Ауыз қуысының кілегей қабығының жүйелік ауруларында болатын

Ауыз қуысының кілегей қабығының жүйелік ауруларында болатын зақымданулары Дайындаған доцент Н. Ғ. САПАЕВА

Қан және қан жасалу ағзаларының ауруларында болатын ауыз қуысының кілегей қабығының зақымдануы. Клиникасы, диагноз қою.

Лейкоз (лейкемия) – қан жасалу ағзалардың қатерлі жасушалардың гиперплазиясымен сиппатталатын ауруы

Лейкоздың этиологиясы инфекция мен вирустар ТТ ұқым қуалайтын факторлар Химиялық заттардың әсері: цитостатиктер , пенициллин құрамдас антибиотиктер, цефалоспориндер Өндірістік химиялық заттар Радиацияның әсері

Жедел лейкозды т рлерің ү • Миелобласты • Лимфобласты • Промиелоцитарлы • Гистомонобласты • Мегакариобласты • Эритромиелоз

Жедел лейкозды клиникалы ң қ турлері (а ымына арай) ғ қ • Анемиялы қ • Геморрагиялы қ • атерлі ісікті Қ • Аралас

Жедел лейкозды даму кезе дерің ң • Бастап ы қ • На ыз дамы ан ғ ғ • Ремиссия (толы немесе жартылай) қ • Рецидив • Терминальды

Кілегей абы ты ы к птеген қ қ ғ ө анталаулар қ

Салыстырмалы диагноз • ызыл иекті се абынуыҚ ң ө қ • Гиповитаминоз С • Венсан стоматиты мен гингивиты • Висмут, ртуть, сурьма заттармен улану

Тілді б йіріне орналас ан жараң ү қ

Жедел лейкозбен ауыр ан 5 жыл ғ мір с ретін нау астарды саны : ө ү қ ң • Жедел лимфолейкозбен ауыр ан ғ балалар 65 — 75% тірі алады; қ • Жедел лимфолейкозбен ауыр ан ғ 20 — 35%; • Жедел миелолейкозбен ауыр ан ғ 55 дейінгі нау астарды 40 — 60%; қ ң • Жедел миелолейкозбен ауыр ан ғ 55 жастанас ан нау астарды 20% қ қ ң

Созылмалы лейкоз • Созылмалы миелолейкоз • Созылмалы лимфолейкоз • Созылмалы ретикулез

Созылмалы миелолейкоз • атерсіз кезе і Қ ң – бірнеше жыл созылады • атерлі кезе і – Қ ң 3 -6 ай созылады

Даму кезе дерің • Пролейкемиялы қ — ан анализі згеріссіз, 1 -2 қ ө жыл • Бастап ы – қ лсіздік, кеудеде ауру сезім, ә терлегіштік, дене температурасы жо арлайды, адам ғ азып кетеді • Толы даму – қ к к бауыр, бауыр л аяды, ө ұ ғ анемия, лейкоцитоз • Со ы кезе — ңғ ң кахексия, миелобласты қ криз(жедел лейкозды клиникасы) ң

Созылмалы лимфолейкоз • А ымы за а созыл ан атерсіз ғ ұ ққ ғ қ • Тері ауруларымен сиппатталады- псориаз, экзема, к лбіреукше, белдеме ү теміретке • ан рамында гумпрехт денешелері, Қ құ лимфобластар • Ауыз уысында леттенген жаралар, қ ө т йіншектер ү

Созылмалы ретикулез • Ал аш ы белгісі- лимфа т йіндерді ғ қ ү ң л аюы ұ ғ • ан анализінде згеріс болмайды Қ ө • Бауыр мен к к бауыр л аяды ө ұ ғ

ызыл иекті се абынуыҚ ң ө қ

Агранулоцитоз – ан рамында қ құ гранулоциттерді м лшеріні ң ө ң азаюында болатын синдром • Миелотоксикалы қ • Иммунды т рлері қ ү

Агранулоцитоз кезіндегі кілегей абы ты леттене абынуық қ ң ө қ

Геморрагиялы диатездерқ • ан йылуды б зылуынан дамитын Қ ұ ң ұ (гемофилия, Виллебрант ауруы, Верльгоф ауруы, ДВС-синдром • ан тамырларыны б зылуынан Қ ң ұ (геморрагиялы васкулиттер) – қ Шенлейн-Генох, Рандю-Ослер ауруы, авитаминоз С

Верльгоф ауруы

Рандю-Ослер ауруы

Анемиялар ( ан азды )қ қ • Гемолитикалы (Минковский -Шоффар қ ауруы, талассемия, ора ша-клеткалы қ қ ан азды қ қ • Гипопластикалы қ • Темір дефицитті анемия

Тіл б ртіктеріні атрофиясыү ң

Эндокриндік ж йені ү ң патологиясында, гипо- ж не ә авитаминоздарда болатын ауыз уысыны кілегей қ ң абы ыны згерістері. қ ғ ң ө Клиникасы, диагноз ою, қ емдеу

ЭНДОКРИНДІК АУРУЛАР • ант диабетіҚ • антсыз диабет Қ • Тиреотоксикоз (базедов ауруы) • Гипотиреоз (микседема) • Аддисон ауруы • Иценко-Кушинг ауруы

ант диабетіҚ • Инсулин рамынан байланыспа ан құ ғ (бірінші т рі) – жасы 25 –ке дейін жас ү адамдарда дамиды • Инсулинмен байланыспа ан – орта ғ жаста ы адамдарда дамиды ғ

ант диабетіні ж йесі (1985)Қ ң ү » Қант диабеті (ҚД) » Инсулинмен байланысқан ҚД » Инсулинмен байланыспаған ҚД » Тамақтанудың жетіспеушілігімен байлансқан ҚД » ҚД басқа түрлері

ант диабетіні негізгі Қ ң белгілері • Ауыз уысыны ур а тануы қ ң қ ғ қ • Полифагия • Полидипсия • Полиурия • Ары тау қ • лсіздік Ә • й ышылды Ұ қ қ • Инфекция а бейімділігі жо арлау ғ ғ

Д ауыз уысында ы к рінуіҚ қ ғ ө • Ауыз қуысының құрғақтануы • Шөлдеу • Пародонт қабынуының ауыр турі • Дәм сезудің бұзылуы • Үшкіл нервтің қабынуы, невралгиясы • Ауыз бұрышының саңырауқұлақты ауруы

антсыз диабет (Қ нейрогипофизарлы қ гормон вазопрессинны жетіспеушілігі) ң • Шөлдеу • Ауыз қуысының құрғақтануы • Кілегей қабығының ісінуі • Бет -әлпеттің ісінуі • Эксфолиативті хейлит

Тиреотоксикоз (базедов ауруы) • Эксфолиативті хейлит • Кілегей қабықта ашу сезімі • Дәм сезудің бұзылуы • Тілдің эпиттелиінің түленуі

Гипотиреоз (микседема) • Кілегей қабығы жайылған ісінуде • Тері мен тері асты майдың кілегейлі ісінуі • Ауыз қуысының қурғақтануы • Кілегей қабықтың бозаруы • Макроглоссия

Аддисон ауруы (гипокортицизм) • Кілегей кабы та пигментті қ да тарды пайда болуы қ ң (АКТГ, меланстимулдейтін гормондарды ң арты бол анынан) қ ғ • Тіл тубіріні ж не бадамшаларды ң ә ң лимфа т йідеріні л аюы ү ң ұ ғ

Иценко-Кушинг ауруы • Пародонт қабынулары • Макрохейлит • Ауыз қуысының кілегей қабығының трофикалық жаралар • Кандидоз

Авитаминоз • Бір немесе бірнеше витаминдерді ң организмде толы болмауы қ

Авитаминозды этиологиясы мен ң патогенезі • Витаминдерді организмге та аммен ң ғ амтамасызданбайды қ • Ас орытуды б зылуы қ ң ұ • Организмге антивитаминдерді баруы ң • Балалар мен арт адамдарды зат қ ң алмасуды ерекшеліктері ң

Авитаминозды клиникалы ң қ белгілері • Бас айналу • лсіздік Ә • Ж мыс а абылеттілік т мендейді ұ қ қ ө • Аппетитті жойылуы ң • те жо ары де гейде шарша ышты Ө ғ ң ғ қ

Белгілі авитаминоздар • С витамины- скорбут (цинга, Меллер-Барлоу ауруы) • В 1 витамины- бери-бери • РР витамины – пеллагра • В 12 витамины – мегалопластикалы қ анемия (Аддисон-Бирмер ауруы) • А витамины – гемерлопия • Д витамины — рахит

Гиповитаминоз – бір немесе бірнеше витаминдерді ң жетіспеушілігіні же іл т рі. ң ң ү Біріншілік (экзогендік) ж не ә екіншілік (эндогендік) болып екіге б лінеді ө

Экзогендік гиповитаминозды дамуы ң витаминдерді та амда те т мен ң ғ ө ө м лшерде кездесетінімен байланысты ө Эндогендік гиповитаминоз ас азан-шек қ жолдарыны , бауыр ауруларында, ң эндокриндік патологияда дамиды

А витаминні (ретинол) ң жетіспеушілігі: Ауыз уысы р а танады, қ құ ғ қ шырышты абы м йізгектенеді, қ қ ү атрофияланады, жараланады, сілекей бездеріні ң ызметі б зылады қ ұ

В 1 витамині (тиамин) ң жетіспеушілігі • Тіл б ртіктері л аяды; ашу сезімі ү ұ ғ • Д м сезу б зылады ә ұ • Ауыз уысыны шырышты абы ында қ ң қ ғ аллергиялы реакциялар болуы м мкін қ ү • Аппетитты б зылуы, ж рек айну ң ұ ү

В 2 (рибофлавин) жетіспеушілігі • Дерматит (носогубные складки, крылья носа, веки) • Хейлит – езулерде жара пайда болады, ерінде ана ыш тіліктерқ ғ • Глоссит – тіл алдымен ызарады, қ б ртіктері аторфияланады, тіл ызыл т сті, ү қ ү жылтыр

В 6 (пиридоксин) витаминні ң жетіспеушілігі • Тітіркенгіштік немесе тежелу • Перифериялы нерв талшы тарыны қ қ ң абынуы қ • Стоматит • Хейлит • Глоссит

РР (никотин ыш ылы) витаминні қ қ ң жетіспеушілігі • Тілді к лемі л ай ан, а пен ң ө ұ ғ ғ қ қ аптал ан қ ғ • Кілегей абы та к лдіреуіктер пайда қ қ ү болады, олар жарыл ан сон атты ғ қ ауырсынатын эрозиялар пайда болады • Ауыз уысы р а танады, д м сезу қ құ ғ қ ә б зылады ұ

Е (токоферол) витаминны ң жетіспеушілігі • Б лшы еттерді атрофиялануы ұ қ ң • ызыл иекті абынуы Қ ң қ

Гриншпан синдромы • ант диабеті мен Қ оса ызыл жалпа қ қ қ теміретке ж не ә гипертониялы ауру қ

Асқазан -ішек жолдарының ауруларындағы ауыз қуысы кілегей қабықтың зақымдануы

гиперпластикалы глосситқ • Тілді ар асында а ты ыз а жиналады, ң қ қ ғ қ қ тіл б ртіктері л ай ан, тіл аздап ісінген ү ұ ғ ғ • Жо ары ыш ылды ты гастриті белгісі қ қ ң • При язвенной болезни желудка и двенадцатиперстной кишки возникает гипертрофия грибовидных сосочков языка, которые возвышаются над поверхностью окружающей ткани в виде ярко-красных образований

Гипопластикалы глосситқ • Тіл б ртіктері атрофиялан ан ү ғ • а болмайды Қ қ • Тілді к лемі алыпты жа дайдан азыра ң ө қ ғ қ • Атрофия сосочков иногда выражена очень резко, язык имеет вид «лакированного» с яркими пятнами и полосами, напоминая глоссит Мюллера • Атрофия сосочков языка вызывает неприятные ощущения, жжение, покалывание, боль при еде • Патогенез этих нарушений объясняется, наряду с трофическими расстройствами, нарушением усвояемости витаминов, разрушением их в кишечнике и снижением синтеза витаминов B 6, В 2, PP

Ас азан-ішек жолдарыны қ ң ауруларында д м сезу ә б зылады ұ Тілді д м сезу рецепторлары ң ә абылда ыш ызметін ат арады, қ ғ қ қ сонды тан ас азан-тілдік қ қ рефлексті со ы эффекторлы ң ңғ қ б лігі болып табылады ө

Ж рек- ан тамырлары ү қ ауруларында ы ауыз ғ уысында ы згерістер қ ғ ө

Трофикалық жарақатты таңдайда орналасқан

К лбіреу-тамырлы синдромү • Б л синдром 40 -75 жаста ы айелдерде, ұ ғ гипертониялы ауруы бар адамдарда қ болады • та дай кілегей абы ында ты ыз ң қ ғ ғ к лбіреу пайда болады ү • Бірнеше са ат немесе к ннен кейін з ғ ү ө бетімен жо алады ғ • Кейде жарылып эрозия а айналады ғ