БА К Т Е Р И О ФА

БА К Т Е Р И О ФА Г Р Ы Л Ы С Ы Қ Ұ Ж Н Е М А Ы З Ы Ә Ң

Жоспар 1 Тарихы 2 Бактериофаг құрылысы 3 Бактериофаг систематикасы 4 Бактероифагтың бактерия клеткасына әсері 5 Қолданылуы o 5. 1 Медицинада

Бактериофаа гтар ( фагтар ) ( ежелгі грек тілінен φᾰγω— «жоямын» )— бактерия клеткасын жоятын вирустар. Бактериофагтар бактерия ішінде көбейеді және оны ыдыратады. Бактериофаг ақуызды қабаттан және біртізбекті немесе екітізбекті нуклеин қышқылы бар генетикалық материалдан тұрады. ( РНҚ немесе ДНҚ). Бөлшектің шамамен ұзындығы 20 дан 200 нмге сәйкес келеді.

Структура типичного миовируса бактериофага.

Тарихы Ағылшын бактериологы Туорт Фредерик 1915 жылғы мақаласында стафилококтардың инфекциялық ауруын сипаттады, инфицирленген агент фильтрден өте алған және оны бір колоннадан екіншісіне тасымалдауға болған. Фредерик Туортқа тәуелсіз француз – канадалық микробиолог Д. Эррель 1917 жылы 3 қыркүйекте бактериофагтардың ашылғаны туралы хабарлайды. Сонымен қатар, ресейлік микробиолог Гамалея Николай Федерович 1898 жылы алғаш рет бактерия лизисінің пайда болуын бақылаған.

Бактериофаг ашылғаннан соң Д. Эррель патогенді бактериялардың паразиттері болып табылатын бактериофагтар инфекция патогенезінде маңыэды роль атқаратындығын айтты және де бактерио-фагтар адамның денсаулығын қалпына келтіре отырып, спецификалы иммунитет тудыратыны туралы болжам жасайды. Бұл болжам адамдағы және жануарлардағы инфекциялық ауруларға қарсы маңызды заттарды фагтардан таппақ болған зерттеушілердің назарын аудартты.

Бактериофаг рылысықұ 1— головка, 2— хвост, 3— нуклеиновая кислота , 4— капсид , 5— «воротничок» , 6— белковый чехол хвоста, 7— фибрилла хвоста, 8— шипы, 9— базальная пластинка

Бактериофагтар химиялы структурасына, нуклеин қ ыш ылыны т ріне, морфологиясына ж не қ қ ң ү ә бактерия а серіне байланысты ерекшеленеді. ғ ә лшеміне байланысты бактериофагтар микроб Ө жасушаларынан ж з тіпті мы есе кіші. ү ң Фаг б лшегі (вирион) басынан ж не йры ынан ө ә құ ғ т рады. детте йры ыны зынды ы басыны ұ Ә құ ғ ң диаметрінен 2 -4 есе лкен. Вирионны басында ү ң біртізбекті немесе екітізбекті РН лы немесе ДН лы Қ Қ транскриптаза ферменті бар генетикалы материал қ болады. Ол а уызды немесе липопротеидті абат — қ қ капсидпен оршал ан. Фагтар — вирустар сия ты қ ғ қ жасуша ішілік паразиттер.

Бактериофаг систематикасы Зерттелген бактериофагтардың көпшілігі систематиканы қажет-сінеді. Қазіргі кезде Халықаралық классификацияға сәйкес бакте-риофагтар – нуклеин қышқылы-ның түріне байланысты РНҚ лы немесе ДНҚлы болып бөлінеді.

Бактериофагтарды бактерия клеткасына сері. ң ә

Медицинада олданылуық Бактериофагтарды е негізгі ң ң олданылатын жері – антибактериальді қ терапия. Медицинада стрептококты, стафилококты, клебсиеллезді, полмвалентті дизентерийлі, пиобактериофаг, коли, протей ж не колипротей ж не та ы бас а ә ә ғ қ бактериофагтар олданылады. қ

Бактериофагтар – бактерия а арсы сері ғ қ ә бар жо ары эффектілі иммунобиологиялы ғ қ препарат. атерлі ішек инфекциясыны Қ ң ж не де ірі ді – абын ан аурулар емі мен ә ң қ ғ профилактикасында олданылады. қ Сонымен атар преператтармен бірге ішек қ дисбактериозыны емінде ж не ішек ң ә микрофлорасыны алпына келтіру шін қ ү олданылады. Бактериофагтар — тірі қ агенттер, таби атта ке тарал ан бактерия ғ ң ғ вирустары.

Бактериофагтар таби и сырды пайдалана отырып дайындалады ж не ересектер мен балалар а да олдану а болады. ғ ә ғ қ ғ Поливалентті дизентерий бактериофагыны ң (Дизфаг) шигелл Флекснера ж не Зонне — дизентерия бактериясыны ә оздырушы-ларды спецификалы ыдырату асиеті бар. қ қ Бактериальді дизентерия кезінде олданылады. қ Клебсиелл пневмония бактериофагыны (Клебсифаг) ң клебсиелл пневмония бактериясыны спецификалы ыдырату асиеті бар. Клебсиелл пневмония бактериясы қ тудыр ан ірі ді – абын ан ж не энтеральді аурулар емі мен ғ ң қ ғ ә профилактикасында, мысалы, ла ты , тама ты , м рынны , құ қ ң ұ ң тыныс алу жолдарыны , кпені ж не плевраны ірі ді – ң ө ң ә ң ң абын ан ауруларында; хирургиялы ж не энтеральді инфекция қ ғ қ ә кезінде; жа а туыл ан н рестелерді ж не емшектегі баланы ң ғ ә ң ірі ді – септикалы ауруларында олданылады. ң қ қ

Поливалентті клебсиелл бактериофагыны риносклерома ж не ң ә пневмония бактерияларыны спрцификалы ыдырату абілеті бар. қ Клебсиел бактериясы ша ыр ан р т рлі аурулар емі мен қ ғ ә ү профилактикасында олданылады. Мысалы: цистит, пиелонефрит, қ абсцесс, ла ты , м рынны , тама ты ірі ді — абын ан құ қ ң ұ ң қ ң ң қ ғ ауруларында. Коли бактериофагыны (Колифаг) ң энтеропатогенді ішек тая шасыны (E. coli) спецификалы ыдырату асиеті бар. Коли қ қ бактериясы тудыр ан ішкі органдар мен теріні ірі ді ғ ң ң инфекциясыны емі мен профилактикасында (синусит, отит, ангина, ң фарингит, ларингит, трахеит, бронхит, пневмония, плеврит, ірі ді ң жаралар, абсцесс, флегмона, фурункул, карбункул, гидраденит, панариций, парапроктит, мастит, бурсит, остеомиелит, уретрит, цистит, пиелонефрит, кольпит, эндометрит, сальпингоофорит, гастроэнтероколит, холецистит, омфалит, сепсис) олданылады. қ

Колипротей бактериофагыны ( Колипротеофаг)ң ке ң тарал ан энтеропатогенді эшерихий ж не протеяны ғ ә спецификалы ыдырату абілеті бар. (Pr. mirabilis ж не қ ә Pr. vulgaris). Энтероколит профилактикасы мен емінде ж не де , коли ж не протей бактериялары ша ыр ан ә ә қ ғ ауруларды емдеуде (цистит, пиелонефрит, эндометрит, сальпингоофорит ) олданылады. қ Протей бактериофагыны (Протеофаг) ң протея бактериясыны спецификалы ыдырату асиеті бар. (Pr. қ mirabilis ж не Pr. vulgaris). Протей бактериялары ә ша ыр ан ішек аурулары мен ірі ді – абын ан аурулар қ ғ ң қ ғ емі мен профилактикасында, ішек дисбактериозында олданылады. қ

Сальмонеллезді бактериофагыны АВСДЕ ң топтарыны ң сальмонеллезді ыдыратады. Ересектер мен балаларда ы сальмрнеллезді емдеуде ж не ғ ә профилактикада олданылады. қ К к ірі ді б ө ң актериофагыны ( аэругиноз ң псевдомонасы) аэругиноз псевдомонос бактериясыны спецификалы ыдырату асиеті бар. қ К к ірі тая шасы ө ң қ тудыр ан ірі ді – абын ан ж не энтеральді аурулар ғ ң қ ғ ә емі мен профилактикасында, мысалы, ла ты , құ қ ң тама ты , м рынны , тыныс алу жолдарыны , кпені қ ң ұ ң ң ө ң ж не плевраны ірі ді – абын ан ауруларында; ә ң ң қ ғ хирургиялы ж не энтеральді инфекция кезінде; жа а қ ә ң туыл ан н рестелерді ж не емшектегі баланы ірі ді ғ ә ң ң – септикалы ауруларында олданылады. қ қ

Стафилококкты бактериофагыны (Стафилофаг)ң ірі ді инфекция ң кезіндегі стафилококк бактериясыны ыдырату абілеті бар. Стафилококк қ бактериялары ша ыр ан шырышты ж не ішкі органдар мен теріні ірі ді қ ғ ә ң ң инфекциясыны емі мен профилактикасында (синусит, отит, ангина, ң фарингит, ларингит, трахеит, бронхит, пневмония, плеврит, ірі ді ң жаралар, абсцесс, флегмона, фурункул, карбункул, гидраденит, панариций, парапроктит, мастит, бурсит, остеомиелит, уретрит, цистит, пиелонефрит, кольпит, эндометрит, сальпингоофорит, гастроэнтероколит, холецистит, омфалит, сепсис), сонымен атар ішек дисбактериозында қ олданылады. қ Стрептококкты бактериофагыны (Стрептофаг) ірі ді инфекция ң ң кезіндегі стрептококк бактериясыны ыдырату абілеті бар. қ Стрептококк бактериясы ша ыр ан шырышты ж не ішкі органдар мен қ ғ ә теріні ірі ді инфекциясыны емі мен профилактикасында (синусит, ң ң ң отит, ангина, фарингит, ларингит, трахеит, бронхит, пневмония, плеврит, ірі ді жаралар, абсцесс, флегмона, фурункул, карбункул, гидраденит, ң панариций, парапроктит, мастит, бурсит, остеомиелит, уретрит, цистит, пиелонефрит, кольпит, эндометрит, сальпингоофорит, гастроэнтероколит, холецистит, омфалит, сепсис), сонымен атар ішек дисбактериозында қ олданылады. қ

Интести-бактериофагыны ң шигеллезді, сальмонеллезді, стафилококкты ж не энтерококкты бактерияны, ішекті ә ң энтеропатогенді тая шасын, протей, аеругиноз псевдомо-насыны қ спецификалы ыдырату асиеті бар. Сезімтал микроорганизмдер қ ша ыр ан ішек – арын жолы ауруларыны емі мен қ ғ қ ң профилактикасында, я ни, бактериальді дизентерий, сальмонеллез, ғ дисбактериоз, энтероколит, колит ж не диспепсияда олданылады. ә қ Пиобактериофаг комбинированный (Пиополифаг) способен лизировать стафилококки, стрептококки (в т. ч. энтерококки), протея (мирабилис и вульгарис), синегнойную (псевдомонас аэругиноза) и кишечную палочки. Предназначен для профилактики и лечения гнойно-воспалительных заболеваний уха, горла, носа, пазух носа, дыхательных путей, легких; хирургических инфекций (на, я ни, гноения, абсцесс, флегмона, остеомиелит, перитонит); ғ урогенитальных инфекций (уретрит, цистит, пиелонефрит); гинекологических инфекций (кольпит, эндометрит, сальпингоофорит); энтеральных инфекций (гастроэнтероколит, холецистит, дисбактериоз); гнойно-септических заболеваний новорожденных.

Поливалентті пиобактериофагыны (Секстафаг)ң стафилококкты, стрептококкты , коли эшерихиясыны, протеяны (мирабилис ж не вульгарис), ә аэругиноз псевдомонасыны, пневмония клебсиелласыны спецификалы ыдырату абілеті бар. Ірі ді – абын ан ж не энтеральді ауралар емі мен қ ң қ ғ ә профилактикасында, мысалы, ла ты , тама ты , м рынны , тыныс алу құ қ ң ұ ң жолдарыны , кпені ж не плевраны ірі ді – абын ан ауруларында; ң ө ң ә ң ң қ ғ хирургиялы ж не энтеральді инфекция кезінде; жа а туыл ан н рестелерді қ ә ң ғ ә ң ж не емшектегі баланы ірі ді – септикалы ауруларында олданылады. ә ң ң қ қ Комплексті пиобактериофаг – с йы бактериофаг. ұ қ стрептококкты , коли эшерихиясыны, протеяны (мирабилис ж не вульгарис), аэругиноз ә псевдомонасыны, пневмония клебсиелласыны спецификалы ыдырату абілеті қ бар. Ірі ді – абын ан ж не энтеральді ауралар емі мен профилактикасында, ң қ ғ ә мысалы, ла ты , тама ты , м рынны , тыныс алу жолдарыны , кпені ж не құ қ ң ұ ң ң ө ң ә плевраны ірі ді – абын ан ауруларында; хирургиялы ж не энтеральді ң ң қ ғ қ ә инфекция кезінде; жа а туыл ан н рестелерді ж не емшектегі баланы ірі ді – ң ғ ә ң ң септикалы ауруларында операциядан кейінгі жараларды деуде олданылады. қ өң қ

Мутации устойчивости к фагу возникают после контакта с ним Мутации предсуществуют, возникают спонтанно и отбираются при добавлении фага

Интести бактериофагы

Протей бактериофаг,

Стрептококкты бактериофаг, терапияда олданыладық

Сальмонеллезді бактериофаг, сальмонелезді тудыратын бактерияларды жояды.

Т жірибелі ж йе: фагтар а т ра ты ә ү ғ ұ қ мутантты бактериясыны E. coli, туындауы. ң

Бактерия клеткалары фаг бар жерде фагтарға тұрақты колония құрайды.