абылда ан: Байт рсынов ожахметҚ ғ ұ Қ

абылда ан: Байт рсынов ожахметҚ ғ ұ Қ Орында ан: Толебеков Ержан, Советов Болыс ғ Тобы: ЖМ — 218. Ясауи атында ы Қ ғ Халы аралы қ қ аза -т рік қ қ ү университеті HOCA AHMET YESEVI ULUSLARARASI TURK-KAZAK UNIVERSITESI

Жоспары • КІРІСПЕ: • НЕГІЗГІ Б ЛІМІ: Ө • Риккетсиялар • Актиномиоциттер • Са ырау ла тар ң құ қ • Вирустар • Пайдалыныл ан дебиеттер ғ ә

Риккетсиялар

Риккетсиялар Г. Риккетс ж не Р. Уалдер 1909 -1910 жылдары ауруларды ә ң анынан мексика б ртпе с зегі(табардило) ж не залалдан ан қ ө ү ә ғ биттерден оз ал ыш емес, майда, биполярлы микроорганизм қ ғ ғ б ліп ал ан. Чехия алымы С. П. Провачек адам плазмасынан ө ғ ғ ж не лейкоцитынан сопа ша ж не созыл ан денешіктер ә қ ә ғ тап ан. Ол Романовский-Гимза т сілімен жа сы боялады. қ ә қ Г. Х. Ромаша-Лима б ртпе с зегін майда полиморфты ө ү микроорганизмдер (ауру адамны анында ж не залалдан ан ң қ ә ғ биттерді ішегінде кездеседі) оздыратынды ы аны та ан. ң қ ғ Б ртпе с зегi — ол адам денесiн уыттандырып, терiде д гелек — ө ү өң н ктелi анталау т рiнде б ртпе т зіп ж не рт рлi жерлерде ү қ ү ө ү ә ә ү орналасып, са ан тамырларында ан юы орын алып, ж йке ұ қ қ қ ұ ү ж не ж рек, ан тамырлары ж йелерiнi ж мысыны б зылуын ә ү қ ү ң ұ тудырып, тез ызба беретiн рекетсиозды ауру. Б ртпе с зегiнi 2 қ ө ү ң т рi болады: эпидемиялы т рi ж не айталанатын (Брилл ү қ ү ә қ ауруы) т рi. ү

Адамны денесіндегі к рінісің ө

Морфологиясы • Провачек риккетсиясы(rikettsia prowachekii) гантель т різді пішінді, орташа к лемі 0 -0. 3, 0. 6 мкм ә ө максимальды к лемі 0. 8 мкм. Фенолды функциямен ө ызыл т ске те жа сы боялады. Электронды қ ү ө қ микроскоппен к ргенде Провачек риккетсиясыны ө ң алы ды ы 10 -12 нм микрокапсула, клетка абы ы ж не қ ң ғ қ ғ ә цитоплазмалы мембранасы жа сы к рінеді. қ қ ө

Патогенезi • Провачек риккетсиясы ан а т скенен кейiн, ан қ ғ ү қ тамырларыны эндотелия клеткаларына енiп, к бейедi ж не олар ң ө ә жойыл ан кезде адам а засына уыт б лiнедi. Риккетсияны ғ ғ ө ң эндотелий клеткаларыны iшiнде паразиттелу н тижесiнде олар ң ә iсiнiп, iшкi абаты т леп жарылады. Жарыл ан клеткалардан қ ү ғ шы ан риккетсиялар айта ан а т седi, оны бір б лiгi ққ қ қ ғ ү ң ө жойылып, ал ан б лiгi тамырлар эндотелиясыны жа а қ ғ ө ң ң клеткаларына енедi. Риккетсиялы уыт тамырлар а ерекше сер етiп, орталы қ ғ ә қ ж йке ж йесiнi ж не ан айналымыны б зылуына кеп ү ү ң ә қ ң ұ ә со тырады. Б ртпе с зегiндегi тамырларды за ымдануыны қ ө ү ң қ ң арапайым т рi, с йел т рiздi болып кездесетiн эндоваскулит. қ ү ү ә Б ртпе с зегiнi патогенезiнде аллергиялы компонент лкен ө ү ң қ ү р л ат арады. ө қ

Лабораториялы диагностикасық Б ртпе с зегінде негізінен серологиялы ө ү қ диагностика, РСК, РНГА, теріаллергиялы қ пробасын олданады. Серологиялы диагностикада қ қ РНГА реакциясы те ба алы болып ө ғ табылады. Оны к мегімен антиденені жалпы ң ө ң титрын, сондай-а андай иммуноглобулин қ қ класына атысатынды ын аны тау а болады. қ ғ

Актиномиоциттер

оздыр ыш таксономиясы: Қ ғ Actinomycetaceae Steptomycetaceae т ымдасы, Actinomycetales ұқ атары, Streptomycetaceae жатады қ

Морфологиясы: Б та ша бактериялар. Мицеллиялары арапайым, жі ішке ұ қ қ ң тарма тал ан тін немесе иілген тая шалар. Мицеллий қ ғ қ т зеді. Мицеллиді гифтері б лінбеген. Тая ша пішінді ү ң ө қ актиномицеттерді штары жуандау конидиялары жо. ң ұ қ

Тинкториалды асиеті: қ қ Грам о. Анилин боя ыштарымен жа сы боялады, ал ң ғ қ грам дісімен нашар боялады. ә Да ылды асиеті: қ қ қ Баяу седі. (7 -10 т улік). анды агарда гемолиз береді. ө ә Қ Кейбір т рлері жіпше микрокаллониялар растырады, ү құ мицелийге сас, екі аптадан кейін S пішінді, р а ұқ құ ғ қ и ын сия ты. қ қ қ

Тыныс алу типі: Факултативті анаэробтар. 25 -30 0 С, аблигатты анаэробтар. Биохимиялы асиеті. қ қ Хемоорганотроптар. к мірсуларды газсыз ө ыш ыл а дейін ыдыратады (сірке мырс а, с т, қ қ ғ құ қ ү янтарь ыш ыл а дейін). Индол т збейді. қ қ ғ ү

» White colonies indicate »Actinomadurae» , yellow colonies indicate »Nocardia asteroides», and red colonies indicate »Micromonosp

Токсин т зу ж не патогенділік ферменттері. ү ә Актиномицеттер, анцотоксин т зеді. ү Антигендік асиеті: қ ИФТ к мегімен , 6 серологиялы топтар а ө қ ғ б лінеді: А, В, С, Д, Е, F ө Резистенттілігі ж не тозімділігі: ә те тозімтал микроорганизм. 600 C t 0 т зімді. кептірілген Ө ө к йінде за са талады. Споралары те за са талады. ү ұ қ қ ө ұ қ қ орша ан ортада топыра та к п кездеседі. Қ ғ қ ө Адамдарда тудыратын аурулар: Аз кілдері патогенді болып адамда актиномикоз ж не ө ә накордиоз ауруын коздырады. Тістін кариозы.

• Эпидемиологиясы: • Инфекцияны к зі-топыра. Таралу механизмдері мен ң ө қ жолдары рт рлі. К бінесе таралу механизмі: ә ү ө арым атынасты , жанасу. Берілу жолдары-жара ат ар ылы. қ қ қ • Лабараториялы диагностикасы қ • а ыры ты, ж лын с йы ын, з рді, экссудатты Қ қ қ ү ұ ғ ә микроскоптайды. Сабуро ж не анды агарда осіріп да ылын ә қ қ боліп алады. олданылатын дістер: бактериоскопиялы , Қ ә қ бактериологиялы , серологиялы , аллергологиялы. қ қ қ • Арнайы профилактикасы ж не емі ә • Жеке бастын гигиенасын са тау тері, клегей абы ты қ қ қ ң за ымдануынан, ауыз уысын санациялау, ол жуу ж не т. б. қ қ қ ә сульфаниламид препараттарын ампицеллин немесе триметоприм мен араластырып емдейді.

Са ырау ла тарң құ қ

Са ырау ла ты за ымдануң құ қ қ қ Ауыз уысында болатын микоздар к птеген жа дайларда осы қ ө ғ биотопта немі мекен ететін резидентгі микрофлораны ү ң сапрофиттік са ырау ла тармен оздырылады. Шырышты ң құ қ қ абы тарды микозы иммундыбиологиялы резистенттікті қ қ ң факторлары лсіреген кезде, метаболиттік б зылыстар бол анда ә ұ ғ ж не антибиотикотермен ретсіз емдеу н тижесінде дамиды. Ауыз ә ә уысыны микоздары аутоинфекция қ ң т рінде кездеседі, оларды ү ң ішінде е жиі кездесетін т рі — кандидоз. ң ү Ауыз уысында детте жал ан мембранозды каидидоз (ауыз қ ә ғ қ уылуы) кездеседі. Б л ауру жа а ту ан ұ ң ғ н рестелерде(шалату андарда, босану жара аты бар) немесе ә ғ қ иммунды тапшылы ы бар ересек адамдарда кездеседі. Ауруды қ ғ ң басталу кезе інде шырышты абы тар араяды ж не жар ырайды ң қ қ қ ә қ (лак т різді шырыш), содан со оны стінде а немесе сары т сті ә ң ң ү қ ү кремге немесе ірімшікке сас да тар пайда болады. ұқ қ

Кейін олар бірігіп, лкен оша тар а айналады. Да тар тіл, ү қ ғ қ ж мса ж не атты та дай, ызылиек, рт, бадамша без, ұ қ ә қ ң қ ұ ж т ынша та орналасуы м мкін. Да тар о ай алынады, ұ қ қ ү қ ң да тарды т бінде ана ышты жаралар ашылады. қ ң ү қ ғ қ Нау астарда д м сезімдері згереді, ащы, ысты қ ә ө қ тама тар а сезімталды жо арылайды. Диффузды қ ғ қ эритема мен ауыз кебушілігі бай алады. Ауыр иммунды қ қ тапшылы бол анда ауызды б кіл шырышты абы тары, қ ғ ң ү қ қ бадамша бездер, ж т ынша , еш, ас азан, бронхтар ұ қ қ өң қ ж не кпелер за ымданады. ә ө қ Созылмалы кандидоз к біне алмалы протез ө пайдалан андарда дамиды, хейлит, ауызды , глоссит ғ қ т рінде к рінеді. ү ө Гиперпластикалы кандидоз кезінде а т сті жайылып қ қ ү осарлан ан папулалар пайда болады. атерлі ісікті қ ғ Қ ң алдын ы рдісі ретінде арастырылады. ғ ү қ

Да ылды дісқ қ ә Микоз оздыр ышын б ліп алып, оны т рін аны тауды қ ғ ө ң ү қ ң (идентификациялауды ) да ылды дісі диагноз оюды «алтын ң қ қ ә қ ң стандарты» болып есептеледі. Ашыт ы т різдес са ырау ла тарды идентификациялау шін қ ә ң құ қ ү бірнеше физиологиялы ж не / немесе биохимиялы тесттерді қ ә қ ж ргізуді ажет етеді. Осындай тесттерге жатады: ү қ — р т рлі конидияларды (артроконидиялар, аннолоконидиялар, ә ү ң бластоконидиялар), на ыз ж не жал ан гифалар пайда болуын ғ ә ғ зерделеу; — нитратты тест (Кристенсен сорпасында 25°-30°С-та 7 т улік ә инкубациялайды) — о тест тек ана Cryptococcus albidus ж не ң қ ә Rhodotorula rubra береді, орта сары т стен ызыл т ске згереді; ү қ ү ө — уреазалы тест (мочевинаны ыдыратады — Can dida lipolytica, қ Cryptococcus, Rhodotorula rubra, Trichosporon beigelii) — н тижесін ә 48 -72 са аттан ж не 7 т уліктен кейін тіркейді; ғ ә ә — циклогексамидтік тест (72 са аттан кейін сінді бар-жо ын ғ ө ғ аны тау); қ

Этиологиялы ма ызы бар са ырау ла тарды идентификациялап қ ң ң құ қ зертханалы диагноз ою телеморфтар ж не анаморфтарды қ қ ә ң сипатын, соны ішінде рылысыны , м лшеріні ерекшелігін, ң құ ң ө ң конидилар санын аны тау негізінде ж ргізілетіын ескеру ажет. қ ү қ Анаморфтар мѳлшері шамалы біржасушалы (микроконидиялар) ж не к пжасушалы (макроконидиялар) болуы м мкін. ә ө ү Артроспоралар немесе таллоконидиялар к дімгі гифаларды шеті ә ң іде немесе екі жанында орналасатын септалан ан гифаларды ғ ң фрагменттері. Бластоконидиялар (бластоспоралар) аналы қ жасушадан рпа ты жасушаны б ршіктеніп к бею жолымен ұ қ қ ң ү ө пайда болады, хламииоконидиялар (хламидиоспоралар) мицелия ішінде гифаны ше берленіп алындауы ж не оны калы абатпен ң ң қ ә ң ң қ оршалуы н тижесінде пайда болады. қ ә Спорангияспоралар (эндоспоралар) санырау ла тарды ерекше құ қ ң апшы ыны -спорангияларды ішінде жетіліп ж не сол жерде қ ғ ң ң ә орналасады. Конидиялар (эктоспоралар) нім беретін гифаны е ө ң ң шетінде жетіледі ж не сол жерде орналасады. ә

Вирустар

Морфологиясы Вирустарды пішіні р т рлі (мысалы, ң ә ү тая ша, иілгіш жіпше т різді, сфералы , к п қ ә қ ө ырлы, та ыда бас а). Вирусты клеткадан тыс қ ғ қ ң (вириондар) ж не клетка ішінде тіршілік ететін ә топтары бар. Барлы вирустар шартты т рде жай қ ү ж не к рделі болып б лінеді. Жай вирустар – ә ү ө нуклеин ыш ылдары мен белокты абы тан қ қ (капсид) т рады; б лар а тая ша, жіп ж не ұ ұ ғ қ ә сфералы формалары жатады. К рделі вирустар қ ү – нуклеин ыш ылы мен капсидтен бас а, қ қ қ липопротеидті мембрана, к мірсу ж не ө ә ферменттерден т рады. ұ

м

Вирустар- олар тек белгілі органдар клеткаларында ж не клетка ішіндегі органеллаларда ніп- седі. Вирустар ә ө ө клетка ішіндегі ядрода, ядрошы тар мен рибосомдарда, қ митохондрияларда. Ал сонымен бірге вирустарда тірі жандар д ниесінде жо асиеттер де кездеседі: ү қ қ вирустарды кристалл ретінде болуы, кебеюіні ң ң ерекшеліктері (дисьюнктивті т рі), нуклеин ыш ылыны ү қ қ ң бір т ріні ана кездесуі. Тіпті вирустар оректенбейді, ү ң ғ қ оз алмайды, тыныс алмайды, еште е б лмейді. Осыны қ ғ ң ө ң б рі вирустарды лі ж не тірі д ние арасында т ратынын ә ң ө ә ү ұ д лелдейді Вирустар тек ана клетка ішінде сіп жетілетін ә қ ө арамтама тар ж не бір иеден екінші иеге ауысып отырады қ ә Физиологиялы асиеті қ қ

Биохимиялы асиетіқ қ • Вирус ультрак лгін с улелер мен химиялы ү ә қ заттар а ( ыш ыл, сілті) т зімді келеді. ғ қ қ ө Тоты тыр ыш заттар вирусты белсенділігін қ ғ ң жояды, ал барлы тоты сыздандыр ыш заттар қ қ ғ оларды тіршілігіне олайлы келеді. Мысалы, ң қ полиомиелит вирусы фенолды 0, 5%, к кірт ң ү ыш ылы аммонийды 50%-ды ерітіндісінде қ қ ң қ са тала береді. Ал тоты тыр ыштарда, мысалы, қ қ ғ сутек ас ын тоты ы немесе марганец ыш ыл қ ғ қ қ калий (1%) ерітіндісінде олар тіршілігін тез жояды. Тек ДН немесе РН дан т рады Қ Қ ұ

Резистенттілігі • Вирустар р т рлі сырт ы орта ә ү қ факторларына т зімді келеді Ба ана ө ғ айтып тілгендей Вирус ультрак лгін ө ү с улелер мен химиялы заттар а ә қ ғ ( ыш ыл, сілті) т зімді келеді. қ қ ө

Тинкториальдылы ығ Жасуша да ылдарында вирустарды қ ң репродукциялан анын ғ «т сті» ү реакциямен де аны тауга болады. Ол жасуша да ылдарына арнал ан қ қ ғ орталар а енгізген индикатор т сіні згеруімен ғ ү ң ө тіркеледі. Егер вирустар жасуша да ылдарында қ к беймесе, онда тірі жасушалар метаболизм барысында ө кыш ыл німдер б леді де ортаны рн-ын згертеді. қ ө ө ң ө Соны салдарынан индикатор т сі де згереді. ң ү ө Вирустар репродукциясы кезінде жасушаларды ң алыпты метаболизмі б зылады да қ ұ (жасуша леді) орта ө индикаторды ал аш ы т сін са тайды. ң ғ қ ү қ

Ержан & Болыс • Назар қойып тыңдағандарыңызға рахмет!!!