АЛКАЛОИДТАР Алкалоидтар alkali сілті edos —

АЛКАЛОИДТАР

Алкалоидтар (alkali – сілті, edos - ұқсас) - органикалық азотты қосылыстар тегі жағынан өсімдік және жануар тектес, химиялық қасиеттері сілтілерге жақын және фармакологиялық әсері өте жоғары. Алкалоидтар аминдер ретінде келесідей жіктеледі: Ø біріншілік (мескалин, тирамин), Ø екіншілік (эфедрин), Ø үшіншілік (атропин) Ø төртіншілік аммоний негіздері Алкалоидтар келесі түрлерінде болады: Ø негіз, Ø тұздар, Ø N-оксидтер

Алкалоидтарды жіктеу Барлық алкалоидтар 3 топқа бөлінеді: l Шынайы алкалоидтар – гетероциклды қосылыстар немесе амин қышқылдарынан пайда болғандар. l Протоалкалоидтар (биогенді аминдер, ациклды алкалоидтар) – азот атомы гетероциклдардан тыс жерде орналасады, бірақ амин қышқылдарынан түзіледі; l Псевдоалкалоидтар (изопренды алкалоидтар) – амин қышқылдарынан түзілмейтін және гетероциклға байланысты емес топтарға жіктелетін алкалоидтар.

Алкалоидтарды жіктеу 1. ХИМИЯЛЫҚ – гетероцикл құрылысы бойынша.

Алкалоидтар жіктелуі жалғасы 2. - ФИЛОГЕНЕТИКАЛЫҚ (БОТАНИКАЛЫҚ) ПРИНЦИП – бір тұқымдастың өсімдіктерінен бөліп алынған алкалоидтар бойынша, (мысалы, ипекакуана, колхицин алкалоидтары, секуринега). Solanaceae, Apocynaceae, Papaveraceae, Ranunculaceae, Fabaceae. 3. ФАРМАКОЛОГИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ – фармакологиялық әсері бойынша, мысалы: Наркотикалық анальгетиктер: морфин, кодеин, м-холинолитиктер: атропин, папаверин, скополамин, ОНЖ қоздыратың кофеин, секуренин, стрихнин, Жөтелге қарсы алкалоидтар: глауцин, кодеин, ликорин.

Биосинтетикалық алкалоидтар

Биосинтетикалық алкалоидтар

Биосинтетикалық псевдоалкалоидтар

Физика - химиялық қасиеттері ØҚатты кристалды заттар (егерде құрамында келесі атомдар болса С, Н, N, О), Ø құрамында оттегі жоқ алкалоидтар - сұйықтықтар, бірақ тұздары - қатты кристалды зат ØТүссіз тек кейбір алкалоидтар түсті болады ( берберин сары түсті), Ø дәмі ашты Ø нақты балқу және қайнау температурасы болады, ØАлкалоидтар – сұйықтықтар су буымен айдалуы мүмкін (конин, никотин, пахикарпин, колхицин, физостигмин), ØЕрігіштігі алкалоид түріне байланысты: -Алкалоид негіздер органикалық еріткіштерде ериді (спиртте, эфирде, хлороформда, бензолда) ал суда аз ериді немесе мүлдем ерімейді. Тек кофеин, эфедрин, кодеин, пилокарпин, суда ериді, -Алкалоидтар тұздар –суда еридібал органикалық еріткіштерде ерімейді, ØОптикалық активны – солға бұратын изомерлер фармакологиялық активны, Ø УФ- жарығында флюоресценция береді (қөқ, жасыл, сары), Ø әлсіз негіздер (тек – кодеин кұшті негіз, ең әлсіз – кофеин), Ø сулы ерітінділерінде немесе сулы спиртті ерітінділерінде (р. Н ортасы 8 -8, 5)

Алкалоидтарды ДӨШ бөліп алу 1. алкалоид-негіздерді бөліп алу 2. Алкалоид тұздарды бөліп алу .

алкалоидтарға сапалық реакциялар I. Жалпы топтық (тұнбаға түсіру) – келесі реактивтермен: Ø Ø Ø Ø Ø Вагнера, Бушарда, Люголя ( йод калия йодидінде); Драгендорф ( нитрата висмута основного, йодида калия и уксусной кислоты); Майера (раствор дихлорида ртути и калия йодида); Марме (раствор кадмия йодида и калия йодида) Зонненштейна – фосфорномолибден қышқылы (H 3 PO 4· 12 Mo. O 3· 2 H 2 O) – аморфты сары түсті, тұнба көк жасыл түске айналады молибден қышқылына дейін тотықсызданады; Шейблера - фосфорновольфрам қышқылы (H 3 PO 4· 12 Wo. O 3· 2 H 2 O); Бертрана – кремневольфрам қышқылы (Si. O 2· 12 Wo. O 3· 4 H 2 O); Хагер реактиві (қаныққан пикрин қышқылы); Жана дайындалған 5 % танин ерітіндісі. II. Түсті спецификалық ) Ø Ø конц (азот, күкірт қышқылдары) – келесі реактивтермен: Эрдман ( конц азот және күкірт қышқылдары); Фреде ( молибдат аммоний конц күкірт қышқылында); Марки (формальдегид конц күкірт қышқылында); Вазицки ( п-диметиламинобензальдегид конц күкірт қышқылында). III. Спецификалық - топтық реакциялар: Ø Ø Мурексид сынамасы – пурин алкалоидтары. Витали-Морена реакциясы - тропан алкалоидтары.

Алкалоидтардың сандық талдауы Сандық талдауы 3 этаптан тұрады: 1) алкалоидтарды бөліп алу 2) тазалау 3) сандық талдау Сандық талдау әдістері: Ø сусыз ортада қышқылды негізді титрлеу алкалоидтар негіздер және тұздар (пахикарпин, тропан алкалоидтары, кокаин, платифиллин, сальсолин, морфин, резерпин, сферофизин, эфедрин т. б); Ø нейтралдау: а) тура титрлеу алкалоид-негіздерді қышқылмен титрлеу; б) кері титрлеу артық қышқылды сілтімен титрлеу; в)алкалоид тұздарды сулы спиртті ортада органикалық еріткіш қосып титрлеу г) йодпен тура титрлеу комплекс түзу реакциясы, (кофеин, теобромин, теофилин, полийодидтер алу ); Ø гравиметрия; Ø физика-химиялық әдістер (фотометрия, полярография, полярометрия, спектрофотометрия, фотонефелометрия )

ГФ XI бойынша сандық талдау ( тропан алкалоидтарына)

Алкалоидтардың локализациясы Алкалоидтар негізінен келесі тіндерде жиналады: 1) бөлуші тіндер; 2) эпидермальді және гиподермальді жасушаларда ; 3) өткізгіш шоқтарда; 4) Латекс сосудтарында Алкалоидтар негізінен өлі тіндерде кездеседі, хина ағашының қабығының паренхимасында. Морфологиялық топтарда келесідей орналасады аконитте - түйнекте, кокаинда- жапырақтарында, болиголовта -жемісінде, физостигмада -тұқымында, красавкада –барлық мүшелерінде. Биологиялық қызметі. алкалоидтар алмасу процесстеріне қатысады : Ø өсімдіктерде гормон және катализатор ретінде, Ø қорғаныс бактериялардан ; Ø антифиданттар - жануарлар қорғау ; Ø сенсибилизаторлар.

Сушка и хранение ЛРС, содержащего алкалоиды Сильнодействующее алкалоидоносное сырье хранят по списку Б. Исключение составляют клубнелуковицы безвременника и семена чилибухи, которые сохраняют по списку А. Любое сырье предохраняют от действия влаги и света. Работа с этим токсичным сырьем требует соблюдение определенных мероприятий безопасности. Чистые алкалоиды хранят по списку А. Галеновые препараты (настойки, экстракты), как правило, - по списку Б. Меры безопасности при работе с алкалоидами Ø инструктаж сборщиков; Ø работа при заготовке сырья только под наблюдением инструктора; Ø подростки, школьники, беременные и кормящие женщины не допускаются к работе с алкалоидоносами; Ø во время сбора не прикасаться руками к глазам, лицу, после работы вымыть руки с мылом; Ø при переработке, сушке, сортировке, упаковке защищать рот и нос респиратором или влажной марлевой повязкой, а глаза - защитными очками; не принимать пищу, не курить, не прикасаться руками к глазам и лицу; Ø после окончания работы вытряхнуть верхнюю одежду, вымыть лицо и руки с мылом, промыть респиратор; Ø иметь аптечку с медикаментами для оказания первой медицинской помощи при первых признаках отравления.

ПРОТОАЛКАЛОИДТАР ДӨШі

Протоалкалоиды Бір жылдық қызыл бұрыш жемістері, Плоды перца стручкового - Fructus Capsici Бір жылдық қызыл бұрыш , Перец стручковый однолетний - Capsicum annuum Пасленовые – Solanaceae, Алқалылар капсаициноидтар: капсаицин, нордигидроккапсаицин, гомодигидрокапсаицин, ë дәрумендер: С, Р, В 1, В 2, фоль, никотин қышқылдары, ë каротиноидтар, ë стероидты сапониндер, ë гликоалкалоид соланин, ë флавоноидтар: апигенин, лютеолин, ë кумарин: скополетин, ë макро- и микроэлементтер: K, Na, Ca, Hg, Mn, Al, Fe Капсаицин, ванилиламид изодециловой кислоты Фармакологиялық әсері Жабысқақ пластырь, жақпа майлар, линименттер, Капситрин, Капсин, Финалгон, Никофлекс – жергілікті қыздыратын ауырғанды басатын дәрілер. Тұндырмасы тәбет ашатын ашы. Бұрыш тозаңының өте құйдіргіш әсері бар!

Протоалкалоиды Қылша шөбі, Трава эфедры - Herba Ephedrae Қырықбуын қылша, Эфедра хвощевая - Ephedra equisetina Қылшалар, Эфедровые - Ephedraceae алкалоидтар (1, 5 – 2%): L-эфедрин, псевдоэфедрин, метилэфедрин, D изомері норпсевдоэфедрин (катин), ë иілік заттары Фармакологиялық әсері «Эфедрин гидрохлориді» - адреномиметик аллергияға қарсы ОНЖ стимуляторы, препараттары: «Теофедрин» , «Антастман» , «Эфатин» , «Бронхолитин» , «Солутан» бронхолитикалық әсері бар. Эфедрин наркотикалық әсері бар заттарға жатады!

ТРОПАН АЛКАЛОИДЫ БАР ДӨШ

Тропан алкалоидтары - күрделі эфирлер

Итжидек жапырағы, Листья красавки - Folia Belladonnae Тропановые алкалоиды И. шөбі, Трава красавки - Herba Belladonnae И. тамыры , Корни красавки - Radices Belladonnae Кәдімгі итжидек, Красавка (белладонна) обыкновенная - Atropa belladonna Пасленовые – Solanaceae, Алқалылар Тропан алкалоидтары (тамырында 1, 3% , гүлдерінде 0, 6% ): гиосциамин, атропин (рацемат); скополамин, апоатропин, беладонин, кускгигрин, ëфлавоноидтар, ë кумариндер, ë стериндер Жойылуға қауіпы бар өсімдік. Красавка – редкое, исчезающее растение флоры! Фармакологиялық әсері Тұндырма, тамшы, қою , құрғақ экстракт ; «Солутан» , таблеткалары Бекарбон, Бесалол, Беллатаминал» , суппоз. «Бетиол» , «Анузол» - спазмолитикалық, ауруды басатын дәрілер. «Атропина сульфат» - ампулада М-холинолитик.

Тропановые алкалоиды Мендуана жапырағы, Листья белены - Folia Hyoscyami Қара мендуана, Белена черная - Hyosciamus niger Пасленовые – Solanaceae, Алқалылар Тропан алкалоидтары: 0, 1% жапырағында гиосциамин, скополамин, ë флавоноид: рутин. ëӨсімдіктің жағымсыз, есеңгіретін әсері бар ! ëРудеральді өсімдік: қоқыста, далалы жерлерде, үйлер маңында, бақтарда өседі. Фармакологиялық әсері Мендуана майы - Oleum Hyoscyami – анальгетик, невралгияға, ревматизге; қарсы қолданады. Жапырақтары «Астматин» құрамына кіреді.

Тропановые алкалоиды Сасық мендуана жапырақтары, Листья дурмана - Folia Stramonii Сасық мендуана, Дурман обыкновенный - Datura stramonium Пасленовые - Solanaceae , Алқалылар Тропан алкалоидтары: 0, 37% гиосциамин, скополамин, атропин ë витаминдер: каротиноидтар, ëэфир майы ë иілік заттар ëТұқымында майлы майлар 45% Фармакологиялық әсері Антиастматикалық жинақ , сигареттер «Астматин» , «Астматол» , мендуана майы - Oleum Stramonii – анальгетик.

Тропановые алкалоиды Үнді мендуана тұқымдары, Семена дурмана индейского – Semen Daturae innoxiae Дурман индейский - Datura innoxia Пасленовые - Solanaceae , Алқалылар ëтропан алкалоидтары 50%: скополамин, гиосциамин, норгиосциамин, тропин, псевдотропин, никотин, соңын ішінде ең көп мөлшерде скополамин кездеседі. Фармакологиялық әсері Тұқымдары өндірісте таза алкалоидтар көзі болып табылады. . Скополамин гидробромиді – психиатрияда тыныштандырғыш дәрі ретінде; «Аэрон» ( скополамин мен гиосциамин қоспасы ) –теңіз ауруында.

Тропановые алкалоиды Кока жапырақтары, Листья коки – Folium Cocae Кокаин бұтасы, Кокаиновый куст – Erytroxylum coca Эритроксиловые - Erytroxylaceae ëтропан алкалоидтары: ë кокаин, ëэкгонин, ë гигрин, куксгигрин Фармакологиялық әсері Кокаин гидрохлориді – жергілікті анестетик, ЛОР және көз ауруларында. Кокаин – наркотикалық зат!

ПИРРОЛИЗИДИН АЛКАЛОИДТАРЫ БАР ДӨШ)

Пирролизидиновые алкалоиды Жалпақ жапырақты зиягүл, Трава крестовника плосколистного Herba Senecionis platyphylloides Жалпақ жапырақты зиягүл, Крестовник плосколистный – Adenostyles (Senecio) platyphylloides Астровые – Asteraceae, Астрагүлділер ëпирролизидин алкалоидтары: ë платифиллин (0, 5 -0, 9%), ë сенециофиллин, сарацин, ëнеоплатифиллин, ëсенеционин-N-оксид, Платифиллин Фармакологиялық әсері Платифиллина гидротартрат, Палюфин – спазмолитик; Диплацин - (миорелаксант)

ПИРИДИН және ПИПЕРИДИН АЛКАЛОИДТАРЫ БАР ДӨШ

Пиридиновые алкалоиды Темекі жапырақтары, Листья табака – Folia Nicotianae Темекі , Табак – Nicotiana tabacum Пасленовые - Solanaceae Алқалылар алкалоидтары: никотин (0, 3 -6%), ëшайырлар, ë эфир майы ë органикалық қышқылдар Никотин Фармакологиялық әсері Темекі - никотин қышқылы мен никотинамид (РР дәрумені) алу көзі болып табылады. Никотин сульфатының сулы ерітіндісі инсектицид.

ХИНОЛИЗИДИН АЛКАЛОИДТАРЫ БАР ДӨШ

Хинолизидиновые алкалоиды Қандауыр термопсис шөбі, Трава термопсиса ланцетного Herba Thermopsidis lanceolatae Термопсис тұқымы, Семена термопсиса - Semina Thermopsidis Термопсис ланцетный - Thermopsis lanceolata Бобовые - Fabaceae Бұршақтар Алкалоидтар 2, 5%: термопсин, анагирин, гомотермопсин, цитизин, метилцитизин. пахикарпин, гликозид термопсиланцин, ë флавоноидтар, ë сапониндер, ë иілік заттар, ë шайырлар, ë шырыштар, ëэфир майлары, ë витамин С Термопсин Цитизин Фармакологиялық әсері Тұнба, құрғақ экстракт ; жөтелге қарсы таблеткалар – қақырық түсіретін дәрілер. Тұқымынан – «Цититон» (0, 15% цитизин еріт) – аналептикалық әсері бар, асфиксияда қолданады. «Табекс» - табл. Шылым шегуден арылтады.

Хинолизидиновые алкалоиды Қалың жемісті софора шөбі, Трава софоры толстоплодной Herba Sophorae pachycarpae Софора толстоплодная - Sophora pachycarpa (Vexibia pachycarpa) Бобовые - Fabaceae , Бұршақтар алкалоидтары: пахикарпин ( 0, 5%), оптикалық изомері спартеин, анабазин, метилцитизин, пахикарпин, софоромин, софокарпин, матрин Пахикарпин Фармакологиялық әсері Пахикарпин гидройодид – ганглиоблокатор, өте жақсы спазмолитик, эндартериит, миопатияда қолданылады.

Хинолизидиновые алкалоиды Секуринега өркендері, Побеги секуринеги - Cormus Securinegae Жартылай бұталы секуринега, Секуринега полукустарниковая - Securinega suffruticosa Молочайные - Euphorbiaceae , Сүттігендер алкалоидтар: секуринин 0, 3%, норсекуренин, суфрутикодин, суфрутиконин, алосекуринин, дигидросуфрутиконин, секуринолдар А, В, С Секуринин Фармакологиялық әсері Секуринин нитраты – ОНЖ көздыратын, тонус көтеретін әсері бар, астения, неврастенияда қолданылады. стрихнин алмастырушысы!

Хинолизидиновые алкалоиды Тандамалы плаун шөбі, Трава плауна-баранца - Herba Huperziae selaginis Баранец обыкновенный - Huperzia selago = Lycopódium selágo Плауновые - Lycopodiaceae , Плаундар Алкалоидтары 0, 4 -1, 1%: аннотинин, ликоподин, селягин, псевдоселягин, ë шайырлар, ë флавоноидтар Аннотинин Фармакологиялық әсері 5% сулы тұнбасы –құсық шақыратын дәрі, алкоголизмді емдеуге қолданады. ; Улы!

ИЗОХИНОЛИН АЛКАЛОИДТАРЫ БАР ДӨШ)

изохинолин алкалоидтары

Изохинолиновые алкалоиды Көкнәр қаошағы, апиын, Коробочки мака - Capita Papaveris Мак снотворный - Papaver somniferum Маковые - Papaveraceae , көкнәрлар Алкалоидтары : морфин – до 12%, кодеин – 1%, тебаин – 0, 5%, папаверин – 1%, наркотин – 5%, нарцеин – 0, 5%, коптизин, берберин, протопин, криптопин, ë ақуыздар ëКөмірсулар ëШырыштар ëОрганикалық қышқылдар Фармакологиялық әсері Омнопон (апиын алкалоидтар тұздарының қоспасы), Морфин, Морфилонг – наркотикалық әсері бар анальгетиктер; Кодеин, Кодтерпин, таблеткалар жөтелге қарсы; Пафиллина гидротартрат, Папазол, Келеверин, Келатрин, Бепасал, Тепафилин, Папаверина гидрохлорид – спазмолитиктер.

Изохинолиновые алкалоиды Сары глауциум шөбі, Трава мачка желтого - Herba Glaucii flavi Мачок желтый - Glaucium flavum Маковые - Papaveraceae алкалоидтары: глауцин, коридин, изоболдин, протопин, алокриптопин, сангвинарин, хелепорин, хелерубин, норхеледонин, мангофлорин, ëОрганикалық қышқылдар: фумаровая глауциновая, диоксималейновая, ë шырыштар, ë флавоноидтар: рутин Глауцин Фармакологиялық әсері Глауцина гидрохлорид, Глаувент, Бронхолитин – жөтелге қарсы дәрілер.

Изохинолиновые алкалоиды Маклея шөбі, Трава маклеи -Herba Macleayae Маклея мелкоплодная - Macleaya microcarpa Маковые –Papaveraceae, көкнәрлар Алкалоидтары : сангвинарин, хелеритрин, протопин, алокриптопин, берберин Фармакологиялық әсері Сангвиритрин – полиомиелит, миопатия, бұлшық еттің дистрофиясында.

Изохинолиновые алкалоиды Сүйелшөп шөбі, Трава чистотела - Herba Chelidonii Үлкен сүйелшөп, Чистотел большой - Chelidonium majus Маковые – Papaveraceae, көкнәрлар алкалоидтары 1, 8 -3%: хелидонин, гомо-, окси-, метоксихелидонин, хелеритрин, сангвинарин, протопин, спартеин, берберин, ë сапониндер, ë флавоноидтар, ë органикалық қышқылдар, ë витамин С Фармакологиялық әсері тұнбасы –өт айдайтын, диуретикалық, ауырғанды басатын дәрі; шырыны «Чистотел» - сүелді кетіру үшін, экзема, қотыр ауруларын емдеуге қолданады. «Украин» - қатерлі ісікке қарсы препарат.

Изохинолиновые алкалоиды Бөріқарақат жапырағы, Листья барбариса - Folia Berberidis Б. тамыры, Корни барбариса - Radices Berberidis Барбарис обыкновенный - Berberis vulgaris Барбарисовые - Berberidaceae Бөріқарақаттар алкалоидтары: берберин, оксиакантин, бербамин, пальматин, колумбимин, ятрорицин, берберубин, ë полисахаридтер ë витаминдер: С, каротиноидтар, ë флаваноидтар , антоциандар, ë фенолкарбон қышқылдары Фармакологиялық әсері Жапырақтарының тұнбасы мен тұндырмасы – өт айдайтын, қабынуға қарсы , гипертинияда қолданады. Тамырларынан берберина бисульфат алынған – өт қапшығының қабынуында, гепатит өтте тас жиналғанда қолданады.

Изохинолиновые алкалоиды Жалаң стефания тамыртүйнектері, , Клубень с корнями стефании гладкой - Tuber cum radicibus Stephaniae glabrae Стефания гладкая - Stephania glabra Луносемянниковые - Menispermaceae , Айлауықтар алкалоидтары: 8% гиндарин, стефаглабрин, гиндаринин, стефанин, циклеанин Фармакологическое действие Гиндарина гидрохлорид – седативті гипотензивті әсері бар. Стефаглабрин сульфат – полимиелит, миопатия, миастенияда қолданылады.

Унгерния жапырақтары, Лист унгернии - Изохинолиновые алкалоиды Folia Ungerniae Унгерния Виктора - Ungernia victoris Унгерния Северцова - Ungernia sewertzowii Подснежник Воронова – Galanthus Woronowii Амариллисовые – Amaryllidaceae Өзбекістан, Тәжікстан аумағының эндемді түрі алкалоидтары: галантамин, галантин, ликорин Фармакологиялық әсері Галантамина бромгидрат унгерния Виктора өсімдігінен алынған препарат – миопатия, паралич, полиомиелит ауруларында қолданады; Ликорин гидрохлориді унгерния Северцова өсімдігінен алынған –жөтелге қарсы, қақырық түсіретін, құсық шақыратын әсері бар.

КУРАРЕ – CURARE Изохинолиновые алкалоиды Қабығы мен сабақтары, Кора или стебли Strychnos castelnal, S. toxifera (чилибуха ядовитая), S. crevanxii сем. Loganiaceae, Chondodendron tomentosum (хондодендрон войлочный) сем. Menispemaceae алкалоидтары: (+)-тубокурарин, кулабашкурарин, токсиферин Фармакологиялық әсері Тубокурарина гидрохлорид – миорелаксант.

ХИНОЛИН АЛКАЛОИДТАРЫ БАР ДӨШ

Хинолиновые Хина ағашының қабығы , Кора хинны - Cortex Chinae алкалоиды Хинное дерево - Cinchоna (C. calisaya, C. ledgeriana, C. officinalis, C. robusta, C. succirubra) Мареновые – Rubiaceae мареналар алкалоиды: хинин, хинидин, цинхонин Фармакологиялық әсері Хинин гидрохлорид, хинин дигидрохлорид, хинин сульфат – малярияға қарсы дәрілер. Хинидин сульфат, Хинипэг, Кинидурон – антиаритмиялық дәрілер тахикардия, аритмияда қолданылады.

ИНДОЛ АЛКАЛОИДТАРЫ БАР ДӨШ

Индольные алкалоиды Инкарнатты пассифлора шөбі, Трава пассифлоры - Herba Passiflorae Пассифлора инкарнатная - Passiflora incarnata Страстоцветные - Passifloraceae Пассифлоралар алкалоиды: гармин, гармал, гармол, норгарман, ë флавоноидтар: витексин, кверцетин, ëапигенин, лютеолин , ë кумариндер, ë хинондар, ë пектин заттары Фармакологиялық әсері Сұйық экстрактысы, Пассит, Новопассит – ұйқысыздықта, неврастенияда қолданылады.

Индольные алкалоиды Жылан раувольфия тамыры, Корень раувольфии змеиной Radices Rauwolfiae serpentinae Раувольфия змеиная - Rauwolfia serpentina Кутровые – Apocynaceae кендірлер алкалоидтары: резерпин, серпентин, аймалин, ресциннамин, дезерпидин серпентин Фармакологиялық әсері Раунатин, Раувазан, Резерпин, Адельфан, Кристепин, Бринердин, Канесцин, Реканесцин – гипотензивнті дәрілер ; Аймалин, Пульснорма - антиаритмиялық дәрі.

Индольные алкалоиды Қызғылт катарантус шөбі, Трава катарантуса розового - Нerba Catharanthi rosei Катарантус (барвинок) розовый - Catharanthus roseus = Vinca rosea Кутровые - Apocynaceae Кендірлер ëалкалоидтары: аймалицин, винкристин (винкалейкокристин), винбластин (винкалейкобластин), лейрозин (винлейрозин), лейрозидин, серпентин, виндолинин, лохнерин, виндезин, лейкокристин, родивин, лейрозивин, катарантин, виндолин, ëфлавоноидтар, ëлейкоантоцианидиндер, ëТритерпенді қышқыл: урсоловая Катарантин Виндолин Фармакологиялық әсері Розевин, Винбластин, Велбе, Цитобластин, Винкристин (Онковин, Онкокристин), Велбан, Винорельбин – цитостатиктер, лейкоз, лимфосаркомада қолданылады.

Индольные алкалоиды Стрихнос нукс вомика тұқымы, Семя чилибухи (рвотного ореха) - Semina Strychni (Semen Nux vomicae) Чилибуха - Strychnos nux vomica Логаниевые - Loganiaceae алкалоидтары 30%: стрихнин, бруцин, ë крахмал, белки, ë оксикорич қышқылы: хлорогеновая қышқылы Фармакологиялық әсері Стрихнин нитрат, тұндырмасы, құрғақ экстракт ОНЖ қоздырушы әсері бар, Ағзада зат алмасу процесін жақсартады. ( А тізімінде, өте улы зат)!

Индольные алкалоиды Қара күйе, Спорынья (маточные рожки) - Secale cornutum. Спорынья - Claviceps purpurea Спорыньевые - Clavicepitaceae Класс сумчатые грибы – Ascomycetes Ergot (лат. , фр. , англ. ) - спорынья Қалталы саңырауқұлақтар алкалоидтары 30%: эрготамин, эргозин, эргостан, эргокристин, эргокриптин, эргометрин, эргокорнин, ë биогенді аминде: гистамин, ë тирамин, триметиламин, ë холин, ацетилхолин, ë майлы майлар, ë сүт қышқылдары

Индольные алкалоиды спорыньи Тобы Солға бұратын изомері Оңға бұратын изомері Эрготамина Эрготамин Эргозин Эрготаминин Эргозинин Эргостина Эргостинин Эрготоксина Эргокристин Эргокриптин Эргокорнин Эргокристинин Эргокриптинин Эргокорнинин Эргометрина Эргометринин Фармакологиялық әсері Сұйық , қою экстракттары, Эрготал, Эргометрин малеат, Эрготамин гидротартрат – жатыр бұлшық еттерінің жиырылуын күшейтеді және қан кетуді тоқтатады. Дигидроэрготамин, Дигидроэрготоксин – гипотензивті әсері бар ; Парлодел (бромкриптин) – сүт бездерінің ісігінде қолданады. , Перголид – Паркинсона ауруында, Кофетамин, Кофергот – ОНЖ стимуляторы.

Индольные алкалоиды Калабар бұршақтары, Семена физостигмы (калабарский боб) – Semen Physostigmae Физостигма ядовитая – Physostigma venenosum Бобовые – Fabaceae, Бұршақтар алкалоидтары 30%: физостигмин (эзерин), генезерин, ë майлы майлар, ë эфир майы Фармакологиялық әсері Физостигмин салицилаты – ат ропин антагонисты, глаукоманы емдеуде қолданылады.

ПУРИН АЛКАЛОИДТАРЫ БАР ДӨШ

Пурин алкалоидтары Бір шыны кофеде 100 - 150 мг кофеин бар, ал бір шыны шәйда – 60 - 75 мг, сұйық какаода – 5 - 40 мг, колада – 40 - 60 мг

Пуриновые алкалоиды Шәй жапырағы , Листья чая - Folia Theae Қытай шәйы, Чай китайский -Thea sinensis (Camelia sinensis) Чайные - Theaceae , Шәйлер алкалоидтары: кофеин (1, 5 -5%), теофиллин, теобромин, ксантин, гипоксантин, изатин, ë иілік заттары 20 -25%, ë флавоноидтар, ë катехиндер, ë эфир майы, ë витаминдер: С, К, В 1, В 2, РР, ë сапониндер Фармакологиялық әсері Шәй – тонус беретін, ОНЖ қоздыратын, жүрек және тыныс алу жолдарының жұмысын жақсартатын қасиеті бар. Улануда қолданылатын әмбебап құрал. Рвитаминдік әсеріде бар. )

ИЗОПРЕНОИДТЫ АЛКАЛОИДТАРЫ БАР ДӨШ

Дитерпенді алкалоидтар Трава аконита белоустого - Herba Асопitum leucostomum Аконит белоустый - Aconitum leucostomum Лютиковые - Ranunculaceae Действующие вещества ë алкалоиды: ликоктонин, лаппаконитин, лаппаконидин, мезаконитин, аксин, ë дубильные вещества, ë сапонины, ë кумарины Фармакологическое действие Алапинин - антиаритмическое

Трава аконита джунгарского свежая - Herba Асопitum sopngorici recens Аконит джунгарский (борец) - Асопиит soongoricum Лютиковые - Ranunculaceae Действующие вещества ë алкалоиды: группа аконитина: аконитин; группа атизина: зонгорин, ацетилзонгорин Фармакологическое действие Настойка из свежей травы - раздражающее, отвлекающее при радикулите, ревматизме, невралгии

Дитерпенді алкалоидтар Торжемісті тегеурінгүл шөбі, Трава живокости сетчатоплодной - Herba Delphinii dictyocarpae Трава живокости спутанной - Herba Delphinii confusi Живокость сетчатоплодная - Delphinium dictyocarpum Лютиковые - Ranunculaceae сарғалдақтар алкалоиды: ликоктонин атизин: метилликаконитин эльделин, элатин; аконитин, кондельфин Фармакологиялық әсері Мелликтин, Кондельфин - миорелаксант (кураре тәрізді әсер береді)

Стероидты алкалоидтар Тармақталған алқа шөбі, Трава паслена дольчатого - Herba Solani laciniati Паслен дольчатый - Solanum laciniatum Пасленовые – Solanaceae Алқалар алкалоидтары: соласодин, соланидин, соламаргин Фармакологиялық әсері Соласодин –стероидты гормондарды алу көзі болып табылады. Солацит (соласодин цитраты) - радикулит, артрит, эндокардитте қолданылады.

Стероидты алкалоидтар Тамыры тамырсабағымен , Корневища с корнями чемерицы Rhizomata cum radicibus Veratri Чемерица Лобеля - Veratrum lobelianum Чемерица белая - Veratrum album Лилейные – Liliaceae, Лалагүлділер алкалоидтары: йервин, псевдойервин, рубийервин, изорубийервин, вератрамин, гермин, протовератридин, ë иілік заттары ë шайырлар ë қанттар Фармакологиялық әсері Тұндырмасы, сулы ерітіндісі – паразиттерге қарсы, тек сыртқы дәрі ретінде қолданылады. Өте улы ! Работать в перчатках! Только для наружного применения!