บนได 10 ขนสความสำเรจ การเลยงลกดวยนมแม รองศาสตราจารย แพทยหญง กสมา ชศลป

บนได 10 ขนสความสำเรจ การเลยงลกดวยนมแม รองศาสตราจารย แพทยหญง กสมา ชศลป ภาควชากมารเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

วตถประสงค อธบายเปาหมายของโรงพยาบาลสายสมพน ธแมลก อธบายแนวปฏบตตามบนได 10 ขนสความสำเรจการเลยงลกดวยนมแม อธบายหลกฐานเชงประจกษของบนได 10 ขน

คำจำกดความ โรงพยาบาลสายสมพนธแมลก หมายถง โรงพยาบาลทมแนวปฏบตในการใหบรก ารสขภาพแมและเดก ตามบนได 10 ขนสความสำเรจของการเลยงลกดวยนมแ ม ขององคการอนามยโลกและองคการ UNICEF

เปาหมาย • เพอผลกดนใหโรงพยาบาลทวโลกปกปอง สงเสรม และสนบสนนใหทารกทกคนไดรบการเลยง ลกดวยนมแมอยางเดยว 6 เดอน • มการเลยงลกดวยนมแมรวมกบอาหารอนจ นถงขวบปท 2 หรอนานกวานน • เพอหยดยงการรบบรจาคหรอจดซอผลตภ ณฑอาหารทารกราคาถกในหอผปวยหรอใ นโรงพยาบาล

หลกเกณฑการประเมนโรงพยาบาล สายสมพนธแมลก เปนมาตรฐานการวดผลการดำเนนงานของบนได 10 ขนในการประเมนโรงพยาบาลสายสมพนธแมลก ปฏบตตามหลกเกณฑวาดวยการตลาดอาหารทารกและเ ดกเลก มเกณฑการดแลแมอยางมตร มแนวปฏบตการใหอาหารทารกในทารกตดเชอเอชไอว/ การอบรมเจาหนาตามหลกสตรทกำหนด รายงานผลการประเมนตนเองกอนการตดสนจากภายนอ ก รวมทงสถตการใหอาหารทารก บรณการบนได 10 ขนทไดในระบบงานประจำ

บนได 10 ขนสความสำเรจ การเลยงลกดวยนมแม หลกเกณฑในการประเมน โรงพยาบาลสายสมพนธแมลกระดบโลก

มนโยบายทเปนลายลกษณอ บนไดขนท 1 กษร ทสามารถสอสารไดเปนประจ ำกบ บคลากรทางการแพทยและสาธาร ณสข Step 1: Have a written breastfeeding policy that is routinely communicated to all health care staff

กลวธบนไดขนท 1 นโยบายตองครอบคลมบนไดทง10ขนรวมทงหลกเ กณฑวาดวยการตลาดผลตภณฑอาหารทารกและเ ดก บคลากรในสถานบรการแมและเดกทกคนตองไดร บการชแจงและจดทำแนวปฏบตทสามารถสอกบผใ หบรการและผรบบรการ ปดประกาศนโยบายใหเหนชดเจนในทใหบรการ เชน หองฝากครรภ แลหอผปวยหลงคลอด

นโยบายการเลยงลกดวยนมแม การดแลดานโภชนาการของแม การเลยงลกดวยนมแมในทารกทมนำหนกแรกเกดนอยแล ะการผาตดคลอด การจดซอและการใชผลตภณฑอาหารทารกและเดกเลก เหตผลทางการแพทยในการเสรมนำ นมผสมหรออาหารอน การใหสขศกษาอนตรายของการเลยงดวยนมผสม การใหคำปรกษาเกยวกบการใหอาหารทารกแกแมทตดเ ชอโรคเอชไอว/เอดส หลกเกณฑวาดวยการตลาดอาหารสำหรบทารกและเดกเ ลก

บนไดขนท 2 ฝกอบรมบคลากรทางการแพทยและสา ธารณสขทกคนมทกษะ ทจะนำนโยบายทกำหนดไวไปปฏบต Step 2. Train all health-care staff in skills necessary to implement this policy.

กลวธบนไดขนท 2 ปฐมนเทศและฝกอบรมบคลากรทางการ แพทยแลสาธารณสขทกคนในโรงพยาบา ล ใหมความรเกยวกบการเลยงลก ดวยนมแม อยางนอย 18ชวโมง รวมกบการฝกปฏบตในหอผปวย 3 ชวโมงหรอมากกวานน จดตงทมดำเนนงานเพอสงเสร มการเลยงลกดวยนมในโรงพยาบาล

บนไดขนท 3 ชแจงหญงตงครรภทกคนใหทราบถง ประโยชนของการเลยงลกดวยนมแม และวธการเลยงลกดวยนมแม Step 3. Inform all pregnant women about the benefits and management of breastfeeding.

กลวธบนไดขนท 3 หญงวยเจรญพนธทกคนทเขามารบบรการตองได รบการใหสขศกษาหรอมสวนรวมในโรงเรยนพอแ ม ความรการเลยงลกดวยนมแมชวยเสรมสรางทศน คตเชงบวกและการตดสนใจในการเลยงลกดวยน มแม มการทำแผนการสอนและจดทำสอทมคณภาพ แจกคมอใหมารดานำไปศกษาดวยตนเอง

บนไดขนท 4 ชวยมารดาเรมใหลกดดนมภายใน หนงชวโมงแรกหลงคลอด หรอใหดทสด ดดทนทหลงคลอด Step 4. Help mothers initiate breastfeeding within one hour of birth.

กลวธบนไดขนท 4 ชวยใหมารดาตดสนใจเลอกการใหนมแมขณะรอ คลอด อธบายมารดาถงความสำคญของการโอบกอดลกเ นอแนบเนอ และการเรมตนดดนมครงแรกโดยเรวหลงคลอด เนนการคลอดทใกลเคยงธรรมชาตมากทสด หลกเลยงการผาตดคลอดทไมมขอบงชทางการแ พทย หลงตดสายสะดอและเชดตวลกดวยผาแหงใหนำ ลกทตวเปลามาวางบนหนาอกแมทนท ควรใหลกอยกบมารดานานอยางนอยหนงชวโมง

ความรมารดาทคลนกฝา กครรภ Benefits of breastfeeding Early initiation Importance of rooming-in (if new concept) Importance of feeding on demand Importance of exclusive breastfeeding How to assure enough breastmilk Risks of artificial feeding and use of bottles and pacifiers (soothers, teats, nipples, etc. )

อทธพลการใหสขศกษาตอ พฤตกรรมการใหอาหารทารก Adapted from: Nielsen B, Hedegaard M, Thilsted S, Joseph A, Liljestrand J. Does antenatal care influence postpartum health behaviour? Evidence from a community based cross-sectional study in rural Tamil Nadu, South India. British Journal of Obstetrics and Gynaecology, 1998, 105: 697 -703.

ผลการวเคราะหงานวจยทตพมพ การใหสขศกษาและการใหนมแม Adapted from: Guise et al. The effectiveness of primary care-based interventions to promote breastfeeding: Systematic evidence review and meta-analysis… Annals of Family Medicine, 2003, 1(2): 70 -78.

Slide 4 g

วธปฏบตโอบกอดเนอแนบเนอ ลกจะพยายามเขาหาเตานมแม เจาหนาทใหกำลงใจแม ชวย แมกระตนลกไดดดนมแมเรว โดยการโอบกอดลกใหกระชบและใหปากลกใกล หวนมแม ใหลกอยกบแมเนอแนบเนอ จนกระทงดดนมแมครงแรกไดสำเรจในหองคลอ ด และนานเทาทแมตองการ แมทคลอดโดยการผาตด กควรใหลกไดอยกบแมเนอแนบเนอหลงลกเกดเ ชนเดยวกน

ทำไมตองเรมดดนมแมภายใน 1ชวโมง กระตนชาตญานความเปนมนษยและค วามเปนแม ลดอตราการตกเลอดของมารดา ชวยใหลกหดดดนมในขณะทตน ตว สรางความผกพนทางจตใจระหวางแม ลก กระตนใหนำนมแมมาโดยเรว สรางภมตานทานบนผวของลกดวย จลนทรยทมประโยชนของแม ลกไดรบสารปกปองการตดเชอจาก

ผลของการไดรบนมแมเรว มารดามนำนมเพยงพอสำหรบลก ชวยเรงการขบขเทา ชวยลดการเกดตวเหลอง ลกไดรบภมคมกน Secretory Ig. A อยางเตมท การฝกดดนมเรวชวยการเชอมโยงเซลลสมองวองไวตอการรบรและเสรมสรางพฒนาการ ทารกรองกวนนอยกวา เพมระยะเวลาของการเลยงลกดวยนมแมอยางเด ยว ลกอบอนและมการเพมนำหนกตวทเรวขน

การเรมดดนมเรวชวยเพมระยะเว ลาของการเลยงลกดวยนมแม Early contact: 15 -20 min suckling and skin-to -skin contact within first hour after delivery Control: No contact within first hour Adapted from: De. Chateau P, Wiberg B. Long term effect on mother-infant behavior of extra contact during the first hour postpartum. Acta Peadiatr, 1977, 66: 145 -151.

บนไดขนท 5 แสดงใหมารดาเหนวธการใหนมทถกตอ ง และการคงสภาพการหลงสรางนำนม แมวาแมลกตองแยกจากกน Step 5: Show mothers how to breastfeed and how to maintain lactation, even if they are separated from their infants. ปฏบตทนททมารดาอยในหอผปวยหลงคลอด หรอประมาณ 2 ชวโมงหลงคลอด

กลวธบนไดขนท 5 มารดาไดรบการประเมนวธการใหนม เชน การใช LATCH score มารดาไดรบการชวยเหลอการใหนมลกอยางถกว ธ สอนและแสดงวธการบบนมในกรณทแมลกแยกจ ากกน ใหเหตผลการทำใหมนำนมเพยงพอ และการใหนมแมอยางเดยว สรางความมนใจการมนำนมพอขณะจำหนายออก จากโรงพยาบาล

กรณทแม-ลกตองแยกจากกน สอนแม express milk โดยเรว 6 ชวโมงหลงคลอด ~ ทก 3 ชม. (ไมเกน 4 ชม. ) เพอเกบ colostrum ใหลก ชวงทมนำนมเปนหยด ควรเกบนมดวยกระบอกฉดยาขนาด 1 ซซ และนำไปปอนปากลกเพอรกษาชองปาก

วธเกบ ตงแตหลงคลอดจนถง 36 ชม. colostrum ใช syringe ขนาด 1 - 5 ml. นำนมเพมขน ใช syringe ขนาด 5 - 10 ml. Video Thai Breastfeeding Center

ลกษณะการดดทถกต อง หวนมและลานนมรวมทงเนอเยอเตานมถ กดงลกเขาไปในปากของทารก ชองปากปดสนท รมฝปากเมมนอยทสด ปลายลนอยบรเวณรมฝปากลางเหนอเ หงอกลางขณะทลนหอลานหวนมและเต านมคลายถวย หวนมยดหยนยาวออก 2 ถง 3 เทาของความยาวปกตกลายเปนหวนมยด (teat) ลกจนถงโคนลนตรงรอยตอระหวางเพดานอ อนและเพดานแขง กรามชวยเคลอนลนขนไปกดลานหวนม

ลกษณะการดดทถก ตอง ขณะทลนสวนหนายกขน ลนสวนหลงถกกดลงและหดตวทำใหน ำนมเคลอนเปนคลนตามการเคลอนไหวข องลน ปรมาตรนมกระตนการกลน ดานหลงของลนยกขนและกดไปดานหล งลำคอ เพดานออนถกยกขนและปดชองจมกกล องเสยงยกขนไปดานหนา ขณะขยบกรามลง กระเปราะนมมนำนมเตมจนเตมแลวเรมก ารดดใหม

การดดนมของทารก

4 key signs of good attachment เหน areola สวนบนมากกวา อาปากกว าง รมฝปากลางมวนอ อก(ปากบาน( คางชดเต านม Thai Breastfeeding Center

บนไดขนท 6 อยาใหนำ อาหาร หรอ เครองดมอนใดแกทารกแรกเกด ยกเวนมขอบงชทางการแพทย เนนอนตรายของการใหนำ นมผสมหรอเครองดมอนๆ เชน โรคอจจาระรวง โรคภมแพ

กลวธบนไดขนท 6 ไมมขวดนำหรอขวดนมในหอผปว ยหลงคลอด มตเยนสำหรบเกบนมแมทบบไ ว มหองแยกเดกปวยทมารดาอยดแ ลลกได การใหนมแมอยางเดยวชวยลดปญห าสขภาพระยะยาว เชน โรคอวน โรคเบาหวาน การใหนำหรอนมผสมทำใหนมแมม าชา

ผลการใหอาหารกอนนำนมหลง หรอเสรมนำนม *นมแมอยางเดยวนอยมากชวงอาย 6 สปดาห *ลดระยะเวลาการเลยงลกดวยนมแม *เรมตนปญหาของการใหนมลก *เพมความเสยงของอจจาระรวง *ไว ตอการแพนำนมวว *ไมไดลดภาวะถวเหลอง

IMPACT OF ROUTINE FORMULA SUPPLEMENTATION Decreased frequency or effectiveness of suckling Decreased amount of milk removed from breasts Delayed milk production or reduced milk supply Some infants have difficulty attaching to breast if formula given by bottle Slide 4. 6. 4

บนไดขนท 7 ใหแมลกอยดวยกนตลอด ไมควรแยกกนเกน 2 ชวโมง 24ชวโมง ไมมการแยกแมลกหรอ จดหองอภบาลทารก แมวามารดาผานการผาตดคลอด

กลวธบนไดขนท 7 นำลกทปกตมาอยดวยกนในหอ ผปวยหลงคลอดตลอดเวลา ใหแมและลกนอนบนเตยงเดยวกน หรอใหลกนอนบนเตยงของลกทอย ชดกบเตยงของแม การทแมและลกอยดวยกน ชวยใ หแมใหนมลกบอยครงตามตองกา ร กระตนการสรางนำนม ลดโอกาสเสรมนมผสม และสรางสายสมพนธแมลก

Rooming-in 24 hours

บนไดขนท 8 สนบสนนใหลกดดนมบอยครงตามตองการ ถานอนนานเกน 23ชวโมงตองปลกลกขนมาดดนม เนนการอมลกดดนมจากเตาเพอชวยการเชอมโ ยงของเซลลสมองและการชวยขบนำนมออกจา กเตา

กลวธบนไดขนท 8 มารดาตองอยกบลกตลอด 24ชวโมง มารดาตองฝกสงเกตการแสดงความหวของลก การใหลกดดนมแตละครงตองใหเกลยงเตา ลกควรดดนมแตละครงจนอมและหลบไดนาน ลกควรดดนมแมใหได 8 - 12 ครงตอวน

บนไดขนท 9 อยาใหลกดดหวนมยางหรอ หวนมหลอก Step 9. Give no artificial teats or pacifiers (also called dummies and soothers) to breastfeeding infants.

กลวธบนไดขนท 9 ควรพจารณาการเสรมนมผสมหรอเครองดมอนใดเ มอมขอบงชทางการแพทย อธบายกลไกททำใหทารกสบสนการดดนมหลงการ ไดดดหวนมยางหรอหวนมหลอก ถาจำเปนตองใหนมหรออาหารอนควรใชวธการปอ นแกวหรอใชชอนปอน การเรมตนการดดนมครงแรกดวยหวนมยางยงทำใ หทารกมปญหาการเลยงลกดวยนมแมมากยงขน การใช Nipple tube feeding หรอใชสายใหอาหารตดทหวนมแมและใหนมทางก ระบอกฉดยา ชวยเสรมการสรางและการหลงนำนม

Slide 4 u

ผลของการดด หวนมยาง /หวนมหลอก รบกวนการดด/ตดหวนมยาง ดดนมไมถกตอง ลดอตราการเลยงลกดวยนมแม ทารกหายใจถยาวมากขน เพมภาวะเครยดในทารกคลอดกอนกำหนด เพมอตราการอกเสบของหชนกลาง

: บนไดขนท 10 สงเสรมการจดตงกลมสนบสน น การเลยงลกดวยนมแมหลงจำหน าย คแมลกออกจากโรงพยาบาล Step 10. Foster the establishment of breastfeeding support groups and refer mothers to them on discharge from the hospital or clinic.

วธการสนบสนนการเลยงลกดวยนมแม การนดเรวเพอประเมนการใหนมแมในคลนก ตดตามเยยมทบาน ตดตามหรอใหคำปรกษาทางโทรศพท จดบรการในชมชน - คลนกนมแม - โครงการเพอนชวยเพอน กลมแมอาสา จดระบบสนบสนนครอบครว

ผลการสนบสนนตดตาม เพมความเขมแขงการใหคำแนะนำและชวย เหลอการเลยงลกดวยนมแมรวมทงการใหส ขศกษาเกยวกบการใหอาหารเสรมตามวยใ นคลนกสขภาพเดกด เพมระยะเวลาการเลยงลกดวยนมแม เพมสดสวนการเลยงลกดวยนมแมอยางเดย ว เลยงลกดวยนมแมนาน 6 เดอนเพมขน มารดามนใจการเลยงลกดวยนมแมมากขน

การปกปองการเลยงลกดวยนมแม ชวยปกปองลกและส งคม

ปจจยทมผลเชงลบตอการเลยงลกดวยนมแม อปสรรคในการใหนมแม การขาดการสนบสนนจากผใหบรการทาง การแพทย นโยบายของรฐทเออตอแมและทารก การตลาดของอตสาหกรรมนมผสม 53 การมทศนคตทไมถกตองเกยวกบนมแม

ผลของโครงการเพอนชวยเพอน ตอระยะเวลาการเลยงลกดวยนมแม Adapted from: Haider R, Kabir I, Huttly S, Ashworth A. Training peer counselors to promote and support exclusive breastfeeding in Bangladesh. J Hum Lact, 2002; 18(1): 7 -12.

ผลของการเยยมบาน ตอการเลยงลกดวยนมแมอยางเ ดยว From: Morrow A, Guerrereo ML, Shultis J et al. Efficacy of home-based peer counselling to promote exclusive breastfeeding: a randomised controlled trial. Lancet, 1999, 353: 1226 -31

ผลของโรงพยาบาลสายสมพนธแมล ก ตอนมแมอยางเดยว 3 และ 6เดอน

ผลของโรงพยาบาลสายสมพนธแมล ก ตอสขภาพของทารก

หลกเกณฑระหวางประเทศ การตลาดผลตภณฑอาหาร สำหรบทารกและเดกเลก International Code of Marketing of Breast milk Substitutes

คำจำกดความและวตถประสงค หลกเกณฑวาดวยการตลาดผลตภณฑอาหารทารกและเดกเ ลก เปนนโยบายสาธารณะดานสขภาพทสมชชาสขภาพโลก(W HA)ขององคการอนามยโลก(WHO) จดทำในป ค. ศ. 1981 เพอใหทารกไดรบโภชนาการทปลอดภยและเพยงพอ ปกปองและสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม และมนใจวามการใชผลตภณฑอาหารทารกและเดกเลกอยา งถกตองตามความจำเปน บนพนฐานของขอมลขาวสารทเพยงพอซงผานสอสารการต ลาดและการจำหนายอยางเหมาะสม

การตลาดทขาดจรยธรรมของอตสาหกร รมนมผสม: การจำหนายและการโฆษณา 60

แม คาใชจายและอนตรายของอาหารทใชทดแท นนมแม (GIVING INFORMATION ON FOOD FOR INFANTS AND SMALL CHILDREN WITHOUT EXPLAINING THE USEFULNESS AND IMPORTANCE OF BREASTFEEDING AS WELL AS THE COST AND RISKS OF BREAST MILK SUBSTITUTES 28

พระราชบญญตการตลาดอาหารสำหรบ ทารกและเดกเลกและผลตภณฑทเกยวของ ไมมการโฆษณานมดดแปลงสำหรบทารก นมดดแปลงสตรตอเนอง และอาหารตามวยของทารกและเดกเลกในทสาธารณะ ไมมการแจกควอยางผลตภณฑแกแม ไมสงเสรมการใชผลตภณฑ ในโรงพยาบาลและสถานบรการสขภาพ ไมพยาบาล/พนกงานขายทใหคำแนะนำผลตภณฑแกแม ไมมของขวญหรอตวอยางแจกแกบคลากรทางการแพทยและสาธาร ณสข ไมมถอยคำหรอรปภาพทแสดงสญญาลกษณการเลยงลกดวยนมผสม เชน รปทารกบนผลตภณฑ

หรบ ทารกและเดกเลกและผลตภณฑท เกยวของ ขอมลขาวสารทสอกบบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขตองเป นวทยาศาสตรและเชอถอได ขอมลขาวสารทกอยางเกยวกบการเลยงดวยนมผสม เชน ฉลาก ตองอธบาย ประโยชนของการเลยงลกดวยนมแม คาใชจาย และอนตรายทเกยวของกบการเลยงดวยนมผสม ไมสงเสรมผลตภณฑทไมคงรป เชนนมขนหวานในการเลยงดทารก ผลตภณฑทกชนดตองมคณภาพสงและตองคำนงถงสภาพถมอากาศ และสภาพการเกบของแตละประเทศ

การใหขอมลของผลตภณฑ ตองระบประโยชนและคณคาทเหนอกวาของการเ ลยงลกดวยนมแม ควรใชเมอบคลากรทางการแพทยแนะนำ ควรตองมคำเตอนถงอนตรายของนมผสมถาใชไ มถกตอง ตองไมมรปทารกหรอรปอนๆ ขอความทชกจงให อยากใชอาหารทดแทนนมแม