Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті Әлеуметтік пәндер және Қазақстан

Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті Әлеуметтік пәндер және Қазақстан тарихы пәні кафедрасы Тақырып: Қазақстаннын әлеуметтік кұрылымы Караганды 2013

Жоспар: I. Кіріспе. I. Негізгі бөлім. 1 Әлеуметтік құрылымы 2 Мобильділігі 3 Демография I. Корытынды

Кіріспе. Қазіргі нарықтық экономикада Қазақстанның әлеуметтік құрылымы күрделі өзгерістерге ұшырап отыр. Егемендік, тәуелсіздік алған уақыттың ішінде республиканың әлеуметтік құрылымында жаңа таптар, топтар, жіктер пайда боды.

Жаңа тапар, топтар: Бизнесмендер, кәсіпкерлер, фермерлер, банкирлер, алуан түрлі жеке фирмалардың, дүкендердің, қонақ үйлерінің, мейманханалардың, т. б. жеке меншік иелері жатады.

Экономика жағдайына байланысты қоғамнын бөлінушілігі: 1. ауқатты, 2. дәулетті орташа, 3. кедей адамдар пайда болды.

Қоғам мүшелерінің бұлайша жіктелуіне: меншік формасын ың өзгеруі

Меншіктің жаңа типтері қалыптасуда. Олар: A. Жеке B. Корпоративтік C. Акционерлік D. Ұжымдық E. Жартылай жеке F. Жартылай мемлекеттік

Қазақстан ірі орта және шағын кәсіпкерлікпен айналысатын бизнесмендер тобы қалыптасып келеді. Кәсіпкерлік – бұл заңды әлеуметтік – экономикалық құбылыс. Кәсіпкерлік немесе бизнес қоғамның ілгерілеп дамуына елеулі ықпалын тигізеді.

Елімізде ірі, орта және шағын бизнестің рөлі зор. Академик К. А. Сағадиевтің пікірі бойынша, Қазақстан Республикасындағы бизнесмендерді 4 топқа жіктеуге болады.

Бизнесмендер тобы 1 – топ. Номенклатуралық бизнес Яғни бизнесмендердің бұл тобы өздерінің жоғары билікпен байланыстарын пайдаланып, мемлекеттік, несиелер алудың арқасында байлыққа, меншік ие болады;

2 – топ. Табиғатынан бизнеске жақын адамдар Олардың бизнес өздерінің жинақтаған қорларының және сауда – саттықпен айналысудағы тәжірибелерінің негізінде қалыптасқан.

3 – топ. Кәсіби бизнесті Бұлар өз күштерімен бастапқы кезден бастап қажымай – талмай еңбектену нәтижесінде қалыптасқан бизнесті негізгі кәсіпке айналдырған адамдар.

4 – топ. Жаппай бизнес Бұл топтағы адамдар қолда бар кез – келген мүмкіндікті бизнес жасауға пайдаланады. Бұл топтағы адамдардың бастапқы капиталының болмауы бизнесте көптеген қиындықтарды тудырып отыр. Соған байланысты олардың табыстарының көлемі де айтарлықтай емес интеллегенция қалыптасты.

Әлеуметтік мобильділігі Қазақстанда бір әлеуметтік жағдайдан вертикалды жоғары бағытта екінші әлеуметтік жағдайға ауысу қарқыны төмен. Өйткені біздің өндіріс орындарымыз дағдарыста, олардың көпшілігі көптеген жағдайларға байланысты жұмыс істемей, тоқтап тұр. Осылардың нәтижесінде жұмысшылар мен қызметкерлер жұмыс орындарынан, мамандықтарынан, т. б. . айырылып отыр

Әлеуметтік мобильдік өкімет мекемелерінде де орын алады. Бұлар саясаттың өзгеруіне, парламенттің, үкіметтің, жергілікті басқару ұйымдарының жиі ауысуына, саяси реформалар мен басқарудың жаңа оңтайлы түрлерін іздестірумен, т. б. тікелей байланысты. Соның нәтижесінде біреулер бүгін минстр немесе депутат болса, ертең жәй қызмет атқаруға мәжбүр болады немесе жұмыссыздар қатарына қоыслады.

Демография өсуі Халық өлімі негізінен қан айналымы жүйесінің ауруларынан өсіп отыр, барлық тіркелген өлімнің жартысынан астамы осы аурудың еншісінде Иә, шындығында, қазақтар мың өліп, мың тірілген халық. Міне, қазіргі уақытта халқымыз егемендік, еркіндік, бостандық алып дамудың жаңа сатысына көтеріліп отыр. Қазір оның демографиялық даму мүмкіндігі зор. Осының бір куәсі ретінде шетелдерден ағылып келіп жатқан қандас бауырларымыз (оралмандар) атамекенге ат басын тіреп, тұрақтанып та жатыр.

Еліміздің белгілі демографы М. Тәтімов өзінің «Қазақ әлемі» ( «Қазақтың саны қанша? » ) Алматы, 1993, атты кітабында жалпы әлем қазақтарының саны, қазақ ру -тайпалары, олардың сандары, орналасуы туралы қызықты деректерді келтірген. М. Тәтімовтың пікірінше, Қазақстан республикасында 7 млн. 777 мың (ылғи 7) қазақтар тұрады, оның ішінде Батыс Қазақстан аймағында 1 млн. 505 мың; Солтүстік Қазақстан аймағында 2 млн. 685 мың; Оңтүстік Қазақстан аймағында – 3 млн. 587 мың қазақтар орналасқан, ал, шетелдерде – 4 млн 244 мың (35%) қазақтар тұрады екен.

Қорытынды. Еліміздің әлеуметтік курылымы мен демографиясы болашақ ұрпақ қолында

Қолданылған әдебиеттер тізімі. Ә. Х Тұрғынбаев-Социология С. Асылбекұлы – Социология негіздері Г. Сәрсенбаева- Социология Дін социологиясы –Дүйсенов М. С Қала және ауыл – село социологиясы – Қожамқұлова Л. Т Ұлт және ұлтаралық қатынастар социологиясы. - Күнхожаев Н. Рахметов К. Ж