Framleiðsla og hagvöxtur 25 kafli Framleiðsla og

Framleiðsla og hagvöxtur 25. kafli

Framleiðsla og hagvöxtur Lífskjör þjóðar ráðast af getu hennar til að framleiða vörur og þjónustu

Framleiðsla og hagvöxtur Lífskjör þjóðar breytast mjög með tímanum

Framleiðsla og hagvöxtur Raunveruleg landsframleiðsla á mann í Bandaríkjunum hefur aukizt um 2% á ári síðast liðna öld Til samanburðar: u 2, 6% á Íslandi (tólfföldun síðan 1900) q u 1, 026100 = 12 1, 9% í Danmörku (sexföldun síðan 1900) q 1, 019100 = 6 Sjá Krítartöfluna

Að reikna meðalvöxt u u u Ef landsframleiðsla á mann fimmfaldast á 50 árum, hver er þá meðalvöxtur hennar á ári? Finna g í jöfnunni (1+g)50 = 5 = g ~ 3, 2% 50*ln(1+g) = ln(5) = 1, 61 þar eð ln(1+g) = 1, 61/50 = 0, 0322 = ln(1+g) ~ g, 1+g = eln(1+g) = e 0, 032 = 1, 0325 f g er lág e g = 3, 2% á ári tala

Framleiðsla og hagvöxtur u Framleiðni köllum við það magn af vörum og þjónustu, sem menn framleiða á einni vinnustund u Lífskjör þjóðar ráðast af framleiðni mannaflans

Hagvöxtur um heiminn Land Japan Brasilía Mexíkó Þýzkaland Kanada Kína Argentína Bandaríkin Indónesía Bretland Indland Pakistan Bangladess VLF á mann í Hagvöxtur Tímabil upphafi lok tímabils á mann

Hagvöxtur um heiminn Lífskjör mæld með landsframleiðslu á mann eru mismunandi í ólíkum löndum Afköst eru ólík

Hagvöxtur um heiminn Fátækustu löndin búa við meðaltekjur á mann, sem hafa verið óþekktar í ríkum löndum um margra áratuga skeið

Veldisvöxtur og sjötugsreglan u Árlegur vöxtur, sem virðist lítill, verður þó mikill, ef hann heldur áfram yfir langt árabil u Veldisvöxt köllum við uppsafnaðan vöxt yfir langan tíma

Veldisvöxtur og sjötugsreglan Sjötugsreglan felur í sér, að breyta, sem vex um x% á ári, tvöfaldast eða því sem næst á 70/x árum

Dæmi um sjötugsregluna u. Ein milljón króna á 7% ársvöxtum tvöfaldast á 10 árum 70/7 = 10

Framleiðni er lykilatriði Framleiðni hefur úrslitaáhrif á lífskjör alls staðar um heiminn

Framleiðni er lykilatriði Framleiðni köllum við það magn af vörum og þjónustu, sem menn framleiða á einni vinnustund

Framleiðni er lykilatriði Til að átta sig á miklum lífskjaramun milli landa er nauðsynlegt að skoða framleiðslu á vörum og þjónustu

Hvað ræður framleiðni? u Aðföngin, sem við notum til að framleiða vörur og þjónustu, köllum við framleiðsluþætti u Framleiðsluþættirnir ákvarða framleiðni

Framleiðsluþættir u Fjármagn u Mannauður u Náttúruauðlindir u Tækniþekking

Framleiðsluþættir u Fjármagn er framleiddur framleiðsluþáttur u Fjármagn er aðfang og var áður afurð

Fjármagn u. Fjármagn er verksmiðjur, vélar og tæki, sem eru notuð til að framleiða vörur og þjónustu u. Tæki til að byggja og gera við bíla u. Tæki til að smíða húsgögn u. Skrifstofubyggingar, skólar o. s. frv.

Mannauður u. Mannauður felst í þekkingu og þjálfun, sem vinnandi fólk öðlast með menntun og starfsreynslu u. Líkt og fjármagn eykur mannauðurinn getu þjóðar til að framleiða vörur og þjónustu

Náttúruauðlindir u. Náttúruauðlindir eru aðföng úr náttúrunni svo sem land, ár og málmar í jörðu u. Endurnýjanlegar auðlindir eru til dæmis skógar og tré uÓendurnýjanlegar auðlindir eru til dæmis kol og olía

Náttúruauðlindir geta verið mikilvægar, en þær eru ekki nauðsynleg forsenda mikillar framleiðni, þ. e. getunnar til að framleiða mikið af vörum og þjónustu

Tækniþekking u Tækniþekking er skilningur á beztu aðferðum til að framleiða vörur og þjónustu u Mannauður er auðmagnið, sem er notað til að miðla þessum skilningi til mannaflans

Framleiðslufall lýsir sambandinu milli aðfanga og afurða Y Jákvæð en minnkandi markaframleiðni vinnuafls L

Framleiðslufall Y = A F(L, K, H, N) Y = framleiðsla A = tækni, hagkvæmni L = vinnuafl K = fjármagn H = mannauður N = náttúruauður F( ) er fall, sem sýnir hvernig afurðunum er blandað saman

Framleiðslufall u Framleiðslufall sýnir fasta stærðarhagkvæmni, ef fyrir öll jákvæð gildi tölunnar x, x. Y = A F(x. L, x. K, x. H, x. N) u Tvöföldun allra aðfanga tvöfaldar einnig framleiðsluna

Framleiðslufall u Framleiðsluföll með fasta stærðarhagkvæmni leiða það af sér, að sé u x = 1/L, þá Y/ L = A F(1, K/ L, H/ L, N/ L) þar sem: Y/L = framleiðsla á mann K/L = fjármagn á mann H/L = mannauður á mann N/L = náttúruauður á mann

Framleiðslufall Jafnan að framan segir okkur, að framleiðsla á mann (Y/L) fari eftir fjármagni á mann (K/L), mannauði á mann (H/L) og náttúruauði á mann (N/L) og einnig eftir tækni eða hagkvæmni (A)

Hagvöxtur og hagstjórn Almannavaldið getur gert ýmislegt til að auka framleiðni og bæta lífskjör

Hagstjórnaraðgerðir til að auka framleiðni og bæta lífskjör u Örva sparnað og fjárfestingu u Örva fjárfestingu erlendis frá u Örva menntun og starfsþjálfun u Treysta eignarrétt og tryggja stöðugt verðlag

Hagstjórnaraðgerðir til að auka framleiðni og bæta lífskjör u Ýta undir fríverzlun u Hafa hemil á fólksfjölgun u Ýta undir rannsóknir og þróunarstarf (R&Þ)

Mikilvægi sparnaðar og fjárfestingar Ein leið til að auka framleiðni í framtíðinni er að fjárfesta, þ. e. að byggja upp fjármagn

Hagvöxtur og fjárfesting (a) Hagvöxtur 1960 -1991 South Korea Singapore Japan Israel Canada Brazil West Germany Mexico United Kingdom Nigeria United States India Bangladesh Chile Rwanda 0 (b) Fjárfesting 1960 -1991 South Korea Singapore Japan Israel Canada Brazil West Germany Mexico United Kingdom Nigeria United States India Bangladesh Chile Rwanda 1 2 3 4 5 6 7 Hagvöxtur (%) 0 10 20 30 40 Fjárfesting (% af VLF)

Mikilvægi sparnaðar og fjárfestingar u Þegar fjármagnsstofninn stækkar, þá minnkar framleiðsluaukinn af völdum meiri fjárfestingar; þetta köllum við minnkandi hagkvæmni u Vegna minnkandi stærðarhagkvæmni, leiðir aukning sparnaðar til aukins hagvaxtar um tíma, en ekki til lengdar

Mikilvægi sparnaðar og fjárfestingar Til langs tíma litið leiðir aukning sparnaðar til aukinnar framleiðni og tekna, en ekki til aukins hagvaxtar

Mikilvægi sparnaðar og fjárfestingar Með samrunaáhrifum er átt við það, að það er að öðru jöfnu auðveldara fyrir hagkerfi að vaxa hratt, ef það er tiltölulega fátækt í upphafi

Erlend fjárfesting Almannavaldið getur aukið fjárfestingu og hagvöxt til langs tíma litið með því að ýta undir fjárfestingu erlendis frá

Erlend fjárfesting er einkum tvenns konar: u. Bein erlend fjárfesting q Fjármagnið er þá í eigu útlendinga og starfrækt af þeim uÓbein erlend fjárfesting q Fjármagnið er í eigu útlendinga, en starfrækt af innlendum mönnum

Menntun u. Menntun skiptir a. m. k. jafnmiklu máli og fjárfesting fyrir hagvöxt til lengdar 1. Hvert viðbótarár í skóla hækkar vinnulaun í Bandaríkjunum um 10% 2. Þannig getur almannavaldið bætt lífskjörin með því að reisa fleiri og betri skóla og hvetja fólk til að afla sér menntunar

Menntun Vel menntaður starfsmaður getur kveikt nýjar hugmyndir um það, hvernig bezt er að framleiða vörur og þjónustu, og hugmyndirnar verða hluti viðtekinnar þekkingar í samfélaginu og geta þannig einnig komið öðrum að gagni: Úthrif

Menntun Fátæk lönd missa iðulega vel menntað starfsfólk til annarra, ríkari landa (spekileki) spekileki Vandamál eða dulbúin blessun?

Eignarréttur og stöðugleiki u. Eignarréttur veitir mönnum óskoraðan ráðstöfunarrétt yfir eignum sínum u. Eignarréttarákvæði í lögum eru mikilvæg forsenda þess, að verðmyndun á markaði geti átt sér stað, þ. e. forsenda markaðsbúskapar u. Erlendir fjárfestar þurfa að geta verið vissir um öryggi eigna sinna

Fríverzlun u Viðskipti eru tækni u Land, sem útrýmir viðskiptahömlum, uppsker meiri hagvöxt en áður, eins og tækniframfarir hefðu átt sér stað u Frívæðing viðskipta er ígildi tækniframfara

Fríverzlun u. Sumar þjóðir horfa inn á við. . . fylgja innilokunarstefnu í viðskiptum, forðast viðskipti við umheiminn Aðrar þjóðir horfa út á við. . . fylgja opingáttarstefnu, hvetja til viðskipta við umheiminn

Hemill á fólksfjölgun u. Mannfjöldi mannafla u. Mikill ræður miklu um mannfjöldi framleiðir jafnan meira af vörum og þjónustu u. Landsframleiðsla á mann er þó betri mælikvarði á velferð, og mikill vöxtur mannfjöldans dregur úr vexti landsframleiðslu á mann

Rannsóknir og þróun u. Framrás tækniþekkingar hefur leitt til batnandi lífskjara u. Flestar tækninýjungar eru árangur af rannsóknum einkafyrirtækja og einstakra uppfinningamanna u. Almannavaldið getur ýtt undir tækniþróun með rannsóknastyrkjum, skattaívilnunum og einkaleyfum

Yfirlit u Hagsæld, mæld með raunverulegri landsframleiðslu á mann, er breytileg um heiminn u Meðaltekjur ríkustu landa heims eru meira en tíu sinnum meiri en meðaltekjur fátækustu landanna u Lífskjör þjóðar fara eftir getu hennar til að framleiða vörur og þjónustu

Yfirlit u Framleiðni fer eftir fjármagni, mannauði, náttúruauðlindum og tækniþekkingu, sem mannaflinn getur nýtt u Hagstjórn orkar á hagvöxt með ýmsu móti

Yfirlit u Upphleðsla fjármagns rekur sig á minnkandi stærðarhagkvæmni u Vegna minnkandi stærðarhagkvæmni leiðir aukinn sparnaður til aukins hagvaxtar um hríð, en hagvöxturinn hægir á sér og hverfur á endanum u Minnkandi stærðarhagkvæmni veldur því einnig, að arðsemi fjármagns er sérstaklega mikil í fátækum löndum ndir E