Ежелгі Греция және ежелгі Римдегі ой

• Ежелгі Греция және ежелгі Римдегі ой - пікір. • Орта ғасырдағы ой – пікір. • Жаңа замандағы ой – пікір.

Ежелгі Греция және ежелгі Римдегі ой – пікірді дамытушы ойшылдар: Платон Аристотель Марк Туллий Цицерон

Шын аты Аристокл. Платон атақты фәлсафашы Сократтың Мектебінде оқып, үздік шәкірті болды. кейін Афиныға келіп өз мектебін академиянын ашты. Платтоның 200 – дейеңбегі бар. Олардың ішінде біздің ғылымға тікелей қатысы бар шығармалары “Мемлекет”, “Саясатшы”, “Заңдар”, “Софист”, “Парменид”.

Адамдар қажеттіліктерін жеке – дара өтей алмайды. Олар өмір сүру үшін тамақ, киім өндірулері, үй салулары т. б. керек. Біреулері егіншілікпен, екіншілері тігіншілікпен, үшіншілері құрлысшылықпен айналысады. Сөйтіп, олардың бәрі бірігіп қана қажеттіліктерін өтейді. Мемлекет адамдарды алаламай байына да, кедейіне де, азына да, көбіне де бірдей әділ қызмет етуі керек.

Платон адамдарды үш үлкен әлеуметтік топқа бөлді: 1. Әкімдер 2. (фәлсафашылар); 2. Қорғаушылар; 3. Өндірушілер (қолөнершілер мен егіншілер)

Б. з. б. 384 – 322. Ертедегі гректердің саяси ой – пікірлерін одан әрі дмытқан ұлы ойшыл. Аристотель – саясаттанудың атасы. Еңбектері: “Саясат”, “Афиналық полития”, “Этика”, “Риторика. ”

Ойшылдың пікірі: Мемлекет – қауымның дамыған түрі, ал қауым – отбасының дамыған түрі. Мемлекетке адамдар белгілі бір игілікке жету үшін бірігеді. Мемлетті дұрыс және бұрыс деп бөлді. Дұрыс түрі: монархия, аристократия, полития; Бұрыс түрі: тирания және олигархия;

Саяси ойдың даму тарихында айтарлықтай із қалдырған Ежелгі Риммнің атақты шешені, мемлекет қайраткері және ойшылы. Б. з. б. 106 – 43 жылдары өмір сүрді. Еңбектері : “Мемлекет туралы”, “Заңдар туралы”, “Міндеттер туралы”. Пікірі: “Мемлекеттің құрылым түрі оны басқарушының “мінезі мен еркіне” байланысты болады”. Басқарушылардың санына қарай ол мемлекет басқаруды патшалық билік, аристократия және демократия етіп үшке бөлді. Цицерон мүліктік теңдік идеясына қарсы болды.

Орта ғасырдағы саяси ой – пікірді дамытушылар: Аврелий Августин (354 – 430) Фома Аквинский (1225 – 1274) Никколо Макиавелли (1469 – 1527)

Еңбектері: “Патша”, “Тит Ливийдің бірінші онкүндігі жөнінде ойлар”, “Флоренцияның тарихы”, “Мемлекет” деген атауды алғаш ғылымға енгізді. Мемлекет билік жүргізуші мен оған бағыныштылардың қарым – қатынасы. Мемлекет ерікті болса ғана қуатты, абройлы бола алады. Патша рахымсыз, сараң, опасыз, қаһар болмай, қайырымды, адал, қамқоршыл, мырза болуы тиіс.

Еңбегі: “Құдай қаласы туралы”. Барлық әлеуметтік, мемлекеттік, және құқықтық мекемелер мен заңдары адамның күнәсінің нәтижесі. Құдай адамға еріктің еркіндігін береді, яғни ол өз бетімен немесе құдай жолы мен өмір сүруге мүмкіндігі бар.

Еңбектері: “Билеушілердің басқаруы туралы”, “Теологияның жиынтығы”; Билік құдайдың құдіретімен орнайды, сондықтан патшалық билік жоғары діни билікке бағынуы керек. Аспанда құдай, жерде Рим папасы билеуі тиіс.

Томас Гоббс (1588 – 1679) Томас Пейн (1737 – 1809) Шарль Луи Монтескье (1689 – 1775) Жан Жак Руссо (1712 – 1778) Томас Джефферсон (1743 – 1826) Имануил Кант (1724 – 1804)

с обб ) ас Г 679 Том 8 – 1 (158 Мемлекет қоғамдық келісімнің негізінде жалпыға бірдей бейбіт өмір мен қауіпсіздікті сақтау үшін пайда болды.

е скь е онт М уи 1775) Л ль 89 – р Ша (16 Бостандық – заң неге ерік берсе, соны істеу. Саяси бостандық экономиканың, өндірістің, сауданың дамуына әсер етеді.

о усс ак Р 78) ан ж – 17 Ж 12 (17 Еркіндік пен теңдікті ең жоғарғы игілік. Еркіндіктің кепілі теңдік, ал теңдік саясатта ғана емес, мүлікте де болуы тиіс.

н рсо е фф ) же 26 ас Д – 18 Том 1743 ( Еңбегі: Америка Құрама Штаттарының “Тәуелсіздік деклорациясы” Мемлекеттік үкіметті құрап, оны бақылау құқығынан еш адамды шеттетуге бомайды. Егер үкімет халық құқын қорласа ондай үкіметті ауыстырып, өзінің қалауына сай өзгертуге болады.

ейн ас П 09) Том – 18 7 173 ( Пейн бірінші болып қоғам мен мемлекеті ажыратты. “Мемлекеттің қоғам тудырады”. Үкіметтің мақсаты қауіпсіздік пен бостандықты қамтамасыз ету. Оның саяси мұраты жалпыға бірдей сайлау құқығы, тең өкілдігі бар демократиялық республика.

ант К ил 04) ану – 18 Им 24 (17 Еңбектері: “Космополиттік көзқарас жөніндегі жалпы тарихтың идеялары”, “Өмірлік бейбітшілікке”. Канттың әлеуметтік көзқарасының негізгі қағидалары: Әрбір адам ар – намысының, шексіз құндылықтың иесі; қандай игілікті жоспар болмасын адам оны жүзеге асыру жолында әдіс, айла, құрал болуға тиіс емес. Кант мұны “категориялық императив деп атады. ”

Орындаған: Мукашова Назерке Топ: 102 Мамандығы: Жалпы медицина