ара анды Мемлекеттік Медицина Университеті. Қ ғ алыпты

ара анды Мемлекеттік Медицина Университеті. Қ ғ алыпты анатомия кафедрасы Қалыпты анатомия кафедрасыҚ. . СӨЖСӨЖ Тақырыбы : : Сүйек тінінің жасқа байланысты ерекшеліктері. Орындаған : Рсалиева Қ. Е 114114 топ ЖМФ Тексерген : Карибжанова Р. Т Қарағанды

Жоспар Кіріспе. Негізгі бөлім 11 ) Адам қаңқасы 2) Сүйек тінінің дамуы. 3) Сүйек құрылысының балардағы ерекшелігі. 4) Балалардағы бас қаңқасының құрылысы. 55 ) Балалардағы омыртқа, кеуде клеткасы және жамбас сүйектерінің ерекшеліктері. 6) Балалардағы буындардың жасқа сай ерекшеліктері. Қорытынды. Қолданылған әдебиеттер.

С йектер туралы ілім — ү osteologia , , остеология. Қаңқа механикалық маңызы бар, мезенхимадан дамитын тығыз түзілістердің жиынтығы болып табылады. Ол өзара дәнекер, шеміршек немесе сүйек тканьдерінің көмегімен байланысқан жеке сүйектерден тұрады; солармен бірге қимыл аппаратының пассивті бөлімін құрайды. Қаңқаның маңызы. Сүйек жүйесі негізінен механикалық, көбінесе биологиялық маңызы бар бірқатар қызмет арқарады. Негізінен механикалық маңызы бар функцияларды қарастырайық. Барлық омыртқалылар үшін қаңқа тән. Алғаш пайда болғанда қатты қаңқа организмді зиянды сыртқы әсерлерден қорғау қызметін атқарады.

Адам а асық ңқ Қаңқа Сүйекті Қосымша Кеуде қаңқасы Бас сүйек Белдік аяқтама Еркін аяқтама Омыртқа Төс, 12 жұп қабырға Иықтық: 2 бұғана, 2 жауырын Жамбастық: 2 жамбас сүйек Қол сүйектері Аяқ сүйектері

Тірек-қимыл аппараты негізінен сүйек, бұлшықет, байланыстар, сіңір, шеміршек, буын және буын капсуласынан тұрады. Оның негізгі мақсаты кеңістікте дененің қимыл-қозғалысын қамтамасыз етеді.

С йек тініні дамуы. ү ң Сүйек тінінің дамуы 2 механизммен жүреді: Кемікті остеогенез және шеміршекті остеогенез. Сүйек тінінің негізгі дифференцировкасы жүктіліктің 4 -8 -ші аптасында жүреді. Шеміршіктік остеогенез кезінде бірінші сүйектің шеміршекті модельі қалыптасады, сосын сүйектену процесі жүреді: периостальды немесе энхондральды.

С йек рылысыны баларда ы ү құ ң ғ ерекшелігі. Сүйектің дамуы туылғанға дейін толық аяқталмайды. Түтікті сүйектердің диафизі сүйек тінінен, ал эпифизі шеміршік тінінен тұрады. Жатырішілік дамудың соңғы айында эпифизде сүйектену белгілері байқалады. Кейбір сүйектер туылғанан кейін 5 -15 жас аралығында дамиды. Туылғаннан кейін сүйектің дамуы интенсивті жүреді. Яғни ұзындығы және жуандығы бойынша. Жаңа туылған баланың сүйек тіні торлы дөрекі талшықты болып келеді.

Балалардағы сүйек тінінің қайта құрылуы – интенсивті процес. Туылғанан кейін 1 жылдың ішінде сүйек тінінің 50 -70%-ы ремоделиризацияланады, ал үлкендерде 1 -жыл ішінде 5%-ы ғана ремоделиризацияланады. Балардағы сүйек тінінің құрамында минеральды зат аз, ал органикалық және су мөлшері көп болады. Сонымен қатар сүйек беткейі тегіс болады. Cүйектің бұдырлары бұлшықеттердің қарқынды өсуі мен функциясының нәтижесінде қалыптасады.

Балалар сүйегінің қанмен қамтамасыз етілуі қарқынды өтеді, бұл сүйектің сынғаннан кейінгі жылдам өсіп регенерациялануына себепші болады. Балаларда сүйек ересектерге қарағанда өзгеше, өсуі қарқынды, яғни қалыңдығы жылдам өседі. Жатырішілік кезең мен балалық шақта сүйек қуысы қызыл сүйек миымен толтырылған, құрамы лимфоидты элементтер және қан жасушаларымен толтырылып ағзаның қан жасау мен қорғаныш қызметін атқарады. Ал, ересектерде қызыл сүйек миы тек жалпақ кеуекті зат ұяшықтарында, қысқа кеуекті сүйектерде, түтікті сүйектер эпифизінде болады. Түтікті сүйектердің диафизінің сүйекмилы кеңістігінде сары сүйек миы болады. 12 жасқа толғанда жас баланың сүйегінің гистологиялық құрылысы мен бейнесі ересектермен ұқсас болады.

Бас а асыны рылысы. қ ңқ ң құ Нәрестенің туылу сәтінде бас қаңқасы үлкен сүйектермен көрініс береді. Сүйектер арасындағы тігістер тек қана 3 -4 айда қосыла бастаса, ал 3 -5 жасқа жеткенде ғана сүйектер арасындағы байланыстар толығымен бітісе бастайды. Нәрестелердің бас сүйегіндегі негізгі мән беретін ерекшелік, ол — еңбектердің болуы (бас миының сүйектенбеген кеуекті бөлігі).

Үлкен еңбек тәждік және сагитальды тігістер түйіскен жерде орналасқан. Оның өлшемі сүйек жиектерін өлшегенде 1, 5 х2 см-ден 3 х3 см-ге дейін. Қалыпты жағдайда үлкен еңбек 1 -1, 5 жасқа жеткенде толығымен жабылуы керек. Кіші еңбек шүйде сүйек пен самай сүйек арасында орналақан. Жетіліп туылған нәрестелердің ¾-де кіші еңбек жабылып туылса, қалшған нәрестелерде ол 1 -1, 5 жасқа келгенде бітіседі. Бүйірлік еңбектер жетіліп туылған балаларда қалыпты жағдайда жабық.

Жаңа туылған нәрестелерде ми көлемі беттің 8 есе көлемін алып жатады. Ал, ол ересектерде 2 есені ғана құрайды. Көз үңгірі нәрестелерде кең, маңдай теңдей екіге бөлінген. Қас үстілік доғалар байқалмайды. Жақтар дұрыс қалыптаспаған, төменгі жақ екі бөліктен тұрады. Өмірдің алғашқы жылдарында бас қаңқасы тез әрі қалыпты өседі, сүйектің қалыңдығы 3 есе өседі. 1 -2 жасқа жеткенде төменгі жақ өседі, 2 -3 жасқа жеткенде беттің қаңқасы қарқынды өсе бастайды. 3 жастан 7 жасқа дейін бас қаңқасының негізі қалыптасады, 7 жасқа жеткенде қалыптасу әрі жүре береді. 7 -13 жаста бас қаңқасы өсе береді, бірақ баяу және бірқалыпты.

Омырт аны рылысы. қ ң құ Нәрестенің омыртқа бағаны алдыға қарай еңкейген доға тәрізді формаға келеді. Физиологиялық иілімдер тек 3 -4 -ға қарай қалыптаса бастайды. Мойынды лордоз нәресте мойнын (3 айдан бастап) дұрыс ұстай бастағаннан қалыптасады. Кеуделік кифоз нәресте отыра бастапғаннан бастап қалыптасады(5 -6 ай). Белдік лордоз 6 -7 айдан кейін дамиды, яғни бала жүріп үйрене бастағаннан бастап қалыптасады. Осымен бірге (компенсаторлы) сегізкөздік кифоз дамиды. Осы процестің толық аяқталмауынан балаларда олардың дамуы барасында патологиялық процесстер тез қалыптасады, омыртқаның майысуы мен (мысалы: сколиоз) отырудың дұрыс болмауы.

Кеуде клеткасы. Жаңа туылған нәрестелердің кеуде клеткасы конус тәрізді. Қабырғалар омыртқалардан тік бұрыш жасай орналасқан. Бала жүре бастағанда кеуде түсіп қабырғалар майысқан қалыпқа келе бастайды. 3 жасқа келгенде кеуде клеткасының қиғаш және алдыңғы өлшемі ұзындығы бойынша тураланады, қабырғалардың қиысу бұрышы үлкейіп, қабырғалық тыныс алу эффективті болады. Мектеп жасына жеткенде кеуде клеткасы қатаяды, дене бітімге байланысты оның 3 формасының бірі қалыптасады: конусты, жалпақ және цилиндрлік.

Жамбас с йектері. ү Ерте жастағы балаларда жамбастың формасы воронка тәріздес. Жамбастың формасы мен өлшемінің өзгеруі дене салмағына, ішкі ағза мүшелері мен бұлшықеттер және жыныс ағзаларының әсеріне байланысты. Ұл балалар мен қыз балалар жамбасының арасындағы айырмашылық 9 жасқа толғанда айқындала бастайды: ұл балаларда жамбас қыз балаларға қарағанда ұзын және қысқа. Жаңа туған нәрестелерде төменгі бөлім салыстырмалы қысқа. Даму барысында төменгі бөлік жоғарыға қарағанда тез өсіп ұзын болады. Нәрестелерде өмірінің алғашқы кезеңдерінде табан көлемі жалпақ. Табанның дұрыс формасы бала тұрып және жүре бастаған кезден қалыптаса бастайды.

Балаларда ы буындарды жас а сай ғ ң қ ерекшеліктері. Туылу кезінде буын-байламдық аппарат анатомиялық қалыптасып қойған. сүйектердің эпифизі сіңірмен берілген. ересектерге қарағанда байламдар созылыңқы, бірақ мықты. беткей буындар мен капсулалардың және байламдардың қалыптасуы тек 13 -16 жасқа жеткенде аяқталады.

орытындыҚ Жас балалардың қаңқасын үлкендермен салыстырғанда көптеген ерекшеліктер бар. Сүйек тінінің дамуы барысында көптеген аурулар туындауы мүнкін (( остеопороз, остеомиелит, артрит, мешел )). Сонымен қатар жас балалардың дұрыс отырмауынан сүйектердің дұрыс өспеуі байқалады. Бұл аурулардың алдын-алу үшін баланы дұрыс тәрбиелеп, күн сәулесінде серуенге шығарып тұру керек.

олданыл ан дебиеттерҚ ғ ә Н. А. Геппе, Н. С Подчерняевой ““ Пропедевтика детских болезней ”” Москва 2009 А. Рақышев ““ Адам анатомиясы ”” Алматы 1994 Интернет желісі www. google. ru www. yandex. ru

Назарлары ыз а рахмет!!!ң ғ