Целлюлоза Целлюлоза от лат cellula клетка

Целлюлоза

Целлюлоза (от лат. cellula — клетка) — формуласы [С 6 Н 7 О 2(OH)3]nкрахмалдан да кең тараған полисахарид, өсімдіктер жасушасының негізгі заты.

ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТІ Целлюлоза- ақ түсті, қатты зат, механикалық және химиялық беріктігі өте жоғары. Ол суда да, эфирде де, спиртте де ерімейді, кәдімгі жағдайда сұйытылған қышқыл мен сілті ерітінділеріне төзімді. Тек кейбір еріткіштерде: Мыс (II) гидроксидінің аммиакпен ерітіндісінде (Швейцар реактиві) Мырыш хлоридінің тұз қышқылы ерітіндісінде ғана ериді.

Целлюлоза молекуласы өз осінің айналасында оратылып орналасқан жіп пішінді. Жекелеген жіптер талшықтарға сутектік байланыс арқылы бірігеді. Сутекті байланыстың берік болмайтынына қарамастан, оның молекула тізбегінде көп болуы салдарынан, ол целлюлоза талшықтарына механикалық беріктілік қасиет береді.

ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ 1. Целлюлозада крахмал сияқты қышқыл ерітіндісімен қыздырғандагидролизге ұшырап, глюкоза түзеді. Гидролиз процесі крахмалдағыдай біртіндеп жүреді. Аралық өнімдер ретінде құрылысы онша күрделі емес олисахаридтер, одан әрі дисахаридтер, ал гидролиздің соңғы өнімі ретінде глюкоза түзеді. Целлюлозаның гидролизденуінің толық теңдеуінің қысқаша түрде былай бейнелеуге болады: (С 6 H 10 О 5)n + n. H 2 O n. C 6 H 12 O 6

Целлюлоза әрқайсысында үш гидроксотоп болатын глюкоза қалдықтарынан тұрды. OH C 6 H 7 O 2 OH немесе (C 6 H 7 O 2 (ОН)3)n OH

СІРКЕ ҚЫШҚЫЛЫ ЦЕЛЛЮЛОЗАМЕН ӘРЕКЕТТЕСІП, КҮРДЕЛІ ЭФИРЛЕР – АЦЕТАТТАР ТҮЗЕДІ. Целлюлоза Диацетаты Үшацетаты

Табиғатта кездесуі Ол барлық өсімдіктер жасушасында: Мақтада 98% Зығыр мен сорада 85% Шөптер мен ағаш жапырағында 10 -25%

Шыршалы ағаштар құрамында целлюлозаның мөлшері 50 %

Қолданылуы Ацетилцеллюлозадан ацетатты жібек алуға болады