CHƯƠNG 1 — NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1. 1 Th «ng tin a. Khái niệm Nh÷ng hiÓu biÕt cã ® c vÒ mét sù vËt, sù kiÖn ® c gäi lµ th «ng tin vÒ î î sù vËt, sù kiÖn ®ã. Khi nh×n lªn trêi ta thÊy cã nh÷ng ®¸m m©y ®en hay nh÷ng con chuån bay thÊp b¸o hiÖu mét c¬n m a s¾p ®Õn. §ã chÝnh lµ th «ng tin vÒ c¬n m a. Gv: Hà Minh Hà NhiÒu sao th× n¾ng V¾ng sao th× m a

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Thông tin bắt nguồn từ đâu? Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Người lái xe quan sát vật cản trên đường Gv: Hà Minh Hà Não bộ xử lý thông tin Điều chỉnh tốc độ

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Thông tin được định lượng bằng cách xác định độ bất định của nó. Xác suất xuất hiện càng thấp thì lượng thông tin càng cao Năm 1948 – Shannon đưa ra công thức tính lượng tin gọi là Entropi n E = -Σ Xi. log 2(Xi) i=1 Với Xi là xác suất xuất hiện sự kiện i của hệ (Nếu có n khả năng) VD: Khi gieo đồng xu thì lượng tin của việc xuất hiện 1 mặt = 1 Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Entropy thông tin là một khái niệm mở rộng của Entropy trong nhiệt động lực học và cơ học thống kê sang cho lý thuyết thông tin. Entropy thông tin mô tả mức độ hỗn loạn trong một tín hiệu lấy từ một sự kiện ngẫu nhiên. Nói cách khác, entropy cũng chỉ ra có bao nhiêu thông tin trong tín hiệu, với thông tin là các phần không hỗn loạn ngẫu nhiên của tín hiệu. Ví dụ, nhìn vào một dòng chữ tiếng Việt, được mã hóa bởi các chữ cái, khoảng cách, và dấu câu, tổng quát là các ký tự. Dòng chữ có ý nghĩa sẽ không hiện ra một cách hoàn toàn hỗn loạn ngẫu nhiên; ví dụ như tần số xuất hiện của chữ cái x sẽ không giống với tần số xuất hiện của chữ cái phổ biến hơn là t. Đồng thời, nếu dòng chữ vẫn đang được viết hay đang được truyền tải, khó có thể đoán trước được ký tự tiếp theo sẽ là gì, do đó nó có mức độ ngẫu nhiên nhất định. Entropy thông tin là một thang đo mức độ ngẫu nhiên này. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1. 2 D÷liÖu Dữ liệu là sự biểu diễn của thông tin và được thể hiện bằng các tín hiệu (Signal) vật lý. D÷ liÖu cã thÓ lµ: -TÝn hiÖu vËt lý: tÝn hiÖu sãng ®iÖn tõ, tÝn hiÖu ¸nh s¸ng, ©m thanh - C¸c sè liÖu: lµ d÷ liÖu b» ng sè nhê nã mµ th «ng qua c¸c phÐp to¸n cho th «ng tin kÕt qu¶ - C¸c ký hiÖu: ch÷ viÕt cña c¸c n íc ký hiÖu to¸n, lý, sinh. . . Ký hiÖu , kh¾c trªn ®å vËt cña ng êi tiÒn sö - H×nh ¶nh -… Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1. 3. Xử lý thông tin là quá trình xử lý dữ liệu để có được thông tin kết quả có ích phục vụ con người. * Tin học (Informatics): Là ngành khoa học có mục tiêu phát triển và sử dụng máy tính điện tử để nghiên cứu cấu trúc, tính chất của thông tin, phương pháp thu thập, lưu trữ, tìm kiếm, biến đổi, truyền thông tin và ứng dụng vào các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội. * Công nghệ thông tin (Information Technology): Bao gồm phương pháp, phương tiện, kỹ thuật máy tính và viễn thông, kỹ thuật lập trình…để khai thác và sử dụng các nguồn tài nguyên thông tin Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1. 4. Phần cứng và phần mềm * Phần cứng (Hardware) : Các thiết bị điện tử và cơ khí của máy tính được gọi là phần cứng * Phần mềm (Software): Là các chương trình (Programs) chạy trên máy tính 1. 5. Quy trình xử lý thông tin Vào thông tin Xử lý thông tin Xuất và lưu trữ thông tin (Input – Processing – Output and Storage) Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN III. Tin häc (Infomatics) 1890 1920 1950 1970 §Õn nay Ngµnh. Tin häc h×nhthµnhvµ ph¸ttriÓnthµnhmét ngµnh khoa häc ®éc lËp nh» m ®¸p øng nhu cÇu khai th¸c tµi nguyªnth «ngtin cña con ng êi îc g¾n liÒnvíi mét c «ng , ® cô lao ®éng míi lµM¸y tÝnh®iÖn tö. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Ba nhân tố cơ bản của nền kinh tế * Ngành tin học có nội dung, mục tiêu, phương pháp + Điều kiện tự nhiên nghiên cứu riêng. + Nguồn lao động + Vốn đầu tư Þ Xuất hiện nhân tố mới: Thông * Đặc thù của nó là sử dụng máy tính điện tử làm công cụ tin nghiên cứu, và việc triển Þ Sáng tạo ra công cụ mới: Máy khai ứng dụng CNTT không tính điện tử tách rời việc phát triển và sử Þ Xây dựng ngành khoa học tương dụng máy tính điện tử ứng sử dụng máy tính điện tử để khai thác thông tin Þ Tin học ra đời. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Tin häc lµ ngµnh khoa häc §èi t îng nghiªn cøu : Th «ng tin. C «ng cô: M¸y tÝnh ®iÖn tö. Tin häc lµ mét ngµnhkhoahäc cã môc tiªuph¸ttriÓn vµ södôngm¸ytÝnh®iÖn tö®Ó nghiªncøucÊutróc tÝnh , chÊt cña th «ng tin, ph ¬ng ph¸p thu thËp l u t×m , tr÷, kiÕm biÕn ®æi, truyÒnth «ngtin vµ øng dôngvµo c¸c , lÜnhvùckh¸cnhaucña®êi sèngx· héi. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1. 6 Biểu diễn thông tin trong máy tính *. C¸c d¹ng th «ng tin Hai lo¹i: Sè , phi số LÞch vµ ®ång hå Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN *. Th «ng tin lo¹i sè: - HÖ ®Õm HÖ thËp ph©n: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Trong tin häc Con ng êi th êng dïng hÖ ®Õm nµo ? nµo? HÖ nhÞ ph©n: 0, 1. HÖ c¬ sè m êi (hexa): s¸u 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B, C, D, E, F. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN ? Hệ đếm là gì? Hệ đếm được hiểu như tập các kí hiệu và quy tắc sử dụng tập kí hiệu đó để biểu diễn và xác định giá trị các số. Chúng ta sẽ hiểu rõ hơn định nghĩa trên khi xét tới các hệ đếm sau; Hệ thập phân: Các ký hiệu được dùng là 10 chữ số: từ 0 đến 9. Trong hệ đếm này giá trị của mỗi chữ số phụ thuộc vào vị trí của nó trong biểu diễn: Vd 356 chữ số 5 ở hàng chục chỉ 50 đơn vị. Số lượng các chữ số được sử dụng (10 chữ số) được gọi là cơ số của hệ đếm. Quy tắc tính giá trị là mỗi đơn vị ở mỗi hàng bất kỳ có giá trị bằng 10 đơn vị của hàng kế cận bên phải Do đó giá trị của 1 biểu diễn có thể viết dưới dạng 1 đa thức của cơ số. Gv: Hà Minh Hà 356 = 3*102 + 5*101 + 6*100

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1 số X trong hệ đếm cơ số b được biểu diễn: X = (an-1 an-2 a…a 1 a 0, a-1 a-2…a-m)b Và giá trị của X được tính theo công thức: X = anbn + an-1 bn-1 +…+ a 1 b 1 + a 0 b 0 (*) Trong đó ai thoả mãn 0 ≤ ai ≤ b và n là số lượng các chữ số bên trái, m là số lượng các chữ số bên phải dấu phân chia phần nguyên và phần phân số đúng. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN BiÓu diÔn sè trong c¸c hÖ ®Õm • HÖ thËp ph©n: Mäi sè N cã thÓ biÓu diÔn d íi d¹ng N = an 10 n + an-1 10 n-1 + …+ a 1 101 + a 0 100 + a-1 10 -1 +…+ a -m 10 -m VÝ dô: 1 2 5 Gv: Hà Minh Hà = 1 x 102 + 2 x 101 + 5 x 100

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN ? Bằng cách nào với các linh kiện có 2 trạng thái MTĐT có thể biểu diễn các thông tin đa dạng của cuộc sống? Hệ nhị phân Là hệ đếm cơ số 2 nghĩa là chỉ dùng 2 số 0 và 1 để biểu diễn. Các máy tính điện tử hiện nay được kiến trúc trên cơ sở ghép nối các linh kiện có 2 trạng thái Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN • HÖ nhÞ ph©n: T ¬ng nh tù trong hÖ thËp ph©n, mäi sè N còng cã biÓu diÔn d¹ng N = an 2 n + an-1 2 n-1 + …+ a 1 21 + a 0 20 + a-1 2 -1 +…+ a -m 2 -m, ai = 0, 1 VÝ dô: 1101 2 = 1 23 + 1 22 + 0 21 + 1 20 = 1310 Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN • HÖ hexa: BiÓu diÔn sè trong hÖ hexa còng t ¬ng tù N = an 16 n + an-1 16 n-1 + …+ a 1 161 + a 0160 + a-1 16 -1 +…+ a-m 16 -m, Víi quy c: A = 10, í D = 13, VÝ dô: B = 11, E = 14, C = 12, F = 15. 1 BE 16 = 1 x 162 + 11 x 161 + 14 x 160 = 44610 Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN * ChuyÓn ®æi gi÷a c¸c hÖ ®Õm • Quy tắc 1: Để chuyển đổi 1 số từ hệ thập phân sang hệ có cơ số b (b≠ 10) ta thực hiện như sau: Lấy số thập phân chia cho cơ số b để cho đến khi phần thương của phép chia bằng 0, số đổi được chính là các phần dư cuả phép chia thứ tự ngược lại. Ví dụ: X = 610 nghĩa là X = 6 trong hệ thập phân, được đổi thành 1102 trong hệ nhị phân Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN §æi sè trong hÖ c¬ sè 10 sang hÖ c¬ sè 2, 16 7 6 1 2 3 2 2 1 1 0 1 2 0 7(10) = 1 1 1 (2) Gv: Hà Minh Hà 45 32 16 13 0 0 2 45(10) = 2 D (16)

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN • Quy tắc 2: Để chuyển đổi 1 số từ hệ cơ số b sang hệ thập phân ta sử dụng công thức (*) Ví dụ: X = 1102 thì X = 1*22 + 1*21 + 0*20 = 6 • Quy tắc 3: Để chuyển đổi từ hệ nhị phân sang hệ thập lục phân ta thực hiện như sau: Nhóm lần lượt 4 bit từ phải sang trái, sau đó thay thế các nhóm 4 bit bằng giá trị tương ứng với hệ thập lục phân (tra theo bảng) Ví dụ: X = 11’ 10112 thì X = 3 B 16 Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN • Quy tắc 4: Để chuyển đổi hệ thập lục phân sang hệ nhị phân ta thực hiện như sau: ứng với mỗi chữ số sẽ được biểu diễn dưới dạng 4 bit. Ví dụ: X = 3 B 16 thì X = 0011’ 10112 = 11’ 10112 Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN * BiÓu diÔn sè trong m¸y tÝnh BiÓu diÔn sè nguyªn 0 lµ dÊu d ¬ng 1 lµ dÊu ©m 7(10) = 111(2) 0 0 0 1 byte Bit 1 1 1 Trong ®ã: - PhÇn nhá nhÊt cña bé nhí l u sè 0 hoÆc 1: 1 bit. tr÷ - Mét byte cã 8 bit, bit cao nhÊt thÓ hiÖn dÊu (bit dÊu). - Cã thÓ dïng 1 byte, 2 byte, 4 byte… ®Ó biÓu diÔn sè nguyªn. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN BiÓu diÔn sè thùc: BiÓu diÔn sè thùc d íi d¹ng dÊu phÈy ®éng: VÝ dô: 13456, 25 = 0. 1345625 x 105 ±M x 10±K Trong ®ã: M: Lµ phÇn ®Þnh trÞ (0, 1 1). M: Lµ phÇn ®Þnh trÞ M ≤ ---M: Lµ phÇn ®Þnh trÞ (0, 1 M <<1). M < 1). K: Lµ phÇn (K 0). -- K: Lµ phÇn bËc (K ≤ 0). Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN BiÓu diÔn sè thùc trong mét sè m¸y tÝnh: DÊu phÇn ®Þnh trÞ VÝ dô: 0, 00 7 = 0. 7 x 10 -2 4 byte 01000 010 0. DÊu phÇn bËc Gv: Hà Minh Hà §o¹n Bit biÓu diÔn gi¸ trÞ phÇn bËc . 00000 111 C¸c bit dïng cho gi¸ trÞ phÇn ®Þnh trÞ.

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN b. Th «ng tin lo¹i phi sè * BiÓu diÔn v¨n b¶n: M· ho¸ th «ng tin d¹ngv¨n b¶n th «ng qua viÖc m· ho¸ tõng kÝ tù vµ th êng dông sö : Bé m· ASCII: Dïng 8 bit ®Ó m· ho¸ kÝ tù, m· ho¸ ® c 256 = 28 kÝ î tù. Bé m· Unicode Dïng 16 bit ®Ó m· ho¸ kÝ tù, m· ho¸ ® : îc 65536 = 216 kÝ tù. Trong b¶ng m· ASCII mçi kÝ tù ® c biÓu diÔn b» ng 1 î byte Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN KÝ tù M· ASCII thËp ph©n M· ASCII nhÞ ph©n A 65 01000001 X©u kÝ tù “TIN”: KÝ tù T M· ASCII thËp ph©n 84 I 73 N 78 010101001001 01001110 Gv: Hà Minh Hà M· ASCII nhÞ ph©n 010101001001 01001110 B¶ng m· ho¸ kÝ tù ASCII

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN *C¸c d¹ng kh¸c: H×nh ¶nh, ©m thanh còng ph¶i m· ho¸ thµnh c¸c d·y bit. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Nguyªn lÝ m· ho¸ nhÞ ph©n Th «ngtin cã nhiÒud¹ngkh¸cnhaunh v¨nb¶n h×nh¶nh, ©m thanh sè, , , … Khi ® a m¸y tÝnh chóng®Òu biÕn®æi thµnhd¹ngchung– d·y bit. vµo , D·y bit ®ã lµ nhÞph©ncñath «ngtin mµ biÓudiÔn m· nã. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN §¬n vÞ ®o l îng th «ng tin Bit: Lµ phÇn nhá nhÊt cña bé nhí m¸y tÝnh l u mét trong hai tr÷ kÝ hiÖu 0, 1. KÝ hiÖu §é lín Byte Bai 8 bit KB Ki-l «-bai 1024 byte MB Mª-ga-bai 1024 KB GB Gi-ga-bai 1024 MB TB Tª-ra-bai 1024 GB PB Gv: Hà Minh Hà §äc Pª-ta-bai 1024 TB

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN *. Cộng nhị phân Cộng 2 số nhị phân được thực hiện theo cùng 1 phương pháp như cộng 2 số thập phân nghĩa là từ phải (hàng thấp) sang trái (hàng cao). 0+0=0 0+1=1 1+0=1 1 + 1 = 10 Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Ví dụ 1: 100011 + 1010110 phép tính được tính như sau: 11 100011 + 1010110 = 1111001 Ví dụ 2: 110110 + 101010 phép tính được tính như sau: 11111 110110 + 101010 = 1100000 Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN *. Nhân nhị phân Nh©n 2 số nhị phân thực hiện như sau: 0*0=0 1*0=0 0*1=0 1*1=1 Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN *. Các phép toán logic đối với số nhị phân X Y X OR Y X AND Y NOT X 0 0 1 0 1 0 1 1 1 1 Gv: Hà Minh Hà 0

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1. 7. Kh¸i niÖm hÖ thèng tin häc Lµ hÖ thèng dïng ®Ó nhËp, xö lÝ, xuÊt, truyÒn, l u th «ng tin. tr÷ Gåm ba thµnh phÇn: PhÇn cøng (Hardware). PhÇn mÒm (Software). Sù qu¶n lÝ vµ ®iÒu khiÓn cña con ng êi. Gv: Hà Minh Hà Gåm c¸c ch ¬ng tr×nh Gåm m¸y tÝnh vµ c¸c thiÕt bÞ

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN PhÇn cøng (Hardware). Là thành phần vật lý của máy tính PhÇn mềm (Software). Là tập hợp các chỉ thị cho máy tính làm việc Máy tính lớn (Mainframe). Là máy tính có kích thước lớn, mạnh mẽ và rất đắt tiền Máy tính PC (Personal Computer - PC). Máy tính điện tử có nguồn gốc ra đời từ sớm, có nhiều chủng loại. Máy Mac (Apple MAC). Máy MAC sử dụng 1 hệ điều hành có các phiên bản đặc biệt của các chương trình ứng dụng. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Máy tính xách tay (Laptop). Là loại máy tính nhỏ, có thể mang đi theo, chạy bằng pin. Thiết bị trợ giúp cá nhân kỹ thuật số (Personal Digital Assitant) Là thiết bị cầm tay kết hợp các chức năng của máy tính, có khả năng nhận dạng chữ viết tay. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1. 8. 1 Bé xö lÝ trungt©m(Central Proc essing Unit-CPU) Lµ thµnh phÇn quan träng nhÊt cña m¸y tÝnh, ®ã lµ thiÕt bÞ chÝnh thùc hiÖn vµ ®iÒu khiÓn viÖc thùc hiÖn ch ¬ng tr×nh. Có chức năng xử lí, tính toán dữ liệu dưới sự điều khiển của 1 chương trình đã được lưu trữ trong bộ nhớ. CPU gồm các thành phần: Khối số học và logic, bộ điều khiển và các thanh ghi Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Ø Bé ®iÒu khiÓn (Control Unit - CU) §iÒu khiÓn c¸c bé phËn thùc hiÖn ch ¬ng tr×nh. Là khối chức năng điều khiển sự hoạt động của MTĐT theo chương trình định sẵn. Nghĩa là, CU có chức năng xác định vị trí lệnh cần thực hiện tiếp theo và tìm lệnh đó ở BNT. CPU liên hệ với các thiết bị khác (Bàn phím, màn hình…) thông qua các cổng. Cổng là kênh số liệu và có số hiệu để định vị. Thông qua cổng mà CPU có thể trao đổi, số liệu hoặc tín hiệu điều khiển với các thiết bị khác. Mỗi thiết bị có 1 cổng riêng để liên hệ với CPU. Tóm lại, CPU gồm 1 đồng hồ phát xung, CU, ALU, các thanh ghi. CPU của các máy vi tính có kích thước nhỏ, nằm gọn trong 1 phần tử mạch điện thường được gọi là CHIP hay IC Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Bộ số học/lôgic (Arithmetic/Logic Unit - ALU) Thực hiện các phép toán số học và logic. ALU bao gồm những mạch chức năng để thực hiện các phép toán đó và các thanh ghi dùng để nhớ giá trị đối số tham gia phép toán, địa chỉ và trạng thái xử lý, lưu trữ kết quả tạm thời kết quả. Tuỳ theo cách thức sản xuất cụ thể, mỗi ALU thực hiện các phép toán theo một vài dạng thức quy định. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1. 8. 2. Bé nhí trong (Main memory) – Internal Storage Lµ n¬i ch ¬ng tr×nh ® c ® a ®Ó thùc hiÖn vµ lµ n¬i l u d÷ liÖu ®ang î vµo tr÷ ® c xö lÝ. î Ø ROM (Read Only Memory). Chỉ đọc Bộ nhớ trong là loại bộ nhớ được dùng để ghi chương trình và dữ liệu trong thời gian xử lý. Vì giá thành của nó tương đối cao và do cơ chế địa chỉ hoá nên bộ nhớ trong thường có dung lương không lớn lắm. BNT được cấu tạo từ các phần tử có 2 trạng thái khác nhau. 1 trạng thái thể hiện giá trị 0 Và trạng thái thứ 2 thể hiện giá trị 1. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Có nhiều kỹ thuật chế tạo các phần tử có 2 trạng thái. VD, Bộ nhớ bán dẫn sử dụng 2 trạng thái đóng/mở mạch điện để thể hiện giá trị bit. Cần phân biệt thiết bị vật lý (vd mạch điện) là phần cứng, cố định, còn trạng thái của thiết bị thì không cố định, dễ dàng thay đổi. Nhờ tiến bộ của công nghệ vi điện tử, các bộ nhớ bán dẫn có thể được chế tạo theo quy mô công nghiệp, giảm được giá thành. Thành phần chủ yếu của bộ nhớ MTĐT hiện đại là mạch tích hợp. ROM chỉ sử dụng mà không thể thêm hay xoá. ROM còn được gọi là bộ nhớ chết. ROM dùng để khởi động máy, kểm tra cấu hình của máy, tạo sự giao tiếp ban đầu giữa phần cứng và phần mềm của hệ thống(Hệ điều hành) Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Ø RAM (Random Access Memory). RAM: dïng ®Ó ghi nhí th «ng tin trong khi m¸y lµm viÖc. Khi t¾t ®iÖn, th «ng tin trong RAM bÞ mÊt hÕt. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN RAM chỉ dùng cho việc ghi dữ liệu khi xử lý. Không dùng được khi không có nguồn nuôi. Tốc độ truy cập trên RAM là nhanh, nhưng dung lượng của nó nhỏ. Vì vậy RAM còn được gọi là bộ nhớ nhất thời, hay bộ nhớ nhanh. Để có thể lưu trữ thông tin lâu dài với khối lượng lớn, ta phải sử dụng bộ nhớ ngoài. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1. 8. 3. Bé nhí ngoµi (Secondary memory) – External Storage Dïng ®Ó l u l©u dµi d÷ liÖu vµ hç trî bé nhí trong (th êng tr÷ lµ ®Üa cøng, ®Üa mÒm, ®Üa CD, thiÕt bÞ nhí flash…). Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Cổng nối tiếp (Serial Port). Là 1 khe cắm nhiều chân ở phía sau máy tính, cho phép các thiết bị có thể kết nối với máy tính. Cổng song (Paralletn Port). Là 1 khe cắm nhiều chân ở phía sau máy tính, cho phép các thiết bị có thể kết nối với máy tính được đặt tên LPT 1, LPT 2. Cổng nối tiếp vạn năng ( Universal Serial Bus). Là 1 bộ phận trong máy tính, cho phép các thiết bị có thể kết nối với máy tính. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Bé nhí ngoµi Bé xö lÝ trung t©m Bé ®iÒu khiÓn ThiÕt bÞ vµo (Bµn phÝm, chuét , m¸y quÐt… ) Gv: Hà Minh Hà Bé sè häc / l «gic Bé nhí trong ThiÕt bÞ ra (Mµn h×nh m¸y , in, loa…)

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Đĩa cứng (Hard Disk) có thể xem như là 1 bộ đĩa gồm nhiều đĩa xếp thành chồng chung trục. Mỗi mặt đĩa có đầu đọc riêng. Các đầu đọc được xếp thành dãy trên 1 bộ phận đọc/ghi và di chuyển đồng thời. Mỗi vị trí đọc/ghi tương ứng với 1 mặt. Tập hợp các rãnh tạo thành 1 trụ và 1 đầu đọc được chọn để hoạt động. Tại mỗi thời điểm, hệ thống chỉ đọc/ghi dữ liệu chứa trên 1 rãnh. Bộ đĩa là bộ bộ phận đọc/ghi. Dung lượng đĩa cứng thường là 40 GB, 80 GB, 120 GB…Đĩa cứng có tên quy định là C, D, E… Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Đĩa từ Cơ cấu điều khiển đầu từ Trục quay Các đầu từ Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Đĩa mềm (flopdisk) là chiếc đĩa hình tròn làm bằng chất dẻo tổng hợp hoặc kim loại, trên đó có phủ lớp vật liệu có từ tính. Đĩa mềm được chứa trong vỏ bọc hình vuông để bảo vệ chống bụi bặm. Vỏ đĩa bị cắt 1 miếng hình vuông dùng để bảo vệ hiviệc ghi đè ngẫu nhiên. Nếu chỗ cắt được dán lại thì không thể ghi dữ liệu lên đĩa được. Dữ liệu được trên 1 hoặc 2 mặt của đĩa. Dữ liệu được ghi trên các rãnh (track), xếp theo các đường tròn đồng tâm. Để tiện định vị dữ liệu trên các rãnh, rãnh được chia thành các cung (sector). Các cung được đánh số 0, 1, 2… Ở tâm đĩa mềm có lỗ để bộ phận quay gắn vào đó và quay đĩa. Đầu từ đọc/ghi mặt đĩa qua 1 cửa sổ. Khi có yêu cầu đọc/ghi, CPU truyền tín hiệu điều khiển đến ổ đĩa. Khi đó bộ phận quay gắn vào đĩa và quay đĩa. Đầu từ được di chuyển đến rãnh cần thiết Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Dung lượng đĩa phụ thuộc vào: - Số Byte trên mỗi Sector, Số sector trên mỗi track , số track trên mỗi mặt đĩa, số các mặt đĩa được sử dụng Có nhiều loại đĩa mềm có dung lượng và kích cỡ khác nhau đường kính của đĩa mềm có hai loại là 3. 5 inch và 5. 25 inch. Dung lượng của đĩa mềm khá đa dạng, vd: 180 KB, 360 KB, 1, 2 MB, 1, 44 MB… tuỳ theo loại đĩa và mật độ ghi. Các loại đĩa mềm thường được đặt rời trong các bao nhựa hoặc kim loại. Được sử dụng rộng rãi Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1. 8. 4. ThiÕt bÞ vµo - ra a. ThiÕt bÞ vµo (Input Device) Lµ c¸c thiÕt bÞ dïng ®Ó ® a th «ng tin vµo m¸y tÝnh. Bµn phÝm (Keyboard) Chuét (Mouse) M¸y quÐt (Scanner) Webcam Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN *. Bµn phÝm (Keyboard) Là thiết bị dùng để đưa dữ liệu vào máy tính trực tiếp không qua giá mang tin. Tương tự như trên máy chữ, trên bàn phím có các phím chữ cái, chữ số và các ký tự đặc biệt. Các phím được chia thành 3 nhóm. Nhóm phím chức năng cho phép truyền cho máy tính 1 số lệnh nào đó. Nội dung các lệnh được xác định bằng từng phần mềm cụ thể. Nhóm phím chính bao gồm các phím tương tự như phím máy chữ. Nhóm phím cuối cùng là nhóm phím chữ số. Bàn phím là TBV thông dụng cơ bản của các máy vi tính hiện nay. Các dữ liệu được gõ vào từ bàn phím đồng thời được hiển thị trên màn hình Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Chuét (Mouse) Là thiết bị vào có hình dáng con chuột, mặt dưới có quả bóng lăn được trên mặt phẳng được sử dụng để định vị các đối tượng trên màn hình M¸y quÐt (Scanner) Là thiết bị dùng để chụp ảnh in trên giấy vào trong bộ nhớ của máy tính Webcam Là thiết bị dùng để quay hình ảnh của người sử dụng và lưu vào trong bộ nhớ của máy tính, được phát lại trên màn hình của máy tính Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN *. ThiÕt bÞ ra (Output Device) Lµ c¸c thiÕt bÞ ®Ó ® a d÷ liÖu ra tõ m¸y tÝnh. Mµn h×nh (Monitor) M¸y in (Printer) Loa vµ tai nghe (Speaker - Headphone) M¸y chiÕu (Projector) Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Mµn h×nh (Monitor) Là thiết bị ra, giống như màn hình của máy thu hình, dữ liệu ra có thể chiếu trên màn hình. Về tính năng kỹ thuật, có màn hình đơn sắc và màn hình màu. Màn hình đơn sắc chỉ hiển thị các ký tự bằng duy nhất trên nền thường là màu đen. Màn hình màu có thể hiển thị cả thông tin đồ hoạ và bằng nhiều màu khác nhau. Đồ hoạ được tạo thành từ các điểm ảnh (pixel). Các điểm ảnh có thể chiếu sáng hay tắt đi. Các điểm ảnh sáng và tạo thành hình ảnh trên màn hình. Trạng thái sáng/tối của điểm ảnh tương ứng với 2 giá trị nhị phân vì vậy có thể lưu trữ được trong bộ nhớ. Độ phân giải của hình ảnh được xác định bởi số lượng điểm ảnh Màn hình là thiết bị ra thông dụng cơ bản của các máy vi tính. Ở nước ta có nhiều loại màn hình màu đang được sử dụng như: EGA, CGA, VGA… Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN M¸y in (Printer) Là thiết bị cho phép in ra các thông tin trên giấy in. Ta có thể gặp 1 số loại máy in sau: + Máy in kim (dot printer) là loại máy không dùng bộ chữ tạo dạng sẵn mà sử dụng 1 bộ các kim. Ảnh hay chữ được tạo bằng các chấm do kim in dập vào băng mực in ra giấy. Chất lượng của máy in kim có thể đánh giá qua tốc độ in. Được dùng với các máy vi tính. Thông dụng ở nước ta hiện nay dùng các máy in EPSON FX(9 kim) + Máy in Laser. Dùng loại kỹ thuật laser để tạo ảnh. Ưu điểm của loại máy này là chất lượng của chữ và ảnh rất cao. VD HP Laser Jet III, HP Laser Jet IIIp, HP Laser Jet 4 Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Cổng vào/ra Dùng để nối giữa các thiết bị ngoại vi với máy tính. Thực hiện chức năng trung gian để trao đổi giữa CPU và các thiết bị ngoại vi. Dữ liệu được nạp vào từ 1 thiết bị ngoại vi sẽ được gửi vào 1 cổng, tại đó chúng có thể được CPU đọc. Khi xuất, CPU đưa dữ liệu ra cổng, sau đó bộ vi mạch vào/ra sẽ chuyển dữ liệu đến thiết bị ngoại vi Các cổng nối tiếp và song Dữ liệu truyền đi giữa 1 cổng và 1 thiết bị ngoại vi có thể là từng bit một (Gọi là nối tiếp) hay 8 bit, 16 bit, 32 bit một lúc (gọi là song) Tốc độ truyền của cổng song nhanh hơn tốc độ truyền của cổng nối tiếp song nó tốn nhiều dây cáp hơn. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Modem (Modulator – Demodulator) Là thiết bị truyền dữ liệu được dùng để nối các máy tính với nhau qua đường điện thoại với cự ly tuỳ ý. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Gv: Hà Minh Hà

gi¶i c¸c bµi to¸n khoa häc kÜ thuËt CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN ThiÕt kÕ « t « ThiÕt Hà Gv: Hà Minh kÕ nhµ ThiÕt kÕ quy ho¹ch ThiÕt kÕ m¸y bay

øng dông trong qu¶n lÝ CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Qu¶n lÝ b¸n vÐ t¹i c¸c s©n bay Qu¶n Hà Gv: Hà Minh lÝ s¸ch t¹i th viÖn Qu¶n lÝ bÖnh nh©n t¹i bÖnh viÖn Qu¶n lÝ doanh nghiÖp

Tù ®éng ho¸ vµ ®iÒu khiÓn CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN §iÒu khiÓn d©y chuyÒn s¶n xuÊt §iÒu khiÓn Gv: Hà Minh Hà hÖ thèng ¸nh s¸ng §iÒu khiÓn hÖ thèng phun n íc §iÒu khiÓn hÖ thèng ®Ìn TOKYO

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN TruyÒn th «ng Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Tæng hîp, ph©n tÝch sè liÖu cña c¬ quan LËp dù ¸n cho c «ng ti C «ng t¸c v¨n phßng Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN TrÝ tuÖ nh©n t¹o Gv: Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Gi¸o dôc Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Gi¶i trÝ Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Th¸p Ðp phen HÖ thèng ¸nh s¸ng vµ phun n íc îc ®iÒu khiÓn b» ng m¸y tÝnh. ® c î Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN HÖ thèng phun n íc ®éng t¹i C «ng ti xi tù m¨ng Hoµng th¹ch § c ®iÒu khiÓn tù ®éng tõ øng dông cña tin häc. îc î Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN Nhµ Ga Tokyo Hµng tr¨m chuyÕn tµu ch¹y qua nhµ ga ® c ®iÒu khiÓn bëi hÖ thèng tin îc î häc hiÖn ®¹i. Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN ¸nh s¸ng thµnh phè ®ªm HÖ thèng ®Ìn ® c ®iÒu khiÓn nhê øng dông tin häc. îc î Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN B¸n hµng qua m¹ng Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN TruyÒn h×nh qua m¹ng Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN ®iÖn tho¹i qua m¹ng Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1. 13. Bảo mật thông tin trong máy tính *. Tắt máy đúng quy cách *. Sử dụng lưu điện *. Để máy tính ở nơi phù hợp *. Thường xuyên bảo dưỡng bảo trì định kỳ *. Thiết lập chế độ an toàn, phân quyền quản lý *. Sao lưu dữ liệu thường xuyên *. Cài đặt chương trình diệt virus *. Truy cập và dowload các chương trình, phần mềm có bản quyền Gv: Hà Minh Hà

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN BÀI TẬP 1. Chuyển đổi các số từ hệ thập phân sang hệ nhị phân và hệ hexa 2. 257(10); 365(10); 198(10); 174(10); 126(10); 183(10) 3. 2. Chuyển đổi các số sau từ hệ nhị phân và hệ hexa sang hệ thập phân 4. 111100110(2); 7 ED(16); 1010101110(2); 28 AF(16); 254(16); 5. 3. Cộng, trừ, nhân các số thập phân A và B sau: A B A+B A*B 1100011101 1101100 1010101 101001001 0011011 1001110 111101 Gv: Hà Minh Hà NOT A

CHƯƠNG 1 - NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN 4. Thực hiện các phép toán logic cho các số trong hệ nhị phân sau: X 101010 100100 100000 100110 010101 11011 10001 011111 111011 Gv: Hà Minh Hà Y X And Y X Or Y 110101 100000 111111 110011