3 -ші д рісә Патогенді ж не ә

3 -ші д рісә Патогенді ж не ә шартты-патогенді коринебактериялар. Бордетеллалар. Микобактериялар Туберкулез ж не алапес ә ауруы оздыр ыштары қ ғ

Коринебактериялар. • Т ымдасы –ұқ Corynebacterium, т рі- ү C. diphteria , биоварлары- mitis, gravis, intermedius, belfantis.

Морфологиясы 1. Грам оң таяқша 2. Волютин дәні бар (диагностикалық белгі) 3. Спора, талшық болмайды 4. Жағындыда жеке немесе римнің 5 саны ұқсап орналасқан(диагностикалық белгі)

Дифтерия тақшасы 1. Сканерленге н микроскоп 2. Жарық микроскоп (Нейссермен) 3. Леффлермен бояу (метилен көгі)

Коринебактериялар • Грам о ң тая шалар, т йреуіш қ ү т різді, волютин д ндері ә ә бар, спора, капсула т збейді. ү • Орталар а талапшыл, ғ теллурит осыл ан қ ғ орталарда седі ө –Клауберг ортасы, Леффлер ортасы.

Коринебактериялар Дақылдық қасиеті • Биовар « gravis » : сұр колония • Биовар « mitis » : қара колония

Эпидемиология. • C. diphteria –дифтерия ауруыны ң оздыр ышы. қ ғ • Осы ауру адамда ана кездеседі. ғ Ауа-тамшы, т рмысты ұ қ арым- атынас ар ылы беріледі. қ қ қ • Дифтерия жедел инфекция тонзиллит ж не ангина а сас. Аран, ә ғ ұқ тері, жыныс м шелерді ү ң дифтериясы кездеседі.

Аран дифтериясы

Дифтериялық қабық • Сол жағында: қалыпты аран • Оң жағында: аранда • дифтериялық қабық

Дифтериялық қабық Дифтериямен ауырған баланың аранында қабық

Дифтерия • Токсикалық дифтерия: тері асты жасушасындағы ісік, лимфаденит

Патогендік асиеттері. қ • Дифтерия оздыр ышы- токсин т зеді, қ ғ ү осы токсин рибосомада а уыз синтезін қ тежейді, эпителий жасушаларын некроз а ғ шыратады, нейротоксикалы сері бар. ұ қ ә • Коринебактериялар заттарда, ша да 2 -3 ң апта са талады, сонды тан ойыншы , қ қ қ ыдыс- ая ж не кітап ар ылы берілуі қ ә қ м мкін. Коринебактериялар ан а енбейді, ү қ ғ экзотоксин ан а барады ас ынулар қ ғ қ тудырады.

Дифтерия патогенезі. • оздыр ыш аран а т седі, агрессиялы Қ ғ ғ ұ қ ферменттер ж не гистотоксин т зеді. ә ү Ферменттерді серінен аранда абыну ң ә қ пайда болады, гистотоксин абы ты қ қ /псевдомембрана/ тудырады. Псевдомембрана лі бактериялардан, ө фибрин жіптерінен, эритроцит ж не ә лейкоциттерден т рады. Псевдомембрана ұ тыныс жолдарын жауып тастаса, адам луі м мкін. Гистотоксин ан а енеді – ө ү қ ғ ж рекке ж не ж йке ж йесіне сер береді. ү ә ү ү ә

Патогенез. • Тері дифтерия кезінде – оздыр ыш қ ғ жараларды за ымдайды, жара бетінде қ с р ылт абы пайда болады. те ұ ғ қ қ Ө сирек жа дайда дифтерия ғ оздыр ышы коньюктиваны, ынап қ ғ қ ж не ла ты за ымдайды. ә құ қ қ • Екіншілік инфекциялар – миокардит, ішкі м шелерде некроз ж не ү ә геморрагиялар.

Патогенді факторлары • Адгезия, колонизация және инвазия: жасуша қабырғасы компоненті, гиалуронидаза, нейраминидаза, протеаза. • Токсикалық гликолипид — жасуша қабырғасы компоненті, тін жасушасын бұзады • Экзотоксин — гистотоксин, пептидті табиғаты бар зат, дифтерия таяқшасының патогенетикалық қасиетін анықтайды. Экзотоксин жасушаға еніп, рибосомада ақуыз синтезін бұзады. Токсигенді емес штамдарыы дифтерияны тудырмайды

тері дифтериясы • Екіншілік инфекциялар – миокардит, ішкі м шелерде ү некроз ж не ә геморрагиялар.

Зертханалы диагностикасық. • Негізгі діс – ә бактериологиялы. қ Клауберг ортасында б ліп алады, ө токсигенділігін гельде преципитация реакциясы ар ылы қ аны тайды. Осы діс қ ә ар ылы ангинадан қ ж не тонзиллиттен ә ажыратады.

Бактериоскопиялы дісқ ә • осымша дістер Қ ә –микроскопиялы қ Нейссер дісі, ә серологиялы – қ пассивті гемагглютинация реакциясы.

Гельдегі преципитация реакциясы- гистотоксинді аны татайтын реакция. қ

Шартты патогенді коринебактериялар. • C. haemolyticum , C. xerosis – дифтероидтар, оларды патогенді ң бактериялардан айырмашылы ы бар -бір ғ біріне жабысып орналасады, волютин д ндері ортасында орналасады, токсин ә т збейді. Гликогенді ж не крахмалды ү ә т збейді. Уреазасы жо. Клауберг ү қ ортасында са домала а шыл ұ қ қ қ колониялар т зеді. ү • Дифтероидтар тері ж не ауыз уысында ә қ мекендейді.

Дифтерияны клиникалы ң қ к ріністері. ө • Инкубациялы кезе -3 -4 к н, 1 ж не 10 қ ң ү ә к н болуы м мкін. Адамда жо ары ү ү ғ температура, тахикардия бай алады, қ аранда немесе за ымдал ан жерде қ ғ с р ылт абы пайда болады, ұ ғ қ қ ауырсынады, су бай алады. Тері, к з, құ қ ө ла ж не жыныс м шелерді құ қ ә ү ң дифтериясы сирек кездеседі. Ж рек ү жетіспеушілігінен ж не геморрагиялы ә қ б зылыстардан нау ас луі м мкін. ұ қ ө ү

Емдеу ж не алдын алу. ә • Емдеу – дифтерия арсы қ антитоксикалы сару су, қ антибиотиктер. • Алдын алу АКДС, АДС –анатоксиндер. • Аурудан кейін иммунитет т ра ты ұ қ алыптасады. қ

Бордетеллалар. • Bordetella pertusis –грам теріс, са , коккобактерия, спора, ұ қ капсула т збейді. ү • Орталар а талапшыл, ан ж не ғ қ ә казеинді ажет етеді, баяу 3 т улік қ ә седі. Элективті ортасы – Борде- ө Жангу ортасы( ан, глицерин, қ картоп осыл ан орта), қ ғ казеин- мір осыл ан агар. қө қ ғ • Биохимиялы активтілігі т мен, қ ө к мірсуларды ыдыратпайды. ө

Bordetella pertussis – а • Сопақ таяқша — коккобактерия (0, 2 -0, 5 х 1, 0 -1, 2) • Спор а түзбейді • Капсула болуы мүмкін . Қозғалмай- • ды. Кейде өте сирек • екі полюс інде волютин дәні.

Дақылдық қасиеті • Қатал аэроб, гемофиль ді. • Борде-Жангу ортасы ( қан қосылған картофель ді -глицерин ді агар). • Колони ясы тегіс , жылтыр , мөлдір , дөңес, металдық жылтыры бар. • Диаметр і 1 мм, 3 -4 тәулікте өседі.

Шартты патогенді бордетеллалар. • Bordetella parapertusis , bronchiceptica –морфологиялы асиеттері сас, қ қ ұқ к кж телге сас аурулар ө ө ұқ ша ырады, экзотоксин т збейді. қ ү • Сау адамдарда тыныс жолдарында мекендейді, жа а т ан н рестелерде ң ұғ ә ж не баллаларда бронхит тудыруы ә м мкін. ү

К кж тел ауруыны ө ө ң эпидемиологиясы. • Инфекция к зі ауру адам. Ауруды ө ң бастап ы кезе дерінде, те ана ауа қ ң қ қ тамшы, ауа-ша жолмен беріледі, ң сырт ы ортада т зімсіз. қ ө • К кж тел –тыныс жолдарыны ө ө ң жедел инфекциясы, 10 ж дейін балалар те сезімтал. ө

Патогенез. • Bordetella pertusis — термолабильді токсин, трахеальді цитотоксин, эндотоксин, к кж тел токсині, ө ө аденилатциклаза, гемолизин ж не ә гемагглютинин.

Патогенді факторлары • Капсула фагоцитозды тежейді • Ферменттер: гиалуронидаза, лецитиназа, плазмокоагулаза. • Термолабильді экзотоксин жүйке және қан тамырлар жүйесіне тропизмдік қасиет көрсетеді • Термостабильді эндотоксин жалпы токсикалық және сенсибилиздеуші әсер көрсетеді.

• Көкжөтел клиникасындағы ерекшелік: • Ұзақ, құрғақ, спастикалық, ұстамамен болатын жөтел.

1. Ұстаманың басы 2. Конвульсивті жөтел

Спазматикал ық жөтелден кейінгі көз склерасына қан құйылу.

Тілінде жараның болуы

• Термолабильді токсин жо ар ы ғ ғ тыныс жолдарыны ң тамырлырыны тарылуын ң ша ырады. Трахеальді қ цитотоксин тыныс жолдарыны ң цилиарды эпителийді б зады, ұ сонды тан шырыш, қ бактериялар ж не макрофагтар ә кпеде жиналады, атты ж тел ө қ ө пайда болады. Екіншілік инфекциялар дамиды.

К кж тел клиникасы. ө ө • К кж телді ө ө ң инкубациялы кезе і қ ң 5 -10 к н. ү • Ауруды зі ш ң ө ү кезе нен т рады – ң ұ продромальды немесе катаралды ж не ә пароксизмалды. , сауы у кезе і. ғ ң

Клиника • Катаральді кезе де ж тел, т шкіру, ң ө ү ызба пайда болады. Осы кезе де қ ң нау ас те ж палы. Осы кезе 1 -2 қ ө ұқ ң апта а созылады. ғ • Пароксизмальді кезе 6 -8 апта а ң ғ созылады, то талмайтын ж тел, қ ө су, цианоз пайда болады. құ • Сауы у кезе і 4 -6 апта болады, ғ ң ж тел басылады. ө • Екіншілік инфекциялар- отит, коньюктивада геморрагиялар болуы м мкін. ү

Зертханалы диагностика. қ • Негізгі діс – ә бактериологиялы. Борде- қ Жангу ортасында б ліп ө алады, агглютинация реакциясы ар ылы т рін қ ү аны тайды. қ • осымша дістер Қ ә –микроскопиялы , қ серологиялы – қ агглютинация реакциясы ар ылы антидене қ аны тайды. қ

Алдын алу ж не емдеу. ә • Емдеу антибиотиктер. • Алдын алу – АКДС (анатоксин). • Аурудан кейін иммунитет т ра ты ұ қ алыптасады. қ

С ра тарұ қ • 1. К оринебактери яларды ң гравис ж неә митис биоварлары андай ортада седі қ ө ? • 1. ет -пептон ды агар • 2. сары-уызды т зды ұ агар • 3. антты сорпа қ • 4. теллурит калий осыл ан орта қ ғ • 5. к мір агары ө •

С раұ қ • 2. Гистотоксин – б л ұ токсинді т зедіү • 1. ішек тая шасы қ • 2. дифтери я тая шасы қ • 3. гемофиль ді тая ша қ • 4. тырыс а оздыр ышы қ қ қ ғ • 5. стафилококкк

С раұ қ • 3. Бордетеллалар седі ө • 1. арапайым орталарда қ • 2. сары су осыл ан орталарда қ ғ • 3. картоп- глицерин орталарында • 4. т орталарында ө • 5. к мір- казеин орталарында ө

С раұ қ 4. К кж тел оздыр ышы б л ө ө қ ғ ұ 1. Haemophilus influenzae 2. Bordetella pertussis 3. Bacillus anthracis 4. Haemophilus ducrey 5. Listeria

С раұ қ • 5. Бордетеллалар морфологиясы • 1. коккобактери ялар • 2. стрептобацилл алар • 3. диплобактериялар • 4. диплококктар • 5. с трептококктар