Апат { Орындаган: Жақып Нұрбек
Апат (гр. katastrophe - өзгеріс, төңкеріс) кенеттен болған ауыртпалық; арты қайғыға соқтыратын жағдайлар қирау, бүліну, жойылу, біреудің немесе бірнәрсенің қаза болуы; аса ірі әскери жеңіліс; жеке және қоғамдық өмірде күрт өзгеріске әкелетін күйзеліс; жүйенің қирауына немесе оның жұмыс тәртібінің елеулі бұзылуына әкелетін секірмелі құрылымдық функционалдық өзгерістер. Табиғи техногендік апаттардың жиілігі мен оны талдау негізінде келесідей түрлерін анықтауға болады: жер шарын шарпитын жаһандық ұлттық аймақтық шағын (жергілікті) нысаналы апаттар. Табиғи техногендік ортада апаттардың былайша жіктелуі оларды талдау әдістері мен жүйелерін және оларды болжау мен алдын алу бағытында жол сілтейді.
Түрлері бойынша барлық апат екі топқа бөлінеді: табиғи (олар табиғи және стихиялық зілзала); жасанды (антропогендік, яғни адамдық факторлардан туындайды). Табиғи: 1. Метеорологиялық (боран, дауыл, циклон, қарақүйын, қатты ыстық, қүрғақшылық аяз, найзағайдан болған өрт). 2. Тектоникалық және теллурлық (жанартаудың атқылауынан болған өрт, жер сілкінісі). З. Топологиялық (сел, сырғыма, қар көшкіні, тастың қүлауы, су басу). 4. Космостық (метөориттердің және басқа космостық денелердің қүлауы, олармен соқтығыс). Жасанды: 1. Көліктік (космостық, авиациялық, автомобильдік, төңіз, өзен, темір жол). 2. Әндірістік (радиациялық, механикалық, химиялық, термикалық). 3. Спецификалық (бактериологиялық, эпидемиялық). 4. Әлеумөттік (соғыс, аштық, қоғамдық және үлттық тәртіпсіздік, терроризм, маскүнемдік, нашақорлық, токсикомания). Әрбір апат ошақ қүруға алып келеді, бүлар үшін өзіндік бүлдіру, зақымдау ерекшелігі тән, ал әрбір ошақ бүл төтенше жағдай. Төтенше жағдай апат нәтижесінде қалыптасқан ахуал, оның басты көрсеткіші бүлдіру процестерінің жиілігі болып табылады. Бүл процестерді қалыпқа келтіру үшін қосымша күш пен қаражатты тарту және айрықша шешім қабылдауды талап етеді.
Чернобыль апаты ЧЕРНОБЫЛЬ АПАТЫ, Украинадағы Чернобыль атом электр станциясында, 1986 ж. сәуір айында АЭС тің 4 энергоблогында апат болды. Ч. а ның нәтижесінде Украинаның елеулі аумағы мен Ресейдің Брянск және Калуга облыстарының аумағы радиоактивтік ластануға ұшырап, адамдар өміріне қауіп төнді. АЭС тен радиусы 30 км. жерде тұратын халық басқа жерлерге көшірілді. 1986 жылдың қараша айына дейін апатқа ұшыраған блок залалсыздандырылып, оғашталды. Апатты залалсыздандыруға Қазақстан азаматтары да тартылды.
Чернобыль апаты Радиоактивті түтін аймақтан асып, 10 нан аса мемлекеттің 145 мың шаршы шақырым жерін ластады, кем дегенде 5 миллион халық зардап шекті. Оның зардабы қаншалықты ұзаққа баратыны әлі белгісіз қалып отыр. «Мир» станциясынан түсірілген Чернобыль АЭС территориясы, Сәуірдің 27 1997 Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы апаттан төрт мыңдай адам қаза тапты деп хабарлады. Бірақ, ядролық энергия нысандарына қарсылық танытушылар 100 мың адам құрбан болды Чернобыль атом электр станция сын дағы апатқа бүгін, сәуірдің 26 сы кү ні 25 жыл толады. Бұл — келтірген зала лы мен салдары жөнінен ХХ ғасырда ғы ең ірі техногендік радиациялық апат. Чернобыль атом электр станциясында ғы 1986 жылғы 26 сәуірдегі апатты жоюға 600 мыңға жуық адам қатысты. Оның ішінде химиялық қорғау полкі құ ра мын дағы 32 мың қазақстандық болды. Украин халқы Чернобыль апа ты ның зардабын жоюшылардың бә рі не әлі күнге зор ризашылықпен алғыс айтады. Олар өз денсаулығы мен өмі рін қиып, украин халқының басына ауыр күн туғанда қасынан табылып, кө мек көрсетті. Чернобыль апаты күл лі адамзаттың қасіретіне айналды. Он да қазір радиация деңгейі төмендеген мен, қорғаныс шаралары әлі сол қалпын да қалып отыр.
Апаттын зардаптары
Апаттын зардаптары
Апаттын зардаптары
Фукусима апаты Жапониядағы зілзала мен цунами кесірінен апат шыққан "Фукусима Дайичи" атом электр станциясында радиация мөлшері қауіпті шамаға жеткендіктен ондағы барлық жұмысшылар қауіпсіз жерге көшірілді. Бұл туралы бүгін жапон үкіметінің өкілі Юкио Эдано мәлімдеді. Юкио Эдано Жапония үкіметінің апатқа ұшыраған АЭС тің реакторларын салқындату іс шарасына көмектесуді сұрап америкалық әскерилерге өтініш жасауы мүмкін екендігін айтты. Наурыздың 11 і болған зілзала мен цунами құрбандарының нақты саны әлі анықталған жоқ. Кейбір болжамдар бойынша, апаттан көз жұмғандар саны он мыңнан асуы мүмкін. Соңғы деректерге сәйкес, зілзала мен цунамиден соң Жапонияда жарты миллионға жуық тұрғын баспанасыз қалған.
Фукусима зардаптары
Апат 11 қыркүйек 2001 жыл 10 жыл бұрын Аль Каидой дайындаган 19 адам АҚШ ка шабуыл жасады. Бул ойын жузеге асыру ушин көп жылдар кетті. Террористер бір уакытта 4 ұшагын жаулап алды. Үш ұшағы ғимаратка соғылды, бир ұшак Пенсильванияга кұлады. Бір күнде 3000 га жуық адам каза тапты.
