АҚ Астана медициналық университеті Дәріс тақырыбы Вирусты гепатиттер

АҚ “Астана медициналық университеті” Дәріс тақырыбы: Вирусты гепатиттер (4 курс ЖМ студенттеріне арналған) Жұқпалы аурулар және эпидемиология кафедрасының доценті Тусупова Қ. Н.

Вирусты гепатиттер-бауыр зақымдануымен жүретін жұқпалы аурулар. Қазіргі кездегі ең өзекті мәселелердің бірі. Вирусты аурулар мен вирусты гепатит қоғамдық денсаулық сақтау ұйымының негізгі және глобальды проблемаларының бірі болып табылады. ВГ структурасында энтеральды гепатит (А және Е) жиі кездеседі. Гепатит А әлеуметтік және экономикалық жағдайы төмен елдерде көп таралған. Оның таралуы гигиеналық жағдай мен су сапасына тікелей байланысты. Дамыған елдерде аз кездеседі.

Таралуы Гепатит А Гепатит С Гепатит В Гепатит Е

Дүние жүзінде 2 миллиардқа дейін адамдар ВГВ-мен зақымданады, 350 миллион адам оның тасымалдаушысы, 170 миллионы вирусты гепатит С-мен зақымданған, жылына 3 -4 млн. адам зақымданып, 1 жылда 1 млн адам ВГ асқынуынан өледі. Егер географияны айтсақ, гепатит В мен оның тасымалдаушылары көбіне Батыс-Шығыс Азияда, тынық мұхиті бассейнінде, Оңтүстік Америкада(Амазонка), Орталық және Оңтүстік Америкада кездеседі. Солтүстік Америкада, Солтүстік және Батыс Европада аурулар мен вирусты тасымалдаушылар сирек кездеседі. Гепатит С-мен көбіне жас адамдар ауырады. Бұл ауру барлық елдерде әрқалай таралған. ВГС қарсы вакцина әлі табылған жоқ, ал созылмалы гепотиттің эффективті емі әлі қарастырылуда.

НAV энтеральді ену ащы ішек қабырғасын да көбеюі икубациялық мерзім сарғаю алды кезеңі вирусемия бауырға жетіп гепатоциттерге ену цито лиз мезенхимальді қабыну реакциясы сарғаю кезеңі холестаз жауапты иммунды реакциялар вирустың элиминациясы сауығу реконвалесценция асқыну 0. 1 – 0. 5%

парентеральді ену НBV гепатоциттерге бекітілуі, ішіне ену ДНҚ HBV+ДНҚ полимераза иммунды жауап реакциясы Гиперэргия нормэргия субмассивті некроз иммунитетің қалыптасуы баур комасы өлім вирустың элиминациясы сауығу вирустың көбеюі және гепатоцит сыртына шығуы Инкубациялық мерзім қанға шығу (клиникалық көріністерге 2 -3 апта бұрын) гипоэргия бауырдан тыс басқа ағзаларға иммунитеттің кешеуілдеу реакциясы вирустың персистенциялануы созылыңқы ағым созылмалы гепатит сауығу

Вирусты гепатит А Синдром: I. Сарғаю алды кезеңде: - Катаральді; - диспепсия; - астено вегетативті; -артралгия; II. Сарғаю кезеңі: -сарғаю синдромы. -бауырдың ұлғаюы Себебі: Вирусемия , токсинемия. Орталық жүйке жүйесіне токсиннің әсер етуінен. Бауыр клеткалары зақымдалып билирубин экскрециясының кедергіленуінен. мезенхимельді қабыну реакциясы - сулеманың төмендеуі, Мезенхим. қабыну нәтижесінде тимолдың белокты фракция қатынасы жоғарлауы өзгереді және γ – глобулиндердің деңгейінің жоғарлауымен , коллоидты сынама ң өзгерумен байланысты.

- Эпигастрии аймағының ауырсынуы. -Зәрдің қоюлануы. -АЛТ және АСТ ферменттерінің белсенділігінің жоғарлауы Бауыр капсуласының созылуынан, жиналған токсиндердің тітіркендіруінен. Тура билирубиннің қанға сіңуінен. Цитолиз ферменттерінің тепе теңдігінің бұзылуынан.

Вирусты гепатит В Синдром: -әлсіздік, диспепсиялық өзгерістер, -эпигастрий аймағында ауырсыну сезімі, -артралгия, -cарғаю кезіндегі интоксикацияның болуы, -cарғаю, -астено вегетативті, Себебі: -цитолиз салдарынан интоксикация функциясының төмендеуі. -бауыр капсуласының созылуынан. -токсинемия. -бауыр клеткаларының зақымдалуынан интоксикацияның ұлғайуы. -бауыр клеткаларының көп зақымдануынан билирубин шығарылуының кедергіленуінен тура билирубин қанға шығады. -орталық және вегетативті жүйке жүйесіне токсиннің әсер етуінен.

-бауырдың ұлғаюы -мезенхималды қабыну реакциясы. -қан үютушы факторлардың -геморрагиялық төмендеуі. синдром -билирубин, сілтілі фосфатаза, өт -холестаз пигменттері , холестерин қанға шығып, холемия тудырады.

Гепатиттердің дифференциалды диагностикасы ВГВ -инк. мерзім 45 -180 күн, -астеновегетативті синром ВГА -артралгиялық синдром, -инк. мерзім 6 -50 күн -сарғаю алдындағы кезең -жедел басталады, ұзақтығы(5 -14 күн), -Әлсіздік, -қызба, -сарғаю кезеңінде -диспепсиялық өзгерістер, -катаральды синдром, интоксикация синд. , -интоксикациялық -диспепсиялық синдром, сақталып не нығаяды, белгілер, -бауырдың көлемі көбінде -сарғаю алдындағы ұлғаймайды, -сарғаю, езең қысқа мерзімді(3 -7 күн) -сарғаю кезеңде интокси- -бауырдың, көөкбаурдың -сарғаю кезең ұзақтау, айқын -жиі холестаз қосылады, ұлғаюы, кациялық белгілер азаяды, -сарғаюдың қайталауы -гипотония, ауырдың көлемі жиі ұлғаяды, мүмкін, -лейкопения, сарғаю кезең қысқа мерзімді -асқынулар даму -лимфоцитоз. -сырқат циклдік түрінде мүмкіншілік жоғары, өтіп сауығумен аяқталады. -аурудың соңы сауығумен қатар созылмалы қабынуға немесе өлімге әкеледі.

Клиникалық жағдай.

Науқас: Жақсыбаев Мұрат, 16 жаста. Шағымдары: әлсіздік, шаршағыштық, тәбетінің төмендеуі, оң жақ қабырға доғасындағы ауырсыну. An. Morbi: Бір апта бұрын ауырып қалған. Дене температурасының t- 38*С жеткенде әлсіздік, жүрек айну, құсу пайда болған. 17/05/13 ж склерасының сарғайғандығын байқап, 18/05 күні бөлімшелік дәрігерге қаралып, тексеруден кейін инфекциялық ауруханаға жолданды.

• Қабылдау бөлімінде терісінің аздаған сарғыштығы мен склера сарғыштығы. Зәр түсі қарайған. Нәжісі ағарған. Бауыры қабырға доғасынан 2 -3 см шығыңқы, пальпация кезінде ауырсынады. Көкбауыр да осылай пальпацияланды. Пульс- 60 рет минутына, АҚҚ 90/60 мм. с. б. б.

An. Vitae: • Өз жасына сай өсіп жетілген. Басынан өткерген аурулары, суық тию аурулары, созылмалы гастрит. Зиянды әдеттері жоқ. • Эпидемиологиялық анамнез- соңғы 6 айда ешқандай манипуляцияларды басынан өткермеген. Гематрансфузия алмаған. • Аллергоанамнез – ерекшеліксіз.

Синдромдарды ажыратыңыз?

Астеновегативті синдром- әлсіздік, шаршағыштық, тәбетінің төмендеуі. Интоксикациялық синдром – дене температурасының жоғарлауы, жүрек айну, құсу. Ауырсыну синдромы – оң жақ қабырға доғасы астындағы ауырсыну. Сарғаю синдромы – терінің аздап сарғыштығы, склера сарғыштығы.

Қандай гипотезалар болжай аласыз?

Созылмалы гастрит Жедел холецистит Вирусты гепатит А Вирусты гепатит В Вирусты гепатит С Созылмалы панкреатит Жедел описторхоз

Болжам диагноз қойыңыз?

Вирусты гепатит А.

Гепатит А picornaviridae тұқымдасына жататын РНК вирусымен шақырылады. Бауырдың зақымдалуы вирустың гепатоциттерге әсер етуімен байланысты. Қоздырғыш фекальді оральді жолмен беріледі. Негізгі ауру көзі сарғаюсыз формасымен ауыратын адам. Көбінде балалар ауырады, жылы мезгілде. Инкубациялық кезеңі орташа 7 -50 күнге дейін. Аурудың басталуы жедел. Сарғаю алды кезеңі 5 -7 күнге дейін тұмау тәрізді және диспепсиялық түрде. Сарғаюдың пайда болуымен жағдайы жақсарады. Сарғаю кезеңі 2 -3 апта шамалы интоксикация және айқын емес сарғаю. Асқыну сирек. Гепатит А қан сары суында Ig. M классының антиденелерімен, биохимиялық анализбен верифицирленеді. Өткен аурулардан кейін өмірлік иммунитет қалыптасады.

Тексеру жоспарын тағайындаңыз?

Лабораторлы диагностика: ЖҚА ЖЗА БХА ИФА Бауыр УДЗ. Нәжісті қарапайымдылар мен гельминттерге тексеру.

ЖҚА Гемоглобин (HB) ер. 130 - 160 г/л 165 әйел. 120 - 140 г/л ер. 4, 0 - 5, 1 *1012 /л 5, 04 Эритроцит әйел. 3, 7 - 4, 7 *1012 /л Лейкоцит 4, 0 - 9, 0 *109 /л Сегментоядролы 47 - 72% (2, 0 -5, 5 *109 /л) Лимфоциты 18 - 40% ( 1, 2 -3, 0 *109 /л) Моноциты 3 - 11 % (0, 09 -0, 6 *109 /л) 3, 0 50 45 4

ЖЗА Көлемі-250. Түсі- сабан сары. Тұнықтығы- толық. Салыстырмалы тығыздығы- 1018. Нәруыз-жоқ. Лейкоциттер 2 -3 -1 к/алаңында.

БХА Жалпы белок 70 66 -87 г/л Несеп нәрі 3, 5 2, 3 -8, 3 ммоль/л Креатинин 48, 0 45 -115(45 -97) ммоль/л Глюкоза 4, 4 3, 05 -6, 38 ммоль/л Ала. Т 1, 57 0, 68(до 0, 52)мккат/л Жалпы билирубин 33, 84 22, 2 мкмоль/л Тура билирубин 18, 8 5, 1 мкмоль/л Тимол сынамасы 3, 2 5 ед

ИФА Қорытынды: ант и-НАV Ig. М анықталды

ПТР: Нәтижесі: HAV- РНК анықталды.

Бауыр УДЗ Қорытындысы: Бауыр пішіні өзгермеген, шеті тегіс, анық. Эхоструктурасы қалыпты. Нәжісті қарапайымдылар мен гельминттерге тексеру: Нәтижесі теріс.

Клиникалық диагноз ?

Ds: Вирусты гепатит А, сарғаю кезеңі, орташа дәрежеде.

Емін тағайындаңыз?

Емі: Режим. стационарлық Диета. № 5: механикалық және химиялық, қайнатылған, духовкаға пысырылған тағамдар. тұздалған, ашты және майлы тағамдарға, ашты қоспаларға және маринадтарғ, чеснок, редька, редис, шоколад, торттарға, шошқа еті, консервілрге тиым салынады; Ішілетін сұйықтық көлемін 1, 5 - 2 литрге жоғарлату: ашты емес чай, соктар, (газдалған сусындарға, спирттік сусындарға тиым салынады). Тамақты аздап, бөліп жеу - 4 - 5 рет/күніне)

• Этиотропты емі: • Вирусқа қарсы препараттар: • Интерферон және нуклеозид аналогы (ламивудин, адефовир) Патогенетикалық терапия • Витаминдер комплексі , витамин С + рутин (аскорутин по 1 таб. 3 рет күніне), гепатопротекторлар (эссенциале, карсил, гепатофальк). • Энтеросорбенттер: микрокристалдыя целлюлоза, полифепан (түнде, тамақ қабылдағаннан соң 2 – 3 сағ кейін"). • Фермент препараттары : панкреатин, креон, мезим-форте, фестал, энзистал, панзинорм – тамақ қабылдағанда немесе тамақтан кейін. • Инфузионды-детоксикациялық терапия: 5% глюкоза + инсулин (1 ЕД на 1 г глюкозы), гемодез, аппетиттің күрт төмендеуінде 10 - 20% глюкоза ерітіндісі+ инсулин + 10 - 20 мл панангин + калий хлориді (50 мл 3% ерітіндіні 400 мл глюкозаға). • Бауыр жетіспеушілігінде- аминқышқылдық қоспалар: аминостерил, гепатамин. • Иммунологиялық зерттеулер қорытындысына қарай иммуномодуляторларды қолджану (тималин, Т-активин, тимоген), интерлейкин-2 және интерлейкин-1.

Профилактикасы?

• Гепатите А ошағындағы профилактика шаралары: • Халықты таза сумен, дұрыс тағамдық заттармен қамтамасыз ету, • Санитарлы нормаларды және қауіпсіздікті сақтау; тағамды жасаудың, тасымалдаудың , сақтаудың нормаларын білу. • Жеке бас гигиенасын сақтау. • Вакцинопрофилактика "Хаврикс-А", "Аваксим" (екі рет) вакциналарымен жүргізіледі және отандық культуральды вакцинамен (үш рет) ауру қауіптілігі жоғары райондардағы адамдарға жүргізіледі. Вакцинациядан кейінгі иммунитет 10 жыл. • • Эпидемиялогиялық ошақта: бастапқы және қорытынды дезинфекция, Науқасты оқшаулау (уйде) немесе госпитализациялайды, Гепатитом А ауру қаупі бар адамдарға: науқаспен қарым-қатынасқа түскеннен кейін 35 күн бойы медициналық бақылау. Гепатит А күмән туған адамдарға- трансферраза белсендігіне ЖҚА жүргізіледі. Эпидемическим көрсеткіштер бойынша- иммуноглобулиндер қолданылады.