АВИТАМИНОЗ ЖӘНЕ ГИПЕРВИТАМИНОЗДЫҢ АЛДЫН АЛУ ЖОЛДАРЫ Орындағандар Науашева

АВИТАМИНОЗ ЖӘНЕ ГИПЕРВИТАМИНОЗДЫҢ АЛДЫН АЛУ ЖОЛДАРЫ Орындағандар: Науашева А. Әбілхайырова А.

АВИТАМИНОЗ Авитаминоз немесе А-дәруменділік - дәруменнің толық жетіспеушілігі. Тағамдағы витаминдердің аздығынан о рганизмдегі зат алмасу процесінің бұзылуынан болатын ауру. Мәселен, «С» витаминінің жетіспеуінен қызы иек тканінің, ауыз шырышты қабығының қанауынан т. б. белгілерден байқалады. Ел арасында мұндай кеселді құрқұлақ деп те атайды.

АҒЗАҒА ЖЕТІСПЕЙТІН ДӘРУМЕН Егер ұйқыңыз қашып, тәбетіңіз жоғалса, басыңыз солқылдап ауыра бастаса, ағзаға В 1 мен В 9 дәрумендері жетіспейді деген сөз. Есте сақтау қабілетінің нашарлауы, іштің ауруы В 12 дәруменінің жетіспеушілігінен туады. D мен Е дәрумендері жетіспесе, ол бірден байқалмайды. Тез арықтау, терлей беру осы дәрумендердің азаюынан хабар береді. Сондай-ақ, В 15, К, РР дәрумендердің аздығын да өздігімізден анықтау қиынға түседі.

ЕМДЕЛУ ЖОЛДАРЫ Дұрыс тамақтану. Құрамында дәрумендері көп тамақтарды талғап жеңіз. Мысалы С дәрумені жеткілікті мөлшерде алу үшін күніне 25 стақан таза алма шырынын немесе 4 стақан апельсин не шабдалы шырынын ішу керек. Ал ағзаңызға В 1 дәрумені жетіспейтін болса, күн сайын бір келі қара нан мен жарты келі майсыз ет жеген дұрыс. Кальцийдің жетіспеушілігін жойғыңыз келсе, күн сайын 1, 5 литр сүт ішкен жөн немесе 300 г. ірімшік жеңіз. Дұрысы - кәдімгі көкөністерден бастаңыз. Әрі оларды сатып алуды қалтаңыз да көтереді. Пияздың құрамында темір, калий басқа да микроэлементтер бар, дәрігерлер ай сайын тамаққа 600 -700 грамм пияз қосуы керек дейді. Сәбіз - ең пайдалы көкөніс. Оның құрамында В 1, В 2, В 6, С, Е, РР, К дәрумендерімен қатар минералды тұз да бар. Сәбіз көздің көруін жақсартып, терінің жақсаруына әсер ете алады. Қызылшаны да көбірек жеңіз. Оның шаршауды басып, депрессиядан құтқаратынын көбіміз біле бермейміз. Авитаминоздың белгілері біліне бастағанда дәрігердің нұсқаулығынсыз көкөністер мен тамақтарды қалай-солай жей беруге болмайды.

ГИПЕРВИТАМИНОЗ Гипервитаминоз - бір немесе бірнеше витаминдердің ультра жоғары дозалар қабылдау нәтижесінде өткір улану болып табылады. Ең жиі гипервитаминоз А және Д витаминдерінің күрт жоғары дозасын қабылдауынан туйындайды. Емделу витаминдерді қабылдамау, антидоттарды қабылдау болып табылады.

ТҮРЛЕРІ Гипервитаминоздың 2 түрі бар: ØЖедел гипервитаминоз - бір реттік витаминдер көп мөлшерде белгілі топ немесе бірнеше топтарын алған жағдайда туындайды. Өткір улануға ұқсас болады. ØСозылмалы гипервитаминоз - нормадан асатын мөлшерде белгілі бір дәрумендерді қабылдаудан болады. Гипервитаминоздың негізгі себебі дәруменді (биологиялық белсенді қоспаларды қоса алғанда) ұсынылған дозасынан артық мөлшерде қабылдау болып табылады.

А ВИТАМИНІНІҢ ГИПЕРВИТАМИНОЗЫ Ағзаға А дәруменнің шамадан тыс түсуі өте күшті реакция тудыруы мүмкін. Бұл кезде байқалатын белгілер: ØТерінің құрғақ болуы Øқышу Øшаш түсуі Øбас ауруы Øжүрек айнуы мен құсу Артық А дәрумені қан холестерин күрт өсуін туғызады, сондай-ақ бүйрек жүйесін бұзады. Осы дәруменнің артық мөлшерде қабылдануы теңіз жануарлары мен теңіз балықтарын мөлшерде жеген кезде пайда болады.

B ТОБЫ ДӘРУМЕНІ БОЙЫНША ГИПЕРВИТАМИНОЗ В 6, В 5, В 9 дәрумендерін көп мөлшерде қабылдауынан улану. Уландуың белгілері: ØБас ауруы ØҰйқының бұзылуы ØЖүрек айнуы ØЖүрек соғуының жылда болуы Сондай-ақ В 6 дәруменінің көп мөлшері қоғалыс координациясының бұзылуына әкеледі. Ал В 5 дәруменінің көп мөлшері, ағзаның құрғатылуына әкелуі мүмкін.

C ДӘРУМЕНІ БОЙЫНША ГИПЕРВИТАМИНОЗ Көп жағдайда бұл дәруменнің көп мөлшері несеп арқылы ағзадан шығарылады. Алайда, егер бұл дәруменді көп уақыт бойы мөлшерден тыс қабылдаса, онда келесі белгілер байқалуы мүмкін: покраснение кожи ØТері қышынуы ØБас ауруы ØБас айналуы Сондай-ақ, бұл дәруменді көп мөлщерде қабылдауы қан ұюының азаюына, артериялық қысымның көтерілуіне және зат алмасудың бұзылуына әкеледі.

D ДӘРУМЕНІ БОЙЫНША ГИПЕРВИТАМИНОЗ D дәрумені көп мөлшерде өте улы болады. в больших количествах токсичен. Белгілері: ØБас ауруы Øәлсәздің ØТәбеттің жоғалуы ØБуын ауруы ØЖүрек айнуы мен құсу ØІш аурулары Бұл дәременмен пайда болған созылмалы гипервитаминоз, остеопороздың пайда болуына, сонда -ақ бүйректе, жүйректе, өкпеде және буын қабырғаларында кальцийдің көп мөлшерде қабаттануына әкеледі.

E ДӘРУМЕНІ БОЙЫНША ГИПЕРВИТАМИНОЗ E дәруменің көп мөлшерде қабылдануы келесі белгілердің пайда болуына әкеледі: ØБас ауруы ØТез шаршағыштық ØАсқазан-ішек жолдары жұмысының бұзылуы Дәремннің көп сөлшерде қабылдануы сүйектердің әлсіздігіне, сондай-ақ басқа дәрумендердің сіңуін тоқтатады. Бұл дәрумен бойынша гипервитаминоз, көбінесе дәрі-дәрмектерді көп қабылдаудан пайда болады (сорның ішінде биологиялық белсенді қоспалар).

ПРОФИЛАКТИКА ØОсы дәрумендерді қабылдау мөлшерін азайту, уланудан сақтайды ØДәруменді кешендерді қабылдау алдында міндетті түрде дәрігер кеңесін алу ØD дәрумені бар қоспаларды, дәрігердің тағайындауымен қабылдаған жөн, және де плазмадағы кальцийдің деңгейін бақылау. ØДәруменді кешендерді тек кәсіби диетолог құрастырған дәрілік және қабылдау бағдарламасы бойынша пайдалану

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!!!