А т бе 2016қ ө Орында ан: Аскарова

А т бе 2016қ ө Орында ан: Аскарова А 506 Б ғТапсыру т рі: ү презентация. Та ырыбы: қ “ Ж ре пайда бол ан кема ылды — ү ғ қ қ деменция ”. Р ДС ж не ДМ «Марат Оспанов атында ы Батыс аза стан мемлекеттік Қ ә Ә ғ Қ қ медицина университеті» ШЖ РМК Қ Студентті зіндік ж мысы ң ө ұМаманды ы: ғ жалпы медицина Кафедра: Неврология, психиатрия, наркология

I I Кіріспе Деменция жайлы жалпы т сінікү IIII Негізгі б лім ө Негізгі б лімө 1. Деменция жіктемесі, себептері мен симптомдары 2. Деменция сатылары, диагностикасы, емі IIIIII орытынды Қ орытындыҚ IV IV Пайдаланыл ан дебиеттер ғ әПайдаланыл ан дебиеттерғ ә

КІРІСПЕ Деменция (лат. dementia) — — ж ре пайда бол ан кема ылдылы , ү ғ қ қ б рын игерілген білімдер мен ұ практикалы да дыларды қ ғ жо алтумен ж не жа асын ғ ә ң игеруді иындауы немесе м мкін ң қ ү еместігімен к рінетін таным ө ызметтеріні т мендеуі. қ ң өызметтеріні т мендеуі. қ ң ө Олигофрениядан ерекшелігі, деменция- миды за ымдалуы ң қ салдарынан психикалы қсалдарынан психикалы қ ызметтерді ыдырауы, жиі – қ ң к рілік ша та. Жиі ауру демелі, ә қ үк рілік ша та. Жиі ауру демелі, ә қ ү леуметтік дезадаптация ж реді, ә үлеуметтік дезадаптация ж реді, ә ү м гедектікке келуі м мкін. ү ә үм гедектікке келуі м мкін. ү ә ү

Неврологиялы ж не тамырлы аурулармен қ ә қ байланысты деменция (мысалы, Альцгеймер ауруы немесе бас ми тамырларыны ңауруы немесе бас ми тамырларыны ң атеросклерозы кезінде) Ішкі а залар аурулары кезіндегі деменция ғ (созылмалы б йректік ж не бауыр жеткіліксіздігі) ү ә интоксикациялар кезіндегі деменция (мысалы, алкогольды).

ыртысты қ — бас миыны ыртысты заты басым ң қ за ымдалады. (Альцгеймера ауруы, қза ымдалады. (Альцгеймера ауруы, қ ма дай-самайлы б ліктік дегенерация, ң қ өма дай-самайлы б ліктік дегенерация, ң қ ө алкогольды энцефалопатия); ыртысасты қыртысастық — ыртысасты рылымдар басым қ құ за ымдалады ( демелі ядроастылы қ ү қза ымдалады ( демелі ядроастылы қ ү қ паралич, Гентингтон ауруы, Паркинсон ауруы, мультиинфарктты деменция (а затты қ ңмультиинфарктты деменция (а затты қ ң за ымдалуы)); қза ымдалуы)); қ ыртысты- ыртысастылы Қ қ қыртысты- ыртысастылыҚ қ қ (Леви денешіктері бар ауру , ыртысты-базальды дегенерация, қбар ауру , ыртысты-базальды дегенерация, қ тамырлы деменция); қтамырлы деменция); қ мультифокальды — к птеген оша ты ө қ за ымданулармен( Крейтцфельдт — Якоб ауруы). қза ымданулармен( Крейтцфельдт — Якоб ауруы). қ

Жиі д рілік заттарды за олдану. детте бірнеше ә ұ қ қ Ә препаратты лкен дозада бірден та айындау кезінде. М ндай ү ғ ұ деменция д ріні шектеу кезінде айтымды келеді. Деменция ә қ этиологиясы ж йелеуге иын т седі, алайда деменцияны ү қ ү ңэтиологиясы ж йелеуге иын т седі, алайда деменцияны ү қ ү ң тамырлы , дегенеративті, жара аттан кейінгі, артты сия ты қ қ қ қ қ т рлері б ліп арастырылады. ү ө қ Е жиі себебі- Альцгеймер ауруы. На ты немен ша ырылатыны ң қ қ аны талма ан, алайда ол т ым уалаушылы пен генетикалы қ ғ ұқ қ қ қаны талма ан, алайда ол т ым уалаушылы пен генетикалы қ ғ ұқ қ б зылыстар салдарынан пайда болады деген болжамдар бар. ұб зылыстар салдарынан пайда болады деген болжамдар бар. ұ Альцгеймер ауруы кезінде бас миыны айма тары дегенерация а ң қ ғ шырайды, демек клеткаларды б зылысы ж реді. Мида ұ ң ұ ү патологиялы тіндер мен аномальды а уыздар т зіледі, оны қ қ ү д рігер ми биопсиясын жасау барысында аны тайды. ә қ Кезекті са оша ты инсульттер. Ми тінін біртіндеп ұ қ қ за ымдаумен ж реді. қ ү Пик синдромы –Альцгеймер ауруына сас, ерекшелігі-бас ұқ миыны кішігірім айма ын за ымдайды, біртіндеп дамиды. ң ғ қ айталамалы жара ат алатын (мысалы, боксшыларда) Қ қайталамалы жара ат алатын (мысалы, боксшыларда)Қ қ

р илы болады, негізгі ауруыны т ріне т уелді. Бастап ы к ріністеріне Ә қ ң ү ә қ ө белсенділікті , ызы ушылы тарды т мендеуі, апатия, жа ын адамдарына т уелділік ң қ ғ қ ң ө қ ә болуы. Интеллектті ж не ызы ушылы тарды біртіндеп т мендеуі фонында ң ә қ ғ қ ң ө ебедейсіздік, з- зіне ызмет к рсете алмау дамиды. мытша ты к шейіп, тіпті ө ө қ ө Ұ қ қ ү жа ындарыны есімдерін, т рін , андай к н екенін, та ы асты ішіп-ішпегенін де қ ң ү қ ү ңғ мытып алады. С йлеу, санау ж не жазу ызметтеріні б зылыстары болуы м мкін. ұ қ ө ә қ ң ұ үмытып алады. С йлеу, санау ж не жазу ызметтеріні б зылыстары болуы м мкін. ұ қ ө ә қ ң ұ ү Нау ас с здерді шатастырады, с з буындарыны орындарын ауыстырып олданады, қ ө ө ң қНау ас с здерді шатастырады, с з буындарыны орындарын ауыстырып олданады, қ ө ө ң қ немесе тек біреуді айт ан с здерін айталаусен шектеледі. Эмоциясында да ай ын ң қ ө қ қ згерістер пайда болады: нау астар уана да, м ая да алмайды, орша ан ортадан ө қ қ ұң қ ғ шеттетіліп ал ан кейіпте болады немесе эмоциялары жа дай а с йкес келмеуі қ ғ ғ ғ ә ы тимал. Ойлау мен эмоция б зылыстары фонында сандыра пен галлюцинациялар қ ұ қ пайда болуы м мкін. үпайда болуы м мкін. ү

Альцгеймер ауруымен ша ырыл ан қ ғ деменция. Егер ауру ж мыс істейтін ұ адамда дамыса, ол біртіндеп зіні к сіби ө ң ә де гейін жо алтады. Ал ж мыс істемейтін ң ғ ұ адамдарда дамыса, бастап ыда згерістер қ ө бай алмауы м мкін. Ал аш ы белгісі- қ ү ғ қ жа ын арада бол ан жа дайды есте са тай қ ғ ғ қ алмау, кейде ауру депрессия, ор ыныш, қ қалмау, кейде ауру депрессия, ор ыныш, қ қ апатия, мазасызданумен басталуы м мкін. үапатия, мазасызданумен басталуы м мкін. ү Жиі с йлеуі згереді. С здерді д рыс ө ө ө ұ олданбау немес ажетті с зді таба алмау қ қ ө бай алады. Уа ыт те келе згерістер қ қ ө ө ай ындалып, біртіндеп нау ас адамдармен қ қ араласу абілетінен айырылады. қараласу абілетінен айырылады. қ

айталамалы микроинсульттармен Қ ша ырыл ан деменция қ ғша ырыл ан деменцияқ ғ , Альцгеймер ауруымен ша ырыл ан деменциямен қ ғ салыстыр анда, ауру кенеттен ас ыну ғ қ мен кезекті жа сару ар ылы ж ретін қ қ ү « « сатылы » а ым а ие. Жа адан ас ыну ғ ғ ң қ кезекті инсульттен кейін ара а айлар ғ немесе жылдар салып пайда болуы м мкін. Жо ары ан ысымын ж не ант ү ғ қ қ ә қ диабетіні а ымын ба ылау к мегімен ң ғ қ ө инсультті айталануыны алдын алу а ң қ ң ғ болады, ол з кезегінде нау ас ө қ жа дайыны жа саруына септігін тигізеді. ғ ң қжа дайыны жа саруына септігін тигізеді. ғ ң қ

Тамырлы деменциялар (церебральды атеросклероз). Атрофиялы деменция (Альцгеймера қ ауруы, Пик ауруы). Аралас. Лакунарлы (дисмнестикалы ) қ кема ылдылы. Е к п есі қ қ ң ө за ымдалады: демелі ж не қ ү ә фиксационды амнезия. Эмоциональды-т л алы ұ ғ қЭмоциональды-т л алы ұ ғ қ за ымданулар ай ын емес: қ қза ымданулар ай ын емес: қ қ сезімталды , жылауы ты , қ қ қсезімталды , жылауы ты , қ қ қ эмоциональды лабильділік т н. әэмоциональды лабильділік т н. ә

Тотальды кема ылдылы. Ай ын қ қ қ б зылыстар таным сферасында ұ (ес патологиясы, абстрактты ойлау б зылыстары, назар аудару ж не ұ ә абылдау б зылыстары) ж не қ ұ ә т л алы сферада( Парызды ұ ғ қ қт л алы сферада( Парызды ұ ғ қ қ сезімі, сыпайылы , ялу секілді қ ұ б зылыстар; т л алы ядро ұ ұ ғ қ б зылады). Себептері: миды ұ ңб зылады). Себептері: миды ұ ң ма дай айма ыны локальды ң ғ ң атрофиялы ж не тамырлы қ ә қатрофиялы ж не тамырлы қ ә қ б зылыстары. ұб зылыстары. ұ

Бастап ы саты. Невроз т різді б зылыстар қ ә ұ басым болады ( лсіздік, енжарлылы , тез ә қ шарша ышты , тітіркенгіштік), бас ауруы, ғ қшарша ышты , тітіркенгіштік), бас ауруы, ғ қ й ы б зылыстары басым. ұ қ ұй ы б зылыстары басым. ұ қ ұ Шашырандылы пайда болып, назар аудару қ дефекттері алыптасады. Депрессиялы қ қдефекттері алыптасады. Депрессиялы қ қ уайым, тез б р ете алу, эмоциональды ұ қ қ лабильділік т різді аффективті б зылыстар ә ұ пайда болады. Бет- ж зі ткірленеді. ү ө Келесі этаптарында есті б зылыстары ң ұ ай ындала бастайды, (болып жат ан қ қ жа дай а, есімге, к н жадысына), ғ ғ үжа дай а, есімге, к н жадысына), ғ ғ ү бірте-бірте д рекі б зылыстар а дейін: ө ұ ғбірте-бірте д рекі б зылыстар а дейін: ө ұ ғ демелі и фиксационды амнезия, үдемелі и фиксационды амнезия, ү парамнезиялар, ба ыт-ба дар ғ ғ б зылыстары(Корсаков синдромы). Ойлау ұ б зылыстары пайда болып, ригидтілікке ие ұ болады, ойлауды мотивационды ң компоненті т мендейді. өкомпоненті т мендейді. ө

Инициальды саты. Когнитивті б зылыстар. ұ Мнестико-интеллектуальды б зылыстар: ұМнестико-интеллектуальды б зылыстар: ұ мытша ты , уа ытты ба дарлау иындайды, ұ қ қ қ ғ қмытша ты , уа ытты ба дарлау иындайды, ұ қ қ қ ғ қ леуметтік, соны ішінде к сіби ызметіні ә ң ә қ ңлеуметтік, соны ішінде к сіби ызметіні ә ң ә қ ң нашарлауы; фиксационды амнезия к ріністері ө дейді, уа ытты ж не орынды ба дарлау ү қ ә ғ б зылыстары; нейропсихологиялы симптомдар, ұ қб зылыстары; нейропсихологиялы симптомдар, ұ қ соны ішінде афазия, апраксия, агнозия. ңсоны ішінде афазия, апраксия, агнозия. ң Эмоциональды-т л алы б зылыстар: ұ ғ қ ұЭмоциональды-т л алы б зылыстар: ұ ғ қ ұ эгоцентризм, з шарасызды ына субдепрессивті ө ғ реакциялар, сандыра ты б зылыстар. Б л қ қ ұ ұ сатыда нау астарда з жа дайына критика қ ө ғ са талады ж не оларды т зеуге ба ыттал ан қ ә ү ғ ғ рекеттер жасау а тырысады. ә ғ

Самай-т белік нейропсихологиялы синдром; ө қ амнезия дейді; уа ытты ж не орынды ба дарлау ү қ ә ғ б зылыстары дей т седі. Интеллект б зылыстары ұ ү ү ұ ай ын бай алады (тал ылау ызметіні ай ын қ қ қ қ ң қ б зылыстары, аналитико-синтетикалы ызметтерде ұ қ қ иынды тар), сонымен атар инструментальды қ қ қ ызметтері (с йлеуі, праксис, гнозис, қ өызметтері (с йлеуі, праксис, гнозис, қ ө оптико-ке істіктік ызмет). Нау асты ң қ қ ңоптико-ке істіктік ызмет). Нау асты ң қ қ ң ызы ушылы тары те шектелген, немі қ ғ қ ө ү олдауды, к мекті, к тімді ажет етеді; к сіби қ ө ү қ ә міндеттерді ат ара алмайды. Алайда б л сатыда қ ұ нау астар негізгі т л алы ерекшеліктерін, зіні қ ұ ғ қ ө ңнау астар негізгі т л алы ерекшеліктерін, зіні қ ұ ғ қ ө ң толы ансызды сезімін ж не ауру а деген ққ қ ә ғ адекватты эмоциональды сезімдерін са тайды. қадекватты эмоциональды сезімдерін са тайды. қ

Есті толы ыдырауы болады, з т л асына ң қ ө ұ ғ фрагменттелген к з арастар ана са талады. ө қ ғ қ М ндай нау астар а міндетті т рде к тім керек, ұ қ ғ ү үМ ндай нау астар а міндетті т рде к тім керек, ұ қ ғ ү ү себебі нау астар арапайым к ндеелікті қ қ ү ажеттіліктерін ана аттандыратын қ қ ғ іс- рекеттерді орындау а шамасы ә ғ жетпейді(нау астар жеке бас гигиенасын са тай қ қ алмайды, жуыну, киіну сия ты ызметтерді қ қ орындай алмайды ж не т. б. ). Агнозия со ы ә ңғ сатысына жетеді. С йледі жойылуы жиі ө ң тотальды сенсорлы афазия типімен.

мытша тыҰ қ қ — деменцияны ал аш ы ң ғ қ айналада ы адамдар ай ын к рінетін белгісі болып ғ қ ө табылады. Д рігер диагнозды нау астарды ә қ с растыру негізінде ояды. Ол нау асты ұ қ қ ңс растыру негізінде ояды. Ол нау асты ұ қ қ ң интеллекттін арапайым с ра тар ойып, жауабын қ ұ қ қ жазып ж не пайларды берілген жауапты ә ұ ңжазып ж не пайларды берілген жауапты ә ұ ң д рысты ы негізінде есептеу ар ылы зерттейді. ұ ғ қд рысты ы негізінде есептеу ар ылы зерттейді. ұ ғ қ Д рігер диагнозды толы анамнез жинау негізінде ә қ ояды, онда нау асты жасы, отбасылы , т рмысты қ қ ң қ ұ қояды, онда нау асты жасы, отбасылы , т рмысты қ қ ң қ ұ қ жа дайын, ж не бас а ауруларды болып –болмауы ғ ә қ ң ескеріледі(мысалы, жо ары ан ысымы немесе ант ғ қ қ қ диабеті).

Бір уа ытта интеллект т мендеу себептері, мысалы қ ө ал анша безі аурулары, и анда ы т з м лшеріні қ қ қ ғ ұ ө ң згерісі, инфекциялар, витаминдер жеткіліксіздігі ө немес депрессия аны талады. Сонымен оса, міндетті қ қ т рде анны биохимиялы талдауы, нау астар ү қ ң қ қ андай препараттар абылдайтыны аны талады. қ қ қандай препараттар абылдайтыны аны талады. қ қ қ Зерттеуге ми ісігін, гидроцефалия ж не инсультті ә жо а шы ару шін компьютерлі томография (КТ) ққ ғ ү немесе магнитті-резонансты томография (МРТ) осылуы м мкін. қ үосылуы м мкін. қ ү Егде жаста ы адамдарда деменцияны себебі ретінде ғ ң д рігерлер к біне Альцгеймер ауруына к діктенеді. ә ө ү М ндай диагноз шамамен 85% жа дайда аны талса да, ұ ғ қМ ндай диагноз шамамен 85% жа дайда аны талса да, ұ ғ қ тек ми биопсия к мегімен зерттегеннен кейін ана ө ғ на ты ойылады. Альцгеймер ауруын аны тау а қ қ қ ғ сонымен атар ж лын с йы ты ын зерттеу ж не қ ұ ұ қ ғ ә позитронды-эмиссионды томография ( ПЭТПЭТ ) т різді ә миды арнайы зерттеулері де олданылады. ң қ

Деменция к п жа дайда емге к нбейді. Альцгеймер ауруымен ө ғ ө ауыратын кейбір нау астар а донепезил (арисепт) д рілік преператы қ ғ ә та айындалады. Б л д р л к препарат ауруды дамуын бірнеше ғ ұ ә ә ә ң жыл а дейін тежеуге м мкіндік береді. . Осы ан сас серге ғ ү ғ ұқ ә ибупрофен ие. Д рілер ауруды ерте, же іл сатыларында тиімдірек ә ң ң сер етеді. әсер етеді. ә айталамалы микроинсульттермен ша ырыл ан деменция Қ қ ғ емделмейді, алайда оны даму ар ынын — жо ары ан ысымы ң қ қ ғ қ қ немесе ант диабеті сия ты осымша ауруларды емдеу негіздерінде қ қ қ т мендетуге болады. Егер есін жо алту депрессиямен ша ырыл ан ө ғ қ ғ болса, о ан антидепрессанттар мен психолог ке естері к мектеседі. ғ ң өболса, о ан антидепрессанттар мен психолог ке естері к мектеседі. ғ ң ө оз ышты ты т мендету ж не эмоциональды шабуылдарды ба ылау Қ ғ қ ө ә қ ма сатында нейролептиктерді олдан ан тиімді, мысалы сонапакс қ қ ғ ж не галоперидол. Нейролептикалы препараттар детте сандыра ә қж не галоперидол. Нейролептикалы препараттар детте сандыра ә қ пен галлюцинация секілді б зылыстары бар нау астар а к мектеседі. ұ қ ғ өпен галлюцинация секілді б зылыстары бар нау астар а к мектеседі. ұ қ ғ ө Деменция емінде витаминдер мен та амды оспаларды пайдасы ғ қ қ ң жо екені аны талды. Кейбір д рілер деменцияны ушы тыруы қ қ ә қ м мкін. Соларды ішінде йы татын д рілер, транквилизаторлар, ү ң ұ қ әм мкін. Соларды ішінде йы татын д рілер, транквилизаторлар, ү ң ұ қ ә кейбір антидепрессанттар

Деменция — жалпы ал анда зияттылы ғ қ абілетіні леуметтік ж не к сіптік қ ң ә ә ә функцияларды алыпты орындалуы м мкін ң қ ү болмайтындай болып жо алуы. Термин к п ғ ө функциялы б зылуларды белгілеуге арнал ан. ұ ғфункциялы б зылуларды белгілеуге арнал ан. ұ ғ М ндай кезде ес болмайды, пайымдау ж не бас а ұ ә қ да жо ары психикалы процестерге абілеттілік ғ қ қ алмайды. детте, когнитивтік процестерді қ Ә ңалмайды. детте, когнитивтік процестерді қ Ә ң м ндай б зылулары т л аны жеке леуметтік зара ұ қ ұ ғ ә ө рекеттестік абілеттеріні б зылуына ласады. ә қ ң ұ ұ

1. 1. Психиатрия и медицинская психология: учебник / И. И. Иванец и др. — М. : ГЭОТАР-Медиа, 2014 2. 2. Психиатрия / Цыганков Б. Д. , Овсянников С. А. — М. : ГЭОТАР-Медиа, 2012. 3. 3. Психиатрия / Незнанов Н. Г. — М. : ГЭОТАР-Медиа, 2010. 4. 4. Клиническая психология / Сидоров П. И. , Парняков А. В — М. : ГЭОТАР-Медиа, 2010. 5. Психиатрия : Национальное руководство. Краткое издание / Под ред. Т. Б. Дмитриевой, В. Н. Краснова, Н. Г. Незнанова, В. Я. Семке, А. С. Тиганова ; отв. ред. Ю. А. Александровский. — М. : ГЭОТАР-Медиа, 2015.

СЛАЙДТАРДЫ РУҚҰ Баллдард ы ңы ң максималь ды ды к рсеткіші ө О ытушы қ ба асы ғ 1. Та ырыбы к рсетеліген ал аш ы слайд қ қ ғ қ 55 2. Максимальды саны – 15 слайд 55 3. 3. Power Point осымша эффектілерін пайдалану қ (слайдтарды ауыстырылуы, дыбыс, графиктер) ң(слайдтарды ауыстырылуы, дыбыс, графиктер)ң 55 4. Библиография болуы 55 МАЗМ НЫ ҰМАЗМ НЫҰ 1. Анимация эффектілерін олдану қ 1. Анимация эффектілерін олдануқ 1010 2. К рсетілген м лімет бойынша суреттерді с йкес келуі ө ә ң ә 2. К рсетілген м лімет бойынша суреттерді с йкес келуіө ә ң ә 1010 3. ылыми т рде негізделген орытындылар Ғ ү қ 3. ылыми т рде негізделген орытындыларҒ ү қ 1010 4. стел материалдарыны папкасында жаттарды д рыс Ү ң құ ң ұ рылуы ж не са талуы құ ә қ 1010 ЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫҰ 1. М лімет жа сы т рде жазыл ан ж не келтірілген ойлары ә қ ү ғ ә аны к рсетіліп, рамдастырыл ан қ ө құ ғ 1010 2. Слайдтар ж йелі бірізділікпен рыл ан ү құ ғ 2. Слайдтар ж йелі бірізділікпен рыл анү құ ғ 1010 3. Презентация к рнекі безендірілген ө 3. Презентация к рнекі безендірілгенө 1010 4. Слайдтар «заметкалар» форматында басып шы арыл ан ғ ғ 4. Слайдтар «заметкалар» форматында басып шы арыл анғ ғ 1010 ЖАЛПЫ БАЛЛДАР