1 ОЖА АХМЕТ ЯСАУИ АТЫНДА Ы

1 ОЖА АХМЕТ ЯСАУИ АТЫНДА Ы Қ Ғ ХАЛЫ АРАЛЫ АЗА – Т РІК Қ Қ Ү УНИВЕРСИТЕТІ С Ж: Ө Тағам токсикоинфекциясының қоздырғыштары. Балалар колиэнтерит қоздырғыштары. HOCA AHMET YESEVI ATINDAKI ULUSLARARASI TURK-KAZAK UNIVERSITESI Орында ан: Хасяткулова. С ғ ЖМ-104 абылда ан: Байтурсынов. . Қ ғ Қ Қ

Жоспар: I. Кіріспе II. Негізгі бөлім 1. Токсикоинфекциялар. 2. Ботулизм. 3. Аурудың потогенезі мен негізгі клиникалық белгілері. 4. Профилактикасы. III. Қорытынды IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Токсикоинфекциялар – қысқа уақытта инфекциямен және оның интоксикациясымен, яғни организмде бір мезгілде интоксикациямен қатар инфекция болатын құбылыстармен байқалатын жедел аурулар. Басқа ішек инфекцияларынан (іш сүзегі, паратифтер, тырысқақ, дизентерия) тамақтық токсикоинфекциялар бірқатар сипатты белгілерімен ерекшеленеді, атап айтқанда:

1. Жаппай сырқаттанудың ұшқынды (экспозивті) сипатта болуы, өте қысқа инкубациялық кезеңмен

5. Сыр атты жылдам дамуы ж не ластан ан азы -т лікті қ ң ә ғ қ ү пайдаланудан ал аннан кейін оны жылдам то талуы; ғ ң қ

. Ботулизм (барлық Европа халықтарының тілінде ботулизм) — тағамдық токсиконфекция тобына жататын, нәжісауыз механизмімен берілетін, ботулотоксиннің синапстардан қозудың өтуін тежеуіне байланысты көлденең жолақты және бірыңғай салалы бұлшықеттердің парез, параличімен сипатталатын ауру.

Аурудың маңызы ақырының науқастың өмірі үшін аса қолайсыздығына (өліммен аяқталу 20%-дан 70%-ңа дейін жетеді) қоздырғыштың табиғатта кең таралуына, спора түзуіне орай, абиотикалық ортада ұзақ сақталуына, тұрмыстық жағдайындағы тағамды консервілеудің, ыстаудың, тұздаудың кең қолданылуына орай эпидемиологиялық бақылаудың қиындықтарына байланысты.

Этиологиясы. Аурудың қоздырғышы клостридиялар тұқымдасына жататын СІ. Botulinum (лат. botulus –шұжық, botulism- шұжық уымен улану). Қоздырғышты 1896 жылы Голландияда Э. Ван Эрменгем ашқан. CI. botulinum ірі (4, 4 -8, 6 х 0, 3 мкм), ұштары доғал келген, әлсіз қозғалатын, грам оң боялатын, тек анаэробты жағдайда ғана өсетін таяқшалар. Спора түзеді. Түр 7 серологиялық варианттарға бөлінеді: A, B, C 1, C 2, D, E, F, G.

Барлық сероварлар анаэробты жағдайда, негізінен абиотикалық ортада, 35 -40°С температурада экзотоксин түзеді. Экзотоксин – нейротоксин мен гемагглютининнен тұратын улы, кешенді қосылыс. Токсин қайнатқан кезде (100°С) 20 минутта ыдырап, нейтралданады. Ботулотоксин ең күшті биологиялық у, оның кристалданған түрінің 1 граммы милиондаған адамды өлтіруге жеткілікті(биологиялық қару түрінде). Токсин тек асқазан — ішек жолдары арқылы түскенде ғана улы әсер етеді.

Инкубациялық кезең орташа 4 -6 сағат. Бұл кезең 2 сағаттан 10 күнге дейін созылуы мүмкін. Кезеңнің ұзақтығы залалдау дозасына байланысты. Алғашқы 24 -36 сағаттың ішінде қандағы консентрациясы ең жоғарғы деңгейіне жетеді.

Берілу механизмі — нәжіс-ауыз. Берілу жолы — алиментарлы (тағам жолы). Берілу факторлары ботулизм қоздырғышымен контаминацияланған көкөніс, саң-ырауқұлақ, ет, балық консервілері, шұжық. топырақта немесе жануарлар нәжісі-мен ластанған кез-келген тағам түрінде CI. botulinum споралары болуы мүмкін. Бірақ тек анаэробты жағдайда сақталып, сақталу температурасы 35°С деңгейінде болса ғана экзотоксин түзіліп, ауру дамиды. Тағамдық уланудан өзге ботулизм қоздырғышы түскен анаэробиоз жағдайы жасалған жарақатта да ботулизм дамуы мүмкін.

Ботулизм токсикоинфекция т різді теді. Ботулотоксин ас азан ә ө қ –ішек жолдарынан ан а тез сі іріледі. Инфекциялы қ ғ ң қ процеске т н процестер болмайды. Ботулотоксин орталы ә қ ж йке ж йесіне сер етіп нейроциттердегі синапстарда ү ү ә импульс тасмалдаушы ацетилохинні б лінуін то татады. ң ө қ С йтіп, к лдене жола ты ж не біры ай салалы б лшы ө ө ң қ ә ңғ ұ қ еттерде озу мен жиырылу то тайды, я ни парез, паралич қ қ ғ дамиды. Ауру мионеврологиялы симптомдармен к рініс қ ө береді, р т рлі а ым варианттарымен басталады, ай вариант ә ү ғ қ болса да алыпты температурада, а ыл-есті б зылуынсыз қ қ ң ұ теді. Ауруды ауыр а ымында сыр ат 3 -4 са атта тыныс, ө ң ғ қ ғ ж рек параличінен леді. ү ө Аурудың потогенезі мен негізгі клиникалық белгілері

Лабораториялы зеріттеу ботулотоксинді, оны типін қ ң аны тау ж не CI. botulinumді табу ма сатында қ ә қ ж ргізіледі. Бактериологиялы зеріттеу шін к дікті ү қ ү ү та ам, аурудан н жіс, сы , шайынды алынады. ғ ә құ қ Ботулотоксин, оны типі биологиялы сынама жасау ң қ ар ылы аны талады. Сынама а тыш андар а қ қ ғ ж ргізіледі. Оларды р айсысынама алдында ү ң ә қ антитоксикалы сарысуды р т рлері енгізіледі. қ ң ә ү Содан кейін ауруды з рін немесе анын тыш андар а ң ә қ қ ғ жібереді. Антитоксикалы сары су типі с йкес келген қ ә тыш ан тірі алады. қ қ Лабораториялық диагностикасы

Ботулизмні алдын алу шаралары та амды деу, ң ғ өң тасымалдау, са тау барысында санитарлы , қ қ гигиеналы талаптарды ата са тау а байланысты. қ қ ң қ ғ Ерекше технологиялы , сонитарлы назарда қ қ консервілеу, к сіпорында та амды стерильдеу, ә ғ бактериологиялы ба ылау, техникалы қ қ қ жабды тарды д рыс ж мыс істеуі т. б. сталады. қ ң ұ ұ ұ Дайын німдерді т тынушылар а жеткізу ж йесі- ө ұ ғ ү тасмалдау, са тау ережелерін ата са тауы ажет. қ қ ң қ қ Балы німдерін ндіру, к сіпорындары балы ты қ ө ө ә қ деу т ртібін, т здауды са тау керек. өң ә ұ қ Профилактикасы

Этиологиясында ішек тая шасыны белгілі штамдары роль қ ң ат аратын тама ты токсикоинфекциялар негізінен термиялы қ қ немесе айталап термиялы делмей олданыл ан дайын астан қ қ өң қ ғ немесе тама ты азы -т ліктерден туындайды. Б л қ қ қ ү ұ азы -т ліктер ызметкерлерді олдары, ыдыстар, су, қ ү қ ң қ жабды тар, ж ндіктер ар ылы к сіпорындарда санитарлы , қ ә қ ндірістік ж не жеке гигиена талаптары орандалма ан ө ә ғ жа дайларда микроорганизмдермен туынданады. Аурудын ғ пайда болуыны негізгі жа дайларыны бірі болып ң ғ ң пайдаланыл ан азы -т ліктерді , жаппай т ымдануы ғ қ ү ң ұқ саналады. М ндай жа дайлар асты ж не тама ты азы ұ ғ ә қ қ қ т ліктерді то азыт ыш ондыр ыларында са тама анда, ү ң қ қ ғ белгіленген тарату мерзімдерін са тама анда, термиялы деу қ ғ қ өң а идаларын орандама анда туады. қ ғ ғ Қорытынды

Мамандардың айтуынша, тез бұзылатын тағамдарға ет, балық, сүт және сүт өнімдерінен жасалатын тауарлар жатады екен. Табиғи сүт асып кетсе 3 -4 күн ғана сақталады. Сосын ашып кетеді. Ал сауда нүктелеріндегі «табиғи сүт» белгілі бір температурада 6 айға дейін сақталады екен. Мамандардың айтуынша, асептикалық қорапта сақталатын өнімге антибиотиктер сіңірілуі мүмкін немесе ол залалсыздандырылатын заттармен байытылады. Мұндай қорапта көп сақталған сүт өнімдері адам ағзасына өте қауіпті азыққа айналып кетуі мүмкін. Соңғы мәліметтер

Ауру — астан… Сара Алманиязова, облысты клиникалы ж палы қ қ ұқ аурулар ауруханасыны ішек инфекциялы аурулар ң қ б ліміні ме герушісі: ө ң ң — Осы жылды бірінші то санында аурухананы ішек ң қ ң инфекциялы аурулар б лімшесінде 72 нау ас емделіп қ ө қ шы ты. Оны 32 -сі — балалар. азір тама тан улану дерегі қ ң Қ қ к бейіп отыр. Осы жылды бірінші то саны бойынша 23 ө ң қ адам ет та амдарынан, оны ішінде ш жы , тауы ғ ң ұ қ қ еті, б ліштен уланды. Тетрапакеттегі с т, айран, йогурттан ә ү улан андар саны – 17. ғ

Жа ында Швейцария а парат ралдарында та қ қ құ ң аларлы деректер жарияланды. Б дан отыз жыл б рын қ қ ұ ұ жерленген адам м рделері сол к йінде б зылмай ү ү ұ са тал ан. Швейцария за намаларына с йкес, б рын қ ғ ң ә ұ зират бол ан жерге 17 жылдан кейін ана айта адам ғ ғ қ жерлеуге р сат етіледі. Ал отыз жыл бойы міні рымай ұқ құ т р ан м йіттер туралы не айту а болады? алымдар б л ұ ғ ә ғ Ғ ұ жа дайды зерттей келе, денелерді б зылмай са талуына ғ ң ұ қ жеген тама тарыны рамында ы консерванттарды қ ң құ ғ ң тікелей атысы бар екенін аны тады. Консерванттар сол қ қ кезді зінде газдал ан ішімдіктерде, т тті та амдар мен ң ө ғ ә ғ сусындарды рамында к п бол ан. мір бойы а за а ң құ ө ғ Ө ғ ғ жина тал ан консерванттар адам лгеннен кейін де қ ғ ө денесіні б зылмай са талуына сер етеді екен. ң ұ қ ә

Пайдаланылған әдебиеттер 1. Рамазанова. 2. www. Google.