1 Д ріс ә 33 .

1 Д ріс әД ріс ә 33 . . ЖЕР ОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ Қ АТЫНАСТАРЫН МЕМЛЕТТІК РЕТТЕУ Қ Давильбекова Жибек Хусаиновна (ФИО преподавателя) dnx 37 @mail. ru (Электронная почта преподавателя )АЗА СТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ Ж НЕ Қ Қ Ә ЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІҒ. И. С ТПАЕВ АТЫНДА Ы АЗА ЛТТЫ ТЕХНИКАЛЫ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТ Қ Ә Ғ Қ Қ Ұ Қ Қ Экономика ж не Бизнес институты ә Экономика ж не аржы кафедрасы ә Қ “ Геологиялы барлау ж мыстарын йыдастыру ж не жоспарлау” п ні бойынша қ ұ ұ ә ә 5 В 0 7 06 00 — «Экономика» маманды ы ғ 2 са ат ғ

2 Д ріс жоспарыә 1. Жер ойнауын пайдалануды мемлекеттік реттеу қ ж нінде жалпы т сінік. ө ү 2. Жер ойнауын пайдалануды қ контракт ж не жер ә ойнауын геологиялы зерттеу, тиімді пайдалану мен қ қ ор ау а мемлекеттік ба ылау ж ргізу. қ ғ ғ қ ү 3. аза станда ы барлау мен кен ндіруді контракт Қ қ ғ ө беру. 4. Жер ойнауын геологиялы зерттеу, тымды қ қ ұ пайдалану ж не ор ауды мемлекеттік ба ылау. ә қ ғ қ 5. Жер ойнауын пайдалану шін т лемдер. қ ү ө 6. Минералды-шикізат базасын дайы ндіруге ұ ө т ленетін аржылар. Акцизды алым. аза стан ө қ Қ қ Республикасыны нерк сіптік саясатпен ң ө ә байланысты За дары ң Д ріс жоспары әД ріс жоспарыә 1. Жер ойнауын пайдалануды мемлекеттік реттеу қ ж нінде жалпы т сінік. ө ү 2. Жер ойнауын пайдалануды қ контракт ж не жер ә ойнауын геологиялы зерттеу, тиімді пайдалану мен қ қ ор ау а мемлекеттік ба ылау ж ргізу. қ ғ ғ қ ү 3. аза станда ы барлау мен кен ндіруді контракт Қ қ ғ ө беру. 4. Жер ойнауын геологиялы зерттеу, тымды қ қ ұ пайдалану ж не ор ауды мемлекеттік ба ылау. ә қ ғ қ 5. Жер ойнауын пайдалану шін т лемдер. қ ү ө 6. Минералды-шикізат базасын дайы ндіруге ұ ө т ленетін аржылар. Акцизды алым. аза стан ө қ Қ қ Республикасыны нерк сіптік саясатпен ң ө ә байланысты За дары ң М И Н И С Т Е Р С Т В О О Б Р А З О В А Н И Я И Н А У К И Р Е С П У Б Л И К А З А Х С Т А Н КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ ТЕХНИЧЕСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ имени К. И. САТПАЕВА

3 Глоссарий №№ 1. Реттеу ма саты қ – минералды-шикізат базасыны дайы ндірісін, оны ң ұ ө ң тымды пайдаланылуын ж не жер ойнауыны ор алуын амтамасыз ұ ә қ ң қ ғ қ ету. 2. Шарт ( контракт) – б л жер ойнауын пайдаланушы (мердігер) мен ұ қ зырлы орган (мемлекет тарапынан кілеттендірілген) арасында ы құ ө ғ келісім. 3 Жер ойнауын пайдаланушы (мердігер) қ – – азамат немесе за ды т л а , ң ұ ғ мемлекет немесе халы аралы йым, таби и байлы тарды пайдалану қ қ ұ ғ қ бойынша операцияларды ж зеге асыру а ы ал андар. ү ғ құқ қ ғ Жер ойнауын пайдалану ж нінде операциялар қ ө – б л жер ойнауын ұ қ мемлекеттік геологиялы зерттеу, барлау ж не ндіруге атысты қ ә ө қ ж мыстар, оны ішінде жер асты суларын, емдік балшы тарды барлау ұ ң қ ж не ндірумен, ә ө канализациялық суларды жинау шін, жер ойнауын ү қ барлаумен байланысты ж мыстар, сондай-а , пайдалы азбаларды ұ қ қ ндірумен байланысы жо жер асты рылыстарын салу ж не пайдалану ө қ құ ә ж нінде ж мыстар. ө ұ

4 Мемлекеттік ретеудегі, мемлекет (жер ойнауыны меншік иесі) пен қ ң экономикалы субъекттер арасында туатын (к сіпорын, мекеме, йымдар) қ ә ұ атынастары енеді, таби и байлы тарды пайдалану, іздеу ж не ба алау, жер қ ғ қ ә ғ асты ж мыстарын салу іске осу (пайдалы азбаларды ндіруге атысы ұ қ қ ө қ жо ), геологиялы оры тарды ор ау ж не геологиялы коллекциялы қ қ қ қ қ ғ ә қ қ матераилдарын жиынау. Реттеу ма саты — қРеттеу ма саты — қ – отын-шикізат базасыны дайы ндірісін, оны тымды ң ұ ө ң ұ пайдаланылуын ж не жер ойнауыны ор алуын амтамасыз ету. ә қ ң қ ғ қ аза стан Республикасында ы Қ қ ғ таби и байлы тарды пайдалануда ы ғ қ ғ нары ты атынастар Республика Президент аулысымен қ ң қ Қ , «Жер ойнау қ, «Жер ойнау қ мен оларды пайдалану туралы» , змен оларды пайдалану туралы» , з а ымен реттеледі ң. . За ны негізгі ң ңЗа ны негізгі ң ң ма саты қма сатық — Р ызы ушылы тары мен оны тавби и байлы тарын реті мен Қ қ ғ қ ң ғ қР ызы ушылы тары мен оны тавби и байлы тарын реті мен Қ қ ғ қ ң ғ қ пайдалану ж не ор ау, т тынушылар м ддесін ор ау, шаруашылы ты ә қ ғ ұ ү қ ғ қ ңпайдалану ж не ор ау, т тынушылар м ддесін ор ау, шаруашылы ты ә қ ғ ұ ү қ ғ қ ң барлы т рлеріні те д режеде дамуына жа дайлар ту ызу, таби и қ ү ң ң ә ғ ғ ғбарлы т рлеріні те д режеде дамуына жа дайлар ту ызу, таби и қ ү ң ң ә ғ ғ ғ байлы тарды пайдалану аума ында ы атынастар за дылы тарын қ ғ ғ қ ң қбайлы тарды пайдалану аума ында ы атынастар за дылы тарынқ ғ ғ қ ң қ ны айту ғ бойынша операциялар ж ргізілуін реттеу. ү М И Н И С Т Е Р С Т В О О Б Р А З О В А Н И Я И Н А У К И Р Е С П У Б Л И К А З А Х С Т А Н КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ ТЕХНИЧЕСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ имени К. И. САТПАЕВА

аза стан Республикасыны Конституциясына Қ қ ң с йкес, жер ойнауы, о ан оса пайдалы азбалар ә қ ғ қ қ да, мемлекеттік меншікте болады. Жер ойнауын пайдалануды мемлекеттік реттеу қ экономикалы та, кімшілік те шаралармен қ ә ж зеге асырылады. К біне ү ө экономикалы қ шаралар басым т сіп жатады: салы , т лем ж не же ілдік ү қ ө ә ң ж йелері, квоталар, ба а шектеулері, контрактлар, ү ғ а паратты амсыздандыру ж не т. б. қ қ қ ә

Билік органдарыны зырына келесілер енеді: ң құ — Р за намасын зірлеу ж не жетілдіру; Қ ң ә ә — Ба дарламалар зірлеу ар ылы пайдалану стратегиясын, ғ ә қ дайы ндіру ар ынын аны тау, минералды-шикізат базасын ұ ө қ қ қ ке ейту ж не сапасын жа сарту; ң ә қ — жер ойнауын пайдалану ж не оны ор ауды жалпы т ртібін қ ә қ ғ ң ә белгілеу; стандарттарды зірлеу, о ан оса, пайдалы ә ғ қ азбаларды орлары мен болжамды ресуртарын жіктеу; қ ң қ — жер ойнауы ж ніндегі геологиялы а паратты мемлекеттік қ ө қ қ ң орларыны біры ай ж йесін ру ж не ж ргізу; қ ң ңғ ү құ ә ү — пайдалы азба орларыны мемлекеттік балансын ру; кен қ қ ң құ орындарыны мемлекеттік кадастрын ж ргізу; ң ү — жер ойнауын пайдаланумен байланысты ЗТКЖ (НИОКР) қ Ғ ба ыт-ба дары; ғ ғ — жер ойнауын геологиялы зерттеу, тымды пайдалану ж не қ қ ұ ә ор ау а мемлекеттік ба ылау ж не т. б. қ ғ ғ қ ә

7 аза стан Республикасында ы жер ойнауы мен жер Қ қ ғ қ ойнауын пайдалану туралы за нама келесі а идалар а қ ң қ ғ ғ негізделген: — жер ойнауы мен орша ан таби и ортаны ор ауды қ қ ғ ғ қ ғ амтамасыз ету; қ — республикалы ж не айма ты м дделерді йлесімін қ ә қ қ ү ң ү амтамасыз ету; қ — минералды-шикізат базасыны дайы ндірілуін ң ұ ө амтамасыз ету; қ — жер ойнауын пайдалану ж нінде операциялар қ ө ж ргізілуіні жариялы ы; ү ң ғ — жер ойнауын пайдалануды а ылы болуы; қ ң қ — жер ойнауын пайдалану ж нінде операцияларды ж ргізуге қ ө ү инвестициялар тарту шін олайлы жа дай жасау. ү қ ғ

8 аза стан Республикасында жер ойнауын пайдалану Қ қ қ ж нінде операцияларды ткізу шарттары келесі ө ө жа дайларда жасалады: ғ — жер ойнауын мемлекеттік геологиялы зерттеу; қ қ — пайдалы азбаларды кен орындарын барлау; қ ң — ндіру, оны ішінде мемлекеттік меншіктегі техногендік ө ң минералды рылымдардан пайдалы азбаларды құ қ ндіру; ө — барлау ж не ндіру; ә ө — ндірумен байланысы жо жер асты рылыстарын ө қ құ салу ж не пайдалану. ә

Барлау мен ндіруді ж зеге асыру шін, шарттарды келесі т рлері ө ү ү ң ү абылданады: қ німді б лу туралы; концессия туралы; ызмет ө ө қ к рсету туралы (сервистік шарт); бірлесе ызмет жасау туралы ө қ (за ды т л а ру ар ылы ж не рмай-а ). ң ұ ғ құ қ ә құ қ Жер ойнауын қ пайдалану бойынша на ты операциялар шарты мен бас а да қ қ жа дайлар а байланысты, аралас ж не бас а да шарт т рлерін ғ ғ ә қ ү жасау а р сат етіледі. ғ ұқ Шарттар, бір жа ынан, аза стан Республикасыны кіметі ғ Қ қ ң Ү тарапынан шарттарды жасасу ж не орындаумен байланысты ә ы тар а ие болып табылатын зырлы ат арушы орган немесе құқ қ ғ құ қ облысты орган арасында (ке інен тарал ан пайдалы азбалар а) қ ң ғ қ ғ жасалады. Екінші жа ынан, шартты жер ойнауын пайдаланушы ғ қ (мердігер) – жер ойнауын пайдалану ж нінде операцияларды қ ө ж зеге асыру а ы ал ан азамат немесе за ды т л а, мемлекет ү ғ құқ қ ғ ң ұ ғ немесе халы аралы йым жасайды. қ қ ұ

Кен ндіру шарты кен орны орларына мемлекеттік ө қ сараптамалы ба алау ж ргізілгеннен кейін ана қ ғ ү ғ жасалады. Барлау мен кен ндіру шартын жасасу барысында ө (орта контракт бойынша) орларды ба алануы қ қ ң ғ талап етілмейді. контрактда немесе актіде шартты жасалу ң мерзімдері к рсетіледі. Б л мерзімді екі айтара, ө ұ қ біра 6 айдан аспайтындай мерзімге, контрактлау қ ж ніндегі ж мыс органыны р сатымен, зырлы ө ұ ң ұқ құ органны сынуымен зарту а р сат етіледі. Егер ң ұ ұ ғ ұқ мерзімні зартылуын ескере отырып, тараптар ң ұ зара келісімге келе алмайтын болса, келісс здер ө ө то татылады, контракт айтарып алынады да, жер қ қ ойнауын пайдаланушыны келісс з ткізуге қ ң ө ө байланысты шы ындары айтарылмайды. ғ қ

11 Шартты дайындау зырлы органмен ж не мердігермен ж зеге құ ә ү асырылады. Шарт а ол ойылмастан б рын, о ан аза стан қ қ қ ұ ғ Қ қ Республикасы кіметімен кілеттендірілген ат ару органдарында Ү ө қ экономикалы , салы , экологиялы ж не ы ты сараптамалар қ қ қ ә құқ қ қ ж ргізіледі. Сараптама аза стан Республикасыны олданыста ы ү Қ қ ң қ ғ за намасына с йкес, сараптамалы орытындыларды ң ә қ қ ң д рыстылы ы мен негізділігіне толы жауап беретін т уелсіз ұ ғ қ ә сарапшылармен жасалады. Шарттарды тіркелуі жер ойнауын пайдалану ж нінде ң қ ө операцияларды ткізу шарттарын тіркеу т ртібі туралы Ережемен ө ә реттеліп отырады. Р кіметіні аулысымен жер ойнауыны мемлекеттік орын Қ Ү ң Қ қ ң қ бас ару органы болатын Таби и орлар министрлігі бекітілген. қ ғ қ К зіргі зама да Энергетикалы министрлігі (1 -сур. ). ә ң қ

аза стан Республикасыны Қ қ ң Энергетика министрлігі Ма сатты бюджеттік ор қ қ Мемлекеттік сараптама Мемлекеттік жер ойнауы оры қ қ Мемлекеттік орлар қ балансы. Мемлекеттік кадастр. Геологиялы -эконоқ микалы ба алау қ ғЖер ойнауын қ геологиялы зерттеу, қ айма ты қ қ геологиялы -т сіру қ ү ж мыстары, іздестіру ұ Геологиялы -экономқ икалы ба алау қ ғ контрактндіру ӨМинералды-шикізат базасын дайы ндіруге ұ ө б лінетін аржылар ө қ 1 -сурет. Р жер ойнауын пайдалану Қ қ ж йесі элементтеріні зара байланысы ү ң ө

Жер ойнауын геологиялы зерттеу, пайдалы азбалар қ қ қ кен орындарын кешенді пайдалану, оларды ндірумен ө айналысатын к сіпорындарды тымды ә ұ орналастыруды айма ты ба дарламаларыны ң қ қ ғ ң зірленуін амтамасыз ету ма сатында, ә қ қ Кен орындары мен пайдалы азбалар ашылуыны мемлекеттік қ ң кадастры ж ргізіледі. Ол зінде р кен орны бойынша ү ө ә негізгі ж не олармен бірге болатын пайдалы ә азбаларды , оларды рамында ы компоненттерді қ ң ң құ ғ ң саны мен сапасын сипаттайтын м ліметтерді, кен ә орнын деуді тау-кен-техникалы , гидрогеологиялы , өң ң қ қ экологиялы ж не бас а да шарттарын, сондай-а , қ ә қ қ аны тал ан пайдалы азба ашылулары бойынша қ ғ қ м ліметтерді амтуы тиіс. Атал ан на ты ә қ ғ қ м ліметтерден бас а, кадастр рамында р кен ә қ құ ә орныны геологиялы -экономикалы ба асы болуы ң қ қ ғ ажет. қ

Минералды-шикізат базасыны жа дайын есепке ң ғ алу ма сатында, қ Пайдалы азба орларыны қ қ ң мемлекеттік балансы ж ргізіледі. Ол ү нерк сіптік ма ызы бар кен орында ы ө ә ң ғ пайдалы азбаларды рбір т ріне жататын қ ң ә ү орларды зерттелуіні саны, сапасы мен қ ң ң д режесі туралы м ліметтерден т рады. ор ә ә ұ Қ балансы оларды орналасуы, нерк сіптік ң ө ә ме герілу д режесі, ндірілуі, шы ындары ж не ң ә ө ғ ә жалпы нерк сіпті пайдалы азбаларды ө ә ң қ ң барлан ан орларымен амтамасыз етілуі ғ қ қ ж нінде а паратты амтиды. Баланс Р ө қ қ Қ кіметімен белгіленген пайдалы азба орлары Ү қ қ жіктемесіні негізінде жасалады. ң

Жер ойнауын пайдалануды контракт ж не жер ойнауын қ ә қ геологиялы зерттеу, тиімді пайдалану мен ор ау а мемлекеттік қ қ ғ ғ ба ылау ж ргізу қ ү Контракт – з иесіні белгілі шектерде жер ойнауы учаскесін ө ң қ пайдалану а ы ын растайтын белгіленген лгідегі ресми ғ құқ ғ ү жат. Контракт онда к рсетілген ызмет т рін, алдын ала құ ө қ ү келісілген талаптар мен шарттарды орында ан жа дайда, ғ ғ белгіленген мерзім аралы ында ж зеге асыру а р сат береді. ғ ү ғ ұқ Жер ойнауы келесі міндеттерді орындау шін пайдаланым а қ ү ғ берілуі м мкін: жер ойнауын геологиялы зерттеу; пайдалы ү қ қ азбаларды ндіру ж не тау-кен- ндіру ндірісіні алды тарын қ ө ә ө ө ң қ қ пайдалану; ылыми, м дени, эстетикалы , ғ ә қ санитарлы -сауы тыру немесе бас а ма ызы бар ерекше қ қ қ ң ор алатын геологиялы нысандарды алыптастыру; пайдалы қ ғ қ қ азбаларды ндірумен байланысы жо жер асты рылыстарын қ ө қ құ салу ж не пайдалану; минералды, палеонтологиялы ж не бас а ә қ да коллекциялы материалдарды жинау. қ

Контракт алу а міткер к сіпорын белгіленген ғ ү ә мерзім ішінде Р Энергетика министрлігіне немесе Қ оны айма ты б лімшесіне тінім беруі тиіс. ң қ қ ө ө Конкурс а немесе аукцион а атысу а берілген қ ғ тінім тінуші-к сіпорын контрактлы жарнаны ө ө ә қ т легеннен кейін абылдан ан болып саналады, ө қ ғ б л ж нінде ол тінім бергеннен кейін бір ай ішінде ұ ө ө ресми хабардар етіледі. Контракт алу барысында тінуші жаттарыны ө құ ң абылдану с лбасы 2 -суретте к рсетілген қ ұ ө

тінушіні жаттарын алдын ала Ө ң құ арастыру, тініш мазм ны қ ө ұ бойынша ке ес беру (КБ) ң Толы жаттар жиынты ын қ құ ғ абылдау, т лем жасау, р сімдеу, қ ө ә тінішті тіркеу (ФБ ө ) М ліметтерді арастыру, ә қ сараптама, орытындыны қ дайындау (К) орытындыны арастыру, Қ қ сараптама, тініш бойынша ө сыныстар зірлеу (К) ұ ә Контрактты немесе абыл қ алмауды р сімдеу (КБ) ә Контракт а ол ою, контракты қ қ қ беру, тіркеуге алу (Б) Сырт ы қ сараптама 2 -сурет. жаттарды абылдану с лбасы: Құ ң қ ұ Б – геологиялы йым басшылы ы; К – Г Б комиссиясы; КБ – қ ұ ғ Ұ Контракт б лімі; ФБ – функционалды б лім. ө ө

аза станда ы барлау мен кен ндіруді контракт Қ қ ғ ө инвестициялы ба дарламаларды конкурсы негізінде қ ғ ң ж зеге асырылады. Келісс здер негізінде контракт ү ө беруге р сат етіледі. ұқ Контракт – б л контрат беруші ұ ресми органны келісімді аума шегінде белгіленген ң қ мерзім аралы ында жер ойнауын пайдалану ғ қ бойынша операциялар ткізу ы ын беретін арнайы ө құқ ғ р саттама. ұқ Контракт беруші орган – Президент Жарлы ына ғ с йкес, контракт беру зыры бар ат арушы орган. ә құ қ Контрактта міндетті т рде географиялы немесе ү қ бас а да координаттармен белгіленетін аума – қ қ келісімді аума қ туралы ескертіледі

Барлау мен кен ндіруге контракт аза стан ө Қ қ Республикасыны кіметі – ресми орган береді, ң Ү ал негізінен жергілікті шаруашылы қ ажеттіліктерін ана аттандыру шін, зіні қ қ ғ ү ө ң таби и к йінде немесе аз ана деліп ғ ү ғ өң тазартыл ан к йінде пайдаланылатын к п ғ ү ө тарал ан пайдалы азбаларды ( м, балшы , ғ қ құ қ иыршы тас ж не т. б. ) ндіруге контракт беру қ қ ә ө облысты ат ару органымен ж зеге асырылады. қ қ ү Со ан оса аза станда 5 территориялы ғ қ Қ қ қ болімдері бар; Онт стік, Солт стік, Шы ыс, ү ү ғ Батыс, Орталы қ

Жер ойнауын геологиялы зерттеу, тымды қ қ ұ пайдалану ж не ор ауды мемлекеттік ба ылау ә қ ғ қ. Р Энергетика министрлігіні таби ат ор ау ж не Қ ң ғ қ ғ ә бас а да аума ты ба ылау органдарымен бірлесе қ қ ж зеге асырып отыр ан мемлекеттік геологиялы ү ғ қ ба ылауды міндеті жер ойнауын қ ң қ пайдаланушыларды барлы ымен жер ойнауын ң ғ қ пайдалану бойынша белгіленген т ртіпті , ә ң за наманы ж не жер ойнауын геологиялы ң ң ә қ қ зерттеу, пайдалану ж не ор ау саласында ә қ ғ белгіленген т ртіпте бекітілген стандарттарды ә ң (номаларды , ережелерді ), мемлекеттік есеп ж не ң ң ә есеп беруді ж ргізу ережелеріні орындалуын ү ң амтамасыз ету болып табылады. қ

К сіпорындар мен йымдар а за намада ә ұ ғ ң арастырыл ан орта салы тар мен салымдардан қ ғ қ қ бас а, жер ойнауын пайдаланушы субъектілер қ қ келесі т лем ө т рлерін ж зеге асырады: ү ү 1) конкурс а (аукцион а) атысу ж не контракт алу қ ғ қ ә шін жиналатын алым; ү 2) жер ойнауын пайдалану шін т лемдер; қ ү ө 3) минералды-шикізат базасын дайы ндіруге ұ ө б лінетін аржы; ө қ 4) акциздер; 5) жер ойнауы туралы геологиялы а парат шін қ қ қ ү т лем. ө

22 С ра тарұ қ 1. Жер ойнауын пайдалануды мемлекеттік реттеу ж нінде қ ө жалпы т сінік. ү 2. Жер ойнауын пайдалануды контракттау ж не жер ойнауын қ ә қ геологиялы зерттеу, тиімді пайдалану мен ор ау а қ қ ғ ғ мемлекеттік ба ылау ж ргізу. қ ү 3. аза станда ы барлау мен кен ндіруді контрактлау. Қ қ ғ ө 4. Жер ойнауын геологиялы зерттеу, тымды пайдалану ж не қ қ ұ ә ор ауды мемлекеттік ба ылау. қ ғ қ 5. Жер ойнауын пайдалану шін т лемдер. қ ү ө 6. Минералды-шикізат базасын дайы ндіруге т ленетін ұ ө ө аржылар. Акцизды алым. аза стан Республикасыны қ Қ қ ң нерк сіптік саясатпен байланысты За дары ө ә ң С ра тар ұ қ 1. Жер ойнауын пайдалануды мемлекеттік реттеу ж нінде қ ө жалпы т сінік. ү 2. Жер ойнауын пайдалануды контракттау ж не жер ойнауын қ ә қ геологиялы зерттеу, тиімді пайдалану мен ор ау а қ қ ғ ғ мемлекеттік ба ылау ж ргізу. қ ү 3. аза станда ы барлау мен кен ндіруді контрактлау. Қ қ ғ ө 4. Жер ойнауын геологиялы зерттеу, тымды пайдалану ж не қ қ ұ ә ор ауды мемлекеттік ба ылау. қ ғ қ 5. Жер ойнауын пайдалану шін т лемдер. қ ү ө 6. Минералды-шикізат базасын дайы ндіруге т ленетін ұ ө ө аржылар. Акцизды алым. аза стан Республикасыны қ Қ қ ң нерк сіптік саясатпен байланысты За дары ө ә ң М И Н И С Т Е Р С Т В О О Б Р А З О В А Н И Я И Н А У К И Р Е С П У Б Л И К А З А Х С Т А Н КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ ТЕХНИЧЕСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ имени К. И. САТПАЕВА ИНСТИТУТ ДИСТАНЦИОННОГО ОБРАЗОВАНИЯ