ҚАЗАҚСТАН РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ Тақырыбы ЖЕДЕЛ ПАНКРЕАТИТ

ҚАЗАҚСТАН – РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ Тақырыбы: ЖЕДЕЛ ПАНКРЕАТИТ Лектор: Г. Р. Жапбаркулова

Жедел панкреатит (лат. pancreatitis, от др. -греч. πάγκρεας — ұйқы безі + -itis — қабыну) — демаркационды типтегі жедел пайда болатын ұйқы безінің асептикалық қабынуы, бастапқы негізі ретінде панкреатоциттердің некробиозы және ферменттік аутоагрессиясы әсерінен бездің ары қарай дамитын дистофиясы және некробиозы жүріп, екіншілік іріңді инфекциясы қосылады.

Көптеген заманауи консервативті және оперативті емдеу әдістеріне қарамастан өлім көрсеткіші жоғары: жалпы көрсеткіш 7— 15 %, деструктивті формаларында — 40— 70 %.

Классификациясы ФОРМАСЫНА ҚАРАЙ: I. Ісіңкі (интерстициалды) панкреатит. II. Стерилді панкреонекроз. - жайылу формасына қарай: шектеулі панкреатит және жайылған панкреатит. - түріне қарай: майлы, геморрагиялық, аралас. III. Инфицирленген панкреонекроз.

Жергілікті асқынулар Инфекцияға дейінгі фазада: 1. Парапанкреатикалық инфильтрат (оментобурсит, ішқуысындағы көп мөлшердегі сұйықтық жиналуы). 2. Некротикалық (асептикалық) флегмона (парапанкреалды, параколды, паранефралды, жамбастық және т. б. ) 3. Перитонит: ферментативті (абактериалды). 4. Псевдокиста (стерилді). 5. Аррозивті қан кетулер (іш қуыстық және асқазан-ішек жолдарында)

Инфицирлену фазасында: 1. Септикалық флегмона: парапанкреалды, параколды, паранефралды, жамбастық. 2. Панкреатогенді абсцесс (іш қуысында) 3. Фибринозды-іріңді перитонит (жергілікті, жайылған). 4. Инфицирленген псевдокиста. 5. Ішкі және сыртқы панкреатикалық, асқазандық және ішектік тесіктер (свищи). 6. Аррозивті қан кетулер (іш қуыстық және асқазан-ішек жолдарында)

ЖҮЙЕЛІК АСҚЫНУЛАР 1. Панкреатогенді шок. 2. Септикалық (инфекционды-токсикалық) шок. 3. Полиағзалық жетіспеушілік.

Эпидемиологиясы мен этиологиясы 25— 30 % жағдайларда— өт шығару жолдарының аурулары бар науқастар, әсіресе өттас ауруы. 70 % жағдайларда ішімдік пайдалану. 4— 9 % жағдайларда — іш қуысының хирургиялық аурулары бар науқастар. Сонымен қатар панкреатиттің себептері ретінде әр түрлі уланулар, жарақаттар, вирусты аурулар, операциялар және эндоскопиялық манипуляциялар панкреатиттің туында орын алады. Көбінесе 3060 жас аралығында, әсіресе әйелдер ерлерге қарағанда 2 есе жиі ауырады.

ПАТОГЕНЕЗІ

Үлкен дуоденальды бүртік ампуласының обтурациясы, Вирсунг өзегі қысымының жоғарылауы, Вирсунг өзегіне өт рефлюксі Өзекішілік гипертензия Терминалды өзектердегі қабырғалар өткізгіштігінің бұзылуы Ұйқы безінің эндокринді функциясының гиперстимуляциясы, энзимдердің активациясы

Энзимдердің активациясы Липолитикалық ферменттер – фосфолипаза А және липаза Ұйқы безінің өзіндік қорытыуы

Фосфолипаза А Жасушалық мембрананы бұзады Жасушаға липазаның енуіне септігін тигізеді Жасушаға енген липаза ферменті жасушалық мембранадағы липидтердің еруін белсендіреді Деструктивті өзгерістер

Ішімдік ішу Одди сфинктерінің тонусының жоғарылауы Ұйқы безінің экзокринді секретінің ағуының бұзылуы, майда өзектердегі қысымның жоғарылауы Секретин продукциясын стимулдайды Ұйқы безінің экзокринді гиперсекрециясы Энзимдар паренхимаға енуі Протеолитикалық ферменттердің активациясы Ұйқы безі жасушаларының активациясы

Фазалары: Трипсиндік (протеолитическая) - ПЖ ісінуі және геморрагиялық пропитывание ПЖ. ü ü Липазная – ПЖ майлы некрозы. ü Инфекциялық асқынулар.

Шағымдары: Ø Іш аймағындағы ауру сезімі; Ø Белбеулік ауырсыну сезімдері; Ø Жеңілдік тудырмайтын дуоденалды құрамдармен құсу; Ø Іштің кебуі

Симптомдар: ü Мейо-Робссон, Керте, Воскресенский симптомдары ü Мондор триадасы - ауыру сезімі, құсу, метиоризм ü Мондор симптомы – бет пен кеудеде күлгін дақтар ü Грей – Тернер симптомы – іш аймағының сол жақ бүйір аймағындағы көкшіл, кейбір жағдайларда сарғыш түсті дақтар пайда болуы; ü Куллен симптомы – кіндік тұсындағы әр түрлі мөлшердегі дақтар ü Лагерлеф симтомы – бетпен аяқ колдың цианозы ü Холстед симтомы – құрсақ терісінің цианозы, т. б. симптомдар

Интоксикация және құсуға байланысты су – электролиттік баланстың бұзылуы, сусыздану пайда болады. Бұл жағдай жедел панкреатиттің пайда болуыныда үлкен орынға ие.

Диагностика § § § § § Анамнез ЖҚА, ЖЗА (амилазаның мөлшері қатты жоғарылайды) Биохимиялық зерттеулер (индикаторлы (амилаза, трансаминазы) және патогенетикалық (липаза, трипсин) биохимиялық тесттер қолданылады) УДЗ Рентгенография КТ МРТ Лапароскопия Ангиография ЭГДС

ЕМІ Консервативті Бастапқы кезеңде ашығу көрсетілген. Консервативті ем панкреатиттің кезеңіне, түріне, асқынуына байланысты индивидуалды түрде тағайындалады. Цитостатикалық препараттарды кең спектрде қолданылады. Самотостатин препараты және оның аналогтары ауру кезеңіне сәйкес панкреатикалық секреттің төмендеуіне және асқынулардың алдын алады. v

КОНСЕРВАТИВТІ ЕМНІҢ НЕГІЗГІ ПРИЦИПТЕРІ: Ауру синдромын азайту, жою Асқазан мен ұйқы безі секрециясы активтугін басу (ащтық, мұзды мұйық, назогастральды аспирация, медикаментозды басу) SIRS және адгезивті малекулярлы әсер етуді блокадалау, қабыну медиаторларын қан айналымынан шығару (лизосомалды гидролаздар, оттегінің активті қоспалары) ЦВД мен диурезді бақылай отырып орталық гемадинамика мен перефириялық қан айналымын коррекциялау

Дезинтоксикация (инфузиялық ем, іш қуысын лапароскопиялық санация жасау, плазмофорез, гемофильтрация) Іріңді қабынулардың алдын алу (кластридиалды емес анаэробты инфекцияны антибактериалды ерте басу, ішек парезін жою) Оттегі баланысының бұзылыстарын коррекциялау (көрсеткіш бойынша ИВЛ) Белок-энергетикалық және электролиттік жоғалтулардың орнын толтыру (параэнтералды және энтералды зондты қоректендіру)

Оперативті ем

ХИРУРГИЯЛЫҚ ЕМГЕ КОРСЕТКІШТЕР безінде некроздың жайылуы Жкстрапанкреатикалық, ретроперитониалдық майлы некроздардың болуы Панкреатилалық бөлінулерде бос вазоактивті және токсикалық субстанциялардың көбеюі Некроздардың инфекцияға ұшырау Ұйқы

НАЗАР АУДАРҒАНДАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!!!