Дәрістің тақырыбы Өкпенің жедел жетіспеушілігі кезінде қолданылатын заттар

Дәрістің тақырыбы: «Өкпенің жедел жетіспеушілігі кезінде қолданылатын заттар»

ісінуі – өкпе тінінің гидратациясының жоғарылауына және оның функционалдық мүмкіндіктерінің төмендеуіне негізделген сол қарыншалық жедел жетіспеушілік синдромы. Өкпе

Этиологиясы Өкпе ісінуінің жиі себептеріне жатады: 1) кардиалды: артериялық гипертензия; жүрек ақауылары; тұрақсыз стенокардия, миокард инфаркті; миокардиттер, кардиомиопатиялар; жүрек аритмиясы;

2) кардиалды емес: трансфузиялық гиперволемия; гипопротеинемия < 25 г/л; бүйрек, бауыр жетіспеушілігі; анафилаксиялық, септикалық шок; жедел панкреатит, майлы эмболия; кеуде қуысының ауыр жарақаты; геморрагиялық шок; ауыр пневмония, жоғарғы тыныс жолдарының бөгде заты; газдармен улану; БМЖ (бассүйек-ми жарақаты), МҚЖБ (ми қанайналымының жедел бұзылысы); 3) теріс инотропты әсерлі мед. препараттарды, вазотонды заттарды енгізу.

Өкпе ісінуін емдеуді шұғыл әмбебап шаралардан бастайды: 1. Тыныс жолдарының өткізгіштігін қалпына келтіру. Ацидозбен және артериялық гипотензиямен жүретін тыныс алудың ауыр бұзылыстарында – кеңірдек интубациясы жасалады.

2. Оксигенотерапия – 96º этил спиртінің ерітіндісі арқылы 100 % - оттегімен ингаляция. Оттегі енгізудің бастапқы жылдамдығы – 2 -3 л/мин. Оттегінің тітіркендіргіш әсеріне тыныс жолдары шырышты қабаттарының бейімделуіне қарай жылдамдық жоғарылатылады 9 -10 л/мин.

Ингаляция 10 -15 минуттық үзіліспен 30 -40 мин бойы жүргізіледі. жағдайда – 2 мл 30% этил спиртінің ерітіндісі кеңірдекке немесе 15 мл 5 % глюкоза ерітіндісіндегі 5 мл 96º этил спирті көктамырға енгізіледі. Сирек

3. Наркотикалық анальгетиктермен «тыныстық арпалысты» жою : 1% морфин гидрохлоридінің ерітіндісі 20 мл 0, 9% натрий хлориді ерітіндісінде сұйытылады, аурулық синдром және ентігу жойылғанға дейін 4 -10 мл-ден әр 5 -15 минут сайын бөлшектеп көктамырға енгізіледі.

Наркотикалық анальгетиктер психоздық стрессті жояды - гиперкатохоламинемия және өнімсіз ентігуді жояды. Әлсіз венодилатация шақырады, нятижесінде өкпеге дейінгі жүктеме төмендейді, тыныс бұлшықеттерінің жұмысы азаяды, сәйкесінше «тыныстың бағасы» төмендейді.

Артериялық гипертензия кезіндегі өкпе ісінуін емдеу гипертензия кезінде сол қарыншаның систолалық зорығуы болады. Қажет: 1. Шұғыл әмбебап шаралар 2. Науқасты аяғын төмен салбыратып отырғызу Артериялық

3. Нитроглицерин сублингвалды немесе аэрозоль түрінде Нитроглицерин көктамырға тамшылатып – физиологиялық ерітіндідегі 10 мг-ға дейін 0, 1% спиртті ерітіндісі АҚ бақылай отырып, оң нәтиже алғанға дейін жүргізіледі.

Ауыр ӨІ (өкпе ісінуі) – 30 мг натрий нитропруссиді 300 мл физиологиялық ерітіндіде Ганглиоблокаторлар: пентамин 1 -2 мл 5% ерітіндісі 5 -10 минуттық үзіліспен артериялық қысымын бақылай отырып, әр 2 -3 минут сайын екінші қолына ауыстырылады; Дроперидол 2 -4 мл 0, 25 % ерітіндісі немесе диазепам 10 мг дейін; Фуросемид 40 -80 мг көктамырға.

Артериялық қысым қалыпты болғанда (АҚс=90 мм с. б. б. ) : 1. Шұғыл әмбебап шараларды орындау 2. Өкпеге келетін веналық қан көлемін азайту үшін науқасты аяғын төмен салбыратып отырғызу Аяқ-қолдарының проксималды бөлімдеріне 3 жгут салынады. Әр 15 -20 минут сайын бір жгут шешіліп, бос тұрған қолына немесе аяғына ауыстырылады Бұл әдіс тромбофлебит немесе веналардың варикозды кеңеюі болған жағдайда жасалмайды

3. Өкпеге келетін веналық қан көлемін азайту және өкпеге дейінгі жүктемені төмендету үшін – АҚ бақылай отырып, 0, 5 мг нитроглицерин 1 таблеткадан сублингвалды әр 5 минут сайын немесе 10 мг көктамырға тамшылатып. АҚ 1015 % түсіріледі, бірақ систолалық АҚ 100 мм с. б. б. төмен болмауы қажет. Изокет 0, 1% ерітіндісі көктамырға сызықтатып 10 минут ішінде.

4. КҚШ (кіші қанайналым шеңберіндегі) жүктемені төмендету үшін – диуретиктер. Көктамырға сызықтатып 1 -2 минут бойы 4080 мг фуросемид енгізіледі. Оң нәтиже болмаса – 1 сағаттан кейін қайталайды. Диуретикалық әсері бірнеше минуттан кейін дамиды және 2 литрге дейін зәрдің бөлінуімен 2 -3 сағатқа созылады, бұл қан сарысуы көлемінің азаюына және қанның қоюлануына байланысты осмостықколлоидты қысымның артуына алып келеді.

Осмостық диуретиктерді қолдану ұсынылмайды, себебі әсерінің бірінші сатысында олар АҚК (айналымдағы қан көлемін) арттыруы мүмкін; бұл КҚШ жүктемені жоғарылатады және ӨІ өршуіне алып келуі мүмкін.

5. Науқастың эмоционалды статусын қалпына келтіру, ауру синдромын жою, гиперкатехолемияны және гипервентиляцияны жою үшін – ТЖ (тыныс жиілігін), АҚ бақылай отырып, 1 мл 1% морфин ерітіндісі енгізіледі. 2 мл 0, 25% дроперидол ерітіндісі немесе 2 мл 0, 5% диазепам ерітіндісі.

6. Глюкокортикоидтар - көктамырға преднизолон 90 -120 мг – қантамырлары қабырғасының және басқа да өкпе интерстицийіндегі тосқауылдардың өткізгіштігінің жоғарылауын жояды.

Әлсіз гипотензияда (АҚс=90 мм с. б. б. ) 1. Шұғыл әмбебап шаралар 2. Науқасты басын көтеріп жатқызу 3. Допамин 250 мг ерітіп енгізіледі. Препарат шеткі вазодилатация шақырмай, миокард bадренорецепторларын таңдамалы ынталандырады. 4. АҚ қалпына келгеннен кейін фуросемид 40 мг көктамырға сызықтатып.

Айқын артериялық гипотензияда (АҚс<80 – 70 мм с. б. б. ) 1. Шұғыл әмбебап шаралар 2. Науқасты басын көтеріп отырғызу 3. Дофамин 200 мг. Кіші дозада препарат постсинапстық дофаминергиялық рецепторларды ынталандырады, нәтижесінде бүйрек және мезентериалдық қантамырларының дилатациясы болады, диурез күшейеді, Na шығарылуы артады. Жоғары дозада альфа- және бета– адренорецепторларды ынталандырады және миокардтың жиырылуын және коронарлы қанайналымды арттырады.

Егер АҚ жоғарылауы ӨІ өршуімен жүретін болса – қосымша көктамырға нитроглицерин енгізіледі. АҚ тұрақтанғаннан кейін көктамырға сызықтатып фуросемид 40 мг.

Жүрек ырғағы бұзылысы кезіндегі ӨІ Тахиаритмияда синхронизацияланбаған дефибрилляция жүргізіледі. Дәрілік аритмияға қарсы ем көп аритмияға қарсы заттардың теріс инотропты және гипотензивті әсерлеріне байланысты сирек жүргізіледі. 100 мг лидокаин көктамырға 1 минут ішінде немесе 10 мл 10% новокаинамид ерітіндісі АҚ, ЖЖЖ бақылай отырып енгізіледі.

– электрокардиостимуляция жүргізіледі. Жүргізу мүмкін болмаған жағдайда: АҚ, ЖЖЖ бақылай отырып, көктамырға 1 мл 0, 1% атропин ерітіндісі немесе 1 мл 0, 05 % алупент ерітіндісі енгізіледі. Атропинге резистенттілік байқалса, көктамырға тамшылатып допамин немесе адреналин енгізіледі. Брадиаритмияда

Жедел коронарлы синдром кезіндегі ӨІ емдеу Бірінші кезекте ЖКС емдеудегі шұғыл әмбебап шаралар жасалады: Морфин 10 мг көктамырға бөлшектеп Ацетилсалицил қышқылы 250— 500 мг шайнап жұту Гепарин 5000 ӘБ көктамырға Кейін АҚ деңгейіне қарай емдеу схемасы таңдалады.

Жаңа туылған нәрестелердегі респираторлы дистресс-синдром Бұл ауыр тыныс жетіспеушілігі симптомдарының кешені, альвеолаларда сурфактант көлемінің төмендеуіне және пневмопатия дамуына байланысты нәресте өмірінің алғашқы сағаттарында дамиды. Негізінен шала туылғандарда және жетілмей туылған нәрестелерде байқалады.

РДС (респираторлы-дистресс синдромын) емдеу өкпенің желденуін, әртүрлі мүшелер мен жүйелердің қызметін қалпына келтіруге, метаболикалық бұзылыстарды жоюға бағытталған

Патогенетикалық ем Жоғары тыныс жолдары мен кеңірдектен шырыш және ұрықмаңы суын сорып алу, оксигенотерапия, өкпені жасанды желдендіру (апноэ болса). Ингаляция үшін 40— 60% оттегілі-ауалы немесе гелий-оттегілі қоспалар қолданылады. Гипербариялық оксигенация тиімді

Метаболикалық бұзылыстарды жою үшін Инфузиялық ем: реополиглюкин, глюкоза. Ісінулік-геморрагиялық синдромда тәуліктік сұйықтық көлемін 30%-ға азайту, фуросемид тағайындалады, қан сарысуын құю немесе 20% альбумин ерітіндісі енгізіледі. Ацидозда – көктамырға 2% натрий гидрокарбонатының ерітіндісі енгізіледі

Сурфактант синтезін ынталандыру үшін преднизолон Эндотрахеалды табиғи (Curosurf, Survanta, Alveofact, Биосурф) және синтетикалық (Exosurf neonatal) сурфактант препараттары енгізіледі. Сурфактант синтезін ынталандыратын препараттарды енгізу Бұлшықетке

Әдебиеттер: 1. Харкевич Д. А. Фармакология: Оқулық. – 10 -ші басылым –М. : ГЭОТАР-Медиа, 2009 - 100 -132 б. 2. Маркова И. В. , Неженцев М. В. Фармакология. СПетербург. 2001. , 33 -47 б. 3. Машковский М. Д. Лекарственные средства. Издание четырнадцатое. - М. : Новая волна, 2005. т. 1 -2. – 601 с. (т. 1). 4. Лекции по фармакологии для врачей и провизоров/ Венгеровский А. И. – 3 -ші басылым, қайта қарастырылған және толықтырылған: оқу құралы – М. : ИФ «Физикоматематическая литература» , 2006. – 704 б. 5. Гудман Г. , Гилман Г. Клиническая фармакология. 10 -ші басылым. М. «Практика» . 2006. - 1648 б.