Гинекологияда ы ғ нейроэндокринді синдромдар № 2 акушерия

Гинекологияда ы ғ нейроэндокринді синдромдар № 2 акушерия ж не ә гинекология кафедрасы

Д рісті жоспарыә ң • Гинекологияда ы нейроэндокринды ғ синдромдар а т сініктеме беру (НЭС) ғ ү • Етеккір алды синдром. Этиологиясы, патогенезі, клиникасы, диагностикасы, емі. • Климактерлік синдром. Этиологиясы, патогенезі, клиникасы, диагностикасы, емі. • Посткастракциялы синдром. Этиологиясы, қ патогенезі, клиникасы, диагностикасы, емі.

Нейроэндокринді синдромдар • Етеккір алды синдром • Климактерлік синдром • Посткастракциялы синдромқ

Нервті-психикалы симптомдарқ • Депрессия • Жыла ышты ғ қ • Эмоциональды т ра сызды ұ қ қ • ауіпті белгілеріні ай ын болуы Қ ң қ • Агрессивттілігі, арсыласты , ашуланшы қ қ қ • Жалпы іс рекеттерге к іл к йіні ә өң ү ң болмауы • Жынысты жетілуді б зылысы қ ң ұ

Вегето-тамырлы симптомдарқ • Артериальды ысымны жо арылауы немесе қ ң ғ т мендеуі ө • Ж рек со ысы ү ғ • Бас айналу • Бас ауру • Ж рек айма ында ы ауру сезімі ү ғ ғ • Ысты тау қ • Терлегіштік • алтырау Қ • Симптомды-адреналды ж не ваго-инсулярлы криздер ә

Алмасу-эндокринді симптомдар • С т бездеріні л аюыү ң ұ ғ • Ісінулер • Диурезді т мендеуі ң ө • Салма осу, семіру қ қ • Тиреоидты дисфункция • Глюкоза а толеранттылы ыны б зылуы ғ ғ ң ұ • Б лшы ет-буындарда ы ауру сезімдер ұ қ ғ • Остеопороз • Гениталиді атрофиясы ң

Етеккір алды синдром – физикалы ж не қ ә психологиялы симптомдармен сипатталатын, циклды лютеинді қ ң фазасында болатын, етеккірден кейін бірнеше к нге созылатын ү фертильді жаста ы йелдер арасында кездеседі ғ ә (Rubinow, 1984). • ЕАС нейроэндокринді синдромдар арасында 25 -75% кездеседі • азіргі кезде – етеккірі бар 95% йелдерде жеке симптомдары Қ ә кездеседі • 5 -10% йелдер уа ытша е бекке жарамсызды ынан айырылады ә қ ң ғ Межеветинова Е. А. , Прилепская. В. Н. (2005), Сметник В. П. , Тумилович. В. Г. (2005), Gold. J. N. (2001)Етеккір алды синдром (ЕАС)

• Биологиялы или психологиялқ ық механизмдерге д лелді ә а параттар жо. қ қ • Этиологиясы осарлан ан болуы м мкін қ ғ ү ( Э 2/ серотонин , прогестерон-аллопрегнанолон / ГАМК ) • Симптоматиканы дамуына овариальды функциясы ң ма ызды орын алады ң Studd (1979)ЕАС: этиологиясы азіргі кезге дейін белгісіз қ

«ЕАС овариальды активтілігінсіз ж зеге аспайды» ү Роберт Франк, 1931 «Шынды ында ЕАС пубертатты ғ кезе ге дейін, менопаузадан кейін, ң ж ктілікке кезінде, ү овариоэктомиядан кейінгі йелдерде ә пайда болмайды» Т. Ф. Татарчук, Я. П. Сольский, 2003 Етеккір алды симптомы

!!! Жынысты гормондарды де гейі ана қ ң ң ғ емес, оларды етеккір циклы кезіндегі ң а ымы ма ызды ғ ң • Прогестерон алмасуыны б зылуы мен ң ұ оларды мида ы метаболиттеріні ң ғ ң б зылыстары жатады ұ ЕАС: патогенезі туралы азіргі кездегі қ к з арастар ө қ

47%20%р т рлі жас кезе деріндегі ЕАС Ә ү ң жиілігі 18 -29 жас 30 -39 жас 40 жо ары ғ 55% дейін Межеветинова Е. А. , Прилепская В. Н. (2005), Татарчук Т. Ф. , Шевчук Т. В. , Косей Н. В. (2001), Дубосарская З. М. (2005)

ЕАС дамуыны ауіп факторлары ң қ (1) Европеоидты тип Мегаполисте т ратындар ұ Интеллектуальды е бек ң кеш репродуктивті жас Стрессті жа дайларды болуы ғ ң Жиі ж ктіліктер ү Сексуальды ана аттанбау қ ғ Т сіктер немесе анамнезіндегі ү артифициальды т сіктер ү Босан аннан кейінгі ғ депрессия Анамнезінде ж ктілік ү кезіндегі токсикоз Т. Ф. Татарчук, И. Б. Венцковская, Т. В. Шевчук (2007)

ЕАС дамуыны ауіп ң қ факторлары(2) Гениталийді абыну аурулары ң қ гениталий кандидозы бас-ми жара аттары ж не нейроинфекция қ ә семіру, гипокинезия Д рыс тама танбау ұ қ Т. Ф. Татарчук, И. Б. Венцковская, Т. В. Шевчук (2007)

ЕАС бар к нделікті іс ректтеріні т рлеріү ә ң ү Global Study of PMS/PMDD Prevalence by Bayer Schering Pharma AG, data on file * Е болма анда бір т рі кездесетін йелдер ң ғ ү әПартнер, жан я ұ Е бекке жарамсызды ң қ Еркін уа ыт қ й жинау Ү Достармен арым қ атынас қЖынысты мір қ ө О у қ толы немесе жекелей қ ставкада істейтін е бекке жарамсыз ң 63% йелдер ә

Арнайы етеккір симптоматикасы кездесетін йелдер б лігіә ө Schultz-Zehden B. et al. Treat Endocrinol. 2006; 5(4): 251 -6 Депрессивті көңіл күйі оз ышты Қ ғ қ С т бездеріні ү ң тырысуы немесе ауру сезімі Ішіні кебуің Тері мен шаша аурулары Ая қ олдарыны қ ң ісінуі

• Психовегетативті • Ісіну • Цефалгиялық • «Кризді» ЕАС негізгі клиникалы формалары қ

• Же іл формасың – етеккірді 2 -10 к н алдында 3 -4 ң ү симптомдарыны болуы, ай ын белгілерінде 1 -2 ң қ симптомыны болуы ң • Ауыр формасы – етеккірді 3 -14 к н алдында 5 -12 ң ү симптомыны болуы, ай ын белгілерінде 2 -5 симптомыны ң қ ң болуы. ЕАС ауырлы д режесіне байланысты қ ә жіктелуі

• Компенсирленген сатысы – ПР лютеинді фазасы кезінде симптоматиканы манифестациясы ж не оларды етеккір ң ә ң алдында реттелмеуі; ауруды а ымы ршімейді ң ғ ө • Субкомпенсирленген сатысы – ауруды а ымы жыл ткен ң ғ ө сайын ауырлай т седі; симптоматика л аяды, реттелгеннен ү ұ ғ со ая талады ң қ • Декомпенсирленген сатысы – етеккір біткеннен кейінде клиникалы к рінісі жал аса береді; «ашы аралы » қ ө ғ қ қ манифестация аралы ында ауру за ты ы ыс арады ғ ұ қ ғ қ қ ЕАС даму сатылары

Етеккір алды дисфориялы қ б зылыстар ұ Психиатрларды Америкалы Ассоциацисы ң қ бойынша аны тамасы: қ • Симптомдар лютеинді фазаны со ы ң ңғ аптасында пайда болады да етеккір бастал аннан кейін ая талады ғ қ • Атал андарды ішінде 5 ж не одан да к п ғ ң ә ө симптомдарды болуы, ал аш ы т рт ң ғ қ ө симптомдарды біреуі болса. ң

Етеккір алды дисфориялы қ б зылыстар ұ 1. Аффективті т ра тылы ы ұ қ ғ 2. немі ж не т ра ты оз ышты Ү ә ұ қ қ ғ қ 3. ор ынышпен рейленген Қ қ ү 4. К іл к йіні тез т суі өң ү 5. алыпты іс рекетке ызы ушылы ыны т мендеуі Қ ә қ ғ ғ ң ө 6. лсіздік Ә 7. иынды ты субъективті сезу Қ қ 8. Т бетіні згеруі ә ң ө 9. й ысыны б зылысы Ұ қ ң ұ 10. Физикалы симптомдар (ісіну, масталгия, дене қ салма ыны жо арылауы ж не т. б. ) ғ ң ғ ә

Диагностикасы • Ша ымы ғ • Анамнез • Жалпы арап тексеру қ • Гинекологиялы тексеру қ • Кіші жамбас а заларын УДЗ ғ • Гормональды зерттеу дістері (ЛГ, ФСГ, пролактин, ә ТТГ, кортизол, эстрадиол, тестостерон) • ЭКГ, ЭЭГ • Бас с йегіні , т рік ер то ымыны рентгенографиясы ү ң ү қ ң • Терапевтті , невропатологты , окулистті , ң ң ң эндокринологты ке есі ң ң

ЕАС емі • Психотерапия • Диета • Физикалы жатты уларқ ғ • Физиомен емдеу (Щербак бойынша жа асы) ғ • Витаминотерапия • Психотропты заттар (анксиолитикалы ж не қ ә антидепрессанттар ) • Гормональды терапия: прогестагендер, монофазалы ОК, антиэстрогендер, ауыр формаларында келесі Қ add-back терапиясымен Гн. РГ агонистері олданылады қ • Екі жа ты оофорэктомия қ

Климактерлік синдром • КС –вазомоторлы, эндокринді-алмасу ж не нервті-психикалы ә қ б зылыстардан жиналатын, ұ перименопауза кезе інде пайда ң болатын ж не климактерлік кезе ні ә ң ң а ымыны ас ынуымен сипатталатын ғ ң қ клиникалы симптомокомплекс. қ

Менопауза жасы (жылдар) 50504545 4040 65651212 Пременопауза Постменопауза. Пери менопауза Климактерийклимактерлік кезе ні фазалары ң ң

Климактерлік синдром перименопауза кезе іне т н : ң ә • Аналы безіні фолликулярлы аппаратыны қ ң ң демелі ү истощение • анда ы эстрадиол де гейіні демелі Қ ғ ң ң ү т мендеуі ө • анда ы ФСГ де гейіні демелі жо арылауы Қ ғ ң ң ү ғ • Овуляторлы циклдарды жиілігіні азаюы ң ң • Фертильдікті т мендеуі ң ө

Климактерлік кезе де стероидты ң гормондарды де гейі ң ңгормондарды де гейің ң

Климактерлік б зылыстарды ұ ң жіктелуі Ерте симптомдары — Вазомоторлы: ысты тау сезімі, алтырау, қ қ терлегіштік, басыны ауруы, гипотония ң немесе АГ, ж рек со ысыны жиілеуі ү ғ ң — Эмоциональды-вегетативті: оз ышты , қ ғ қ й ышылды , лсіздік, мазасыздану, ұ қ қ ә депрессия, мытша ты , либидо ұ қ қ т мендеуі ө

Климактерлік б зылыстарды ұ ң жіктелуі (2) Уа ытша симптомдар қ Урогенитальды: ынапты р ауы, қ ң құ ғ жынысты атынас кезіндегі ауру сезімі, қ қ ышу ж не к йдіру сезімі, уретральды қ ә ү синдром, цисталгия, з р стау абілетіні ә ұ қ ң т мендеуі ө Терісі мен осал ылары қ қ : тырна ты қ ң сын ышты ы мен р а ты ы, жімдер, ғ ғ құ ғ қ ғ ә шашты т суі мен р а ты ы ң ү құ ғ қ ғ

Климактерлік б зылыстарды ұ ң жіктелуі(3) Кеш алмасу б зылыстары: ұ ж рек- ан тамыр аурулары (ЖИА, ү қ атеросклероз), менопаузадан кейінгі остеопороз, менопаузадан кейінгі метаболикалы синдром, Альцгеймер қ ауруы

УРЕТР А МЕН ЫНАПТА Ы ЗГЕРІСТЕРҚ Ғ Ө Уретра Лактобациллы, р. Н 4 аралас флора, р. Н 6 -8 Жасты қ ша қ Э строген дерді ң д ефицит і • У ретр аны ке еюі ң ң • эласти калы қ асиетіні т мендеуі қ ң ө Шырышты абатыны қ ң ж аруы ұқ Жасушаны беткей ң абатыны жо алуы қ ң ғ Васкуляризацияны ң т мендеуі ө Шырышты абаты ашы қ қ ыз ыш т сті қ ғ ү • Бездерді ң секрециясыны ң • т мендеуі ө , шырышты абатты қ ң р ауы құ ғ • ынаты микрофлорасы Қ ң мен ыш ылды ыны қ қ ғ ң згеруі ө Шырышты абатты кесіп ара анда қ қ ғ ынап Қ Флора

С йек ж йесіне жынысты гормондарды ү ү қ ң сер етуі әсер етуіә Эстрогендерді ңЭстрогендерді ң жетіспеушілігі остеопороз а алып ғ келеді: • Т тікті с йектерді сынуы ү ү ңТ тікті с йектерді сынуыү ү ң • Омырт а ба анасыны қ ғ ңОмырт а ба анасыны қ ғ ң деформациясы • Омырт а биіктігіні қ ңОмырт а биіктігіні қ ң т мендеуі өт мендеуіө • Бойыны ыс аруы ң қ қБойыны ыс аруың қ қ

Клиникалы к рінісі бойынша қ ө жіктелуі • Типті формасы – жиі сау йелдерде дамиды ә • КС ас ын ан формасы осымша аурулары қ ғ қ бар (артериальды гипертензия, ант диабеті, қ созылмалы инфекциялы аурулар, қ неврологиялы б зылыстар ж не қ ұ ә т. б. ) йелдерде кездеседі ә • Атипті формасы – симпато-адреналды криздер, бронх демікпесі

КС ауырлы д режесіне қ ә байланысты жіктелуі • Же іл д режесі – «тер басу» саны т улігіне 10 нан ң ә ә к п, жалпы жа дайы мен ж мыс істеу абілеті ө ғ ұ қ згермейді ө • Орташа д режесі– «тер басу» саны т улігіне 10 -20 ә ә дан к п, КС ай ын к п т рлі симптомдар (бас ауру, ө қ ө ү й ысыны , есте са тау абілетіні б зылуы, ж не ұ қ ң қ қ ң ұ ә т. б. ), жалпы жа дайы мен ж мыс істеу абілеті ғ ұ қ т мендейді. ө • Ауыр д режесі– КС ай ын симптомдары, ж мыс істеу ә қ ұ абілетіні толы жойылуы. қ ң қ

Диагностикасы • Ша ымығ • Анамнез • Жалпы ж не гинекологиялы тексеру дістері ә қ ә • Кіші жамбас а заларыны УДЗ ғ ң • Маммография • Биохимиялы зерттеу дістері (холестерин, шглицеридтер, қ ә ү глюкоза) • Гормональды зерттеу дістері (ЛГ, ФСГ, пролактин, ТТГ, ә кортизол, эстрадиол, тестостерон) • ЭКГ, ЭЭГ • Денситометрия • Терапевтті , невропатологты , эндокринологты ке есі ң ң

Климактерлік б зылыстарды ұ ң емі • Диета • мір с ру образы, физикалы жатты улар Ө ү қ ғ • Психотерапия • Седативті заттар • Орынбасушы гормональды терапия • Остеопорозды алдын алу ж не емдеу ң ә (кальций препараттары, Д витамині, кальцитонин, бисфосфонаттар)

ОГТ препараттарыны ң т рлері ү • рамында эстрогені бар препараттар Құ (Эстрофем, Прогинова, Климара, Овестин) • Эстрогендерді прогестагендермен ң комбинациясы (циклды немесе здіксіз ү режим) • Эстрогендерді андрогендермен ң комбинациясы (Гинодиан Депо) • STEAR ( эстрогенді активтілікті тінді селективті реттеу)- ливиал

Посткастракциялы синдром қ (постовариэктомиялы синдром, қ хирургиялы менопауза) қ • Аналы безін толы алып таста аннан қ қ ғ кейін немесе с улелендіруден со ә ң фолликулярлы аппараттарды ызметі ң қ жойыл аннан кейін дамиды. ғ

• Аналы безін алып тастау эстроген активтілігін – қ эстрадиол де гейіні т мендеуіне алып келеді. Аналы ң ң ө қ бездеріні « шуі» гонадотропиндер гормондар ң ө де гейін жо арылатады ЛГ 3 -4 есе, ФСГ 10 -15 есе. ң ғ • Жыныс гормондарыны дефициті тез дамиды, е ң ң алдымен эстрогендерді , а залар мен тіндерде ж йелі ң ғ ү згерістерді болуы. ө ң • ПКС оперативті араласулардан кейінгі жа дайларды ғ ң 60 -80 % дамиды. Ауыр а ымы 60% жа дайда, орташа ғ ғ ауырлы д режесі 26% жа дайда, же іл а ымы 14% қ ә ғ ң ғ жа дайда кездеседі. ғ • Ж мыс істеу абілетіні т ра ты т мендеуі 25% ұ қ ң ұ қ ө жа дайда кездеседі. ғ

ПКС клиникасы • К п т рлі вегето-тамырлы , ө ү қ нервті-психикалы , алмасу-эндокринді қ симптомдар, жынысты стероидтарды қ ң дефицитке байланысты, бірінші орында эстрогендер.

ПКС диагностикасы • Ша ымы ғ • Анамнез • Жалпы арап тексеру қ • Гинекологиялы тексеру қ • Кіші жамбас а заларын УДЗ ғ • Гормональды зерттеу дістері (ЛГ, ФСГ, пролактин, ә ТТГ, кортизол, эстрадиол, тестостерон) • ЭКГ, ЭЭГ • Бас с йегіні , т рік ер то ымыны рентгенографиясы ү ң ү қ ң • Терапевтті , невропатологты , окулистті , ң ң ң эндокринологты ке есі ң ң

ПКС емі • Психотерапия • Диета • Емдік дене шыны тыруқ • Витаминотерапия • ЗГТ: Са тал ан жатырда – кешенді емдеу қ ғ (эстрогендер + гестагендер) • Алып тастал ан жатырда –эстрогендермен ғ монотерапия, егер жатыр эндометриоз а ғ байланысты алын ан болса– кешенді емдеу ғ

НАЗАР АУДАРЫП ТЫ ДА АНДАҢ Ғ РЫ ЫЗ А Ң Ғ РАХМЕТ!