Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті Жалпы гигиена кафедрасы СӨЖ Тақырыбы: Бөлмеге күн сәулесінің түсу режимін, табиғи және жасанды жарықты гигиеналық бағалау Орындаған: 3008 топ студенті Б Орынбек А Тексерген: Жакетаева Н. Т. Қарағанды 2014
ЖОСПАР Кіріспе Жарықтандырудың гигиеналық маңызы Анықтау әдісі Табиғи жарық Жасанды жарық Табиғи және жасанды жарық көздеріне қойылатын талаптар Қорытынды
Кіріспе Жарық – Корінетін жарық - барлық жарықтың бірі тар мағынада – көрінетін сәуле, яғни жиілігі 7, 5 • 1014 – 4, 0 • 1014 Гц аралығындағы адам көзі қабылдайтын электрмагниттік толқын; кең мағынасында — қабылданатын сәулемен бірге спектрдің ультракүлгін және инфрақызыл аймағындағы сәулелерді де қамтитын оптикалық сәуленің синонимі.
Кіріспе Жарықтандыру дегеніміз жарықтандыратын жерге түсетін жарық ағынының тығыздығы. Жарықтандыру бірлігі болып люкс лк қабылданған. Тұрғын және қоғамдық ғимараттарды жүйелі инсоляциямен және жеткілікті табиғи жарық көзімен қамтамасыз ету тұрғын үй гигиенасының маңызды мәселерінің бірі. Жарықтандыру жүйесі екі түрге бөлінеді: табиғи және жасанды
Жарықтың гигиеналық маңызы Күн сәулесі жарықтанудың ең үлкен көзі болып табылады. Күн көзінің шашыраңқы сәулесімен ауа райының ашық күні жарықтануы 25000 -50000 лк ке жетеді. Табиғи жарықтандыру деңгейі бірнеше факторларға байланысты : жыл мезгіліне , тәулік уақытына , күн сәулесінің түсу бұрышына , яғни жарықтандыру мен ультра күлгін сәулелерінің қарқындылығына , сондай ақ табиғи ағаштарымен және ғимараттармен көлеңкеленуіне , ауа райына , терезелердің әйнектелген ауданына , шынылардың тазалағына , қабырғалар мен жиһаздардың бояуының түсіне , жарық сәулелерінің шағылысуы және жұтылуына.
Анықтау әдісі Цитофотометрия - әдісі арқылы цитохимиялық реакцияның салдарынан пайда болған өнімдердің санын анықтауға болады. Оның негізінде химиялық заттардың белгілі бір толқын ұзындығын қабылдау қасиеттеріне байланысты сандық мөлшерін анықтауға болады. Объектінің жарықты сіңіруі заттың концентрациясына пропорциянал болатындығы анықталды. Аталмыш заттың жарықты қабылдау дәрежесін бағалау арқылы оның мөлшерін анықтауға болады. Мұндай зерттеулер үшін цитофотометр құралы қолданылады, оның объективінде жарық ағынының интесивтілігін тіркейтін өте сезімтал фотометр орналасқан. Өлшенетін құрылымның көлемін мен мөлшерін біле тұра, аталмыш заттың концентрациясы мен дәл мазмұнын анықтауға болады. Цитофотометрияның Фелген реакциясынан кейін жасушадағы ДНҚ санын анықтау әдісі жиі қолданылады.
Анықтау әдісі Мұнда ДНҚ-ның өзі емес, ДНҚ мазмұнына пропорционал фуксиннің қызыл түске боялған түрі фотометрленеді. Стандартты түрмен жұтылудың көлемін салыстыра отырып, ДНҚ-ның граммдағы санының дәл мағынасын табуға болады. Биохимиялық әдістермен салыстырғанда жасушадағы ДНҚ мөлшерін цитофотометриямен дәлірек анықтауға мүмкіндік туады. Сандық көрсеткішті жарық қабылдайтын объектілермен және заттармен қатар, сандық бағаны жарық шығаратындар да алады. Арнаулы белоктарды анықтау үшін флоуресценцияланған антиденелер пайдаланылған имуннохимиялық реакциялар қолданылады.
Табиғи жарық Табиғи жарықтандыру деңгейі бірнеше факторларға байланысты : жыл мезгіліне , тәулік уақытына , күн сәулесінің түсу бұрышына , яғни жарықтандыру мен ультра күлгін сәулелерінің қарқындылығына , сондай ақ табиғи ағаштарымен және ғимараттармен көлеңкеленуіне , ауа райына , терезелердің әйнектелген ауданына , шынылардың тазалағына , қабырғалар мен жиһаздардың бояуының түсіне , жарық сәулелерінің шағылысуы және жұтылуына.
Табиғи жарықтандырудың келесі жүйелерін ажыратады: жанама –күндізгі жарық бөлмеге ғимараттың қабырғаларындағы тесіктер арқылы түседі; жоғарғы- жарық ғимарат төбесіндегі тесіктер арқылы енеді; комбинирлі – жанама және жоғарғы жарықтандыру бірге қолданылады; бірлескен – жарықтандыру тәуліктің жарық кезінде табиғи мен жасанды түрін бірге қолдану арқылы орындалады
Жасанды жарықтандыру жүйесі бірнеше түрге бөлінеді: Қыздыру шамдары Люминисцентті шамдар Бірінші жарықтандыру жүйесінде жылу энергиясы жарыққа айналады. Ал люминисцентті шамдар ол ұзын шишадан жасалған қуыс трубалар, ол трубалар сынаптың буымен және аргонның буымен толтырылған. Ал трубканың екі ұшы электродтарға жалғанған. Бұл шамдары электр жүйесіне қосканда екі электродтың арасында электр тогы пайда болып , олар ульракүлгін сәулелерінің әсерінен трубканың ішкі бетінде жағылған люминофор заты сәуле шашып жарықтандырады
Жасанды жарық - негізгі бөлмелердің жасанды жарықтандырылуына санитарлық бақылау жүргізген кезде “жарықтандыруды өлшеу хаттамасы” толтырылады, сонымен қатар оның сандық және сапалық жақтары да сипатталады. . Бұл сұрақтарды анықтау үшін жасанды жарық көздерін (люминисцентті шам, қыздырғыш шам), жарықтандыру жүйесін (жалпы, аралас), шырақтардың типтерін (түзу шағылысу, таралуы), олардың іліну биіктігі, орналасу тәртібі, шамдардың электрлік қуаты (жалпы Вт, меншікті үлесі-Вт/м 2) анықталады.
Табиғи және жасанды жарықтарға қойылатын негізгі талаптар Жалпы талаптар» 2. 04 -05 -2002 ҚР СНи. П бойынша орындалатын жұмыстың сипаттамасына сәйкес болу қажет. — Жұмысшы беттердегі және қоршаған кеңістік шектеріндегі жарықтың мүмкіндігінше бірқалыпты таралу қажет; — Жұмыс бетінде айқын көлеңкелер болмау қажет; — Түсті дұрыс тарату үшін қажетті жарықтың қажетті спектралдық құрамын жарықтандыру қамтамасыз ету қажет; — Жарықтандыру жүйесі басқа зиянды факторлардың көзі болмау қажет, сондай-ақ электрге және өртке қауіпсіз болу қажет
Қорытынды Күннің жерге түсетін барлық жалпы энергиясы мөлшерінің шамамен 52% көзге көрінетін жарық, қалғаны – көзге көрінбейді: жылулық, инфрақызыл /43%/ және ультракүлгін /5%/. Ультракүлгін сәуленің ұзақ мерзімде болмауы немесе оның қажетті мөлшерден аз дозасы адам организміне кері әсер етеді, патологиялық өзгерістер туғызады және олар ультракүлгін жетімсіздігі деп аталады. /жарық сәуледен аштық/. Табиғи жарықтандырудың келесі жүйелерін ажыратады: жанама –күндізгі жарық бөлмеге ғимараттың қабырғаларындағы тесіктер арқылы түседі; жоғарғы- жарық ғимарат төбесіндегі тесіктер арқылы енеді; комбинирлі – жанама және жоғарғы жарықтандыру бірге қолданылады; бірлескен –жарықтандыру тәуліктің жарық кезінде табиғи мен жасанды түрін бірге қолдану арқылы орындалады. Бұл жағдайда көру жұмысының жағдайларына табиғи жарықтың жеткіліксіз болуынан жарықтандыру үнемі табиғи жарық көздерімен толықтырылады, ол арнайы СНи. П талаптарына сәйкес жүргізіледі.
Пайдаланылған әдебиеттер • Айзенберг Ю. Б. Справочная книга по светотехники. -Москва, -1983. • СНи. П РК 2. 04 -05 -2002. Естественное и искусственное освещение. Общие требования. –Астана, 2002. www. Malimetter. kz сайты Н. Ф. Измеров, В. А. Капцов. Перспективы научных исследований по гигиене труда медицинских работников // Сов. Здравоохранение. – 1985. - № 9 – С. 29 Винокур В. , Розанова М. Профессиональный стресс губит врача // Медицина, Санкт-Петерберг. -1997. -№ 11. - С. 28. Зуева Л. П. , Трегубова Е. С. , Колосовская Е. Н. , Петрова Н. А. Биологический фактор условий труда в ЛПУ и его влияние на состояние здоровья медицинских работников // Медицина труда и промышленная экология. -1998. – № 5. - С. 37 -41.
Скачать презентацию Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті Жалпы гигиена кафедрасы СӨЖ
Орынбек Айдар 3008 омф.pptx