Балаларда кездесетін қант диабетінің жіктелу ерекшеліктері. Мориак синдромы.

Балаларда кездесетін қант диабетінің жіктелу ерекшеліктері. Мориак синдромы. Орындаған: Аралбаев Н Бегабат А 305-ЖМ Тексерген: АСТАНА – 2015ж “Астана медициналық университеті” АҚ

Жоспар: Қант диабетінің түрлері Балаларда кездесетін қант диабеті Мориак синдромы Патогенезі Клиникалық белгілері Қолданылған әдебиеттер

Қант диабеті-асқазан асты безінің (ұйқы) бетта-клеткаларының инсулинді аз мөлшерде шығаруымен және осы себепті барлық зат алмасу түрлерінің, айрықша қант алмасуының бұзылуымен сипатталатын ауру.

Қанда инсулин аз болғанда ұлпалар қантты сіңіре алмайды, сондықтан қант мөлшері өседі, яғни гипергликемия дамиды. Қалыпты жағдайда қандағы қант мөлшері ашқарынға- 3,5-5,5 ммоль/л. Қандағы қант мөлшерінің өсуі оның организмнен зәрмен шығуына себепкер болады-глюкозурия.

ВОЗ-дың мәліметтері бойынша қант диабетімен ауыратындардың саны 20 миллионға жуық, олардың ішінде балалар мен жасөспірімдер 10%, яғни миллионға жуық. Қант диабетінің кең таралуы бұл ауруды әлеументтік ауруға жатқызуға және қоғамдық шараларды өткізуді талап етеді: жаппай көпшілікті жоспарлы медициналық тексеруден өткізу және қант диабетіне бейімді континентті зерттеу, қант диабетімен ауыратын адамдарды диспансерлік бақылауға алу, оларды инсулин препаратымен тегін қамтамасыз ету, осы науқастарға арнайы тамақ түрлерін шығару, санитарлық-ағарту жұмыстарын кеңінен жүргізу.

Қант диабетінің мынадай түрлері ажыратылады: 1. Біріншілікті – басқа ауруларға қатысы жоқ. Көбіне инсулинге тәуелді түрі кездеседі. 2. Екіншілікті – диабеттің түрі қандай да бір аурудың салдарынан болады. Мысалы, ісік, инсулит, созылмалы панкреатит – инсулинге тәуелді.

Балаларда кездесетін қант диабеті Балаларда кездесетін қант диабеті біріншілікті қант диабетіне жатады. Бұл генетикалық ақаулығы бар жас балаларда қандай да бір инфекциялық аурудан кейін дамиды.

Кесел себептері: - Тұқым қуалаушылық (60 %). - Вирустар шақыратын балалардың жұқпалы аурулары: қызылша, қызамық, жел шешек, тұмау т.б. әсері. - Көмірсулар мен майларға бай, тәтті тағамдарды қалыптан тыс көп қолдану. - Психикалық, физикалық стресс салдары.

Қант диабетінің балалардағы ерекшеліктері: ауру жедел, белсенді түрде басталады. ауыр түрде өтеді. Аурудың асқынулары жиі кездеседі.

Клиникасы. Қантты диабетке тән алғашқы пайда болатын белгілер: полидипсия, Полиурия.Зәр ақшыл түсті, қант араласу салдарынан тығыздығы жоғарылайды, полиурия салдарынан никтурия және энурез байқалады. Баланың тәбеті жоғарылайды, көп тамақ жейді – полифагия, бірақ соған қарамастан бала салмақ қоспайды. Бұл белгілер негізгі белгілер триадасы, одан басқа белгілер: тері қабаты құрғап, қышиды, шаш арасында және бетінің ұшында экссудативті диатез ауруындағыдай өзгерістер пайда болады. Тері қабатының, жалпы организмнің қорғаныш күштері төмендейді. Сондықтан, жиі сыздауық, пиодермия т.б. ұзақ уақыт жазылмай жүретін іріңді аурулармен асқынады. Кішкентай балаларда зәрде қант пайда болуымен байланысты, жөргектерінің крахмалдап қойған сияқты қатаюы байқалады. Қан тамырларында ерте склероздық өзгерістер анықталады: ми қан тамырларының склерозға ұшырауымен байланысты бала тез шаршағыш, ұмытшақ болады. Көз тамырларының склерозы бүйрек жетіспеушілігі, жүректегі өзгерістер – жүрек тондары әлсірейді, жүрек шекарасы ұлғайып, шуыл естіледі. Қанда қант мөлшері жоғарылайды 16,65 ммол/л дейін (комаларда одан да жоғары), гиперкетонемия, гиперхолестеринемия..

Асқынулары: гипергликемиялық диабеттік кома, гипогликемиялық кома, диабеттік ангиопатиялар - Бұл ауруға байланысты емес, қорғаныш күштерінің төмендігімен, инфекция қосылуымен байланысты асқынулар: тері қабатының іріңді аурулары, стоматиттер, вульвовагинит, пиелонефрит т.б. аурулар туындайды.

Мориак синдромы Мориак синдромы- бұл балаларда кездесетін қант диабетінің өте ауыр,асқынған инсулинге тәуелді түрі. Бұл ауруға 1930жылы жалпы сипаттама берілген. Сипаттамасы:бауырда гликоген алмасуы жоғарлайды, бауырдың майлы дистрофиясы, бос май қышқылдарының концентрациясы жоғарлайды. Бұл синдром балаларда әсіресе инсулинді шектен тыс көп қабылдағанан немесе препараттардың бұрыс емес тазартылған түрлерін қабылдағанда(балалардың жас кездерінен) болады.Синдромның қазіргі кезде азаюы жаксы тазартылған препараттардың пайда болуына байланысты.Балаларда гипогликемиялық жағдай және кетоз, ауызда ацетонның иісі шығып, гиперкетонемия, ацетонурия туады.Мориак синдромымен ауырған балаларда клиникалык белгілері:бір-біріне өте ұқсас болып келеді, яғни бойы кішкентай, семіру, беттің ай тәрізденуі, гипертрихоз,стриялардың сан мен иықта пайда болуы.

Патогенезі Аутоиммунды инсулиттің дамуы, яғни лангерганс аралшаларының бетта жасушаларына антиденелердің түзілуі. Қант диабетінің көп жағдайларында тұқым қуалаушылықты байқауға болады. Тұқым қуалаушылық аутосомды-рецессивті түрде моногенді берілуі мүмкін. Бірақ көбіне полигенді беріледі. Қауіп факторлары: Семіздік. Тез қабылданғыш көмірсуларды көп қабылдау лангергенс аралшаларының көлемін үлкейтіп жібереді,гиперплазия дамиды. Психикалық зақымдалу. Мысалы, созылмалы стресс жағдайлары. Инфекция. Вирусты: қызылша, гепатит және т.б.

Клиникалық белгілері Полидипсия. Ең басты себебі гипергликемия және полиурия. Тәулігіне 6л-ге дейін сұйықтық. Полиурия. Компенсаторлы бейімделген реакция. Салмағын жоғалту. Сусызданудың, метаболитикалық зақымдалудың есебінен – гликолиз процесінің күшеюі, ақуыз және май алмасуының бұзылуы. Тері түсінің құрғақ және бетте қызыл таңбалардың болуы. Микроциркуляцияның бұзылуына байланысты дистрофиялық өзгерістердің пайда болуы – диабеттік рубеоз. Липоидты некробиоз. Бляшкалар терінің үстіне ортасында нүктерлік некрозбен шығады. Қыздарда вульвовагинит симптомдары.

Қолданылған әдебиеттер: Зайратьянц О.В. Общая патологическая анатомия Пальцев М.А. Лекции по общей патологической анатомии Повзун С.А. Лекции по частной патологической анатомии