İnternet ve Türkiye Mustafa Akgül Bilkent Ü INETD

İnternet ve Türkiye Mustafa Akgül Bilkent Ü. /INETD akgul. bilkent. edu. tr blog. akgul. web. tr akgul@bilkent. edu. tr

Özet • • İnterneti Nasıl Algılamalı ? Sayılar: Dünya ve Türkiye Ne Durumda? Ne Yapılmalı ? TBMM Bilişim ve İnternet Komisyonu 2

İnterneti Nasıl Algılamalı? • 2. 2+ milyar insan, 908 M makina, 625 M web, 240 M alan adı, 100+M video, 130+M blog, trilyon sayfa • Face: 1 Milyar, 425 günlük, 425 mobil (aylık) • • Twitter: 500/140, 340 tweet, 1. 600 sorgu, 15 M linkedin: 170, wp: 57 M Flicker da 6 milyar resim var Facebookta 500++ bin uygulama var Youtube da günde 1 milyar video izleniyor, %40 Youtube 1 dk = 60 saatlik video yukleniyor 3

İnterneti Nasıl Algılamalı-II • • • Sanayi devrimi boyutlarında bir gelişme bilim teknoji ile sarmal ilişki örgütsel yapı değişiyor, ağ ekono/toplumu Birey öne çıkarıyor teşitlyici, zaman/mekan. . . Katılım ve saydamlık ortamı, demokrasi Kitlesel örgütlenme, paylaşım ve üretim ortamı Iletişim, eğlence, çalışma, müzik, sanat, … Internet yaşamdır! Açık { yazılım, erişim, ders, donanım, bilim, …} 0 marjinal cost, dağıtım, CC, Korsan P 4

Türkiye: Sayılar • TUIK: %47, E 58, K 37 Kırsal: 26 37 16 • ITU: ICD 69/155, beceri 68/155, kull: 73/177, xdsl 61/177, Mobil: 75/177, EU 36/37 • ITU Fiyat: 65/161, sabit 81/161, gsm 97/161 (31/38) • WEF: GITR 70 -->52, Rek. 59 -->43; Ino 65 -->74 • UN: e-devlet 80/192, insan: 107, tel. 80 e-katı: 127 • Econ dem 88/167, insani 92, freedom house, gender. • E-devlet: sunum iyi, kullanım/eu kötü 5

Türkiye: Sorunlar “parçalı bulutlu” • • • Strateji: süreklilik yok, %50 başarı Liderlik: çoklu, ana işi olan yok Dağ: dpt, Başb, Ulaş, Sanayi, btk, turks, tbtak Yönetişim çok zayıf, geri besleme yok İnsan gücü: plan yok, ucuz insan gücü Bilişim okuryazarlığına gerek yok! Demokrasi ve özgürlük boyutu çok zayıf Farklı, aykırı olanı yaşatmak : yaratıcı Bireye güven/özgürlükten korkmak 6

Türkiye III: • • 2003: “Yazılımda Türkiye Geliyor!” “Ar-ge: 1+% ; . 84% (2010 tuik) Yasaklar : hukuk faciası, youtube (hülle) Filtre, phorm (hukuk devleti !!) Eksik rekabet, (gecis hakkı, Kablo TV) KIEM , Fatih, Pardus Kısaca algılama, bütünsel yaklaşma, özgürlük, diyalog, demokrasi; yönetişim 7

What is the knowledge economy? Knowledge has become the main resource The pace of innovation is accelerating (not only in products and services, but also in processes, markets, sourcing, business models, etc. )

The ugly side… The network can be used for both good and bad Questionable content Worthless (e. g. , spam, ads, porn) Strongly biased (e. g. , propaganda, prejudice) About unethical procedures (e. g. , hacking, terror) Questionable actions Identity cheating, spyware, etc. Bullying, defaming, etc. Crime (e. g. , phishing, hacking, theft, etc. )

Protecting the commons Three layers in the commons infrastructure Informational Creative commons (content) Logical Open software Physical Network neutrality (software) (network) Forms of control Source: Inspired by Benkler (2006), Wealth of Networks Potential responses

Ne Yapmalı ? • • İnterneti her şeyin merkezine koymalı Demokrasi, katılım, saydamlık, hoş görü Bilişim öncü bilim, ar-ge, inovasyon, kültür Esnek, öğrenen, gözden geçen planlar Uzun vadeli strateji, liderlik Paydaşları kapsayan katılımcı yapılar Medeni, özgür dünya ile dayanışma

Türkiye - II • • • Uluslarasi indeksler: 40/55, 55 -70 /192 Gender gap: 120+, insani gelişmede: 92/192 UN e-gov: 59, 76, 69/192, 80/190 GITR: sira: : 55/127, 61/134, 69/133, 71/138 RSF basın özgür 138 ->148 /178, Rekabet: 59/142 RSF inet--> gözlem, Economist : demokrasi 88/167 UN: cevrim ici: (1. 0, . 62, . 23, . 30) -->80 Telekom: 80, human capital: 107, e-katılım: 128 -137 Arnavutluk, Eu 27+ en sondayız, OECD de sonlardayız 13

Türkiye-III • • Rekabet: adil degil; TT, GSM, Türksat, Tübitak İnsan gücü açığı, bilişim kültürü sorunlu Araştırma çok az; İnternet enstitüsü yok Strateji/eylem planı sorunlu (yok), KIEM? Sansür ve yasaklama: yargısız infaz Sektörlere yönelik plan/proje yok; teknik çok konu. . Hakim/savci, yetişkin, veli eğitimi yok Yönetişim eksik ! 14

Türkiye-IV • • Yasaklar: Donkişot, Devekuşu, Harakiri Çocukları korumanın yolu bu olmamalı Elinde Balyozla dolaşan bir BTK Gizlilik içinde, sayıları bilemiyoruz Kepçe, Adnan hoca, google, youtube faciaları Adalet Bakanlığı kayıp, yargısız infaz Filtre haktır, ama bürokratlar belirleyemez Ifade özgürlüğü 15

Türkiye-V • Cok dağınık: DPT, BTK, Başbakanlık, Sanayi, Türksat, Ulaştırma. . . • Algılama sorunu: basit bir teknik gelişme. . • Matbaa benzeri bakış açısı var • “Ben İnterneti Kullanıyorum”, daha ne var ? • “Saldım Çayıra, Mevlam Kayıra” • Sahibi çok da, sorumlusu yok! • 16

Türkiye-V • Cok dağınık: DPT, BTK, Başbakanlık, Sanayi, Türksat, Ulaştırma. . . • Algılama sorunu: basit bir teknik gelişme. . • Matbaa benzeri bakış açısı var • “Ben İnterneti Kullanıyorum”, daha ne var ? • “Saldım Çayıra, Mevlam Kayıra” • Sahibi çok da, sorumlusu yok! • 17

E-türkiye, e-devlet • • Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye Devletin yeniden yapılanması: e-devlet E-devlet, e-türkiye için öncü güç Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz! Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir Bu bir süreçtir Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir! 18

Ne Yapılmalı? • İnternet /Bilgi toplumu muasır medeniyetdir • İnternet Kalkınma, demokratikleşme, bütünleşmenin merkezinde olmalıdır • Bütünsel bir strateji gerekir! • Ana cizgiler partiler üstü olmalıdır! • Siyasal sahip/sorumlu : ana işi bu olan bir bakan • Esnek, tüm paydaşları kapsayan bir yapı • Katılımcı, saydam, çoklu, ortak akıl için bir yapı • Bilişim stratejik/öncelikli sektör olmalı 19

Ne Yapılmalı? • İnternet /Bilgi toplumu muasır medeniyetdir • İnternet Kalkınma, demokratikleşme, bütünleşmenin merkezinde olmalıdır • Bütünsel bir strateji gerekir! • Ana cizgiler partiler üstü olmalıdır! • Siyasal sahip/sorumlu : ana işi bu olan bir bakan • Esnek, tüm paydaşları kapsayan bir yapı • Katılımcı, saydam, çoklu, ortak akıl için bir yapı • Bilişim stratejik/öncelikli sektör olmalı 20

Ne Yapılmalı - II Somut Eylem Planları • TBMM de sürekli bir komisyon • Yıllık gözden geçirme konferansları • Insan gücü yetiştirme planları • Bilişim sektörünü geliştirme planları. . . • Ar-ge, inovasyone öne çıkarma • Sektörlere özgü plan ve teşvikler • Talebi artıracak önlemler 21

Ne Yapılmalı - III • • Bilişim/sayısal okur yazarlık tüm okullar, Yetişkinler, memurlar, . . . Orta öğretimde bilgisayar bilimleri kavramları Özgür yazılımları ve markadan bağımsız eğitimler Öğretim üyesi yetiştirme planları Doktoralı araştırmacı yetiştirme, Enstitüler Geri besleme yapıları Ifade özgürlüğü, bireysel tercihler, veli eğitimi temelinde “zararlı içerik” sorunu 22 • İnternet Yaşamdır !

Özet: • • Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli Açık kaynak öncelikli, ama tek değil Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart 23