арым- атынас Қ қ психологиясы. С. Д. АСФЕНДИЯРОВ

арым- атынас Қ қ психологиясы. С. Д. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДА Ы Ғ АЗА ЛТТЫ МЕДИЦИНА Қ Қ Ұ Қ УНИВЕРСИТЕТІ КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С. Д. АСФЕНДИЯРОВА Орында ан: Каримтаева Ж ғ

Жоспар: 1. арым- атынасҚ қ , рылымы ж не функцияларықұ ә 2. Вербалды ж не вербалды емес арым- атынас ә қ қ 3. арым- атынасты трансактілі анализі Қ қ ң

1. арым- атынас, рылымы ж не Қ қ құ ә функциялары арым- атынас Қ қ – бір адамны бас а адамдармен о ам ң қ қ ғ м шесі ретінде зара рекеттесуіні арнайы формасы. ү ө ә ң арым- атынас барысында адамдарды леуметтік Қ қ ң ә байланысы, бір-біріне деген арым- атынасы ж зеге асады. қ қ ү арым- атынасты зара байланысты 3 жа ы бар: Қ қ ң ө ғ 1. Коммуникациялы қ — адамдарды зара а парат алмасуы; ң ө қ 2. Интерактивті — адамдарды зара рекеттесуін ң ө ә йымдастыру; ұ 3. Перцептивті — адамдарды бір-бірін абылдауы ж не ң қ ә соны негізінде зара т сінушілікті орнауы. ң ө ү ң

Жалпы арым- атынас 3 аспектіден т рады: қ қ ұ • арым- атынас мазм ны, қ қ ұ • арым- атынас ма саты қ қ қ • арым- атынас рамы. қ қ құ

2. Вербалды ж не вербалды емес арым- атынасә қ қ арым- атынас негізгі екі канал ар ылы ж зеге асады: Қ қ қ ү тілдік (вербалды) ж не тілдік емес (вербалды емес) ә арым- атынас каналдары. С йлеу тек арым- атынас қ қ ө қ қ ралы ана емес, ол – а паратты айнар к зі, бас а құ ғ қ ң қ ө қ адам а сер етуді т сілі. ғ ә ң ә

арым- атынас т рлері: Қ қ ү 1. Маскалар байланысы; 2. арапайым арым- атынас; Қ қ қ 3. Ресми-р лдік арым- атынас; ө қ қ 4. К сіби арым- атынас; ә қ қ 5. Рухани арым- атынас; қ қ 6. Манипулятивті арым- атынас; қ қ 7. Ау атты ауым арым- атынасы. қ қ

арым- атынас формалары: Қ қ Тікелей арым- атынас қ қ — таби и бетпе-бет, с здік ж не бейс здік ғ ө ә ө (ым, имыл) ралдар к мегімен жасалынатын толы психологиялы қ құ ө қ қ контакт, кері байланыс бір мезгілде теді. Б л — адамдарды бір-бірімен ө ұ ң атынас жасау тарихында ы бірінші формасы. қ ғ Жанама арым- атынас қ қ — атысушыларды кері байланыс уа ытын қ ң қ зартатын, не кешіктіретін жазу ж не техника ралдары ар ылы ұ ә құ қ жасалынатын толы сыз психологиялык контакт. Хат жазу, кітап қ шы ару, радиодан с йлеу т. с. адами арым- атынасты к рделе діріп ғ ө қ қ ү ң жіберді. Т л ааралы арым- атынас ұ ғ қ қ қ — екі не рамы згермейтін топ құ ө ішіндегі таныс адамдарды тікелей контактылары. Т л ааралы ң ұ ғ қ арым- атынасты белгілері: атысушыларды психологиялы қ қ ң қ жа ынды ы, бір-біріні ерекшеліктерін білуі, бірігіп к йзелуі, зара қ ғ ң ү ө т сінушілігі, орта ызметтестігі. ү қ қ

3. арым- атынасты трансактілі анализіҚ қ ң Трансакция – адамдарды р айсысыны белгілі ң ә қ ң бір позицияны сынып, зара рекеттесу бірлігі. ұ ө ә Эрик Берн қ арым- атынасты трансактілі анализі қ ң негізгі 3 позицияны б ліп к рсетеді: ө ө 1. Бала; 2. Ата-ана; 3. Ересек адам. Олар к ніне бірнеше рет бірін-бірі ауыстырып ү отырады. Адамны ж ріс-т рысында ш ң ү ұ ү позицияны біреуі басым болуы м мкін. ң ү

Тілдік емес арым- атынасты зерттейтін ылымдар: қ қ ғ 1. Кинестика адамдарды эмоциялары мен сезімдеріні сырт ы ң ң қ к ріністерін зерттейді: ө 2. Таксика арым- атынас барысында ы ол алмасып амандасу, қ қ ғ қ беттен с ю, ша тау, сипау, т. б. денеге тию рекеттерін зерттейді; ү құ қ ә 3. Проксемика арым- атынас барысында адамдарды ке істікте қ қ ң ң орналасуын зерттейді.

Адам ж не жануар ә миынан б лінетін ө дофамин адам к іл өң к йіне сер етеді ү ә

орытынды: Қ Адам баласы бол аннан кейін орша ан ортамен арым ғ қ атынас а т су таби и алдын ала ба дарлан ан процесс. қ қ ү ғ ғ ғ Адамды адам атарына осатын да ойлау, с йлеу, қ қ ө актілері. Белгілі бір индивидті т л а ретінде арастыру ұ ғ қ шін е алдымен оны орша ан ортамен байланысын ү ң ң қ ғ ба дарлап ана белгілі бір пікір алыптастырамыз. ғ қ қ Сонды тан арым- атынас психолгиясы адам қ қ қ міріндегі е ма ызды ажырамас б лік. ө ң ң ө

Пайдаланыл ан дебиеттер: ғ ә 1. Т. Л. Рыжковская. Основы психологии и педагогики — Минск. : Изд-во МИУ, 2010 2. Гуревич П. С. Психология личности: учебное пособие 3. Уманская Т. М. Невропатология. Естественнонаучные основы специальной педагогики: Учебное пособие для студентов-бакалавров высших учебных заведений дефектологических факультетов