Әбілқайыр хандығы Өзбек хандығы 1428 -1468 жж Хандықтың

Әбілқайыр хандығы (Өзбек хандығы) 1428 -1468 жж. Хандықтың құрылуы, жер аумағы. Халқының этникалық құрамы. Хандықтың нығаюы. Хандықтың әлсіреуі.

Әбілқайыр хандығы видеоролик

Әбілқайыр хандығының құрылуы, жер аумағы Ақ Орданың ыдырауына байланысты Жошы әулетінің арасында қырқыстар басталады. Осы тартыста Әбілқайыр жеңіп шығып 1428 жылы хан , сайланады. Әбілқайыр - : Жошы ханның 5 -ші ұлы Шайбани ханның ұрпағы. ӘБІЛҚАЙЫР ХАН 6, 7 -карталар Шайбани Батый ханның ұлысы Ш. Е-ға 7 ж-қ Батый ханның жорығы тұсында кезінде құрылған. Шайбани да болған ШАЙБАНИ ХАН БАТУ ХАН

Жорықта көрсеткен жақсы қызметіүшін, Батый хан Шайбани ханға қосшыетіп, найман, бұйрық және қарлұқтайпаларын берген. Олар Тобыл, Ырғыз, Жайық өзендерініңаралығын жайласа, ал қыста. Арал теңізі Шу, Сарысу, Сырдария өзендерін , қыстаған. жерлерде Шайбани ұлысы Осы өмір сүрген. ні Алтын Орда құрамындағы Шайбан ұлысының жері бы лө зе Ер ті сө То зе ні Жайық өзені Сарай-Берке Орда-Базар Сы р Арал теңізі Шайбан ұлысының шекарасы дар ш ия а лқ Ба өзе ні Сығанақ кө лі

«Өзбек хандығы» «Өзбек ұлысы» «Шайбани ұлысы» «Қыпшақ хандығы» Халықтың басым көпшілігі қыпшақтар болғандықтан Тарихи жазба деректерде бұл хандықтың түрлі атаулары болған «Әбілқайыр ұлысы» «Әбілқайыр хандығы» Әбілқайырдың 40 жылдан астам хан болуы.

Әбілқайыр хандығы Батысы: Жайық (Орал) өзені Шығысы: Балқаш көлі Оңтүстігі: Арал теңізі, Сырдарияның төменгі ағысы Солтүстігі : Тобыл, Ертіс өзендері

Халқының этниқалық құрамы ШАЙБАНИ ХАН Ханықтың халқының құрамы Батый ханның Шайбани ханға найман, бұрық және қарлұқ тайпаларын беруінен түркі тілдес болғандығы байқалады. Екінші бір басты дерек, Әбілқайырды хан сайлағанда 20 -дан астам тайпалардың өкілдері қатынасқан. Олардың ішінде атақты қият, маңғыт, өкіреш найман, үйсін, қоңырат сияқты ру тайпалар болған - БАТУ ХАН «Тоқсанекі баулы өзбек» шежіресіне қарағанда, Әбілқайыр хандығыру92 тайпадан тұрған.

Тарихшы Рузбихан ШАЙБАНИЛЕР ҚАЗАҚТАР ЕҢ КӨБІ, ЕРЖҮРЕКТЕРІ ҚАРАҚАЛПАҚТАР Әлихан Бөкейханов

ХАНДЫҚТЫҢ НЫҒАЮЫ ге қарсы Махмуд-Қожа, Уақас би рсы рпа ір ұ а-Тем т Тоқ ӘБІЛҚАЙЫР ХАН лқ аш к Екіретүп Ба 1431 ж а қа тарын қ Атбасар 1446 ж Самарқанд 1446 ж

ХАНДЫҚТЫҢ ӘЛСІРЕУІ ӘБІЛҚАЙЫР ХАН Әбілқайыр 1456 -1457 жылдары Сығанақ қаласы түбінде Үз. Темір тайшы бастаған ойраттармен соғыста жеңіліп қалады. Хан бұл аймақты тастап, Дешті Қыпшақ жеріне кетуге мәжбүр болған. ҮЗ ТЕМІР 1456 -1457 Сығанақ Үз-Темір тайшы бастаған ойраттардың шабуылы

ӘБІЛҚАЙЫР ХАН КЕРЕЙ ЖӘНІБЕК Әбілқайыр хан өзінің жеңілісін ішкі бақталастық пен қайшылықтардың шиеленісуінен көріп, мемлекеттің күш-қуатынарттыруды қарастырады. Өзі күмәнданған шонжарларды жазалап, қатаң заң орнатуға тырысады. Өзіне бағынбай, Жетісуға Моғол хандарының жеріне ауып кеткен Жәнібек пен Керей сұлтандарды жазалауды ойластырады. Осы оймен 1468 жылы Моғол хандығына жорыққа шығып, Алматы маңындағы Аққыстау деген жерде қайтыс болады. Жорық нәтижесіз ақталып, хандық мүлде әлсірейді.

ШАЙБАН ХАН ҮЗ ТЕМІР КЕРЕЙ ЖӘНІБЕК ӘБІЛҚАЙЫР ХАН АТА-БАБАСЫ МҰХАММЕД ШАЙБАНИ ХАН ЖАУЛАРЫ ҚОЛДАУШЫСЫ ҰРПАҒЫ ҚОБЫЛАНДЫ

Тақырыпты пысықтау сұрақтары 10 20 40 50

Әбілқайыр хан қайжылы хан сайланды? Жауабы

Әбілқайыр хан Сығанақ қаласы түбінде кімнің әскерінен жеңіліп қалды? Жауабы

Жәнібек пен Керей сұлтандарды кімнің тұқымдары қолдап отырған? Жауабы

Қазақ хандығының құрылуына Әбілқайыр ханның әсері тиді ме? Жауабы

Әбілқайыр хандығы басқа деректерде қалай аталды? Жауабы

Әбілқайыр хандығының этникалық құрамы қанша тайпадан тұрған? Жауабы

Әбілқайыр хандығының алып жатқан жер аумағын айтып бер? Жауабы

Әбілқайыр хан қай жылдары және қандай елдерге жорық жасады? Жауабы

1428 жылы хан сайланды.

ҮЗ ТЕМІР тайшы әскерінен жеңіліп қалады.

Тоқта-Темір ұрпақтары қолдап отырған

50 Әбілқайыр хандығының әлсіреуі, Қазақ хандығының құрылуына жағдай туғызды.

«Өзбек ұлысы» «Өзбек хандығы» «Шайбани ұлысы» «Әбілқайыр ұлысы» «Қыпшақ хандығы»

Әбілқайыр хандығының этникалық құрамы 92 тайпадан тұрған.

Әбілқайыр хандығы Батысы: Жайық (Орал) өзені Шығысы: Балқаш көлі Оңтүстігі: Арал теңізі, Сырдарияның төменгі ағысы Солтүстігі : Тобыл, Ертіс өзендері

XV ғ. 40 ж – Балқаш өңірін басып алуы. 1431 – Екіретүп. Тоқта -Темір ұрпақтарына қарсы соғыс. 1446 – Атбасар. Сырдария, Қаратау аймағын басып алуы. 1446 – Самарқанд. Орта Азияға ену мақсатымен.