Дәріс: НЕКРОЗ 1
• • Дәріс жоспары: 1. Некроз, түрлері 2. Гангрена 3. Инфаркт 4. Жатын жара мен жылан көз 5. секвестр 6. Колликвациялық және коагуляциялық некроздардың морфологиялық көрінісі 2
• Некроз – тірі организмдегі тін мен жасушалардың немесе ағзаның бір бөлігінің өлуі. Апаптоз – жасушаның өзін өзі өлтіруі, жоспарлы өлім. • Некроз әр түрлі зақымдаушы әсерінен дамиды, ал апоптоз жасушаның бағдарламалы өлімі 3
4
Апоптоз сатылары • • • цитоплазма мембранасының бүрісуі жасуша көлемінің кішіреюі ядродағы ДНҚ жіпшелерінің үзілуі ядро шетінде хроматин конденсацияланау Ядроның бөлшектенуі Жасуша фрагментациясы — апоптоздық денешіктер. 5
• Апоптоздық денешіктерді көрші жасушалар немесе фагоциттар қоршап алып өбиді. Жасуша ішіндегі құрамдастары шықпайды, қабыну дамымайды. Некроз топ жасушада болса апоптоз жеке бір жасушада ғана дамиды. 6
Некроздың морфогенез - кезеңдері • Паранекроз – некроз алды, қайтымды • Некробиоз – өлу алды, кайтымсыз • Некроз - өлу кезеңі, жасуша тіршілігі жойылады • Аутолиз – өлгеннен кейінгі кезең, жасуша ферменттерінің әсерінен ыдырау 7
Некроздың микроскопиялық белгілері: Ядрода: • -Кариопикноз, бүрісу • -Кариорексис, бөлшектену • -Кариолизис, ыдырау Цитоплазмада: • -плазмопикноз • -плазморексис • -плазмолизис 8
• • • Пайда болу себептеріне қарай некроз– -жарақаттық -токсиндік - трофоневроздық -аллергиялық -қан тамырлық 9
• • • Некроздың клиноко-морфологиялық түрлері: Коагуляциялық некроз -колликвациялық некроз -гангрена -жатын жара -инфаркт -секвестр 10
Гангрена-Сыртқы ортаның әсерінен болатын тінің некрозы • • Гангрена түрлері -құрғақ -ылғалды -аэробты -анаэробты -біріншілік -екіншілік 11
Құрғақ гангрена 12
Беттің номасы - ылғалды гангрена 13
• Жатын жара- трофоневротикалық некрозға жататын , жаншылудың салдарынан болатын тіннің некрозы. • Жылан көз –Аутолизге ұшырамайтын өлі тін аймағы 14
Жатын жара 15
Жатын жара үлгісі 16
Инфаркт –ишемия салдарынан болатын қан тамырлық некроз • • • Түрлері: -ақ - қызыл жиекті ақ - геморрагиялық Қызыл жиекті ақ инфаркт жиі жүректе кездеседі. Бұл жүректің жарылуымен жүретін миомаляция және перикард қуысының томпанадасы түрінде асқынады. 17
Миокард инфарктісі-Infarctus miocardii. Гематоксилин-эозинмен боялған 18
Некроздық нефроз Гематоксилин-эозинмен боялған 19
• Қызыл инфаркт (геморрагиялық) – веналық іркілудің салдарынан өкпеде жиі кездеседі. • Ақ инфаркт (ишемиялық) коллатералді қан айналымының жетіспеушілігімен байланысты. • Қызыл жиекті ақ инфаркт 20
Көк бауырдың ақ инфаркті 21
Өкпенің қызыл инфаркті 22
Қызыл жиекті ақ инфаркт үлгісі 23
Қызыл жиекті ақ инфаркт үлгісі 24
• Нәтижесі: Қолайлы • - демаркациялық қабыну • -тыртық • -торсылдақтардың түзілуі • - оссификация • - пертификация Қолайсыз • -өлген ошақтың іріңді еруі 25
секвестр 26
Секвестр 27