Африка халы тарық Африка – лкен рлы

Африка халы тарық

Африка – лкен рлы тарды бірі. К лемі 30 млн. шаршы ша ырым. Ол Солт стік ж неү құ қ ң ө қ ү ә О т стік жарты шарда орналас ан. Таби и жа дайына байланысты бірнеше айма а б лінеді: ң ү қ ғ ғ ққ ө Тропикалы айма а орталы экваторды батысы, Гвиней б азыны солт стік жа алауы ж не қ ққ қ ң ұғ ң ү ғ ә Конго атырабы. Б л жерлерде м гі к геріп т ратын а аштар седі. ұ әң ө ұ ғ ө Гилейді солт стігі мен о т стігінде «муссо» а аштары седі. Б л а аштар Африканы жер ң ү ғ ө ұ ғ ң к леміні 30 пайызына тара ан. ө ң ғ Жартылай ш лейт солт стігінде Сахара, о т стігінде Колахари ж не Намиб айма ы бар. ө ү ң ү ә ғ

Африка- ал аш ы адамдарды отанығ қ ң Б л рлы тан адам сия ты ж ре баста ан, біра лі де болса адам алпына ұ құ қ қ ү ғ қ ә қ келіп жетпеген автролопитек, зинджантропты с йектері табыл ан. Олар ң ү ғ таби и ралдарды пайдаланып, ш ппен ж не етпен тама танатын бол ан. ғ құ ө ә қ ғ Синантропты с йегіне сас а алар да к п жерден табыл ан. ң ү ұқ қ ңқ ө ғ

Африка халы тарыны антропологиялы қ ң қ ерекшеліктеріне арап, оларды 5 н сілге б ліге қ ә ө болады: 1. Жерорта те іздік ң 2. Негроидты қ 3. Эфиопиялы қ 4. Пигмейлік 5. ойсанды Қ қ

Жерорта те іздікң Африканы солт стік жа алауын мекендеген халы тарды жат ызады. Олар ң ү ғ қ қ антропологиялы белгілері бойынша, еуропоидты н сілге жа ын. қ қ ә қ Шаштары ара, к здері к гірт, ара- о ыр, бойлары 165 -170 см. қ ө үң қ қ ң

Негроидты н сілге Батыс, Орталы , Судан, Нилді жо ар ы а ысын, Конго қ ә қ ң ғ ғ ғ зеніні бассейнін т гелдей дерлік Шы ыс, О т стік Африка жерлерін ө ң ү ғ ң ү мекендейтін халы тар жатады. Б л н сілді негізгі белгілері: т стері ара қ ұ ә ң ү қ о ыр, шаштары ара б йра, ты ыз, танауы ке , еріндері т рі кі, алы , тістері қ ң қ ұ ғ ң ү ң қ ң аппа , бойларыны зынды ы 165 -185 см. қ ң ұ ғ Негроидты н сіл қ ә

Эфиопия н сіліә Еуропоидты ж не негроидты н сілді арасында ы антропологиялы б лік қ ә ң ғ қ ө болып есептеледі. Б л халы тар Африканы солт стік-шы ысында ы ұ қ ң ү ғ ғ Эфиопия жарты аралын мекендейді. Т стері негрлерге са анымен ү ұқ ғ ыз ылт- ара, шаштары тол ынды б йра, еріндері шамалы т рі кі, қ ғ қ қ ұ ү ң м рындары кішілеу. ұ

Пигмейлік н сілә Пигмей н сіліне жататын халы тар кішігірім топ-топ болып, Конго бассейнін ә қ мекен еткен. Пигмей – адамдарды дамуы бойынша «балалы ша та ң қ қ жасаушылар» деген м нді береді. Оларды бойлары орта есеппен 141 -142 см ә ң аспайды. Т стері негрлерден аша дау, беті т кті, шаштары мол, ке танаулы, ү ң ж а ерінді. ұқ

ойсан н сіліҚ ә ойсан н сілі Африканы о т стік шетін мекендейді. Олар а бушмендер мен Қ ә ң ң ү ғ готтентоттар жатады. Бушмендер б йра шашты, желбезекті м рынды болуы ұ ұ сия ты кейбір белгілерімен негрлерге сас. Ал т стеріні сарылы ы, қ ұқ ү ң ғ к здеріні иы ы, еріндеріні ж алы ы бойынша мон олоидтар а сайды. ө ң қ ғ ң ұқ ғ ғ ғ ұқ Бойлары 150 см. болып келеді. Ал готтентоттар бушмендерге ара анда қ ғ бойша дау. ң

Африка елдері табиғат жағдайы мен халқының құрамына сәйкес бес тарихи-географиялық аймаққа топтастырылады : Солтүстік Африка, Батыс Африка, Орталық Африка, Шығыс Африка, Оңтүстік Африка.

Солтүстік Африка елдері Жерорта теңізі жағалауы мен Сахара шөлінің солтүстік бөлігін қамтиды. Солтүстік Африка аймағының құрамына Алжир, Либия, Египет, Марокко, Батыс Сахара, Тунис елдері кіреді. Халқының негізінен араб тілінде сөйлейтіндігіне, мәдениеті мен тұрмыс-салтына байланысты Солтүстік африканы Араб Африкасы деп те атайды.

Фелидж – түйе мен ешкі жүнінен басылған туырлық іспетті, оны шатыр сияқты қазықтармен тігедіМысыр шаруалары — феллахтар

Африка ежелден-а ылым мен м дениетті оша ы ретінде белгілі. Африка жеріндегі Египет, қ ғ ә ң ғ Ефиопия, Гана т різді ежелгі мемлекеттерде ол нер, сауда, рылыс ісі ркендеп, ә қ ө құ ө д ниеж зілік м дениетті дамуына айтарлы тай лес ос ан. Египеттегі ежелгі пирамидалар, ү ү ә ң қ ү қ қ Александрия шам-шыра ы (маягі) « лемні жеті кереметіні » атарына жатады. Сондай-а ғ Ә ң ң қ қ піл с йегі мен а аштан ойып жасал ан айшы ты ою- рнектер, оладан жасал ан м сіндер ү ғ ғ қ ө қ ғ ү к птеп са тал ан. ө қ ғ

Батыс Африка елдері. Аймақтың құрамына Атлант мұхиты жағалауы бойындағы Кабо-Верде, Сенегал, Гамбия, Гвинея-Бисау, Гвинея, Сьерра-Леоне, Либерия, Кот-д-Ивуар, Гана, Того, Бенин, Нигерия және ішкерірек орналасқан Буркина-Фасо, Нигер, Мали, Мавритания елдері кіреді.

Батыс Африканы терісінің түсі өте қара судандық негрлер мекендейді. Олардың көбісінің бойлары ұзын, сондықтан біркездері олар Америкаға құл ретінде сатылған болатын. Нигерияның солтүстігінде белгілі хауса тайпалары тұрады. Олардың тілдері Батыс Африканы мекендейтін тайпалардың қарым-қатынас құралы болып табылады.

Шығыс Африка елдері. Аймақтың құрамына Судан, Эритрея, Эфиопия, Джибути, Сомали, Уганда, Кения, Руанда, Бурунди, Танзания, Замбия, Малави кіреді. Шығыс Африка жерінде Африка материгінің теңіз деңгейінен ең төмен және ең биік жатқан нүктелері орналасқан.

Шы ыс Африка хал ыны зіне ғ қ ң ө т н ерекшеліктері бар. Амхора ә галла тайпалары ертеден а жер, қ мал шаруашылыымен айналыс ан. Ерлері ма тадан қ қ тігілген зын, те тар шалбарлар, ұ ө зын, жа асы тік келген к йлек ұ ғ ө киеді де, стінен арнаулы жап ыш ү қ – шамма жабады. Ал суы та қ бурнус киеді. йелдері же і Ә ң ыс а, зын к йлек киеді. қ қ ұ ө

Масаи тайпалары Саваннада оңтүстік Кения мен Танзанияның солтүстігінде тұратын Африканың жартылай көшпелі байырғы халықтары Масаилар Шығыс Африкада ең танымал тайпалардың бірі болып табылады.

Оңтүстік Африка елдері Конго және Замбези өзендерінің суайрықтарынан оңтүстікке қарай жатқан бөлігін қамтиды. Оның құрамына Намибия, Боствана, Зимбабве, Мозамбик, Оңтүстік Африка Республикасы, Свазиленд, Лесото және Мадагаскар елдері кіреді.

Бушмандар Оңтүстік Африканы мекендейтін аңшы тайпалар Бушмендер аласа бойымен, үлкен қысыңқы көдерімен және ісінген қабағымен ерекшеленеді Оңтүстік Африка тайпалары

Зулустар – саны шамамен 10 млн жететін, Оңтүстік-Африка Республикасының Кавзулу-Наталь провинциясында өмір сүретін африкалық тайпа.

Орталық Африка Экваторлы Африка елдері – Чад, Камерун, Габон, Конго, Заир, Ангола, қ Орталы Африка Республикасы экваторлы Гвинея, Принсипи, Сан-Томе. қ қ Хал ыны к п б лігі негроидты н сілге жатады. Солт стік қ ң ө ө қ ә ү айма тарында ы халы тардан еуропоидты н сілді белгілері бай алады қ ғ қ қ ә ң қ

Банту тайпалары Камерун, Габон, Орталы Африка Республикасы, қ Конго Республикасы, Экваторлы қ Гвинея аума ында т рады. ғ ұ

Орталы африканы к теген елдерінде (Заир, Гобон, Конго)қ ң ө экваторлы ормандарда негр н сіліні кілдері пигмейлер т рады қ ә ң ө ұ Пигмейлерді бойы аласа (144 — 150 см), т стері ашы о ыр ай, талпа танау, ң ү қ қ ң қ қ б йра шашты, ж а ерінді, кеуделі, ая — олдары ыс а болып келеді. ұ ұқ қ қ Банту тілдері тобында ы бірнеше тілде с йлейді. ғ ө