknologi Baru (JPPKPTB) di Kementerian Sains, Teknologi dan Inovasi. 35

Dasar-Dasar Lain Ø Pelaksanaan Perolehan Hijau Kerajaan (Government Green Procurement) ü Perolehan B/P/K mengambil kira kriteria dan standard alam sekitar untuk memulihara alam sekitar Ø Dasar Pengilangan Semula ü Proses mengilang semula komponen, enjin, jentera atau kenderaan mengikut spesifikasi pembuat asal untuk menjadi seperti baru (as good as new) ü satu cara melanjutkan hayat guna aset-aset bernilai Kerajaan tanpa melibatkan implikasi kewangan yang besar Ø Dasar Kenaan GST Dalam Perolehan Kerajaan Ø Bekalan tidak dikenakan GST (kecuali kereta import & RON 97) Ø Certificate of GST Relief (Co. GSTR) Ø Perkhidmatan & Kerja dikenakan GST Ø Tawaran Harga : Tanpa GST Ø SST : Harga tawaran + GST 36

PERANCANGAN PEROLEHAN 37

TANGGUNGJAWAB PEGAWAI PENGAWAL/KETUA JABATAN v Merancang perolehan tahunan Agensi dan memastikan perolehan tidak di pecah kecil untuk mengelak sebut harga dan tender. v Memastikan perolehan bagi jenis item yang sama dalam setahun yang melebihi had nilai tertentu dibuat mengikut peraturan perolehan semasa yang ditetapkan. v Memantau pelaksanaan perolehan di Agensi beserta Unit Audit Dalam. v Memastikan pematuhan semua peraturan kewangan yang ditetapkan oleh Kementerian Kewangan v Pengecualian daripada mana-mana peraturan kewangan yang ditetapkan hendaklah terlebih dahulu mendapat kelulusan bertulis daripada KSP atau Pegawai Kewangan Negeri, mengikut mana yang berkenaan. 38

• Objektif: Ø Tingkatkan ketulusan Ø Perolehan dirancang dengan teliti dan sistematik Ø Elak kelewatan, penyelewangan, salah guna kuasa dan perolehan di luar aturan Ø Perolehan mengikut perancangan selaras dengan prinsip dan peraturan Ø Perbelanjaan berhemah dan elak berbelanjaan di saat akhir Ø Elak shortfall Ø Pembekal & kontraktor membuat persediaan awal • Untuk tender sahaja • Hantar dalam bentuk soft copy (format excel) kepada Mo. F sebelum atau pada 15 Januari • Pegawai Pengawal perlu pastikan penguatkuasaan penyediaan perancangan perolehan

PTJ • Sedia perancangan mengikut kelulusan bajet • Kaji semula penetapan kaedah perolehan oleh PTJ Ketua • Cadang kaedah perolehan yang sesuai Jabatan • Peraku Perancangan Perolehan • • Pegawai • Pengawal • Kementerian Kewanganl Kaji semula penetapan kaedah perolehan oleh KJ Cadang kaedah perolehan yang sesuai Mengesahkan Perancangann Perolehan Hantar kepada Mo. F sebelum atau pada 15 Januari setiap tahun • Mengumpul dan memantau perelahan oleh Agensi

Bil Tajuk Perolehan Kategori (Bekalan/ Perkhidmatan/ Perunding/ Kerja dan Gred Jangkaan pelawaan (bulan) Anggaran Kos (RM) 1. Kontrak Perkhidmatan Kawalan Keselamatan di Bangunan Kementerian XYZ Perkhidmatan 11 Nov 201 X 700, 000 2. Tawaran Pembekalan Toner untuk Ibu Pejabat Jabatan OPQ Bekalan 15 Janauari 201 X 3. Menaiktaraf Pagar dan Sistem Saliran di Pejabat Jabatan ABC Kerja (Gred G 4) Catatan/ pindaan 24 Nov 201 X 1, 200, 000 1, 500, 000 Penting : Jadual perancangan perlu ditandatangani oleh Ketua PTJ/ Ketua Jabatan/ Pegawai Pengawal 41

PENDAFTARAN PEMBEKAL/KONTRAKTOR (AP 184) [1 PP - PK 1/2013, PERENGGAN 7] Semua pembekal dan kontraktor yang ingin berurusan dengan kerajaan perlu berdaftar seperti berikut: a. Bekalan dan Perkhidmatan - b. Kerja - Kementerian Kewangan Perakuan Pendaftaran Kontraktor (CIDB) Sijil Perolehan Kerja Kerajaan (SPKK) (CIDB) Sijil Taraf Bumiputera (STB) : (PKK) 42

OBJEKTIF PENDAFTARAN ü Memastikan hanya syarikat atau kontraktor berkemampuan sahaja turut serta dalam perolehan Kerajaan; ü Memudahkan agensi kerajaan bagi mengenal pasti syarikat atau kontraktor yang berdaftar dalam gred, kategori dan pengkhususan atau bidang yang ditetapkan; ü Membolehkan pemantauan dilakukan terhadap prestasi kontraktor yang terlibat dalam perolehan Kerajaan. Tindakan tatatertib akan dikenakan terhadap kontraktor yang melakukan kesalahan dan gagal memenuhi obligasi kontrak; dan ü Membantu Kerajaan dalam menggubal dasar perolehan. 43

FAEDAH PENDAFTARAN * membolehkan syarikat/kontraktor mengambil bahagian dalam perolehan Kerajaan; * selaras dengan Sistem e. Perolehan, agensi akan mudah mendapat maklumat mengenai barang-barang dalam pasaran; * Syarikat/kontraktor yang berdaftar dikecualikan daripada dikenakan deposit dalam tender Kerajaan; * memudahkan agensi mengenal pasti syarikat atau kontraktor tempatan; * Syarikat/Kontraktor yang berdaftar dengan bidang dan bertaraf pembuat akan mendapat keutamaan harga berbanding dengan ejen atau pengedar; dan * memudahkan pasaran; dan * membantu import. * Syarikat/kontraktor yang berdaftar berpeluang memasarkan barangan atau perkhidmatan yang ditawarkan. agensi membuat kajian 44 mengurangkan barangan

GRED PENDAFTARAN KONTRAKTOR KERJA KATEGORI BANGUNAN/AWAM/MEKANIKAL GRED HAD KEWANGAN G 1 RM 200, 000 dan ke bawah G 2 Melebihi RM 200, 000 hingga RM 500, 000 G 3 Melebihi RM 500, 000 hingga RM 1, 000 G 4 Melebihi RM 1, 000 hingga RM 3, 000 G 5 Melebihi RM 3, 000 hingga RM 5, 000 G 6 Melebihi RM 5, 000 hingga RM 10, 000 G 7 Melebihi RM 10, 000 45

GRED PENDAFTARAN KONTRAKTOR KERJA KATEGORI ELEKTRIK GRED HAD KEWANGAN G 1 Sehingga RM 200, 000 G 2 Sehingga RM 500, 000 G 3 Sehingga RM 1, 000 G 4 Melebihi RM 200, 000 hingga RM 3, 000 G 5 Melebihi RM 200, 000 hingga RM 5, 000 G 6 Melebihi RM 200, 000 hingga RM 10, 000 G 7 Melebihi RM 200, 000 dan ke atas 46

KATEGORI PEROLEHAN KATEGORI BEKALAN PERKHIDMATAN 47 KERJA

KAEDAH PEROLEHAN § Panjar Wang Runcit [AP 3(e)] § Kontrak Pusat/Sistem Panel (AP § Perolehan Darurat § Perolehan Melalui Penggunaan 178) § Pembelian Terus [1 PP - PK 2/2013, Perenggan 5 & 6] § Requisition (untuk perolehan kerja) § Sebut Harga [1 PP - PK 2/2013, Perenggan 7] § Tender [1 PP - PK 2/2013, Perenggan 8] Kontrak Jabatan Lain § Perolehan Secara Gotong. Royong § Perolehan melalui Teknik (JKR & JPS) § Perolehan Perunding § e. Bidding 48 Jabatan

* PEROLEHAN MELALUI PANJAR WANG RUNCIT [AP 97 (d), AP (3(e)] *Untuk kegunaan segera *Tidak melebihi RM 500. 00 *Tiada dokumen pembelian diperlukan (memadai dengan resit) 49

PEROLEHAN MELALUI KONTRAK PUSAT/SISTEM PANEL [AP 178. 1] § Barang-barang guna sama § Perlu rujuk kepada Perbendaharaan Pekeliling berkaitan Kontrak § Guna pesanan Kerajaan sebagai dokumen pembelian § Contoh item Kontrak Pusat/Sistem Panel : Sampul surat, poslaju, alat proprietory elektronik dan alat ganti berkaitan, HDPE fitting, perabot pejabat, kabinet, rak, gerobok besi 50

PEMBELIAN TERUS (BEKALAN DAN PERKHIDMATAN) ( AP 173. 1 (A), AP 173. 1 (B), 1 PP - PK 2/2013, P. 5) Bekalan dan Perkhidmatan (i) Sehingga RM 20, 000 setahun bagi setiap jenis item atau bagi sesuatu kontrak dibuat secara pembelian terus dengan mana-mana pembekal yang berdaftar atau tidak berdaftar dengan Kementerian Kewangan sama ada bertaraf Bumiputera atau Bukan Bumiputera. (ii) Kajian pasaran dengan mendapatkan sekurangnya tiga (3) tawaran harga daripada pembekal tempatan. 51

PEMBELIAN TERUS (BEKALAN DAN PERKHIDMATAN) ( AP 173. 1 (A), AP 173. 1 (B), 1 PP - PK 2/2013, P. 5) (iii) Bagi bidang khusus yang memerlukan lesen atau permit yang sah atau keperluan lain yang disyaratkan mengikut peruntukan undang-undang yang ditetapkan, Agensi hendaklah memastikan bahawa pembekal yang dipilih mematuhi syarat-syarat tersebut. 52

CONTOH PEMBELIAN TERUS • Pembelian pelbagai toner • Pembelian alat tulis (pen, pensel, pembaris, gunting, stapler, pemadam dan sebagainya) • Pelbagai alat ganti • Pelbagai saiz kasut, paku atau bendera negeri-negeri/pelbagai saiz • Komputer, printer, key board, hard disk • Pelbagai jenis atau warna cat • Pelbagai ubat • Bahan-bahan binaan • Kursus bersiri (kursus yang sama tetapi peserta berbeza, kursus modul 1, 2 , 3, 4) – bukan pakej 53

LANTIKAN TERUS (KERJA) [AP 180. 1(B) & AP 180. 2(B)] (i) Perolehan Kerja bernilai tidak melebihi RM 20, 000 – bagi kerja – kerja requisition dan bukan requisition; (ii) Secara lantikan terus kalangan kontraktor Gred G 1; (iii) Kontraktor tempatan/berdaftar di daerah berkaitan sahaja; dan (iv) Guna Inden Kerja/Pesanan Kerajaan. 54

KERJA-KERJA REQUISITION [AP. 180. 1 & 1 PP – PK 2/2013 PERENGGAN 5] § kerja-kerja kecil dan pembaikan yang tidak mengubah struktur asal § nilai kerja > RM 20, 000 hingga RM 50, 000 dipelawa di kalangan kontraktor Gred G 1 secara undian/pusingan § nilai kerja > RM 50, 000 hingga RM 100, 000 dipelawa secara sebut harga di kalangan kontraktor Gred G 1 yang berdaftar dengan CIDB, mempunyai PPK serta SPKK dalam gred/ kategori/pengkhususan berkaitan § gunakan Jadual Kadar Kejuruteraan Awam dan Bangunan § gunakan Inden Kerajaan 55

KERJA-KERJA BUKAN REQUISITION [AP. 180. 2] (i) Kerja-kerja yang tidak menggunakan Jadual Kadar dan bernilai ≤ RM 200, 000 hendaklah dilaksanakan oleh kontraktor Gred G 1; (ii) Kerja-kerja bernilai ≤ RM 20, 000 : boleh dibuat secara lantikan terus di kalangan kontraktor kelas G 1; (iii) Kerja-kerja bernilai > RM 20 ribu hingga RM 200 ribu : sebutharga di kalangan kontraktor kelas G 1; (iv) Kerja-kerja bernilai > RM 200 ribu hingga RM 500 ribu : sebutharga di kalangan kontraktor kelas G 2 AGENSI ADALAH DILARANG MEMECAHKECILKAN NILAI KERJA BAGI MENGELAKKAN SEBUT HARGA/TENDER 56

SEBUT HARGA [AP 170. 1/190(B)(BARU) & 1 PP – PK 2/2013, PERENGGAN 6] • Bekalan dan Perkhidmatan RM 50, 000 hingga RM 500, 000 setahun i) Melebihi RM 50, 000 hingga RM 100, 000 dipelawa di kalangan pembuat/pembekal bertaraf Bumiputera yang berdaftar dengan Kementerian Kewangan dalam kod bidang yang berkaitan. ii) Melebihi RM 100, 000 hingga RM 500, 000 terbuka kepada pembuat atau pembekal Bumiputera atau Bukan Bumiputer yang berdaftar dengan Kementerian Kewangan dalam kod bidang yang berkaitan. • Kerja Melebihi RM 20, 000 hingga RM 500, 000 setahun yang tidak menggunakan Jadual Kadar Kejuruteraan Awam dan Bangunan. 57

SEBUT HARGA (samb. ) • Pelawaan dibuat kepada sekurang-kurangnya lima (5) pembuat atau pembekal tempatan. • Dokumen seperti di Lampiran Q (AP) digunakan bagi bekalan/perkhidmatan dan borang/format JKR/JPS boleh digunakan. • Diproses seperti tender. • Setuju terima Jawatankuasa Sebut Harga. • Perolehan bekalan/perkhidmatan bagi setiap jenis item melebihi RM 20, 000 hingga RM 50, 000 setahun/ bagi sesuatu kontrak hendaklah dibuat secara sebut harga dengan mempelawa sekurangnya tiga (3) pembekal tempatan yang berdaftar dengan Kementerian Kewangan sama ada bertaraf Bumiputera atau Bukan Bumiputera. Beberapa kelonggaran adalah dibenarkan bagi kaedah perolehan ini. [1 PP - PK 2/2013, Perenggan 5(vi)] 58

KAEDAH PEROLEHAN Maksud pembuat/ pembekal/ kontraktor tempatan: v Pembuat/pembekal/kontraktor yang berdaftar dengan Kementerian Kewangan/CIDB dan beralamat di negeri berkenaan. v Sekiranya bilangan pembuat/pembekal/kontraktor di negeri berkenaan tidak mencukupi, pembuat/pembekal/kontraktor di negeri berhampiran/ sempadan boleh dipelawa 59

TENDER [AP 171. 1, 180, 190(C) & [1 PP – PK 2/2013, PERENGGAN 8]] • Bekalan/Perkhidmatan/Kerja - Nilai perolehan melebihi RM 500, 000 setahun. • Di iklan dalam sekurang-kurangnya 1 akhbar harian tempatan utama Bahasa Melayu (tender tempatan). Sekurang-kurangnya 1 akhbar harian tempatan utama Bahasa Melayu dan 1 akhbar harian tempatan utama Bahasa Inggeris (tender antarabangsa). • Di iklan tidak kurang dari 21 hari (tender tempatan) dan tidak kurang dari 56 hari (tender antarabangsa). • Diterima dalam sampul surat berlakri. • Peti tender yang berkunci disediakan. • Dibuka oleh Jawatankuasa Pembuka Tender. • Dinilai oleh Jawatankuasa Penilaian Tender. • Ditimbang dan diluluskan oleh Lembaga Perolehan. 60

RINGKASAN KAEDAH PEROLEHAN UTAMA Bekalan & Perkhidmatan Pembelian Terus Bawah RM 20, 000 -Terbuka kepada semua. -Pendaftaran dengan MOF tidak diperlukan Bawah RM 20, 000 -Terbuka untuk kontraktor Gred G 1 dan Bumiputera sahaja Di bawah RM 50, 000 (Dengan Jadual Kadar Harga) Di bawah RM 20, 000 (Tanpa Jadual Kadar Harga) -Terbuka untuk kontraktor Gred G 1 tempatan dan Bumiputera sahaja Lantikan Terus/ Pusingan Kerja/Melalui Undian Sebutharga Kerja Melebihi RM 20, 000 sehingga RM 500, 000 -Terbuka di kalangan pembuat/ pembekal tempatan sahaja -> RM 50, 000 - RM 100, 000 (dipelawa di kalangan pembuat/ pembekal bertaraf Bumiputera) -> RM 100, 000 - RM 500, 000 (terbuka kepada pembuat / pembekal) a) Melebihi RM 20, 000 - RM 200, 000 (Tanpa Jadual Kadar Harga) Terbuka untuk kontraktor Gred G 1 tempatan dan Bumiputera sahaja b) Melebihi RM 200, 000 to RM 500, 000 Terbuka kepada kontraktor Gred 2 Melebihi RM 500, 000 Terbuka kepada Kontraktor Gred 3 sehingga Tender Note: Registration with respective - Terbuka kepada pembuat/ 61 unless stated above authorities (i. e. MOF and CIDB) is required pembekal Gred 7 berdasarkan had nilai yang berkenaan

LAIN-LAIN KAEDAH PEROLEHAN 62

PEROLEHAN DARURAT [AP 173. 2] • Perolehan yang perlu dibuat segera/serta merta di mana kelewatan perolehan akan memudarat dan menjejaskan perkhidmatan dan kepentingan awam • Skop dihadkan kepada setakat untuk menampung keperluan darurat berkenaan. • Prosedur biasa perolehan dikecualikan. • Kemukakan laporan terperinci melalui Pegawai Pengawal kepada Perbendaharaan dalam tempoh satu (1) bulan dari tarikh perolehan. 63

PENGGUNAAN KONTRAK JABATAN LAIN (AP 178. 2) • Mendapatkan kelulusan Kementerian Kewangan dan persetujuan daripada Agensi yang mengikat kontrak; • Kontrak masih berkuat kuasa; • Tiada tambahan kuantiti kepada kontrak asal; dan • Tertakluk kepada baki kuantiti yang masih ada dan belum digunakan oleh agensi utama. 64

PEROLEHAN SECARA GOTONG-ROYONG (1 PP – PK 2/2013, Perenggan 13) Ø Konsep kerja beramai-ramai tanpa mengharap keuntungan kewangan dan bercorak kemasyarakatan Ø Kriteria : (a) Had maksimum kewangan sebanyak RM 100, 000; (b) Tidak memerlukan kepakaran khusus seperti M&E; (c) Diterajui oleh JKKK atau pertubuhan atau persatuan yang melibatkan masyarakat setempat; (e) Projek dipersetujui oleh Pegawai Pengawal dan Pegawai Penyelia yang dilantik oleh Pemegang Waran untuk memastikan hal-hal kewangan diuruskan dengan betul dan mengesahkan projek berkenaan siap; dan (f) Tempoh tidak lebih 14 hari berturut-turut atau 14 hari dalam tempoh 3 bulan dan 20% daripada peruntukan sebagai elaun sagu hati bagi peserta gotong-royong. 65 65

RUJUKAN KEPADA JABATAN TEKNIK (AP 182. 1 dan 1 PP – PK 3. 1/2013) - Semua Jabatan Bukan Teknik hendaklah mendapatkan perkhidmatan daripada Jabatan Teknik (JKR/JPS) bagi melaksanakan semua projek kerja tertakluk kepada peraturan yang berkuat kuasa dari semasa ke semasa. - Kementerian atau Jabatan hendaklah mengemukakan kepada Jabatan Teknik maklumat lengkap berikut: ü ü ü - kedudukan status tapak projek; ringkasan projek siling projek peruntukan tahunan; dan jadual pelaksanaan projek. Jika Jabatan Teknik tidak mengemukakan maklum balas dalam tempoh 14 hari dari tarikh surat Agensi diterima oleh Jabatan Teknik, Kementerian atau Jabatan boleh melantik perunding mengikut 66 peraturan yang berkuat kuasa.

RUJUKAN KEPADA JABATAN TEKNIK (AP 182. 1 dan 1 PP – PK 3. 1/2013) - Bagi kerja-kerja tambahan atau pengubahsuaian yang melibatkan bangunan Kerajaan, kelulusan Bahagian Pengurusan Hartanah, JPM hendaklah diperoleh terlebih dahulu. - Bagi kerja-kerja tambahan atau pengubahsuaian yang melibatkan bangunan yang disewa, kebenaran tuan punya bangunan hendaklah diperoleh terlebih dahulu. Kementerian/Jabatan boleh menggunakan perkhidmatan perunding yang bertanggungjawab ke atas bangunan tersebut dan jika perunding berkenaan enggan, Kementerian/Jabatan bolehlah melantik perunding sendiri dengan mengikut peraturan semasa. 67

PEROLEHAN PERKHIDMATAN PERUNDING (AP 186, 187, 189 dan 1 PP - PK 3. 1/2013) q q Hendaklah mematuhi peraturan yang berkuat kuasa. Kaedah perolehan perkhidmatan perunding tertakluk kepada kos projek, kos kajian atau kos kerja ukur yang akan dilaksanakan seperti berikut: Kaedah Perolehan Had Nilai Lantikan Terus Berserta Kos Siling 1. 2. 3. Kos Projek Pembangunan Fizikal sehingga RM 50 juta Kos Kajian sehingga RM 500 ribu Kos Kerja Ukur sehingga RM 500 ribu Tender Terhad 1. 2. 3. Kos Projek Pembangunan Fizikal sehingga RM 100 juta Kos Kajian sehingga RM 2 juta Kos Kerja Ukur melebihi RM 500 ribu Tender Terbuka 1. 2. Kos Projek Pembangunan Fizikal melebihi RM 100 juta Kos Kajian Fizikal/Bukan Fizikal melebihi RM 2 juta 68

PEROLEHAN PERKHIDMATAN PERUNDING (samb. ) 69

PEROLEHAN PERKHIDMATAN PERUNDING (samb. ) ► Agensi dilarang memecah kecilkan nilai projek pembangunan fizikal atau kajian untuk mengelak daripada melaksanakan kaedah pelawaan yang lebih kompetitif, telus dan terbuka. ► Perolehan perkhidmatan perunding selain daripada kaedah yang ditetapkan tidak dibenarkan kecuali telah mendapat kebenaran daripada Kementerian Kewangan. ► Bagi urusan pelantikan perunding, Agensi hendaklah menubuhkan Jawatankuasa Penilaian Perunding (JPP) dengan ahlinya dilantik secara bertulis oleh Pegawai Pengawal atau Ketua Agensi atau Pegawai Yang Diturunkan Kuasa. 70

RUNDINGAN TERUS • Pengecualian daripada kaedah perolehan biasa exception than the rule) : bukan kaedah perolehan (an PERLU MENDAPAT KELULUSAN PERBENDAHARAAN • Keadaan-keadaan yang boleh dipertimbangkan: 1) Keperluan mendesak (memudaratkan atau menjejaskan perkhidmatan) 2) Bagi maksud penyeragaman 3) Satu punca bekalan atau perkhidmatan (pembuat atau pemegang francais) 4) Melibatkan keselamatan atau strategik 5) Kontrak dengan syarikat pembuat Bumiputera 71

INTEGRITY PACT

INTEGRITY PACT 1 Inisiatif untuk membanteras rasuah 2 Proses pengisytiharan oleh pembida / orang awam / penjawat awam – tidak melakukan perbuatan rasuah dalam pelaksanaan kontrak 3 Penjawat awam yang mengurusankan perolehan Ø Semasa melapor diri untuk betugas (memperbaharui setiap tahun) v Surat Akuan Oleh Penjawat Awam Yang Terlibat Dalam Perolehan Kerajaan 4 Ahli Jawatankuasa berkaitan Perolehan Ø Semasa pelantikan – Surat Akuan Pelantikan Ahli Jawatankuasa Berkaitan Perolehan Ø Apablia selesai sesuatu tugas – Surat Akuan Selesai Tugas Jawatankuasa Berkaitan Perolehan 5 Ahli Lembaga / Jawatankuasa Perolehan Ø Semasa pelantikan – Surat Akuan Ahli Lembaga / Jawatankuasa Perolehan Ø Apablia selesai sesuatu tugas – Surat Akuan Selesai Tugas Ahli Lembaga / 73 Jawatankuasa Perolehan

INTEGRITY PACT 6 7 Pembida - Semasa beli / ambil dokumen – Surat Akuan Pembida disertakan - Semasa serah dokumen – Surat Akuan Pembida diisi dan ditandatangani - Semasa pengeluaran SST kepada pembida berjaya – Surat Akuan Pembida Berjaya disertakan - Apabila SST ditandatangani dan dikembalikan oleh pembida berjaya – Surat Akuan Pembida Berjaya diisi dan ditandatangani - Apabila perjanjian perolehan ditandatangani oleh Pembida dan Agensi – klausa mengenai rasuah dimasukkan dalam dokumen kontrak Perunding - Semasa pengeluaran surat niat (jika ada) – Surat Akuan Kepentingan Perunding - Semasa Pengeluarann SST – Surat Akuan Perunding Yang Dilantik disertakan - Apabila perjanjian perolehan ditandatangani oleh Perunding dan Agensi – klausa mengenai rasuah dimasukkan dalam dokumen kontrak

INTEGRITY PACT 8 9 Cara Penyimpanan - Fail Perolehan - Fail berasingan Laporan integrity pact - Pegawai Pengawal wajib hantar laporan bulanan berkaitan integrity pact kepada Kementerian Kewangan

Rumusan 1 Perolehan Kerajaan hendaklah diuruskan berdasarkan prinsip adil, saksama, integriti dan diuruskan secara telus melalui kaedah persaingan terbuka; 2 Agensi hendaklah sentiasa fokus dan bertanggungjawab sepenuhnya dalam melaksanakan dan memantau kontrak Perolehan Kerajaan; 3 Tindakan pembetulan hendaklah diambil oleh Agensi-Agensi yang berkaitan selaras isu yang telah dilaporkan oleh Unit Audit Dalam Agensi dan dalam Laporan Ketua Audit Negara. 76

77

78

TERIMA KASIH 79