“Астана Медициналық Университеті” АҚ Биология кафедрасы Апоптоз. Некроз. Орындаған : Тәжмаханбет Б. Е. Қабылдаған : Қалыбаева А. Е. Астана 2013 ж
Жоспар 1. 2. 3. 4. 5. 6. Апоптоз және некроз туралы түсінік Апоптоз морфологиясы Некроз Апоптоз бен некроз механизмі Апоптоз сатылары Некроз сатылары
Апоптоз • Жеке жасушалардың тіршілігін жоюы Некроз • Жасуша топтарының тіршілігін жоюы
Апоптоз морфологиясы Ядроның өзгерістері. Кейде ядро қатты сығылады. Осыдан соң ядро мембранамен қапталған бірнеше бөліктерге ыдырайды (кариопикноз және кариорексис). Цитоплазмадағы өзгерістер. Органеллалардың ыдырайды, цитоплазманың қысылып ондағы тығыздықтың артады. Онда оксифильные қосулар пайда болады. Жасуша бетіндегі өзгерістері. Тордың бетінде көптеген шермиттер және шұңқырлар пайда болады. Шермиттерде органелллар мен ядроның қалдықтарының болуы мүмкін. Кейінгіде осы шермиттер шешіледі де, сосын жасуша мембранамен қапталған фрагменттерге шашырайды –бұл апоптоз денелері болып табылады. Бұл апоптоздың үзінділері жергілікті макрофагтармен байланысады.
Апоптоз жасушаның физиологиялық өлуі. «Апоптоз» терминін (грек тілінен Apoptosis – жапырақтардың түсуі) 1971 жылы Г. Керр ұсынған. Оның тұжырымы апоптозға ұшыраған жасушалардың сырт көрінісі түсіп жатқан жапырақтарға ұқсас болуына негізделген.
Апоптоз морфологиясы 1 2 Электрондық микросурет 1 - конденсирленген хроматин 2 - инвагинация
Некроз – бұл клетканың зақымдалуы кезінде, оның тіршілік ету жағдайының өзгеруі кезіндегі (қан ағымы бұзылысы) дамитын процесс. Осындай жағдайлар кезінде апоптоз механизмі жұмыс істемейді. Некроз өте жылдам өтеді, мембрана бұзылады, оның өткізгіштігі бұзылады, клетка ісінеді, лизосома зақымдалған кезде клетканың автолизі басталады (өзін-өзі сіңіру). Қабыну процесстері басталуы мүмкін.
Аоптоздың бастапқы сатысы v v v Апоптоздың кейінгі сатысы АПОПТОЗ ПРОЦЕСІНІҢ ӘЛСІРЕУІНЕН БОЛАТЫН ПАТОЛОГИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРДІ 3 ТОПҚА ЖІКТЕУГЕ БОЛАДЫ: ИММУНДЫҚ РЕАКЦИЯЛАРДЫҢ БҰЗЫЛУЫ ҚАТЕРЛІ ІСІКТЕР ПАЙДА БОЛАДЫ ВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯЛАР ДАМИДЫ
Хейфлик Лимиті немесе биосағат q Қалыпты жағдайда адамның фибробласттарының бөлінуі санаулы болады. Адамның жас шамасы артқан сайын, бөлінгіш жасушалардың да саны азая береді. Бұл жағдай бөлінудің санаушысы бар дегенге пікір болжанады, бұл биосағат “Хейфлик шегі” деп аталады.
Күнделікті сау аман адам организмінде 50 до 70 миллиард жаңа жасушалар қалыптасады, және көп жағдайда апоптоздың арқасында дәл осыншамасы өмір сүруін тоқтатады. Жыл сайын адамның салмағына тең болатындай жасушарлар тіршілігін жояды.
Қайтаруға болатын өзгерістер бұл жағдайда апоптоз тоқтатылып, жасуша қалпына келтіріледі. v Қайтарылуы мүмкін емес өзгерістер бұл жағдайда клетка құрылысы бұзылып, жасуша апоптоздық денешіктерді v
q Клетканы залалданған оргонеллалардан қорғау q Мембрананы залалданған жасушалардан қорғау Онтогенез барысында уақытша пайда болған жасушалады өлтіру Ағза топтарын қажетсіз бірліктерден қорғау q q
v Некробиоз. v Меншікті некроз
Апоптоз Некроз Цитоплазма бүріседі және ядро конденсацияланады Цитоплазма мен митохондрия ісінеді Клеткада апоптоз денешіктері п. б Клетка толығымен лизиске ұшырайды Клетка фрагменттелген бөліктерге бөлініп кетеді. Сау организмде кездеседі Механикалық, биологиялық және физиологиялық фактордың әсерінен пайда болады Бір ғана клеткеазақымдалады, қабыну Бірнеше клетка зақымдалады болмайды қабыну болады
Кардиомиоциттер апоптозы Лимфоциттер апоптозы
ØС. А. Әбілаев. Молекулалық биология және генетика ØМушкамбаров Н. Н. ”Молекулярная биология” ØБочков Н. П. “Медицинская генетика”
Скачать презентацию Астана Медициналық Университеті АҚ Биология кафедрасы Апоптоз Некроз
Апоптоз.Некроз.pptx