BIOLOGIA MEDYCZNA WYKŁADY
LITERATURA Biologia - Villes Biologia - Richard Epstein Embriologia ogólna-Ostrowski, Krassowski Podręcznik histologii - Pawlikowski
TEMATY Cytologia Podstawy genetyki Embriologia człowieka Budowa i funkcja wybranych tkanek i narządów Wady rozwojowe
Cytologia Budowa komórki Funkcje organelli komórkowych Cykl życiowy komórki Zjawisko nekrozy i apoptozy
Budowa komórki * Błona komórkowa – - trójwarstwowa/białko, fosfolipidy, glikoproteidy/ - rodzaje aktywności – przepuszczalna, pinocytoza fagocytoza * Cytoplazma
Budowa komórki c. d. * siateczka śródplazmatyczna - ziarnista/szorstka/ zawiera rybosomy produkuje białko - gładka nie zawiera rybosomów komórki wydzielające hormony sterydowe, transport. elektrolity
Budowa komórki c. d. * aparat Golgiego - nie zawiera rybosomów - łączy się z siateczką ziarnistą * lizosomy - enzymy hydrolityczne
Budowa komórki c. d. * mitochondria - podwójna błona /wewnętrzna zawiera ATP/ - 75% enzymów komórkowych - procesy oxydoredukcyjne
Budowa komórki c. d. * centrum komórkowe - ograniczone zagęszczenie cytoplazmy - centriole /wyj. erytrocyty, kom. nerwowe - ważna rola w podziale komórkowym
Budowa komórki c. d. * jądro komórkowe - stały składnik komórki / wyj. erytrocyty/ - różny kształt - składniki /błona jądrowa, plazma, chromatyna, jaderko
Budowa komórki c. d. * skład chemiczny komórek 75 - 85% - woda 10 - 20% - białko 2 - 3% - tłuszcze 1% - cukry 1% - skł. mineralne
Budowa komórki c. d. * woda w organizmie człowieka znajduje się: 60% - wewnątrzkomórkowo 30% - w przestrzeni międzykomórkowej 10% - krew , limfa
Podział komórkowy * podstawowe pojęcia - chromatyna jądrowa /chromosomy + białko/ - chromosomy /dwie chromatydy, centromery/ - garnitur /zespół / chromosomalny - kariotyp
Podział komórkowy c. d. * definicja - równomierne rozmieszczenie materiału kom. macierzystej między dwie kom. potomne * rodzaje - mitoza , mejoza , amitoza * czynniki - przyrost chromatyny - PABA /kwas paraaminobenzoesowy/
Podział komórkowy c. d. * mitoza - proces ciągły /podzielony na fazy pro-, meta-, ana-, telo-/ - podział jądra i cytoplazmy - nowe twory / wrzeciono mitotyczne, chromosomy/
Podział komórkowy – mitoza c. d. * profaza - zmiany w cytoplazmie / centrum kom. , centriole, wrzeciono / - zmiany w jądrze komórkowym /zanik jąderka i błony jadrowej , pojawiają się chromosomy/
Podział komórkowy - mitoza c. d. * metafaza - chromosomy ułożone równikowo * anafaza - wędrówka chromosomów /chromatyd do biegunów komórki - zanik wrzeciona podziałowego - równikowe przewężenie komórki
Podział komórkowy - mitoza c. d. * telofaza - skupianie i splatanie się chromosom. - pojawienie się jąderka - podział innych organelli komókowych
Podział komórkowy - mitoza c. d. * interfaza - stadium międzypodziałowe - reprodukcja centrioli - nagromadzenie energii - podwojenie /replikacja/ DNA * postkineza - stadium popodziałowe / komórki, które tracą zdolność do podziału/
Podział komórkowy - mejoza * mejoza - podział redukcyjny /gametogeneza/ - dwa kolejno następujące po sobie podziały / I i II podział dojrzewania/ - komórki rozrodcze / spermatocyt i oocyt I rzedu /
Podział komórkowy - mejoza c. d. * I podział dojrzewania - profaza I - stosunkowo długi okres - łączenie się chromosomów, wymiana materiału genetycznego - umowny podział na stadia : leptoten, zygoten, pachyten, diploten diakineza
Podział komórkowy - mejoza c. d. * I p. dojrz. - metafaza I - tetrady układają się równikowo - anafaza I - podział tetrad na diady - wędrówka diad do biegunów komórki
Podział komórkowy - mejoza c. d. * I p. dojrz. - telofaza I - nowe jądro komórkowe - haploidalna ilość chrom / DNA tyle samo co w k. mac. / jądra - spermatocyt II rzędu jajniki - oocyt II rzędu
Podział komórkowe - mejoza c. d. * II p. dojrz. - profaza II – pojawienie się diad - metafaza II – równikowe ułożenie - anafaza II – wędrówka chromatyd do biegunów - telofaza II – rekonstrukcja jądra /połowa chromosomów i mater. genet. – DNA/
Podział komórkowy - mejoza c. d. * Podz. redukcyjny – odrębność linii rozwojowej kom. płciowych żeńskich /oocyt II rzędu opuszcza jajnik w czasie jajeczkowania w stadium metafazy II jajowód - dwie możliwości 1. wniknięcie plemnika – kolejne fazy podziału 2. rozpad oocytu II rzedu
Cykl życia komórki nekroza - apoptoza równowaga / homeostaza/ organizmu
Cykl życia komórki c. d. Apoptoza - programowana śmierć komórki - w warunkach fizjologii i patologii - wynik expresji odpowiednich genów - zachodzi w wyniku określonych reakcji biochemicznych
Cykl życia komórki c. d. Nekroza - śmierć komórki pod wpływem masywnych czynników uszkadzających - utrata równowagi osmotycznej
Cykl życia komórki c. d. Apoptoza - zmniany w komórce * objętość komórki zmniejsza się * organelle komórkowe są nieuszkodzone * brak stanu zapalnego w otoczeniu
Cykl życia komórki c. d. Nekroza - zmiany w komórce * objętość komórki zwiększa się * organelle komórkowe są uszkodzone/liza/ * występuje stan zapalny w otoczeniu
Cykl życia komórki c. d. czynniki hamujące apoptozę * biologiczne - czynnik wzrostu, estrogeny androgeny * chemiczne - fenobarbital
Cykl życia komórki c. d. czynniki indukujące apoptozę * biologiczne – brak cz. wzrostu, glikortykoidy wolne rodniki, infekcje wirusowe * chemiczne - cytostatyki, etanol * fizyczne – promieniowanie gamma, UV, szok cieplny
Cykl życia komórki c. d. Choroby związane z hamowaniem apoptozy * ch. nowotworowe – rak sutka , jajnika, prostaty wzmożona expresja genu BCL 2 * ch. autoimmunizacyjne /kłębkowe zapalenie nerek/ * niektóre infekcje wirusowe
Cykl życia komórki c. d. ch. związane z przyśpieszeniem apoptozy AIDS , ch. Alzheimera , ch. Parkinsona anemia aplastyczna , udar mózgu zawał m. sercowego toksyczne uszkodz. wątroby alkoholem osteoporoza , ch. zwyrodnieniowa stawów
Cykl życia komórki c. d. AIDS - infekcja wirusem HIV - zmniejszenie liczby limfocytów T 4
Cykl życia komórki c. d. Choroby neurodegeneracyjne ch. Alzheimera , ch. Parkinsona - stopniowa utrata neuronów w procesie apoptozy - czynniki uszkadzające /niedotlenienie, zaburzenia odżywiania nadmierne gromadzenie nieprawidłowych białek
Podstawy genetyki DNA – nośnik informacji genetycznej - dwa łańcuchy cukrowo-fosforowe połączone poziomymi łańcuchami zasad nukleozyd - cukier + zasada azotowa nukleotyd – dezoksyryboza+kw. fosforowy + zasada
Podstawy genetyki c. d. kod genetyczny - sposób zapisywania informacji dziedzicznej w DNA - informacja dla syntezy białka
Podstawy genetyki c. d. Cechy kodu genetycznego - tripletowy - kolinearny - niezachodzacy na siebie - bezprzecinkowy - zdegenerowany - uniwersalny - wieloznaczny - zdolny do replikacji
Podstawy genetyki c. d. Gen - odcinek łańcucha DNA o odmiennym zapisie znajdujący się w danym chromosomie - aktywność genu / expresja / to wytwarzanie produktu jakim jest białko
Podstawy genetyki c. d. Rodzaje expresji genów - tylko w określonych tkankach / odmienność / - w każdej komórce / geny kodujące enzymy / Regulacja expresji genów– włączanie lub wyłączanie odpowiednich genów celem zachowania homeostazy
Podstawy genetyki c. d. Przepływ informacji genetycznej DNA – transkrypcja /jądro komórkowe/ m. RNA - translacja / rybosomy / - białko
Podstawy genetyki c. d. m. RNA / 5% / - matryca - powstaje w jądrze komórkowym informosom – forma przetrwalnikowa
Podstawy genetyki c. d. t. RNA / 10 – 15%/ - transportujący - inicjujący biosyntezę białka r. RNA 70 – 80% / - rybosomalny
Podstawy genetyki c. d. Wpływ środowiska na materiał genetyczny - zmienność - rekombinacje - mutacje
Podstawy genetyki c. d. Zmienność – dziedziczy się lub nie dziedziczy * zm. wewnątrzosobnicza /różnice pomiędzy komórkami danego organizmu / * zm. osobnicza / różnice pomiędzy osobnikami danej populacji * zm. grupowa / różnice pomiędzy populacjami/ *zm. fluktuacyjna – ciągła /wzrost, waga/ *zm. alternatywna – skokowa / układ Rh /
Podstawy genetyki c. d. Rekombinacje – proces wymiany fragmentów DNA pomiędzy ch. homolog - nie prowadzi do wytwarzania nowych genów - powoduje ich ciągłe przetasowywanie i powstawanie różnych kombinacji genotypowych
Podstawy genetyki c. d. Mutacje – zmiana dziedziczna powstajaca w genie lub chromosomie - genowe / zmiana nukleotydu w obrębie genu/ - chromosomalne / aberracje/ zmiana w liczbie i strukturze chromosomu
Embriologia Def. - nauka o rozwoju osobniczym zwierząt i człowieka - proces ciągły - podział na poszczególne okresy z możliwością indywidualnych odchyleń
Embriologia c. d. Etapy rozwoju embrionalnego człowieka - bruzdkowanie – od zapłodnienia do st. moruli - gastrulacja - o. powstawania i rozwoju listków zarodkowych - tworzenie się narządów pierwotnych - organogeneza
Embriologia c. d. Podział kliniczny bruzdkowanie + gastrulacja = o. jaja płodowego /od zapłodnienia do ok. 4 tyg. tworzenie się narz. pierwotnych = o. zarodkowy / 4 – 10 tyg. / organogeneza = o. płodowy / od ok. . 3 mies. /
Embriologia c. d. zarodek jednokomórkowy / zygota / bruzdkowanie / morula
Embriologia c. d. stadium moruli / 3 -4 dzień - jama macicy / różnicowanie się komórek /warstwa środkowa i zewnętrzna/ / blastocysta / 6 -9 dzień zagnieżdżenie w błonie śluzowej macicy/
Embriologia c. d. Implantacja – zagnieżdżenie blastocysty w błonie śluzowej macicy trwa ok. 7 dni Reakcja doczesnowa - szereg zmian w błonie śluzowej macicy po owulacji
Embriologia c. d. 9 dzień – różnicowanie się węzła zarodkowego w tarczkę zarodkową /budowa dwuwarstwowa/ 11 – 12 dzień - zarodek zagłębia się całkowicie w bł. śluzowej macicy /duże zdolności trofoblastu/ inwazyjne 13 - 15 dzień – przekształcenie kom. trofoblastu w kosmki i błonę kosmówkową /osłabienie inwazyjności trofoblastu/
Embriologia c. d. Gastrulacja – proces w którym blastomery o podobnych właściwościach rozwojowych zajmują określone miejsce tworząc zespoły komórkowe zwane listkami. ektoderma endoderma mezoderma
Embriologia c. d. Cechy gastrulacji - zmiana metabolizmu / > / - zmiana kształtu zarodka /wydłuża się , powstaje oś głowowo- ogonowa/ - obniża się tempo podziałów - ujawnia się aktywność genomu / różnicowanie się komórek/
Embriologia c. d. Różnicowanie się komórek - przekształcenie węzła zarodkowego w tarczkę zarodkową /powstanie pęcherzyka ektodermalnego i endodermalnego – zawiązek odpowiednich listków / - trzeci listek – mezoderma /powstaje ze skupienia komórek między endo- i ektodermą w tylnej części tarczki zarodkowej, która staje się w ten sposób trójwarstwowa/
Embriologia c. d. Narządy pierwotne – o. zarodkowy /4 -8 -10 tyg. / cechy ogólne - kształtowanie się pierwotnych zewn. kształtów zarodka - powstawanie narządów pierwotnych w obrębie każdego listka zarodkow. - metameryzacja płytki zarodkowej / tworzenie się somitów – praczłonów /
Embriologia c. d. Mezoderma - dwa kierunki różnicowania 1. mezenchyma - zawiązek wszystkich tkanek łącznych 2. zawiązek układu krwionośnego
Embriologia c. d. Mezoderma - mezenchyma 1. część przekształca się w somity sklerotom , miotom , dermatom 2. część rozrasta się wypełniając i łącząc wszystkie tkanki i narządy
Embriologia c. d. Mezoderma – mezenchyma - organogeneza 1. tk. łączna właściwa , tk. chrzęstna, tk. kostna , tk. mięśniowa 2. naczynia krwionośne 3. węzły i naczynia chłonne , śledziona 4. elementy morfotyczne krwi i szpiku
Embriologia c. d. Ektoderma o. zarodkowy – cewa nerwowa /w przedniej części rozrasta się zawierając mózgowie, reszta kształtu walcowatego zawiera rdzeń kręgowy/ organogeneza –. OUN , obwodowy ukł. nerwowy, nabłonek czuciowy narz. zmysłów naskórek, część przysadki mózgowej
Embriologia c. d. Endoderma o. zarodkowy - prajelito organogeneza- nabłonek przewodu pokarmowego - nabł. pęcherza moczowego i cewki moczowej - nabł. migdałków - nabł. tarczycy i przytarczyc - nabł. wątroby i trzustki
Embriologia c. d. Błony płodowe – naturalna granica pomiędzy zarodkiem a środowiskiem, w którym się rozwija Kosmówka – błona zewnętrzna, wynik przeobrażenia trofoblastu, bezp. kontakt z tk. matki Owodnia – błona wewnętrzna/otacza zarodek i zapewnia mu środowisko wodne, zrasta się z kosmówką tworząc worek płodowy /
Embriologia c. d. Błony płodowe – kosmówka - jako błona zewn. pośredniczy w wymianie substancji pomiędzy matką i płodem - w okresie początkowym wymiana jest całą powierzchnią kosmówki - od 12 tyg. wymiana następuje tylko przez część połączoną z doczesną / łożysko/
Embriologia c. d. Łożysko - część kosmówki, która zawiera kosmki i połączona jest z doczesną - znajduje się pomiędzy jamą owodni i mięśniówką macicy - składa się z dwóch części * płodowa /rozrośnięta cz. kosmówki/ * matczyna /zmodyfikowana doczesna
Embriologia c. d. Łożysko – warstwy / od wewn. na zewn. / błona owodni kosmówka – płytka kosmówkowa /gładka błona bez kosmków/ - warstwa kosmków doczesna - część doczesnej znajdująca się pomiędzy kosmkami - płytka podstawowa /zewn. część doczesnej , granica oddzielania się łożyska warstwa mięśniówki macicy
Embriologia c. d. Kosmki łożyskowe –drobne, palczaste twory, /część kosmówki od str. śluzówki macicy - zawierają naczynia żylne i tętnicze - pokryte są cienką warstwą komórek trofoblastu /bariera łożyskowa /
Embriologia c. d. Bariera łożyskowa - cienka warstwa trofoblastu - w miare wzrostu kosmków ulega redukcji /konieczne do przenikania w wystarczającej ilości substancji metab. ważne w II połowie ciąży kiedy to nie powiększa się łożysko a płód szybko rośnie i wymaga znacznego zwiększenia dostarczania substancji odżywczych/
Embriologia c. d. Łożysko – dane liczbowe średnica - 150 – 200 mm grubość - 20 mm ciężar - 500 mg pow. kosmków - 15 m. kw. przepływ krwi - 600 ml /min. / naczynia żylne i tętnicze łączą się w centralnej części pow. płodowej i przechodzą w sznur pępowinowy/
Embriologia c. d. Krążenie płodowe – w donoszonym łożysku krew od strony zarodka dopływa do łożyska – dwoma tętnicami pępowinowymi do płodu – jedną żyłą pępowinową Krążenie płucne płodu – to łożysko /dlatego tętnicami od zarodka płynie krew odtlenowana a żyłami do zarodka płynie krew utlenowana/ / hemoglobina płodowa ma większe powinowactwo do tlenu/
Embriologia c. d. Krążenie płodowe : łożysko składa się ze zrazików łożyskowych, które są utworzone przez rozgałęzienia kosmka podstawowego. zraziki łożyskowe – mają krążenie autonomiczne / niezależne/ brak połączeń między innymi zrazikami brak możliwości krążenia obocznego
Embriologia c. d. Krążenie matczyne- znaczna odrębność w porównaniu do krążenie płodowego - system krążenie otwartego / tętniczki bezpośrednio otwierają się do przestrzeni międzykosmkowej kosmki zanurzone są we krwi matczynej, która przepływa powoli /
Embriologia c. d. Łożysko a odżywianie płodu woda – przesiąkanie , uwodnione cz. węglowodan. i białek elektrolity –dyfuzja, czynny transport witaminy – rozpuszczalne w wodzie przechodzą dobrze rozpuszczalne w tłuszczach słabo lipidy – przechodzą w nieznaczyn stopniu węglowodany – na zasadzie dyfuzji / łożysko to magazyn glikogenu/
Embriologia c. d. Łożysko a odżywianie płodu - c. d. białko – aminokwasy przechodzą na zasadzie dyfuzji polipeptydy - słabo, aktywny transport całe cz. białka - bierny przeciek, aktywny transp. przeciwciała – dwie drogi: przesiąkanie do płynu owodniowego, pinocytoza k. trofoblastu gammaglobuliny /odpornościowe/ noworodek posiada od matki – nie potrafi ich syntetyzować p. ciała głównych grup krwi – przechodzą bardzo słabo
Embriologia c. d. Czynność hormonalna łożyska Gonadotropina kosmókowa - hormon całkowicie syntetyzowany przez łożysko Estrogeny , progesteron –hormony częściowo syntetyzowane przez łożysko
Embriologia c. d. Płyn owodniowy - płodowy * ilość - 500 – 1000 ml * początkowo izotoniczny następnie / na skutek przesiąkania wody z naczyń / * znajduje się w jamie owodniowej hipotoniczny
Embriologia c. d. Płyn owodniowy - c. d. znaczenie - amortyzacja - ułatwianie zmian pozycji płodu - zapobieganie zrostom między błoną owodni a płodem - udział w gospodarce wodnej płodu
Embriologia c. d. Płyn owodniowy c. d. krążenie płynu owodniowego: * do jamy owodni – od matki przez błonę owodni od płodu wydalane z moczem * z jamy owodni – ruchy połykowe płodu-przewód pokarmowy-krążenie-układ moczowe- wydalanie
Endokrynologia Regulacja hormonalna – wielostronne reakcje integracyjne wywołane przez substancje wytwarzane w wyspecjalizowanych gruczołach albo tkankach i wydzielane do krwi lub limfy.
Endokrynologia c. d. Gruczoły wydzielania wewn. – gruczoły dokrewne * cechuje brak przewodów odprowadzających, łączących je z jamami ciała lub jego powierzch. * posiadają bardzo bogate ukrwienie * wydzielina przenika bezpośrednio do krążenia i za jego pośrednictwem dociera do odpowiednich tkanek i narządów wywierając wpływ na ich czynność.
Endokrynologia c. d. Gruczoły dokrewne powstają z trzech listków : * ektoderma - przysadka mózgowa, cz. rdzenna nadnerczy * mezoderma – cz. korowa nadnerczy , gonady /jajniki, jądra/ * endoderma – tarczyca, przytarczyce trzustka / wysepki Langerhansa /
Endokrynologia c. d. Gruczoły wydzielania wewn. podporządkowane są ośrodkowemu układowi nerwowemu /OUN / - zależność ta występuje w różnym stopniu Podwzgórze – punkt styczny OUN i układu hormonalnego - wykazuje zarówno czynność nerwową jak i wewnątrzwydzielniczą
Endokrynologia c. d. Reakcja zwrotna – tworzenie hormonów i ich wydzielanie zachodzi w zależności od potrzeb organizmu - regulacja ta dotyczy głównie czynności gonad, tarczycy i kory nadnerczy/ czyli dla tych, dla których przysadka mózgowa jest gruczołem nadrzędnym/
Endokrynologia c. d. Struktura chemiczna hormonów : * budowa białkowa – hormony przysadki mózgowej, przytarczyc , trzustki * budowa sterydowa – hormony jajników , jader , kory nadnerczy * budowa aminokwasowa – hormony tarczycy , rdzenia nadnerczy
Endokrynologia c. d. Hormony nie zapoczątkowują w organizmie nowych reakcji ale wpływają na ich szybkość i natężenie. Hormony krążą we krwi połączone z białkami surowicy /to reguluje ich przenikanie do odpowiednich tkanek oraz zapobiega wydalaniu z ustroju /
Endokrynologia c. d. Podwzgórze wydziela : * wazopresyna – h. antydiuretyczny /podnosi RR, wpływa na resorpcję wody w kanalikach nerkowych / * oxytocyna - wywołuje skurcze macicy * czynniki uwalniające
Endokrynologia c. d. Przysadka mózgowa * samatotropina /STH/ - h. wzrostu /nasila przemianę białkowo-węglowadanowo-tłuszczową , powoduje wzrost kości i mięśni / * kortykotropina /ACTH/ -pobudza wydzielanie h. stery dowych w korze nadnerczy * tyreotropina /TSH/ - pobudza tarczycę do wydzielania horm.
Endokrynologia c. d. Przysadka mózgowa c. d. * gonadotropiny – h. dojrzewania p. Grafa – folikulina/FSH/ , w jądrach popobudza spermatogenezę / - h. luteinizujący /LH/ - powoduje owulację i wytwarzanie c. żółtego - prolaktyna –powoduje wzrost komó rek gruczołu mlecznego
Endokrynologia c. d. Tarczyca – tyroksyna - przyśpiesza przemianę materii - trójjodotyronina – zwiększa zużycie tlenu przez komórki C - kalcytonina – normalizuje resorpcję Ca i P /hamuje resorpcję z kości Przytarczyce – parathormon –zwiększa resorpcję Ca i P z kości , podwyższa ich poziom we krwi kalcytonina – parathormon = reakcja zwrotna /Ca zjoniz. /
Endokrynologia c. d. Trzustka insulina - obniża poziom glukozy we krwi - reguluje odkładanie glikogenu w wątrobie glukagon - podnosi poziom glukozy we krwi - pobudza procesy glikogenezy w wątrobie
Endokrynologia c. d. Nadnercza rdzeń - adrenalina, noradrenalina , działają na m. sercowy, m. gładkie, tętniczki, podnosi tętno i ciśnienie krwi kora - glikokortykoidy / kortyzon, kortykosteron/ wpływ na przemiqanę białkową i cukrową - mineralokortykoidy /aldosteron/ wpływ na metabolizm wody i elektrolitów
Endokrynologia c. d. Gonady jajniki - estrogeny –dojrzewanie narządów płciowych - regulacja cyklu płciowego - rozwój drugorzędnych cech płc. - rozwój gruczołu mlecznego - progesteron –współdziała z estrogenami - przygotowuje błonę śluzową do implantacji. - warunkuje utrzymanie ciąży
Endokrynologia c. d. Gonady c. d. jajniki c. d. - relaksyna – rozlużnia wiązania kości łonowych i zmn. napięcie szyjki macicy – umożliwia poród jądra - testosteron – dojrzewanie narządów męskich - warunkuje rozwój drugorzędnych cech płciowych
Tkanka łączna wynik różnicowania mezenchymy skład tkanki łącznej – komórki i substancja międzykomórkowa W zależności od proporcji w/w składników tk. łączną dzieli się na tk. łączną właściwą i tk. łączną oporową – szkieletową /kości, chrząstki, mięśnie/
Tkanka łączna właściwa cechy - bierze udział w przemianie materii - wybitne zdolności do odnowy /regeneracji/ - wrażliwa na działanie ukł. hormonalnego / zwłaszcza tarczycy , kory nadnerczy , gonad / - stanowi barierę pomiędzy ukł. krwionośnym a komórkami
Tkanka łączna właściwa c. d. Skład – komórki * fibroblasty - komórki właściwe tk. łącznej - kształt wrzecionowaty, duże jądro - wytwarzają włókna tk. łącznej - daleko zróżnicowane postacie komórek * histiocyty - makrofagi /stała cecha – fagocytoza/ - występują w stanach zapalnych
Tkanka łączna właściwa c. d. Skład – komórki c. d. * niezróżnicowane komórki mezenchymy - leżą w pobliżu naczyń krwionośnych - mogą z nich powstawać nowe rodzaje komórek tk. łącznej * komórki plazmatyczne – plazmocyty - powstają z limfocytów B - główny producent immunoglobulin /mają charakter przeciwciał/
Tkanka łączna właściwa c. d. Skład - komórki c. d. * komórki tuczne - zawierają histaminę , heparynę * komórki tłuszczowe – steatocyty -maja szczególną zdolność do gromadzenia ciał tłuszczowych * komórki kwasochłonne – granulocyty * komórki obojętnochłonne , monocyty
Tkanka łączna właściwa c. d. Skład – substancja międzykomórkowa * włókna - kolagenowe , klejorodne – budowa niejednorodna duża giętkość, oporne na rozciąganie / 30% białka to kolagen!/ - sprężyste , elastyczne , żółte – budowa jednorodna podatne na rozciąganie
Tkanka łączna właściwa c. d. Skład – substancja międzykomórkowa * substancja podstawowa – galaretowaty śluz o zmiennej gęstości leżący między komórkami - główny składnik to mukopolisacharydy – kwas hialuronowy - transport wody i elektrolitów - kontrola zawartości wody i elektrolitów w przestrzeni międzykomórk.
Wady wrodzone Podział / wady genetyczne / wady rozwojowe
Wady wrodzone c. d. Wady genetyczne - główna przyczyna chorobowości i umieralności niemowląt / częste wystepowanie, trudności diagnostyczne, ograniczone możliwosci lecz. / Podział - aberracje chromosomalne - mutacje genowe
Wady wrodzone c. d. Wady genetyczne - aberracje chromosomalne /powód 60% samoistnych poronień/ * liczbowe / najczęstrze / * strukturalne
Wady wrodzone c. d. Wady genetyczne – aberracje chromosomalne * liczbowe - poliploidia , zwielokrotnienie liczby chromosomów >2 n / zjawisko letalneporonienia samoistne, martwe płody/ - aneuploidia , dodatkowy chromosom lub jego brak
Wady wrodzone c. d. Wady genet. – aberracje chromosomalne liczbowe aneuploidia – przykłady Zespół Downea - mongolizm, trisomia chr. 21 pary częstośc 1/ 600 – 700 objawy : obnizone napięcie mięśniowe, wiotkość więzadeł charakterystyczny wygląd twarzy / powieka / krótka szyja , mała głowa , szerokie stopy i dłonie wady serca , słuchu , niestabilność C 1 -C 2 , w 30% upośledzenie umysłowe
Wady wrodzone c. d. Wady genet. -aberracje chromosom. liczbowe aneuploidia - przykłady Zespół Klinefeltera – zaburzenia chrom. płciow. XXY , / dotyczy chłopców, rozpoznawalny w okresie dojrzewania, niedorozwój narz. płc. Zespół Turnera –kariotyp 45 X, dotyczy dziewczynek rozp. w okresie dojrzewania
Wady wrodzone c. d. Wady genetyczne – mutacje genowe powodują zaburzenia metaboliczne – inaczej – błędy metaboliczne dotyczą nieprawidłowości w zakresie enzymów niedobory enzymatyczne prowadzą do gromadzenia metabolitów lub ich nadmiernego wydalania
Wady wrodzone c. d. Wady genetyczne - mutacje genowe * metabolizm weglowodanów galaktozemia , fruktozemia - nadmierne grodzenie glikogenu objawy : nudnosci , wymioty , biegunki , powiekszenie wątroby, śledziony , żółtaczka , zaburzenia krzepnięcia , uszkodzenie OUN
Wady wrodzone c. d. Wady genetyczne - mutacje genowe c. d. * metabolizm aminokwasów fenyloketonuria / 1/7200 / - brak hydroksylazy fenyloalaniny /aminokwas egzogenny/ powoduje nie zużywanie jej do syntezy białek co prowadzi do gromadzenie w płynach ustrojowych / obj. nasilone wymioty/ * metabolizm lipidów –zaburz. enzymów lizosomalnych
Wady wrodzone c. d. Wady rozwojowe- powstaja w wyniku wadliwego rozwoju prenatalnego wskutek działania czynników uszkadzających/terratogennych/ Wrażliwość zarodka na cz. terratogenne zmienia się wraz z jego rozwojem. im bardziej zróżnicowany = bardziej rozwiniety / tym bardziej wrażliwy na cz. terratogenne
Wady wrodzone c. d. Wady rozwojowe Poszczególne tkanki , narządy mają w swym rozwoju okresy wrażliwości - okresy krytyczne - okresy determinacji terratogennej : okres czasu, w którym rozwija się narząd z zawiązka w wyniku najbardziej intensywnych podziałów komórkowych
Wady wrodzone c. d. Wady rozwojowe Zawiązek tkanki lub narządu może ulec : 1. zahamowaniu rozwoju /agenezja , hipoplazja, aplazja / 2. przemieszczeniu /brak wędrówki , zdwojenie, zrośnięcie /
Wady wrodzone c. d. Wady rozwojowe–dyzrafia/niespojenie, rozszczep/ Przepuklina opnowo-rdzeniowa /3 -4 tydz. ż. zarodka/ - niespojenie łuków trzonów kręgowych i uwypuklenie się opon lub/ i rdzenia W zależności od stopnia wadę dzieli się na : przepuklinę oponowo-rdzeniową przepuklinę oponową utajony rozszczep kręgosłupa
Wady wrodzone c. d. Wady rozwojowe – przepuklina oponowo-rdzen. objawy : - w zależności od umiejscowienia / najcz. odc. lędżwiowy 80%/ obj. neurolog. - niedowłady wiotkie k. dolnych zaburzenia czynności zwieraczy zmiany troficzne skóry, osłabienie czucia powierzchownego wady towarzyszące – zwichnięcie stawów biodrowych zniekształcenia stóp, przykurcze stawów k. dolnych, wodogłowie
Wady wrodzone c. d. Wady rozwojowe – mogą dotyczyć tkanek pochodzących z trzech listków zarodkowych / fokomatozy Z. Klippel-Trenaunaya – triada objawów * połowicze znamiona naczyniowe * przerost kości i tkanek miękkich * żylakowate rozszerzenia na k. dolnych
Скачать презентацию BIOLOGIA MEDYCZNA WYKŁADY LITERATURA Biologia — Villes
BIOLOGIA MEDYCZNA.ppt