Dynamika rozwoju psychologii jako nauki Grażyna Bartkowiak

Dynamika rozwoju psychologii jako nauki Grażyna Bartkowiak : ……………….

Wprowadzenie Psychologia zajmuje się badaniem zjawisk psychicznych, procesów myślowych i zachowań człowieka. Psychologowie są w dużej mierze empirystami: wierzą w możliwości poznania człowieka poprzez eksperyment i doświadczenie co jednocześnie oznacza, że nie korzystają z dorobku filozofii i innych nauk humanistycznych.

Introspekcjonizm Choć psychologię uznaje się za jedną z młodszych nauk ni w porównaniu z innymi naukami społecznymi, za jej początek uważa się datę założenia pierwszej Pracowni Psychologii w 1879, założonej przez Wilhelma Woundta w Lipsku. Wundt zajmował się badaniem takich zjawisk, jak czas reakcji na bodźce, świadomość i uwaga oraz wymiar i jakość doświadczanych emocji. Wówczas najpopularniejszą metodą była metoda introspekcji, w trakcie której pacjent relacjonował zgłosić swoje świadomie doświadczane emocje i reakcje na różne bodźce o charakterze sensorycznym.

Behawioryzm • Behawioryzm powstał po pierwszej dekadzie XX wieku. W 1913 roku amerykański psycholog John Watson opublikował artykuł , który może być uznany za pierwszy manifest behawioryzmu. W niniejszym artykule Watson twierdził, że psycholodzy powinni studiować tylko to, co można bezpośrednio obserwować i dlatego wiarygodnie zmierzyć.

Behawioryzm • Watson pozostawał pod ogromnym wpływem na prac rosyjskiego psychologa Iwana Pawłowa. Pawłow przeprowadził serię badań, w których psy nauczyły się ślinić na dźwięk metronomu, dzwonka lub zapalenie się światła. Początkowo pies reagował na biologicznie nieobojętny bodziec (którym był pokarm) tylko wtedy gdy zobaczył jedzenie. Po kilkakrotnym powtarzaniu procedury, za każdym razem pies zaczynał się ślinić na dźwięk metronomu, dzwonka lub zapalenie się światła, nawet jeśli żaden pokarm nie pojawiał się.

• Behawioryzm - klasyczny Conditionning Implikacją tych badań dla badania zachowań były daleko idące, bo zaproponowała mechanizm, dzięki któremu nauka występuje. Proces ten stał się znany jako klasycznego Conditionning.

warunkowanie klasyczne Warunkowanie klasyczne możemy zdefiniować jako naukę mechanizm uczenia się , dzięki któremu biologicznie obojętne bodźce (np. dzwonek) zostają „skojarzone” z bodźcami biologicznie nieobojętnymi , (naturalnymi) wywołują reakcję biologicznie nieobojętną (np. ślinienie się psa na widok jedzenia. Mechanizm ten może wyjaśnić wiele naszych wyuczonych reakcji emocjonalnych, pojawiających się w jako odpowiedzi na bodźce obojętne biologicznie, będące efektem generalizacji bodźców pierwotnie nieobojętnych np. lęk na. widok białych fartuchów personelu medycznego.

Warunkowanie instrumentalne Inny psycholog, Skinner sugeruje, że sekwencje zachowań można wyjaśnić bez odnoszenia się do świadomości, przez warunkowanie instrumentalne. Warunkowanie instrumentalne jest mechanizmem uczenia się, nie bodźca tylko reakcji (w przeciwieństwie do uczenia się przez warunkowanie klasyczne), w wyniku którego uczymy się zachowań skutecznych („prawo efektu”), pozwalającym nam uniknąć kary, otrzymać nagrodę, bądź jedno i drugie jednocześnie.

• Później niektóre behawiorysta przyjęty nie tylko formuły SR lub RS ale SOR, w których Oorganizm staje pomiędzy bodźcem i reakcją, w tym O pokolenia succeding wprowadziły oczekiwań, pamięci i formy myślenia.

Perspektywa psychodynamiczna • Koncepcje psychodynamiczne koncentruja się na wewnętrznych siłach, popędach impulsach i konfliktach człowieka, które wpływają na jego zachowanie. • To ujęcie pozostaje w ostrym kontraście, na przykład, z behawioryzmem, który w tym samym czasie zyskuje silną pozycję. Najbardziej znanym przedstawiciel tej koncepcji a konkretnie koncepcji zwanej psychoanalizą był Zigmunt Freud, wiedeński psychiatra i neurolog a jednocześnie najbardziej oryginalny myśliciel naszych czasów.

Perspektywa psychodynamiczna Freud pracował z pacjentkami, które cierpiały na dolegliwości fizyczne (np. paraliż) stosował wobec nich hipnozę. Później rozwinął metodę projekcyjną - swobodnych skojarzeń w których pacjenci zostali poproszeni o zrelaksowanie się relacjonowanie, opisanie wszystkiego, co przychodzi im do głowy w kontekście doświadczanej sytuacji. Dlatego wolne skojarzenia prowadzą do ujawnienia wypartych do podświadomości myśli, uczuć i konfliktów. Tak więc celem jego metody było doprowadzenie do ujawnienia wczesnodziecięcych traumatycznych doświadczeń, wynikających z konfliktów emocjonalnych i wprowadzenie ich do świadomości.

Perspektywa psychodynamiczna • Dziś perspektywa psychodynamiczna, a w szczególności koncepcja psychoanalityczna znajduje wielu zwolenników. Jednocześnie jego następcy zmodyfikowali, założenia Freuda odnośnie do sił dynamizujących zachowanie człowieka (np. Adler podkreślając dążenie człowieka do mocy, czy akcentując egzystencjalny wątek (poczucie sensu ludzkiego cierpienia) w logoterapii Frankla.

Perspektywa humanistyczna • Perspektywa humanistyczna w dziedzinie psychologii, pojawiła się w 1950 roku. W jej efekcie został odrzucony ponury determinizm przejawiający w obu poprzednio omawianych perspektywach: psychodynomicznej i behawioralnej. Zamiast tego psychologowie humaniści podkreślali doniosłą rolę subiektywnego doświadczenie człowieka, wolności wyboru jednostki i wrodzony potencjał pozytywnego wzrostu.

• Perspektywa humanistyczna Abraham Maslow, jeden z najwybitniejszych humanistów, teorię, że ludzie są motywowani nie tylko na podstawowych potrzeb, takich jak te biologicznie dyktowanym za żywność, napoje i schronienia, ale także wyjątkowo ludzkich potrzeb miłości i akceptacji, poczucia własnej wartości, i kreatywność. Maslow sformułował zakres potrzeb jak hierarchii. On wierzyli, że najbardziej podstawowe potrzeby są spełnione, ludzie poruszają się w górę hierarchii do poszukiwania miłości, wiedzy, a ostatecznie samorealizacji.

Perspektywa humanistyczna • Carl Rogers, inny amerykański humanista, wniósł istotny wkład psychoterapii. W jego terapii „skoncentrowanej na kliencie”, jak ją nazywał, osoba ubiegająca się o pomoc może być aktywnie włączona do konstruowania zmiany i angażowania się we własnym rozwoju, jeśli terapeuta stosuje określony rodzaj „lustra” wobec Osoby dokonującej samodzielnego opisu własnego funkcjonowania a jednocześnie oferując jej oferowane bezwarunkową akceptację. U podstaw terapii Rogera leżało założenie, zmierzające do tego aby dać Osobie możliwość zobaczenia siebie w bardziej pozytywnym świetle, przez co może ona zmienić swój sposób zachowania, i otworzyć się na rozwój.

Perspektywa humanistyczna • Psychologia humanistyczna ma koncentruje się bardziej na teoretycznych analizach dotychczasowych osiągnięć nauki niż na odwoływaniu się do badań eksperymentalnych. Jej największy dorobek to wykreowanie psychoterapii zmierzającej do tego aby pomóc tym, którzy są w zasadzie zdrowi ale pragną prowadzić bogatsze życie, w większym stopniu się spełniać. Podejście humanistyczne była również ważne dla pozostałych prądów i poglądów w psychologii, jako rodzaj równowagi i przypomnienie indywidualnej niepowtarzalności i potencjału ludzkiego.

• Perspektywa poznawcza koncentruje się na procesie myślenia i poznania – psychologia poznawcza i może być uznana za zarówno najstarsze jak i najnowsze podejście w psychologii. Istnieją następujące rodzaje zjawisk badanych przez psychologię poznawczą: -uwaga -pamięć -myślenie. Poznawczy psychologowie uważają, że te wewnętrzne zdarzenia umysłowe - myśli, fotografie, wspomnienia, uczucia, decyzje i emocje są prawdziwymi i ważnymi elementami zachowania.

Perspektywa poznawcza • Psychologia poznawcza wskazała na fakt, że , że umysł jest doskonale zorganizowanym systemem, w organizmie człowieka, z własnymi prawidłowościami pozwalającymi przewidzieć jego nieograniczone możliwości. Przedmiotem jej zainteresowań i osiągnięć były odkrycia regularnych schematów myślenia, zapamiętywania i podejmowania decyzji. • Psychologowie poznawczy udowodnili, że umysł ludzki jest „niepodważalną rzeczywistością”.

Pozytywna psychologia • Głównym przedmiotem zainteresowania psychologii pozytywnej jest psychiczne wyposażenie człowieka, które pomaga w osiągnięciu i realizacji dobrego życia (Trzebińska, 2008, p. 37). Ocena dobrego życia na podstawie takich pojęć, jak "dobro" (samopoczucie) i wysokiej "jakości życie". Dobrostan często charakteryzuje się oceną stanu psychicznego i cech osoby.

Pozytywna psychologia Ustalenie optymalnego funkcjonowania odnosi się do tych procesów i działań ludzi, które zapewniają im skuteczność działania, w wyniku zaspakajania ich własnych potrzeb i wymagań ochrony środowiska. Przedmiot psychologii pozytywnej określa warunki optymalnego funkcjonowania dobrobytu jednocześnie wyznacza podmiotowy i transakcyjny charakter dobrego życia, a szczególnie podkreśla dynamikę, a zwłaszcza dwóch ważnych kwestii : • 1. Łączenie biologicznych, psychologicznych i społecznych wymiarów dobrego życia, • 2. Zmianę człowieka w kierunku wskazanym przez jego dyspozycje (jest to nawiązanie do psychologii humanistycznej).

Pozytywna psychologia • Pozytywna psychologia dotyczy psychologii moralności, ze względu na fakt, że celem jej analizy są dobre i wartości (Tjelvejt, 2003) Martin Seligman za twórca psychologii pozytywnej definiuje przedmiot psychologii w następujący sposób: . "Pozytywna psychologia koncentruje się na tym, co sprawia, że ludzkie życie jest warte życia. Jej badania i praktyka ma wyjaśnić tajemnicę ludzkiej pozytywnej motywacji i siły, i przyczyniać się do jego kompleksowego rozwoju "(Seligman, 2002, s. 4).

Pozytywna psychologia Dyscyplina ta odnosi się do hedonistycznej i eudajmonic wizji ludzkiego dobrobytu. ? Hedonistyczne podejście koncentruje się na dobrym przyjemności życia. ? Eudajmonic dobry strzał odnosi się do znaczenia mającego szczególne, cenne atrybuty. ? Hedonistic wizja dobrobytu jest prostszy i łatwiej poddaje do analizy empirycznej, a eudajmonic wersja umożliwia głębszy wgląd w złożoność wyznaczania dobra, ale to jest trudniejsze dla teoretycznego modelowania i weryfikacji empirycznej (Czapiński, 2004).

Pozytywna psychologia. Wyniki badań prowadzonych w tej dziedzinie pokazują, jak ważne jest co człowiek przeżywa w pracy i w jak dużym stopniu praca wywiera wpływ na jego zdrowia fizyczne i psychicznego ogólne zadowolenia z życia (Turner, Barling, Zacharos, 2002). Psychologia pozytywna ma także duże znaczenie w identyfikacji i optymalizacji czynników środowiska pracy (Henry, 2004). W szczególności, wiele uwagi poświęcono, a strategiom zarządzania i koncepcjom i stylom przywództwa, które mogą promować dobrostan człowieka.

Metody badawcze w psychologii. • Metoda naukowa jest zbiorem ogólnych procedur, które wszystkie badania, niezależnie od dyscypliny, powinny przestrzegać, jeżeli ich wnioski mają być przyjęte jako reprezentatywne i znaczące. Psychologowie prowadzą obserwacje stawiają hipotezy, gromadzą i analizują dane, a w przypadku badań ilościowych dokonują ich statystycznych analiz.

. • Metody badawcze w psychologii W psychologii, metody badawcze można sprowadzić do trzech bazowych typów: Metody opisowe, Korelacyjna metody, Eksperymentalne metody. Opisowe metody umożliwiają badaczowi obserwować ciekawe aspekty zachowania człowieka i formułować hipotezy dotyczące icj przyczyn, przebiegu i konsekwencji.

Opisowe metody: czyli odkrywanie tego co podmiot myśli i jak się zachowuje • Obserwacja naturalna jest metodą zbierania danych, w której badacz uważnie obserwuje i rejestruje zachowania Przedmiotu obserwacji w naturalnym otoczeniu bez żadnych zakłóceń. Celem badania typu survay jest zdefiniowane jako metoda zbierania danych, w których badacz może uzyskać informacje na temat charakterystyki ludzi, postaw, opinii, czy innych aspektów zachowania zadając im pytania.

. • Studium przypadku oznacza metodę zbierania danych, w której Badania prowadzi się intensywne badania w grupie indywidualnych lub małych, często w okresie czasu. Opisowe metody: descovering co myśleć i robić tematy Naturalistyczna obserwacja dotyczy obserwacji obiektu w ich naturalnych środowiskach, każdy dzień.

. • Ankieta jest sposób pozyskania opis zachowań człowieka czerpanej z większej liczby osób niż bezpośrednia obserwacja zwykle pozwala. Kiedy Grup jest bardzo duży, jest to zwykle niemożliwe do badania wszystkich członków, dlatego badania odebrać próbkę, reprezentatywną grupę

. • W przeciwieństwie do badań typu survay, case study to zazwyczaj intensywne badanie indywidualnego lub małych grup. Zazwyczaj badany podmiot posiada pewne unikalne cechy, które mogą przyczynić się do zrozumienia ludzkich zachowań. Metoda korelacji: badanie relacji i możliwości tworzenia prognoz Korelacyjne badania naukowe, maja na celu że zbadanie zależności między zmiennymi w celu ustalenia, czy występują razem w tempie znacznie wyższym niż można by się spodziewać, aby stało się to przez przypadek.

• Metody korelacji: badanie relacji i tworzenie prognoz. Korelacja współwystępowania obejmuje takie obliczenia statystyczne, które określają stopień podobieństwa pomiędzy dwoma zmiennymi w zakresie liczb od -1 do +1. Badanie podłużne jest to badanie takiej samej próby przez dłuższy okres czasu.

Metoda eksperymentalna: ustanowienie przyczyny i skutku. . • Cross – przekrojowe (poprzeczne)badanie jest badaniem, w którym przedmiot badań jest podzielony na podgrupy, w oparciu o jakieś zmienne, każda podgrupa jest oceniany w zakresie jednej lub kilku innych zmiennych. Eksperyment to metoda zbierania danych, w których praca badawcza sprowadza się do aktywnego kontrolowania czynników, które mogą mieć wpływ na (zmienną ) badane zjawisko.

. Eksperyment musi spełniać trzy warunki, w celu wykazania związku przyczynowego. - jeśli jedno zdarzenie jest przyczyną drugiego, - dwa zdarzenia muszą zmieniać się razem, - gdy jedne zmiany badanego zdarzenia pociągają za sobą zmiany innego zdarzenia. Ten ostatni wymóg jest nazywany kowariancją.

• Metoda eksperymentalna: ustanowienie przyczyny i skutku. Kowariancja zdarzeń jest to stan, w którym dwa wydarzenia zmieniają się tak, że jedne zmiany w jednym zdarzeniu pociągają za sobą zmiany w drugim (warunek przyczynowości). Zmienna zakłócająca jest czynnikiem, który nie jest jedną z możliwych przyczyn badanego zjawiska ale jednocześnie przeszkadza w dokładnym pomiarze czynnika badanego w eksperymencie.

• Metoda eksperymentalna: ustanowienie przyczyny i skutku. Eksperyment bada dwie zmienne: zmienną niezależną i zmienną zależną. Zmienna niezależna jest czynnikiem w badaniach naukowych, która jest modyfikowana i objaśniana przez badacza w celu określenie jej wpływu na zmienną zależną. Zmienna zależna jest czynnikiem, od którego badacz oczekuje, że powinna się zmieniać, gdy zmienna niezależna ulego zmianie.

. • Operacjonalizacja hipotezy oznacza takie jej przekształcenie i zastosowanie odpowiednich wskaźników, hipotezę aby można było ją przetestować. Grupa eksperymentalna jest grupą uczestniczącą w eksperymencie ramach , w której zmienne niezależne są modyfikowane w celu przetestowania ich efektu.

• Metoda eksperymentalna: ustanowienie przyczyna i skutek Grupa kontrolna jest grupa osób uczestniczących w eksperymencie, które są poddane działaniu wszystkich tych samych czynników, jak w przypadku grupy eksperymentalnej z wyjątkiem warunków eksperymentu.

• Metoda eksperymentalna: wyeliminowanie zmiennych zakłócających. Jednym ze sposobów, aby zapewnić, że żadna zmienna zakłócająca nie jest pomijana jest zastosowanie procedury o nazwie podwójnie ślepej procedury. Jest to procedura, nastawiona na wyeliminowanie wpływu zmiennych zakłócających poprzez upewnienie się, że są one równomiernie rozłożone w grupie eksperymentalnej i kontrolnej.

. • Metoda eksperymentalna: wyeliminowanie uprzedzeń Czasami badacz może nieświadomie wprowadzić swoje własne uprzedzenia do eksperymentu. Uprzedzenia to nazywane są uprzedzeniami eksperymentatora. Podwójnie ślepa procedura jest spobem unikania tendencyjnego nastawienia w eksperymencie, w którym żaden jego uczestnik ani eksperymentator ani osoba badana nie wie, kto jest w grupie eksperymentalnej doświadczalnej, a kto znajduje się w grupie kontrolnej.

Etyka w badaniach u ludzi. • Etyka w badaniach u ludzi Standardy etyczne zawierają wytyczne dotyczące praw osób badanych odnosza się do takich kwestii jak - Prywatność, - Dobrowolny udział, - Świadoma zgody, - Unikanie ewentualnych niekorzystnych efektów uczestnictwa w eksperymencie.

. Dziękuję za uwagę!

.

.

.

.