Aplikacje SOA dla sektora telekomunikacji Politechnika Wrocławska

Aplikacje SOA dla sektora telekomunikacji Politechnika Wrocławska

Agenda • Wprowadzenie - gospodarka cyfrowa • Kierunki transformacji usług telekomunikacyjnych i sposobów ich dostarczania – Uwarunkowania transformacji – Możliwe kierunki transformacji • Ewolucja koncepcji SOA (Service Oriented Architecture) w telekomunikacji • Podsumowanie

Gospodarka cyfrowa • Dostawcy usług komunikacyjnych CSP (Communication Service Providers) i gospodarka cyfrowa: – gospodarka cyfrowa: • to konwergencja Internetu, szerokopasmowej komunikacji, mediów i mobilności, • środowisko o dużej innowacyjności faworyzujące rozwiązania efektywnie wykorzystujące usługi sieciowe i ograniczające efektywność tradycyjnych modeli biznesowych CSP, – szybkie „dojrzewanie” gospodarki cyfrowej powoduje, że: • rośnie liczba różnych modeli biznesowych współistniejących i realizowanych na współdzielonych zasobach sieci łączności, • bardzo ważne dla CSP jest wprowadzanie takich rozwiązań i modeli biznesowych, które zapewniają stabilny wzrost wartości w warunkach ciągłych zmian, – modele biznesowe CSP są zorientowane produktowo i odnoszą korzyści z dostarczania wertykalnie integrowanych usług, – migracja do platform bazujących na standardach i otwartych architekturach powoduje, że tradycyjne modele biznesowe będą zagrożone charakterystyczną dla gospodarki cyfrowej innowacyjnością i zmiennością źródeł oraz sposobów tworzenia wartości dodanej w sieci.

Gospodarka cyfrowa • • • Rozwój gospodarki cyfrowej powoduje, że na produktowo zorientowane modele biznesowe CSP (Communication Service Providers) coraz większy wpływ mają innowacyjne rozwiązania OTT (Over-the-Top) efektywnie upodmiotawiające (commoditize) usługi sieciowe. Upodmiotowienie (commoditization) usług sieciowych, będących podstawą kreowania wartości CSP, powoduje że niezbędne są transformacje CSP po to, aby uniknąć odpływu klientów i posiadać możliwości dalszego kreowania wartości. Oczekiwana jest transformacja oferty CSP ze zorientowanej na produkt (product-oriented) do zorientowanej na użytkownika (user-oriented). Transformacja taka jest dużym wyzwaniem, a jej powodzenie zależy od eliminacji silosów organizacyjnych i operacyjnych (wspieranych przez BSS/OSS - Business and Operational Support Systems) udoskonalanych przez lata dla wspomagania oferty zorientowanej na produkty. Transformacja taka nie jest ani potrzebna, ani możliwa w jednym kroku; wymagana jest stopniowa ewolucja związana z realizacją celów pośrednich.

Uwarunkowania transformacji • Standaryzacja technologii i technik, konwergencja sieci i mobilna łączność bezprzewodowa przyspieszają innowacje w usługach; – szybkość wprowadzania innowacji usług OTT jest większa od innowacji produktowych wykorzystywanych do konkurowania na rynku przez CSP. • Nowe modele biznesowe wypierają modele biznesowe bazujące na subskrypcji; – np. modele biznesowe bazujące na reklamach dostarczają konsumentom darmowe usługi sieciowe. • Użytkownicy oczekują większej różnorodności usług i coraz większego, bezpośredniego udziału w kreowaniu usług; – ponieważ gospodarka cyfrowa staje się fundamentem stylu życia rośnie zapotrzebowanie na niezawodność, bezpieczeństwo i elastyczność usług.

Uwarunkowania transformacji • Mobilna szerokopasmowa łączność wymaga osobistego doświadczenia użytkowników i dostępności otwartych środowisk deweloperskich; – wprowadzenie i. Phona spowodowało rewolucję na runku, którego rozwój był wcześniej tłumiony przez politykę mobilnych CSP, polegającą na kontroli wprowadzania innowacji poprzez nowe modele telefonów i właściwych dla nich środowisk aplikacyjnych, • Przetwarzanie w chmurze zmienia sposób dostarczania usług – usługi i aplikacje mogą być łatwiej udostępniane w środowiskach webowych, umożliwiając większą innowacyjność i personalizację dostępu oraz użycia usług i aplikacji, • Gwałtowny wzrost aktywności w sieciach społecznościowych; – sieci społecznościowe są największym motorem wzrostu ruchu w sieciach i wprowadzania nowych paradygmatów użytkowania sieci.

Możliwe kierunki transformacji CSP • Rosnąca różnorodność urządzeń i ich funkcjonalności powoduje zapotrzebowanie na: – niezawodność i jakość usług cyfrowych możliwych do poprawy przez lepsze wykorzystanie zasobów sieciowych i systemów zarządzania zasobami, – personalizację dostarczania usług z wykorzystaniem informacji o kontekście użytkowania usług (lokalizacja, dostępność, itd. ), – integrację innowacji OTT z zaawansowanymi usługami sieciowymi, – rozwiązania takie jak usługi w chmurze, zarządzanie tożsamością użytkowników i urządzeń oraz dziedzinowe systemy zarządzania bezpieczeństwem i jego egzekwowania.

Możliwe kierunki transformacji CSP • Pośrednictwo usług (service brokering); – dostarczanie platform agregacji i federacji usług oraz aplikacji stron trzecich w różnych modelach i strukturach biznesowych, – dostarczanie rozwiązań do pośredniczenia pomiędzy dostawcami usług i aplikacji, a końcowymi użytkownikami usług i aplikacji, • Udostępnianie infrastruktury i platform usługowych; – udostępnianie infrastruktury, zasobów sieciowych i obliczeniowych na zasadzie pay-as-you-go jednocześnie dla wielu użytkowników, • Modele bazujące na reklamach; – budowanie platform i rozwiązań do oferowania firmom reklamowym możliwości ukierunkowanego lokowania reklam w cyfrowym ekosystemie.

Możliwe kierunki transformacji CSP • Niezbędna współpraca i partnerstwo z wszystkimi graczami cyfrowego ekosystemu z wykorzystaniem różnych komplementarnych modeli biznesowych. • Wymaga to standardów modeli współpracy spełniających wymagania użytkowników na spersonalizowane usługi dostarczane z wykorzystaniem skalowalnych, uzasadnionych ekonomicznie rozwiązań. • Operator usług sieciowych winien się liczyć z większym wolumenem mniej zyskownych transakcji wspieranych przez systemy zarządzania pozwalające obniżyć koszty i zapewnić niezawodność. • Możliwość świadczenia usług wielu użytkownikom przez wiele podmiotów powoduje, że operator musi mieć możliwość przewidywania i pomiaru jakości usług oraz rozwiązywania problemów z jakością usług w momencie ich wystąpienia.

Uwarunkowania technologiczne transformacji • Źródłem sukcesu ekonomii cyfrowej jest standaryzacja. • Wiele ze standardów jest konsekwencją rozprzestrzeniania się Internetu i usług webowych. • Wdrażanie takich standardów u operatorów jest spowolnione ograniczeniem skalowalności tych standardów w stopniu nie pozwalającym spełnić wymagań środowisk telekomunikacyjnych i brakiem kompatybilności z systemami monolitycznymi (legacy) rozwijanymi od lat. • W konsekwencji operatorzy ponoszą koszty utrzymania i rozwoju systemów monolitycznych oraz dodatkowe koszty reagowania na zmiany wprowadzane przez OTT na rynku usług komunikacyjnych. • Wśród dostępnych technik są takie, które mogą być szczególnie przydatne dla operatorów w procesie transformacji.

Trendy w technologii • Sieci IP (end-to-end all-IP networks); – konsolidacja transferu danych i multimediów, – sieć IP pozwala zredukować koszty kapitałowe i operacyjne, uproszczenie infrastruktury i konwergencję usług. • Standardy środowisk wytwarzania usług i aplikacji webowych; – zaawansowane i ustandaryzowane środowiska wytwarzania oprogramowania (języki, systemy operacyjne, usługi), – możliwość komunikacji i niwelacja luk technologicznych pomiędzy CSP i OTT, – zwiększenie podobieństwa usług CSP i OTT, – integracja usług CSP i OTT. • Standardy wytwarzania aplikacji dla mobilnych smartphonów.

Standardy i platformy udostępniania usług Developer communities (addressing long-tail applications) Developer and CSPs for short-tail applications Web service and application development (e. g. Javascript, XML, HTML, REST, SOAP, etc. ) Short-tail applications (e. g. Javascript, XML, HTML, etc. ) Device API exposure (e. g. WAC) Network service exposure APIs (e. g. One API) Device service ecosystem (e. g. i. OS, Android, Symbian, etc. ) Network service enablers (e. g. J 2 EE, JAIN SLEE, etc. ) Internet Multimedia System Service Control Software Enabling Service Management Solutions CSP service operations Network technologies (High Speed Packet Access (HSPA), Long Term Evolution (LTE), Fiber-to-the-x (FTTX), etc. )

Koncepcja SOA w telekomunikacji - wprowadzenie • • • Operatorzy muszą wykorzystać globalną sieć IP (Internet Protocol) do integracji telekomunikacji przewodowej i bezprzewodowej, sieci kablowych i Internetu. Platformy usługowe powinny wspierać efektywne projektowanie, wytwarzanie, implementację, wymiarowanie i zarządzanie usług dla różnych sieci dostępowych i różnych modeli biznesowych. Zasada wytwarzanie zorientowanych na rynek aplikacji poprzez wielokrotne wykorzystywanie rozszerzalnego zbioru komponentów jest podstawą budowy platform telekomunikacyjnych od lat. Sektor telekomunikacyjny korzysta z zasad zorientowania na usługi od dziesięcioleci chociaż inaczej to nazywano. Paradygmat SOA jest obecnie traktowany jako stan sztuki dla platform usługowych. Platformy dostarczania usług z wartościami dodanymi ewoluują od Sieci Inteligentnych (SN) do platform usług webowych, w których różne techniki informatyczne wykorzystywane są do wytwarzania otwartych zbiorów dostępnych usług i ich komponentów.

Od sieci IN do usług webowych [1]

Koncepcja SOA w telekomunikacji - usługi telekomunikacyjne • • • Usługi telekomunikacyjne, świadczone od ponad stu lat, w ostatnich czterdziestu latach uległy wielu zmianom: – wprowadzenie usług z wartością dodaną (value-added services), – rozszerzenie zakresu usług (kierowanie ruchem (routing), interaktywność (interaction), . . . ), – rozszerzenie dostępu do usług (mobilność). Zarówno potencjalne możliwości IT, jak i konieczność szybkiego dostarczania usług na rynek spowodowały – od początku lat osiemdziesiątych – wprowadzenie koncepcji platform usługowych (service-delivery platforms) dostarczających rozszerzalne (extensible) zbiory usług wielokrotnego użytku (reusable) dla potrzeb szybkiej i efektywnej implementacji nowych usług. Platformy takie wymagały interoperacyjności komponentów i protokołów dla potrzeb zapewnienia możliwości implementacji i dostarczania usług niezależnie od specyficznych rozwiązań operatorów i dedykowanych technologii sieciowych.

Usługi telekomunikacyjne - tradycyjne zorientowanie na usługi • • Systemy telekomunikacyjne zawsze były zorientowane na usługi (serviceoriented) i ich rozwój był wymuszany rozwojem usług (service-driven) - aby możliwe było dostarczenie usługi użytkownikowi końcowemu, każda nowa usługa wymaga: – opracowania odpowiedniej architektury, – specyfikacji sposobów w jaki różne komponenty funkcjonalne używają protokołów do współdziałania, – standaryzacji procedur strukturalizacji wymiany sterowania i treści. Ten sposób podejścia do wytwarzania i udostępniania usług jest zgodny z rekomendacją ITU (International Telecommunication Union) dotyczącą trzyetapowej procedury modelownia systemów: – opis usług i ich możliwości z perspektywy użytkownika końcowego, – definiowanie architektury i jej funkcjonalności, – definiowanie komponentów fizycznych i odpowiednich protokołów ich wzajemnej komunikacji.

Usługi telekomunikacyjne - specyficzność usług • Ze względu na złożoność i czas wytwarzania wcześniejsze systemy telekomunikacyjne były determinowane specyfiką usług (servicespecific). • Takie podejście było kontynuowane także wtedy, gdy projektanci rozszerzali funkcjonalność systemów o usługi dodane (supplementary services) i usługi z wartością dodaną (value-added services) poprzez instalowanie i implementowanie wielu specyficznych dla usług „skrzynek” w systemach operatorów. • Wynikiem takiego podejścia był wzrost złożoności architektur systemów telekomunikacyjnych (stovepipe architecture) ze względu na to, że każda usługa wymagała specyficznej architektury i funkcjonalności najczęściej różnych od architektury i funkcjonalności innych usług.

Usługi telekomunikacyjne platformy niezależne od usług • Koncepcja sieci inteligentnych (Intelligent Network) - lata osiemdziesiąte – to sieć telekomunikacyjna jako programowalne środowisko dla potrzeb dostarczania usług telekomunikacyjnych z wartością dodaną. • Istotą tej koncepcji było zdefiniowanie nadrzędnej (overlay) – nad siecią fizyczną – architektury usług oraz przeniesienie „inteligencji” usług z przełączników sieci monolitycznej do dedykowanych centrów zarządzania usługami. • Wsparciem dla tej koncepcji był odpowiedni protokół (standard) INAP (IN Application Protocol) nad systemem sygnalizacji SS 7 (Signalling System 7) umożliwiający w czasie rzeczywistym współdziałanie centrów sterowania i rozproszonymi węzłami (przełącznikami).

Usługi telekomunikacyjne sieci inteligentne • • W koncepcji IN niezależność usług jest zapewniana przez zdefiniowanie komponentów wielokrotnego użytku SIB (Service Independent Blocks), z których można komponować nowe usługi. Ponieważ zdefiniowanie platformy niezależnej od usług dla dowolnej usługi nie było możliwe, zostało zaproponowane przez ITU-T (International Telecommunication Union – Telecommunication Standarization Sector) podejście iteracyjne do standaryzacji usług sieci inteligentnych INCS (Intelligent Network Capability Sets lub inaczej Intelligent Network Conceptual Model). W koncepcji INCS sprawdzona, trójetapowa procedura modelowania systemu telekomunikacyjnego została uzupełniona o etap niezbędny ze względu na ograniczenie niezależności usług od platformy do zbioru usług referencyjnych. W ten sposób architektura IN jest architekturą niezależną od usług co do zasady, niemniej jednak ograniczoną do funkcjonalności usług referencyjnych.

Usługi telekomunikacyjne zaawansowane sieci inteligentne • • • Podobnie do standaryzacji IN przez ITU-T, koncepcja zaawansowanych sieci inteligentnych AIN (Advanced Intelligent Network) była przedmiotem standaryzacji w USA. Koncepcje IN i AIN były powszechnie implementowane przez operatorów w przewodowych i bezprzewodowych sieciach; koncepcja IN w sieciach bezprzewodowych to CAMEL (Customized Application for Mobile Enhanced Logic). Niezależnie od popularności koncepcji i wielu implementacji IN i CAMEL, usługi sieci bazujących na tych koncepcjach nie zostały wprowadzone na rynek w przewidywanych czasie i skali. Jednym z ograniczeń upowszechnienia koncepcji IN było to, że przyjęty w tej koncepcji sposób użycia IT odbiegał od głównych nurtów użycia i rozwoju paradygmatów programowania. Globalna deregulacja rynku, mobilna komunikacja i Internet wymusiły użycie innowacyjnych paradygmatów programowania w systemach dostarczania usług telekomunikacyjnych.

Usługi telekomunikacyjne zaawansowane sieci inteligentne • • Wprowadzone w latach dziewięćdziesiątych APIs miały ten sam cel jak zakładany w sieciach IN, ale bazowały na zorientowanych obiektowo technikach Corba (Common Object Requet Broker Architecture) i RMI (Remote Method Invocation), które w połączeniu z C++ i Java umożliwiały elastyczną implementację usług. Opracowane na potrzeby systemów telekomunikacyjnych standardy API (Applications Programming Interface), takie jak Parlay, 3 GPP (3 rd Generation Partnership Project) Open Service Architecture i Java APIs for Integrated Networks (JAIN), umożliwiły uproszczenie – w porównaniu z tradycyjnymi sieciami IN – implementację usług telekomunikacyjnych. Było to konsekwencją możliwości abstrahowania na poziomie usług od szczegółów implementacji protokołów sygnalizacji sieci takich jak ISDN UP (ISDN User Protocol), SIP (Session Initiation Protocol), czy INAP (IN Application Protocol). Zdefiniowane pod potrzeby rynku API pozwoliły (ułatwiły) na wzbogacenie usług telekomunikacyjnych o usługi: sterowania połączeniami (call control), konferencyjne (conferencing), przekazywania wiadomości (messaging), lokalizacji (localization), dostępności (presence), grupowania (grouping), itd. .

Usługi telekomunikacyjne zaawansowane sieci inteligentne • • Nowe koncepcje organizacji dostępu bazowały na założeniu, że serwery aplikacji – wykorzystywane przez operatorów lub strony trzecie - umożliwią dostęp do usług operatorów poprzez bezpieczne połączenia sieciowe. Dostęp przez strony trzecie miał – zgodnie z założeniami – umożliwić łatwy dostęp do usług infrastruktury telekomunikacyjnej i oferowanie tych usług w różnych modelach biznesowych. Proponowane standardy API były z założenia otwarte i rozszerzalne o nowe, oczekiwane na rynku rozwiązania z wykorzystaniem nowych technik informatycznych w celu budowy platform dostępowych pozwalających na rejestrowanie i wyszukiwanie usług zgodnych z kontraktami SLA (Service Level Agreement). Propozycje standardów API uznane zostały za obiecujące, ale stopień ich akceptacji przez operatorów była poniżej oczekiwań z co najmniej dwóch powodów: – operatorzy nie byli zainteresowani otwarciem sieci dla stron trzecich, – standardy API były zbyt złożone dla ekspertów spoza sektora telekomunikacji, a podejście obiektowe nie miało akceptacji w telekomunikacji.

Usługi telekomunikacyjne Parlay/OSA API • • • Uproszczona wersja Parlay/OSA API (Parlay X) to koncepcja standardowego API do tworzenia usług telekomunikacyjnych, gdzie: – logika (inteligencja) usługi jest odseparowana od sygnalizacji (jak w IN), – jest możliwość przeniesienia logiki usługi poza sieć telekomunikacyjną, – styk pomiędzy logiką usługi a siecią telekomunikacyjną jest zadany w formie ściśle zdefiniowanego API, wykorzystuje techniki właściwe dla systemów webowych, w tym: – rozszerzalny język znaczników XML (Extensible Markup Language), – uniwersalny rejestr biznesowy usług internetowych UDDI (Universal Description, Discovery and Integration), – język do definiowania usług sieciowych WSDL (Web Services Description Language), – protokół wywoływania zdalnego dostępu do obiektów SOAP (Simple Object Access Protocol) Poparcie koncepcji Parlay X przez 3 GPP (3 rd Generation Partnership Project) spowodowało, że Parlay X wyznacza stan sztuki w zakresie API serwisów webowych.

Usługi telekomunikacyjne Parlay/OSA API • • Parlay X (Parlay X Web Services) jest konsekwencją odnotowania faktu, że rozwój Internetu doprowadził do otwartego rynku usług, na którym pojawia się wiele innowacyjnych usług projektowanych zgodnie ze standardami Internetu. Parlay/OSA jest postrzegany nie jako oprogramowanie pośredniczące (middleware), ale jako specyficzny zbiór interfejsów serwisów webowych, dostarczających podobne funkcje jak klasyczne Corba-based Parlay/OSA API, ale znacznie łatwiejszych do użycia i integracji w istniejących aplikacjach webowych. Operator sieci udostępnia usługi webowe umożliwiające użytkownikom np. połączenie głosowe, wysłanie lub odebranie tekstu, multimediów i wiadomości, otrzymanie aktualnej informacji, itd. – takie możliwości są opisywane w standardzie WSDL, a klasyczne techniki systemów webowych są używane do znajdowania (ODDI) i wywoływania usług (SOAP). Platformy wykorzystujące klasyczne rozwiązania Parlay/OSA API mogą być uzupełniane o Parlay X jako bramy do udostępniania interfejsów sieci telekomunikacyjnych stronom trzecim (third parties).

Usługi telekomunikacyjne IP Multimedia Subsystem • • Sukces Internetu w dostarczaniu multimedialnych usług komunikacyjnych (multimedia-communication services), usług głosowych (Vo. IP), wiadomości (instant messages) i usług wideo i telekonferencji jest wyzwaniem dla świata telekomunikacji. Operatorzy wykorzystali techniki serwletów jaką dźwignię do udostępniania dodatkowych funkcjonalności uzupełniających usługi sieci Vo. IP z wykorzystaniem protokółu SIP (Session Initiation Protocol). Połączenie koncepcji sieci IN oraz protokołów Internetu do sterowania sesją (session control) oraz do autentykacji (authentication), autoryzacji (authorization) i zliczania (accounting) (AAA) doprowadziło do definicji IMS (IP Multimedia Subsystem), rozumianego jako standard zunifikowanej platformy sterowania usługami dla potrzeb integracji usług sieci przewodowych, bezprzewodowych i kablowych i wstęp do sieci następnych generacji (all IP). IMS można traktować jako architekturę usług nakładkowych (overlay service architecture) dla potrzeb realizacji komunikacji multimedialnej i usług informacyjnych.

Platformy integracji [1]

Usługi telekomunikacyjne IP Multimedia Subsystem • IMS nie koncentruje się na standardowej implementacji usług. • IMS służy jako „stacja dokująca” dla wszelkiego rodzaju serwerów aplikacji pod warunkiem, że posiadają standardowe interfejsy sterowania. • Oznacza to, że platformy usług telekomunikacyjnych takie jak IN, CAMEL, Parlay/OSA, czy SIP servlets mogą być ponownie użyte (reused) i dołączone o ile wyposażone są w adaptery IMS/SIP. • Infrastruktura IMS różni się tym od standardów Vo. IP, że pozwala na bezpieczne zalogowanie się i dostęp do usług CS (Combinational Services = Capability Exchange and IMS Services). • IMS działa jako punkt dostępowy do usług IMS oraz usług CS (service enablers) - np. zarządzania pracą grupową, sterowania sesją i zarządzania wiadomościami - umożliwiających realizowanie usług dodanych.

Usługi telekomunikacyjne orkiestracja usług • • Połączenie mechanizmów dostępnych w sieciach IN i IMS pozwala na wywoływanie wielu serwerów aplikacji IMS jeżeli jest to potrzebne dla budowy nowej aplikacji (usługi). Orkiestracja usług w warstwie sygnalizacji IMS jest wyzwaniem ze względu na skalowalność w przypadku dużej liczby użytkowników i otwartego zbioru usług. Dla potrzeb wykorzystania istniejących usług do efektywnego wytwarzania i wymiarowania nowych usług, elastycznej orkiestracji i efektywnego sterowania zaproponowano koncepcję brokera usług SCIM (Server Capability Interaction Manager). IMS jest specyficzną abstrakcją sieci IP wspierającą platformę dostarczania usług – przykładowo: bramy Parlay/OSA lub Parlay X transformują (mapują) dla potrzeb sterowania - operacje Parlay/OSA lub Parlay X na protokół SIP lub inne protokoły IMS i odwrotnie.

Usługi telekomunikacyjne standaryzacja aplikacji platoformy IMS • Opracowane przez OMA (Open Mobile Alliance) – przy wsparciu Parlay’s Group - OMA SE (Open Mobile Alliance Service Environment) jest architekturą logiczną dedykowaną jednolitym, zgodnym z regułami zasadom wytwarzaniu aplikacji zgodnie z paradygmatem SOA. • OMA SE jest architekturą pośredniczącą pomiędzy aplikacjami a platformami IMS, Parlay X, Parlay/OSA i IN/Camel. • Funkcjonalności heterogenicznych usług i ich interfejsy są udostępniane innym usługom zgodnie z dedykowanymi mechanizmami opartymi na regułach. • Reguły te są wykorzystywane do sterowania dostępem do usług i ewaluacji jakości usług.

Podsumowanie • • • Operatorzy i dostawcy usług telekomunikacyjnych (teleinformatycznych) są zgodni co do potrzeby implementacji horyzontalnych platform usługowych pozwalających na udostępnianie i współdzielenie usług, które mogą być wielokrotnie używane do efektywnej kompozycji nowych usług. Warunkiem integracji usług telekomunikacyjnych (communications-centric services) z aplikacjami informatycznymi jest ten sam sposób rozumienia usług. Koncepcje takie jako SOA (Service-Oriented Architecture), usługi webowe (Web services) i BPM (Business Process Modeling) dają nowe możliwości w zakresie opracowywania i wdrażania inteligentnych usług sieciowych. Atrakcyjność tych koncepcji wynika m. in. z tego, że abstrahują od specyfiki różnych technologii (not being rooted in legacy telecommunication technology). Paradygmat SOA, wyprowadzony z krytycznej analizy ograniczeń wcześniejszych koncepcji budowy aplikacji biznesowych i dedykowany do rozwiązywania zadań biznesowych związanych z współpraca wewnątrz organizacji i pomiędzy organizacjami, jest jednym z narzędzi pozwalających (renewing the promise) na uproszczenie integracji, komponowania i adaptacji usług telekomunikacyjnych.

Źródła • T. Magedanz, N. Blum, S. Dutkowski, „Evaluation of SOA concepts in telecommunications”, Berlin 2007 • T. Harris, „SOA in Telecom”, 2010 • „Strategies for enabling new serwices” (www. tmforum. org). • „FP 7 Call 1 achievements in software and services”, 2011 • G. Bond, E, Cheung, I. Fikouras, R. Levenhstejn, „Unified telecom and web services composition: problem definition and future directions”, IPTCOM 2009.

Dziękuję za uwagę