Дәріс 5 Милық инсульт Жіктелуі Қауіп факторлары

Дәріс № 5 «Милық инсульт. Жіктелуі. Қауіп факторлары. Диагностика. Емі. Профилактикасы» Хайбуллин Талгат Нурмуханович

Инсульт. Анықтамасы. Милық инсульт – ұзақтығы 24 сағатқа созылатын, ми қан айналымының жедел бұзылысы нәтижесінде пайда болатын, өз кезегінде кенеттен басталған, тұрақты жалпы милық, менингеальді симптомдармен сипатталатын патологиялық жағдай.

Өзектілігі (1) Жыл сайын дүние жүзінде 5 миллионға жуық фатальды және 5 миллион фатальды емес инсульттар тіркеледі. (ДДСҰ) n Бір жылдағы инсульттар жиілігі 1000 тұрғынға шаққанда 1, 5 -нан 7, 4 – ге дейін (ДДСҰ) n n Өскемен - 4, 9 ер адамдарда және 4, 1 – әйел адамдарда (2001 ж. ) Семей – 2, 8 ерлерде, 2, 6 – әйелдерде (2004 ж. ) n Казақстан, Ресей инсульттан болған өлім бойынша екінші орын алады. n

Өзектілігі (2) n n n Инсультке шалдыққан 1/3 науқастар алғашқы 30 күнде көз жұмады, жыл көлемінде – науқастардың жартысы қайтыс болады. Инсульттер – мүгедектіктің себептері бойынша бірінші орында тұр. Инсультке шалдыққандардың жартысынан көбі – еңбекке жарамды жандар. Тірі қалғандардың 80% мүгедек болып қалады. 30% науқастар, тұрақты күтімді қажет етеді, 20% өздігінен жүре алмайды.

Семей қаласының ЖМКА 12 жыл (2001 -2012) көлемінде инсультпен госпитализацияланған науқастар саны. Инсульт түрі Ишемиялық Инсульт Ми ішіне қан құйылу Субарахноидальды қан құйылу Барлығы: Науқастар саны 8004 1851 439 10294

Семей қаласының ЖМКА 2001 -2012 жж аралығында госпитализацияланған науқастардың сипаттамасы.

Ишемиялық инсультке шалдыққан науқастар мен геморрагиялық инсультпен науқас адамдар қатынасының индексі.

Семей қ ЖМКА (2001 -2012) жылдар бойынша жалпы летальділік сипаттамасы

Семей қ ЖМКА (2001 -2012) жылдар бойынша инсульттің жеке түрлері бойынша летальділік сипаттамасы

12 жылдық уақыт бойынша летальділік көрсеткіші – 16, 4% Стационарда инсульттен әрбір 6 -шы адам көз жұмған. Олардың: ми ішілік қан құйылу – әрбір 2 -ші, субарахноидальды қан құйылу – әрбір 3 -ші, Ишемиялық инсульт – әрбір 10 -шы адам қаза табады.

Ми қан айналым ауруларының жіктелуі 1. Ми қанайналым жеткіліксіздігінің бастапқы көріністері. 2. Жедел ми қан айналым бұзылыстары (ЖМКАБ) 3. Дисциркуляторлы энцефалопатия I, II және III стадия (ми қан айналымынң созылмалы үдемелі бұзылысы)

ЖМКАБ жіктелуі ЖМКАБ Ми қан айналымының Өтпелі бұзылыстары Транзиторлы ишемиялық шабуыл Инсульттер Жедел гипертоникалық энцефалопатия Гипертониялық церебральді криз

ЖМКАБ жіктелуі 1. Ми қанайналымының өтпелі бұзылыстары а) ТИШ – транзиторлы ишемиялық шабуыл б) ГЦК – гипертониялық церебральды криз 2. Жедел гипертониялық энцефалопатия 3. Инсульт

Инсульт Ишемиялық Геморрагиялық

Ишемиялық инсульттің подтиптері 1. Атеротромботикалық – 34% 2. Кардиоэмболиялық – 22% 3. Лакунарлы – 20% 4. Гемодинамикалық – 14% 5. Гемореологиялық микроокклюзия типі бойынша – 8%

Геморрагиялық инсульт подтиптері 1. Субарахноидальды қан құйылу (САҚК) 2. Ми ішілік қан құйылу (МІҚҚ) 3. Вентрикулярлы қан құйылу 4. Аралас қан құйылу

Ишемиялық инсультке шалдыққан науқастардың геморрагиялық инсільтпен науқас адамдарға шаққандағы индексі

Ишемиялық инсультке шалдыққан науқастардың геморрагиялық инсільтпен науқас адамдарға шаққандағы индексі 5: 14: 1 (Ресей) В Семей қаласында инсультке шалдыққан 3112 қаралды: қазақ субпопуляциясы – 2: 1 орыс субпопуляциясы- 4: 1

Транзиторлы ишемиялық шабуыл (ТИШ) Анықтама ТИШ – ЖМКАБ, жалпы милық және ошақтық неврологиялық симптоматикамен жүретін, 24 сағат ішінде кері дамитын бұзылыс. Ошақтық неврологиялық дефицит 10 -15 минутқа ғана созылады. Жалпы милық симптоматика минимальді түрде немесе мүлдем болмайды.

ТИШ симптомдарының ұзақтығы n n n 50% – 5 мин аз, 25% – 1 сағат көлемінде 25% – 24 сағат көлемінде Минимальды ұзақтылығы 15 сек – 3 мин. , клиникалық көріністеріне байланысты болады. Өтпелі монокулярлы соқырлықты ТИШ деп санау үшін, оның ұзақтылығы 15 сек кем болмауы керек, Үлкен саусақтың парезі мен жансызданып қалуы үшін 30 сек жеткілікті

Транзиторлы ишемиялық шабуыл (ТИШ) Жаңа анықтама (Неврологтар мен кардиологтардың Америкалық ассоциациясы, 2006; Европалық келісім, Ницца, мамыр 2008) – Егер ошақтық симптоматика 1 сағаттан артық сақталып, басқа жасалған МРТ және КТ зерттеулері инфаркт ошағын анықтаса, бұл жағдайды инсульт деп қарастыруға болады.

n ТИШ диагнозы ретроспективті болып табылады. n Қысқа уақыттық симптоматика болғандықтан, науқас та дәрігер де көзге ілмеуі де мүмкін. n ТИШ – инсультке күмән туғызатын «дабыл қоңырауы» . Инсульт туындау қаупін 4 -6 ретке арттырады. n Неврологиялық симптомдарды адекватты бағалау арқылы инсульттің алдын алуға болады.

Гипертониялық церебральді криз — АҚҚ жедел және жоғары көрсеткіштерге дейін жоғарылап, жалпымилық, және сирек жағдайда ошақтық симптоматиканың туындауымен жүретін патологиялық жағдай. Жедел гипертониялық энцефалопатия — гипертониялық криздің едәуір ауыр формасы, ми қан айналымының бұзылысы салдарынан ми ісінуінің туындауымен сипатталады.

Инсульт. Анықтамасы. Ми инсульті – ЖМКАБ салдарынан кенет пайда болған жалпы милық, ошақтық және сирек менингеальді симптомдармен көрініс табатын клиникалық синдром.

«Кіші инсульт» (қалпына келетін неврологиялық деицитті инсульт) –ЖМКАБ, бұзылған неврологиялық функциялар 3 апта ішінде толығымен қалпына келетін жағдай.

Инсульт дамуының қауіп факторлары n Қауіп факторларын бақыланатын және бақыланбайтын деп екіге бөледі. Қауіп факторын анықтап, бақылау – науқаста инсульттің алдын алуға себепкер болады.

Бақыланатын (қалпына келетін) қауіп факторлары (1) n n n n Артериальды гипертензия (140/90 мм с. б. б. және жоғары) инсульт қаупін 4 -10 ретке арттырады. Шылым шегу 2 ретке арттырады Гиперхолестеринемия >5, 2 ммоль/л Ішімдік ішу Мойын және бассүйек ішілік артериялар атеросклерозы. Жырылық аритмиясы және жүректің басқа да аурулары (инфаркт, миокард гипертрофиясы, жүрек жеткілісіздігі) Қант диабеті – қауіп 2 ретке артады.

Бақыланатын (қалпына келетін) қауіп факторлары (2) n n n ТИШ 4 -6 ретке, басынан өткерген инсульт 10 рет Оральды контрацептивтер (эстроген мөлшері 50 мг және одан да көп) – әсіресе шылым шегетін және АГ бар адамдарда. Құрамында эстроген бар препараттармен алмастыру терапиясы менопауза кезіндегі әйелдерде Гипергомоцистеинемия (> 10, 5 мкмоль/л) Өмір сүру салты факторлары (артық салмақ, физикалық белсенділіктің болмауы, тамақтану бұзылыстары, стресстік факторлар, үрей және депрессия.

Бақыланбайтын қауіп факторлары n Ер жыныс n Жас мөлшері – барлық инсульттердің 2/3 > 60 жас. n этникалық ерекшелігі n Тұқым қуалаушылық (инсульт, ата ана, аға, бауырларындағы миокард инфаркті және АГ).

Инсульт диагностикасы Жалпы милық және менингеальной симптоматиканың кенеттен пайда болуы Тамырлық анамнез Инсульт ОЖЖ басқа ауруларын жоққа шығару Қауіп факторлары

Симптомдардың кенеттен пайда болуы. 1. Жалпымилық симптомдар 2. Ошақтық симптомдар 3. Менингеальды симптомдар

1. Жалпымилық симптомдар: - Бас ауруы, басқасына ұқсамайтын, кенет пайда болған, интенсивті. - жүрек айну, құсу. - Сана бұзылысы (естен тану, сана бұлыңғырлануы, сопор, кома) - психомоторлы қозу - орын, уақыт, өзіндің дезориентация - Тырысулар (жалғыз, серия, эпилептикалық статус) -

2. Ошақтық симптомдар: - моно- және гемипарездер немесе параличтер - Координация бұзылысы(атаксия) - беттің жартысы, ерін, тіл аяқ, қол жансыздануы. - сөйлеу мен артикуляция бұзылысы - жұтыну бұзылысы - заттардың екі еселенуі, қылилық - бір көздің соқыр болуы - көру аймағының кішіреюі - бет асимметриясы және т. б

3. Менингеальды симптомдар: - желке бұлшықеттерінің ригидтілігі - Керниг симптомы - Брудзинский симптомы (жоғарғы, ортаңғы және төменгі) - жалпы гиперестезия - бас ауруы

Инсульт кезіндегі ошақтық симптомдар зақымдалған тамырлық бассейннің орналасқан жеріне байланысты болады.

Каротидті бассейннің зақымдалуы (ішкі ұйқы, алдыңғы және ортаңғы ми артериялары, көз артериясы) жарты шарлық симптомдармен сипатталады: - контралатеральды гемипарез және гемиплегия, - гемианестезия (дененің қарама қарсы жағында барлық сезімталдықтың бұзылуы) - гемианопсия (ошақтан қарама қарсы жақта аттас көрі аймақтарының түсуі), - моторлы және/немесе сенсорлы афазии, - мимикалық бұлшықеттердің төменгі қабатының параличі, - тілдің ошақтан қарама қарсы жаққа қарай ығыса беруі , - бет, қол немесе аяқтағы фокальды тырысулар, - естен танумен жүретін үлкен генерализденген тырысулар болуы мүмкін.

Вертебральді-базилярлы бассейндегі катастрофа (омыртқа, негізгі, мишық, артқы милық артериялар) баған, мишық, самайдың медиобазальді бөліктерінің, шүйде зақымдалуымен жүреді: - альтернирлеуші синдромдар – Вебер, Мийяр-Гублер, Фовилль, Валленберг-Захарченко - мишық атаксиясы синдромы - кеңістіктегі дезориентация - көру аймағының түсуі, көру агнозиясы - амнестикалық афазия - эпилептикалық ұстамалар

ИШЕМИЯЛЫҚ ИНСУЛЬТ. ДИАГНОЗ КРИТЕРИЙЛЕРІ (1) n Қауіп факторлары: АГ, атеросклероз, жыпылық аритмиясы, бұрын болған миокард инфарктісі, жүрек ақаулары. n Жас мөлшері – 50 жастан жоғары, егде жас. n Басталуы – жедел, 30% біртіндеп немесе үзілістермен. n Инсульт дамуы ұйқы кезінде немесе оянғаннан соң. n Бастаушылардың болуы (ТИШ) n Бас ауруы – әліз, шамалы немесе жоқ. n Құсу – тән емес n Санасы – сақталған.

ИШЕМИЯЛЫҚ ИНСУЛЬТ. ДИАГНОЗ КРИТЕРИЙЛЕРІ (2) n n n n Менингеальді симптомдар – тән емес. Жалпымилық симптомдармен салыстырғанда ошақтық симптомдар көп!! Бет терісі бозарған. Пульс – әлсіреген АҚҚ – төмендеген, қалыпты, 70 -80% инсульттің бастапқы күндеоі жоғары. Дене температурасының жоғарылауы тән емес Ликвор – түссіз Ми КТ – төмен тығыздықты ошақ.

Сол жақ ортаңғы ми артериясы бассейніндегі жедел ишемия. 2 тәуліктен соң КТ Тығыздықтың төмендеуі, субарахноидальді кеңістіктің тарылуы. Қарыншалар компрессиясы, шекаралары айқын.

Ишемиялық инсульттің КТдиагностикасы минуттар сағаттар күндер

САҚҚ критерийлері Этиология – торлы аневризма жарылуы (70 -85%) Қауіп факторлары – АГ, шылым шегу, алкоголь, наркотиктер, жүктілік, босану. Кенет басталу. Жас – кез келген, пик 55 -60 жас Интенсивті бас ауруы ( «өмірдегі ең жаманы» ) (85 -100%) Құсу Психомоторлы қозу Сана бұзылысы – бұлыңғырлану, сопор немесе кома Орын, уақыт, тұлғалық дезориентация Менингеальды симптомдар – басталғаннан 3 -12 сағ соң Эпилептикалық ұстамалар (10 -20%) Параличтер тән емес Ошақтық симтоматикамен салыстырғанда жалпымилық басым !! Ликворда қан. КТ – 95% субарахноидальды кеңістікте қан.

САҚҚ кезіндегі КТ (ортасында жоғары интенсивтіліктегі аймақ)

МІҚҚ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ КРИТЕРИЙЛЕРІ(1) Этиология – артериальная гипертензия (60%), аневризма, артериовенозды мальформация, амилоидты ангиопатия, уремия, ЖҚЖ, лейкоз, гемофилия Жас – 45 -65 жас Кенеттен басталу, жиі күндіз, психомоторлы күш түсу кезінде. Кенет интенсивті бас ауруы Құсу Айқын жалпымилық симптоматика (сана бұзылысы – сопор немесе кома) Ошақтық симптомдардың дамуы (гемиплегия)

МІҚҚ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ КРИТЕРИЙЛЕРІ (2) Бет терісі гиперемиясы немесе қошқыл – көк түске енуі. Пульс аса толымды, сирек Тынысы шулы, сырылды Менингеальді симптомдар АҚҚ 200 мм с. б. б көп (систолалық) Горметоникалық тырысулар Көз алмаларының толқымалы қимылдары Дене қызуы37, 7° С және одан көп Ликворда қанның болуы Ми КТ – жоғары тығыздықты ошақ 100% жағдайда

КТ- ми ішілік қан құйылу

Уақыт факторы инсульт болжамын анықтайды «Уақыт-ми!»

Инсульт кезінде жағымды болжамға қол жеткізу жедел медициналық көмек дәрігерлерінің қолында. - Маңызды орында уақыт факторы. -

Госпитализацияға дейінгі кезеңдегі негізгі шаралар: 1. Инсульт диагностикасы 2. Жедел емдік шаралар кешенін жүргізу. 3. Науқастың жедел госпитализациясын жүзеге асыру.

Инсульт диагностикасы Көп жағдайда қиындық тудырмайды. КТ немес МРТ жасалмай 20 -30% жағдайда инсультті анықтау мүмкін болмайды.

FAST ( «бет-қол-сөз» )тест зерттеуі. n Инсульттің алғашқы белгілерін туыстары немесе айналасындағы адамдар бірінші болып байқауы мүмкін. 3 тапсырма: 1. Науқасқа күліп, тістерін қатты жанастыруды өтінеді. Инсульт кезінде бет ассиметриясы болады. 2. Қолдарын 90° көтеріп 5 сек бойы отырған, кейін жатқан қалыпта байқау. Инсульт кезінде бір қолы түсіп кетеді. 3. Қарапайым сөздер айтуын сұрайды. Инсульт кезінде науқас дұрыс әрі нақты сөйлей алмайды.

FAST – бет, қол, сөз - тест

Госпитализацияға дейінгі кезеңдегі терапия (1) Адекватты оксигенацияны қалыптастыру (жоғарғы тыныс жолдарын тазалау, ауа жіберу, ЖӨВ) АҚҚ оптимальды көрсеткішін тұрақтандыру (АҚҚ 220/120 мм с. б. б асқан жағдайда) – адреноблокаторлар: эбрантил и лабетолол, АПФ ингибиторлары: эналоприл, капотен

Адекватты емес гипотензивті терапия, АҚҚ жылдам төмендетеді – ең ауыр қателіктердің бірі! АҚҚ >220/120 мм с. б. б болған жағдайда. , 15% артық емес мөлшерде біртіндеп төмендету!!

Госпитализацияға дейінгі кезеңдегі терапия (2) АҚҚ төмен жағдайда (САҚҚ 100/110 мм с. б. б) 150 -160 мм с. б. б жоғарылауына қол жеткізу (допамин, норадреналин, мезатон, преднизолон) Ұстамалы тырысуларды басу(диазепам, вальпроаты - конвулекс) Психомоторлы қозуды басу (диазепам) Гипертермияны жою (анальгин, парацетамол, физикалық әдістер) Басылмайтын құсу мен кекіруді басу (церукал) Ми құрылымдарындағы зат алмасуды реттеу (цераксон 2000 мг в/в, актовегин 1000 мг в/в, глицин 1, 0 -2, 0 г под язык)

Инсульт кезіндегі базисті терапия 1. Ауыр науқастарды күту 2. Тыныс және жүрек қан – айналым қызметін қалпына келтіру. 3. Қышқыл – сілтілік және осмолярлы гомеостаз реттеу. 4. Су -электролиттік балансты қалпына келтіру. 5. Ми ішілік қан қысымының жоғарылауы мен ми ісінуінің алдын алу. 6. Вегетативті – трофикалық және соматикалық бұзылыстарды емдеу және алдын алу.

Жағдайы ауыр науқастарды күту: - әрбір 2 сағат сайын жату қалпын өзгертіп отыру - әрбір 12 сағат сайын науқастың денесін камфор спиртімен сүрту - клизмалар - 1 кг дене салмағына 30– 35 мл сұйықтық енгізу - әр 2 -4 сағат сайын ауыз- және мұрын жұтқыншақты тазалап отыру. - балансталған тамақтандыру, жұтына алмаса хонд арқылы (2500 -3000 ккал/тәул) - кеуде клеткасының вибрациялық массажы - қуық катетеризациясы (қажет жағдайда)

Ишемиялық инсульттің дифференциацияланған терапиясы

Адам миының орташа салмағы 1500 г (дене салмағының 2 -3%) Дегенмен, дененің өзге мүшелерімен салыстырғанда мидың оттегіге деген сұранысы 20 -25%. Neuro. Rx, Vol. 1, No. 1, 2004

Ишемиялық инсульт

Мида қан айналым бұзылысына байланысты оттегі мен глюкоза мөлшерінің азаюы қайтымсыз өзгерістердің бірден бір бастамасы болып табылады. Lipton P. Physiological Reviews 1999; 79: 1431 -1568

Ми ишемиясы – бұл жағдай емес, бұл үрдіс.

Ишемия n Ишемия «ядросы» (некротикалық ядро ишемии ошақ) – қан ағысының жылдамдығы қалыптыдан <15% төмендеген аймақ. n Ишемиялық пенумбра (көлеңкелі аймақ) – бүл қан ағысының жылдамдығы төмендеп, қалыптының 15 -40% құрайтын аймақ. Пенумбра аймағындағы клеткалар өлім мен өмірдің арасында тұрады, олардың жағдайы маманның дер кезіндегі адекватты көмегіне байланысты болып табылады. Пенумбра Зона полутени Окклюзия (Тромб или эмбол)

Пенумбра – ишемиялық көлеңке аймағы Ишемия ядросы Пенумбра Көлеңке аймағы Окклюзия (Тромб немесе эмбол)

Ишемиялық көлеңке

Инфаркт эволюциясы

Мидың жедел ишемиясы Оттегінің азаюы Энергия жеткіліксіздігі Ишемиялық каскад Глутаматтың бөлініп шығуы NMDA / AMPA рецепторларының активациясы Мембрана деполяризациясы Оксидантты стресс Са деңгейінің артуы ПОЛ Нейрондардың өлуі Mochly-Rosen D. Stroke 2005; 36: 2781 -2790 Lipton P. Physiol Rev 1999; 79: 1431 -1568

“Ишемиялық каскад” этаптары 1. – Ми қан ағысының төмендеуі 2. – глутаматты “эксайтоулылық” 3. – кальцийдің клетка ішіне жиналуы 4. – клетка ішілік ферменттер активациясы 5. – NO синтезі артып, оксидантты стресстің дамуы 6. – ерте жауап гендерінің экспрессиясы 7. Ишемияның “шеткеррі” зардаптары (жергілікті қабыну реакциясы, микроваскулярлы бұзылыстар, ГЭТ бұзылысы)

ИИ патогенетикалық (дифференциацияланған) терапиясы 1. Реперфузия – ишемия аймағында қан ағысының қалпына келуі 2. Нейропротекция – ми тініндегі зат алмасуды демеп, құрылымдарының зақымдалуының алдын алады.

Терапиялық реперфузия (1) 1. Көк тамыр ішілік тромболизис плазминогеннің рекомбинантты тіндік активаторы к/т алғашқы 4, 5 сағатта (rt. PA, альтеплаза, актилизе) 2. Терапиялық айна уақытын созу үшін көк тамырға тромболитик енгізіледі. лением терапевтического окна 3. Тромбтың механикалық аспирациясы, тромбоэкстракция Функциялардың толық қалпына келуі 35, 50%.

Терапиялық реперфузия (2) 2. Антиагреганттар: ацетилсалицил қышқылы 75 -150 мг тәулігіне

Ишемиялық инсульттың жедел кезеңінде вазоактивті препараттар қарсы көрсетілген. (кавинтон, эуфиллин, папаверин және т. б. ) !!!

Біріншілік нейропротекция Мақсаты – бос радикал механизмдерінің глутамат -кальций каскады реакциясын тежеу. n Терапия басталуы – ишемияның алғашқы минуттарынан. n Ұзақтылығы – 3 -5 күн n магний сульфаты 25% ерітінді к/т 20 -30 мл тәулігіне глицин тіл астына 1, 0 -2, 0 г

Ø Екіншілік нейропротекция Ø Мақсаты – ишемияның шеткері аймақтағы ошақтарының зақым мөлшерін азайту, апоптозды тоқтату. Ø Басталуы – инсульт басталған соң 3 -6 сағаттан кейін Ø Ұзақтылығы – 7 күннен кем емес ØАнтиоксиданттар - антигипоксанттар Øактовегин Øцитофлавин Øмексидол Øальфа – липой қышқылы ØНейротрофиктер- нейромодуляторлар Øцераксон (цитиколин) Øцеребролизин Øсемакс Øкортексин

ИИ жедел кезеңіндегі нейропротекторлардың оптимальды дозалары Актовегин 1000 -2000 мг 1 -2 рет тәул к/т тамшылатып Цераксон 1000 мг 2 рет тәул к/т тамшылатып

САҚҚ емі Гемостатиктер – ӨАТЭ даму қаупіне байланысты көрсетілмеген!!! Ø Гипотензивная терапия АҚҚ едәуір (выше 200/110 мм с. б. б) жоғарыласы. 160 -170/130 -140 мм с. б. б төмендету қажет. Ø Кештетілген ишемия емі мен профилактикасы – нимодипин 360 мг/тәул ішке. Ø Жедел гидроцефалияны емдеу Ø Хирургиялық ем – аневризма жарылуында. Ø

Аневризманы микрохирургическое жолмен жою А. Теріні типтік тілу (бірыңғай сызық) Трепанационды доступ (пунктирлі сызық) Б. Аневризма мойнына клипс қойылған.

Стент және микроспираль көмегімен анвризма эмболизациясы

Ми ішілік қан құйылулардың емі Ø Ø Ø Базисті терапия принциптері ишемиялық инсульттегідей. Гипотензивті терапияны АҚҚ 170/100 мм с. б. б аспаса жүргізбейді Ми ісінуінің емі (осмодиуретиктер -маннитол, глицерин, 3% немесе 7% натрий хлориді) Гемостатиктер – рекомбинантты фактор VII (Novo-Seven) алғашқы 4 сағатта. Нейропротекторлар (цераксон, актовегин, цитофлавин) Хирургиялық ем

МІҚҚ алғашқы кезеңінде хирургиялық емге көрсеткіш n Жарты шар ішілік гематома көлемі> 30 -40 мл, мишықтағы гематома >15 мл n Ми ісінуі n Ми құрылымдарының дислокациясы

МІҚҚ кезінде хирургиялық емге қарсы көрсеткіштер n Егер науқас жағдайы нашарлап, неврологиялық симптомдар біртіндеп қайта бара жатса. n Кома, агональды және преагональды жағдай.

Реабилитация

Реабилитация мақсаттары мен принциптері 2006 2015 жж аралығына мақсат. : Инсульт басталған соң 70% аман қалғандар 3 айдан соң тіршілікке қабілеттілігі сақталуы тиіс. Принциптер: • ерте басталу – алғашқы 12 сағат!; • ерте мобилизация – алғашқы 12 – 48; • мультидисциплинарлы сипат; • ұзақтылығы (функциялар жақсарғанға дейін!)

Реабилитация Негізгі мақсат— ауру зардаптарын емдеп, жеңілдету. Реабилитациялық шаралар жиі келесі жағдайларда қажет болады: n Аяқ қолдар параличі; n Көру алаңы дефекттері; n Жоғары психикалық бұзылыстар; n депрессиядар (науқастардың жартысында); n Жұтынудың персистирлеуші бұзылысы

Реабилитацияның негізгі түрлері(2) n Науқастың жатқан қалпын ауыстыырп отыру әр 2 -3 сағатта.

n Қалыппен емдеу (позиционирование) – контарктура, ауру синдромы сияқты жағдайларға арнайы ыңғайлы поза дайындау.

n Тыныс гимнастикасы – пассивті және активті, гемодинамика қалпына келтіріп, оксигенация қалыптастыру, тыныс стереотипін ойлап табу.

Эрготерапия

Комплексная реабилитация в отделении нейрореанимации (ветативный кардиореспираторный тренинг, кинезо- и физиотерапия, коррекция глотания, ранняя вертикализация)

Ауруханадан шыққан соң интенсивті реабилитация Амбулаторлы жағдайда (аптасына 2— 3 рет). n Демеуші реабилитация интенсивті реабилитация сатысы біткенде басталады (әдетте 6 — 12 сағ соң). n Демеуші реабилитация мақсаты — реабилитациялық шаралардың нәтижесін қалпында сақтау. n

Прикладная кинезотерапия

Активно-пассивный тренинг с разгрузкой веса Активно-пассивный тренинг с биологически-обратной связью

Реабилитацияның негізгі түрлері(9) n Логопедпен жұмыс – сөйлеу бұзылыстарын қалпына келтіру. Психологиялық көмек n Нейропсихологиялық реабилитация.

Реабилитациялық центр

Ишемиялық инсульттың екіншілік профилактикасы антигипертензивті терапия Шылым шегу мен алкогольден бас тару антиагреганттар – аспирин, кардиомагнил, дипиридамол, клопидогрель (атеротромботикалық және лакунарлы инсульттер) n антикоагулянттар – МНО бақылай отырып варфарин (кардиоэмболиялық инсульт) n Майды шектеп диета және гиполипидемиялық препараттар (статиндер) – розувастатин, аторвастатин, симвастатин холестеринді 3, 9 ммоль /л – төмендету мақсатында (3 -5 жас) n каротидті эндартерэктомия n n n

Каротидті эндартерэктомия (КЭАЭ) – атеросклеротикалық түймедақты алу Кезеңдері: 1. наркоз 2. ұйқы артериясы тұсындағы тіндерді ашу. 3. тамырды алып шығу 4. артериотомия – артерия қабырғасын кесу 5. түймедақты алу 6. тамырды тігу

ГИ екіншілік профилактикасы n АГ науқастарда адекватты ем жүргізу. n Артериальды аневризма жарылуына байланысты қан кету болса – ангиохирургиялық операция жасауү

Инсульттың біріншілік профилактикасы n АҚҚ бақылап, артериялық гипертензияның көзін жою. n Қант диабетін коррекциялау n Гиперлипидемияны коррекциялау. n Шылым шегі мен алкогольден бас тарту. n Тұрақты физикалық жүктеме және диета n Артық салмақтан арылу. n Тағайындалмайды: витаминдер, антиоксиданттар, менопауза кезінде эстрогенмен қосымша терапия.

Инсульт профилактикасы бойынша Хельсингборгск декларациясы, 2006 г. n n 1. Тұрғындардың инсульт. Оның алғашқы белгілері, зардаптары туралы білуі. 2. Қауіп факторын азайту жоладыр ойластыру. 3. Инсульттың алдын алып, ауырған соң толық қалпына келуге болатынын адамдарға түсіндіру. 4. ТИШ және инсультпен ауырған науқастар екіншілік профилактикадан өтулері тиіс.

«Инсульт – ауру-катастрофа, дегенмен, алдын алып, артынан құлан таза айығуға болатын катастрофа!» А. Кулебрас

Назарларыңызға рахмет