ΒΙΟΑΣΦΑΛΕΙΑ Κυριακή Τρυφινοπούλου Βιοπαθολόγος Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας-ΚΕΕΛΠΝΟ

ΒΙΟΑΣΦΑΛΕΙΑ Κυριακή Τρυφινοπούλου Βιοπαθολόγος Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας-ΚΕΕΛΠΝΟ 22 Νοεμβρίου 2013

Τι είναι Βιοασφάλεια; Laboratory biosafety¹ - Bιοασφάλεια Ασφάλεια από μη ηθελημένη έκθεση : οι αρχές, οι τεχνολογίες και οι πρακτικές περιορισμού που εφαρμόζονται για την πρόληψη της ακούσιας έκθεσης σε παθογόνους παράγοντες και τοξίνες, ή της ακούσιας και τυχαίας απελευθέρωσής τους Laboratory biosecurity 2 - Ασφάλεια Εργαστηρίου Ασφάλεια από σκόπιμη έκθεση : η προστασία, ο έλεγχος και η υποχρέωση λογοδοσίας για τα πολύτιμα βιολογικά υλικά μέσα σε εργαστήρια, με σκοπό την αποτροπή μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης τους, απώλειας, κλοπής, κατάχρησης, εκτροπής, ή σκόπιμης απελευθέρωσής τους 2 1 Laboratory 2 Biorisk biosafety manual, Third edition (WHO, 2004) management Laboratory biosecurity guidance (WHO, 2006)

Βιολογικός κίνδυνος (Biorisk) Ο «βιολογικός κίνδυνος» αναφέρεται σε κίνδυνους που σχετίζονται με βιολογικά υλικά υπό το πρίσμα και των δύο συνιστωσών: Safety-Security

Χρησιμότητα βιοασφάλειας αρχές και στόχοι 4

1. Προστασία προσωπικού από μη ηθελημένη έκθεση σε βιολογικό παράγοντα Πρόληψη εργαστηριακώνεπαγγελματικών λοιμώξεων 2. Προστασία κοινότητας-Πρόληψη δευτερογενούς μετάδοσης ¨ Από εργαστηριακούς με LAI προς γενικό πληθυσμό ¨ Λοίμωξη ατόμων στην κοινότητα λόγω ακούσιας απελευθέρωσης μικροβίων 3. Προστασία περιβάλλοντος από μη ηθελημένη απελευθέρωση βιολογικού παράγοντα Πρόληψη περιβαλλοντικής επιμόλυνσηςλοιμώξεων σε ζώα

Biosecurity Γιατί; Προστασία από κακοήθη χρήση βιολογικού παράγοντα ή κρίσιμων σχετικών πληροφοριών

Διαχείριση Βιολογικού Κινδύνου – Γιατί; Προστασία ανθρώπου & περιβάλλοντος & VBM Εργασία με βιολογικούς παράγοντες Διασφάλιση υψηλής ποιότητας υπηρεσιών Εναρμόνιση με Εθνική & Ευρωπαϊκή νομοθεσία & Διεθνείς Οδηγίες

Εργαστηριακή ανάλυση Προαναλυτική φάση Επιλογή και παραγγελία ανάλυσης Συλλογή δείγματος/ ων Μεταφορά δείγματος/ων Φάση ανάλυσης Εξέταση Ερμηνεία Μετααναλυτική φάση Αναφορά αρχειοθέτηση αποτελεσμάτων Τελική κατάληξη δειγμάτων απόβλητα Παραλαβή δείγματος/ων

Βιοασφάλεια στην προαναλυτική φάση Α. Δειγματοληψία n Προστατέψτε τους εαυτούς σας ¨ Γενικές προφυλάξεις-καλές εργασιακές πρακτικές n n n Μην καταναλώνετε τρόφιμα/ ποτά Μην μασάτε τσίχλα Μην καπνίζετε Μην βάζετε τα χέρια ή άλλα αντικείμενα (πχ μολύβια) στο στόμα Μην φοράτε ανοιχτά παπούτσια Υγιεινή χεριών ¨ Χρησιμοποιήστε Εξοπλισμό Ατομικής Προστασίας

Εξοπλισμός ατομικής προστασίας n q O εξοπλισμός ατομικής προστασίας μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική γραμμή άμυνας Χρησιμοποιήστε Μέσα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) ¨ Γάντια μιας χρήσης ¨ Εργαστηριακή ποδιά ¨ Μάσκα ¨ Προστασία ματιών/προσώπου, εφόσον υπάρχει κίνδυνος δημιουργίας αερολυμάτων

Βιοασφάλεια στην προαναλυτική φάση Α. Δειγματοληψία Προστατέψτε τους εαυτούς σας ¨Αν δεν υπάρχει ειδικός περιέκτης αιχμηρών, συλλέξτε τα αιχμηρά άμεσα και με προσοχή ¨Έχετε ¨Μην πάντα κοντά σας εξοπλισμένο κυτίο Α΄Βοηθειών επαναχρησιμοποιείτε επιμολυσμένο εξοπλισμό

Βιοασφάλεια στην προαναλυτική φάση Α. Δειγματοληψία n Ειδικές πρακτικές προστασίας ανάλογα με πιθανό λοιμογόνο παράγοντα και διαδικασίες δειγματοληψίας ¨ Πχ δειγματοληψία νερού για Legionella από πηγές που δημιουργούν αερολύματα: πύργοι ψύξης, ντουζιέρες ¨ Οδηγία BS 7592: 2008 (British Standards Institution, 2008): n n Δειγματοληψία από πύργο ψύξης: προτιμάται να γίνεται από τα σημεία επιστροφής του νερού στο δίκτυο και όχι από τον ίδιο τον πύργο Δειγματοληψία από ντουζιέρα: ¨ Πλαστική σακούλα με την μια άκρη κομμένη για να τοποθετηθεί στο ντους και να μεταγγιστεί το νερό σε κατάλληλο μπουκάλι δειγματοληψίας

Βιοασφάλεια στην προαναλυτική φάση Α. Δειγματοληψία Προστατέψτε τους άλλους/ το περιβάλλον n Συσκευάστε τα δείγματα με τον κατάλληλο τρόπο για μεταφορά n Καθαρίστε μετά από κάθε διαρροή- 10% δ/μα χλωρίνης n Βυθίστε και κρατήστε για 5 λεπτά κάθε επιμολυσμένο επαναχρησιμοποιούμενο εργαλείο/υλικό σε 1% διάλυμα χλωρίνης n Διαθέστε με ασφάλεια τα απόβλητα στους κατάλληλους σημασμένους περιέκτες n Εξασφαλίστε την ασφαλή τελική διαχείριση των αποβλήτων

Βιοασφάλεια στην προαναλυτική φάση Β. Συσκευασία-μεταφορά δειγμάτων Τριπλή συσκευασία 1. Προστασία μεταφορέα 2. Προστασία περιβάλλοντος 3. Προστασία δείγματος n 3ο βάθμιος Ένα πρωταρχικό στεγανό περιέκτη(ες). Μία δευτεροβάθμια στεγανή συσκευασία. Μία τριτοβάθμια συσκευασία επαρκούς αντοχής σε σχέση με τον όγκο, τη μάζα και την προβλεπόμενη χρήση του. Όταν υπάρχουν υγρά: ¨ ¨ n 2ο βάθμιος Η συσκευασία θα πρέπει να αποτελείται από τρία τμήματα: ¨ ¨ ¨ n 1ο βάθμιος μεταξύ του πρωταρχικού περιέκτη και της δευτεροβάθμιας συσκευασίας απορροφητικό υλικό σε επαρκή ποσότητα, ικανό να απορροφήσει ολόκληρο το περιεχόμενο Όταν τοποθετούνται πολλαπλοί εύθραυστοι πρωταρχικοί περιέκτες: ¨ κάθε ένας από αυτούς να τυλίγεται αυτοτελώς

Βιοασφάλεια στην προαναλυτική φάση Β. Συσκευασία-μεταφορά δειγμάτων Στα επικίνδυνα εμπορεύματα δίδονται UN νούμερα και κατάλληλες ονομασίες αποστολής ανάλογα με την επικινδυνότητα και τη σύνθεσή τους. n Μολυσματικές ουσίες οι ουσίες για τις οποίες είναι γνωστό ή πιθανά αναμενόμενο ότι περιέχουν παθογόνους παράγοντες, δηλ μικροοργανισμούς n Βακτήρια n Ιούς n Παράσιτα n Μύκητες n Ρικέτσιες ¨ άλλοι παράγοντες n prions που μπορεί να προκαλέσουν νόσους στους ανθρώπους ή στα ζώα. ¨ n 2 κατηγορίες: Α και Β

Βιοασφάλεια στην προαναλυτική φάση Β. Συσκευασία-μεταφορά δειγμάτων Μολυσματικές ουσίες κατηγορίας Α n Μολυσματική ουσία που μεταφέρεται σε τέτοια μορφή, ώστε, αν κάποιος κατά τα άλλα υγιής άνθρωπος εκτεθεί σε αυτήν, μπορεί να του προκληθεί ¨ ¨ ¨ μόνιμη αναπηρία απειλητική για τη ζωή ή /και θανατηφόρα ασθένεια. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Έκθεση συμβαίνει όταν μια μολυσματική ουσία απελευθερώνεται έξω από την προστατευτική συσκευασία, με αποτέλεσμα να έρθει σε φυσική επαφή με ανθρώπους ή ζώα. n n UN 2814 : ασθένεια σε άνθρωπο & ζώα UN 2900: ασθένεια μόνο σε ζώα IATA Packing Instruction 602

Βιοασφάλεια στην προαναλυτική φάση Β. Συσκευασία-μεταφορά δειγμάτων Μολυσματικές ουσίες κατηγορίας Β q q n Σε αυτή την κατηγορία ανήκει μια ουσία που δεν πληροί τα κριτήρια υπαγωγής στην κατηγορία Α. Μολυσματικές ουσίες της κατηγορίας Β θα καταχωρούνται στο UN 3373. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η κατάλληλη ονομασία αποστολής για τον UN 3373 είναι «ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΟΥΣΙΑ, ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β» . ΙΑΤΑ “ 650 package”

Παράδειγμα ασφαλούς μεταφοράς μικροβιακών στελεχών στα πλαίσια ετήσιου εξωτερικού ποιοτικού ελέγχου (NEQAS 2013) από Public Health England στο ΚΕΔΥ.

Βιοασφάλεια στην προαναλυτική φάση Β. Συσκευασία-μεταφορά δειγμάτων Εξαιρέσεις Περιβαλλοντικά δείγματα (συμπεριλαμβανομένων δειγμάτων τροφίμων και νερού) που δεν θεωρείται ότι ενέχουν υπολογίσιμο κίνδυνο μόλυνσης δεν υπόκεινται στους κανονισμούς των επικίνδυνων αγαθών

Βιοασφάλεια στην αναλυτική φάση: Βιοασφάλεια μικροβιολογικού διαγνωστικού εργαστηρίου

Θεμελιώδεις πρακτικές Βιοασφάλειας στο διαγνωστικό εργαστήριο (νοσοκομειακό, Δ. Υγείας)

Γενική αρχή Γενικότερη τάση επιστημονικής κοινότητας η καλλιέργεια και υιοθέτηση από όλους τους εργαζόμενους στον εργαστηριακό τομέα μιας «κουλτούρας» Βιοασφάλειας.

Ιδανικά BSL-2 Πρωτοβάθμιος περιορισμός ≥ 1 θάλαμοι βιολογικής ασφάλειας Τεχνολογικά μέτρα Εκπαίδευση Εγχειρίδιο βιοασφάλειας Σήμανση για δυνητικό βιολογικό κίνδυνο Περιορισμένη πρόσβαση 1η επιλογή: τάξης ΙΙ-Α 1 ή ΙΙ-Α 2 2η επιλογή: τάξη Ι ή άλλη συσκευή για προστασία από πιτσιλίσματα και κυρίως αερολύματα Δευτεροβάθμιος περιορισμός Αυτόκαυστο κοντά στο εργαστήριο Εξοπλισμός ατομικής προστασίας Διοικητικά μέτρα Εργαστηριακή ποδιά Γάντια Αναπνευστική προστασία Πρακτικές και διαδικασίες Πρακτικές καλής μικροβιολογικής τεχνικής Προφυλάξεις εργασίας με αιχμηρά εργαλεία και Διαδικασίες για κάθε στάδιο της εργασίας

Βιοασφάλεια στη μετά-αναλυτική φάση: Διαχείριση αποβλήτων Bιολογικά απόβλητα ( μη επεξεργασμένα) n n 26 Πάντα βασικές προφυλάξεις ¨ Γάντια και υγιεινή χεριών ¨ Ποδιά± προστασία ματιών Ιδιαίτερη προσοχή για αποφυγή δημιουργίας αερολυμάτων Διαφύλαξη επιμολύνσεων από διαρροές ¨ Δεύτερος σάκος Αποτέφρωση: συνήθως η προτιμώμενη μέθοδος

Βιοασφάλεια στη μετά-αναλυτική φάση: Διαχείριση αποβλήτων Bιολογικά απόβλητα (επεξεργασμένα) With H 2 O 1: 10

Διαχείριση αιχμηρών

Διαχείριση Βιολογικού Κινδύνου

Διαχειριστικά Συστήματα n n n Σε ευρεία χρήση από πολλούς οργανισμούς με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της επάρκειας π. χ. ¨ ISO 9000 (Ποιότητα) ¨ ISO 14001 (Περιβάλλον) ¨ OHSAS 18001 (Υγιεινή και Ασφάλεια Εργασίας) Έννοια-κλειδί: διαρκής βελτίωση (continual improvement) μέσω του κυκλικού μοντέλου PDCA Σχεδιασμός-Plan Εφαρμογή -Do Έλεγχος- Check Δράσεις (προληπτικές & διορθωτικές)- Act

Πυραμίδα Διαχειριστικού Συστήματος Βασικές αρχές/Διεύθυνση ανώτατου επιπέδου Κώδικας Δεοντολογίας Πολιτική Στηρίζεται στον Κώδικαπερισσότερες λεπτομέρειες Ελάχιστες απαιτήσεις για την Πρότυπα Διαδικασίες (Διεθνές/τοπικό επίπεδο) Τι; / Πώς; Παραδείγματα Καλής Πρακτικής Διαδικασίες (SOPs) Κατευθυντήριες Οδηγίες αναγνώριση και διαχείριση

Πρότυπο Συστήματος Διαχείρισης Βιολογικού κινδύνου Παρέχει τις ελάχιστες απαιτήσεις για την αναγνώριση, τον έλεγχο και την αποτελεσματική διαχείριση βιολογικών κινδύνων σε εργαστήρια και εγκαταστάσεις European Biosafety Society ● American Biological Safety Association ● Det N International Biosafety and Biosecurity Laboratory Standard Development Initiative 32

Πρότυπο Συστήματος Διαχείρισης Βιολογικού κινδύνου Παρέχει τις ελάχιστες απαιτήσεις για την αναγνώριση, τον έλεγχο και τoν αποτελεσματικό χειρισμό βιολογικών κινδύνων σε εργαστήρια και εγκαταστάσεις τόσο υπό ΚΣ όσο και σε επείγουσες καταστάσεις. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να: • αυξηθεί η ευαισθητοποίηση για τους βιολογικούς κινδύνους • διευκολυνθεί ο συντονισμός περίπλοκων απαιτήσεων και διαδικασιών Βιοασφάλειας και Ασφάλειας Εργαστηρίου • βελτιωθεί η διεθνής συνεργασία μεταξύ εργαστηρίωνεναρμόνιση πρακτικών ασφάλειας • αποτελέσει τη βάση για συμμόρφωση σε νέα ή αναθεωρημένη νομοθεσία • υποστηρίξει την πιστοποίηση/διαπίστευση των εργαστηρίων Συμβατό με άλλα διεθνή πρότυπα, όπως ISO 9001/14001 και OHSAS 18001 ΔΕΝ είναι τεχνικό έγγραφο , προσανατολισμένο στην απόδοση Περιγράφει τι χρειάζεται να επιτευχθεί Το πώς επαφίεται στον οργανισμό 33

Biorisk Management: the AMP Model Biorisk Management = Assessment, Mitigation, Performance Εκτίμηση, Περιορισμός, Απόδοση 34

Εκτίμηση κινδύνου Γενική αρχή n Kaplan and Garrick/ ανάλυση κινδύνου: η απάντηση σε 3 θεμελιώδη ερωτήματα: 1. Τι θα μπορούσε να συμβεί; 2. Πόσο πιθανό είναι να συμβεί; 3. Εφόσον συμβεί, ποιες θα είναι οι συνέπειες; Ορισμός n Διαδικασία αξιολόγησης του βιολογικού κινδύνου, λαμβάνοντας υπόψη την επάρκεια των εφαρμοζόμενων μέτρων ελέγχου και αποφασίζοντας αν ο βιολογικός κίνδυνος είναι αποδεκτός ή όχι. από OHSAS 18001: 2007 Σημασία n Το πρώτο βήμα για τον έλεγχο του κινδύνου Δυσκολίες n Υποκειμενική διαδικασία-επιστημονική κρίση απαραίτητη n Όχι προτυποποιημένη προσέγγιση/ διάφορες μεθοδολογίες

Τι ορίζουμε ως αποδεκτό κίνδυνο; n n n Μηδενικός κίνδυνος δεν υπάρχει! “Ασφαλές” σημαίνει ότι ο κίνδυνος έχει κριθεί αποδεκτός Η αποδοχή του κινδύνου εξαρτάται από τον «owner of the risk» , είναι υποκειμενική-οι άνθρωποι αποφασίζουν: ¨ ¨ κίνδυνος ανεκτός (tolerant) ή απορριπτέος (averse) κίνδυνος αποδεκτός ή όχι

Η εξίσωση του βιολογικού κινδύνου Κίνδυνος = f (πιθανότητα, συνέπειες) Πιθανότητα έκθεσης στο παθογόνο και λοίμωξης με βάση τα χαρακτηριστικά του βιολογικού παράγοντα και τις ακολουθούμενες διαδικασίες & τις εργαστηριακές πρακτικές Συνέπειες της λοίμωξης στην υγεία είτε από τυχαία έκθεση είτε μετά από σκόπιμη έκθεση Άνθρωπος + περιβάλλον

Κίνδυνος = f (πιθανότητα, συνέπειες) Πιθανότητα Πολύ υψηλός Υψηλός Μέτριος Χαμηλός Πολύ χαμηλός Συνέπειες 38

Βήματα για μια συγκροτημένη εκτίμηση κινδύνου n Αναγνώριση των πιθανών κινδύνων που σχετίζονται με: Τον βιολογικό μολυσματικό παράγοντα ή υλικό εφόσον είναι γνωστός ¨ Τις εργαστηριακές δραστηριότητες που μπορεί να προκαλέσουν έκθεση στον παράγοντα ή υλικό. ¨ Τις ικανότητες και την εμπειρία του προσωπικού του εργαστηρίου καθώς και τη γενική ανοσολογική του κατάσταση ¨ n Αξιολόγηση και ιεράρχηση των κινδύνων βάσει της πιθανότητας έκθεσης στον παράγοντα και της σοβαρότητας των συνεπειών.

Συγκέντρωση και ανάλυση όλων των πιθανών σεναρίωνΕργαλείο Bio. RAM Καινούριο εργαλείο-Μοντέλο εκτίμησης βιολογικού κινδύνου (Biosafety & Biosecurity) Δημιουργήθηκε από ειδικούς σε θέματα βιοασφάλειας από τη διεθνή κοινότητα 12 ξεχωριστά σενάρια πιθανών κινδύνων για λοίμωξη ανθρώπων (εργαστηριακοί & κοινότητα) και ζωικού κεφαλαίου λόγω έκθεσης σε επικίνδυνο βιολογικό παράγοντα με βάση τις 4 κύριες οδούς μετάδοσης + 1 σενάριο κινδύνου για δευτερογενή κρούσματα σε ανθρώπους και ζώα Σταθμισμένο ερωτηματολόγιο, βαθμολόγηση απαντήσεων με καθορισμένους συντελεστές και ανάλυση με μέθοδο MCDA. Bio. RAM 40

Biosafety RAM n n n Πιθανότητα μη ηθελημένης λοίμωξης βάσει ¨ οδού μετάδοσης ¨ χαρακτηριστικών παράγοντα ¨ διαδικασιώνπρακτικών ¨ εφαρμοζόμενων μέτρων Συνέπειες λοίμωξης λόγω μη ηθελημένης έκθεσης ¨ Άτομο ¨ Κοινότητα ¨ Ζώα Κίνδυνοι Προσωπικό ¨ Κοινότητα ¨ Δευτερογενών λοιμώξεων ¨ R=f(L, C)

Biosecurity RAM Πιθανότητα στοχοποίησης εργαστηρίου βάσει nΔυνατότητας κακοήθους χρήσης του παράγοντα nΔυνατότητας απόκτησής του Συνέπειες nΝόσου μετά από εσκεμμένη απελευθέρωση Κίνδυνοι nΚοινότητα άνθρωποι ζώα

Βio. RAM οπτικοποίηση/σύγκριση Προ εφαρμογής μέτρων περιορισμού Μετά την εφαρμογή μέτρων περιορισμού

Bio. RAM ως • Εργαλείο διαχείρισης βιολογικού κινδύνου καθώς δίνει τη δυνατότητα: ØΕκτίμησης, ιεράρχησης και αξιολόγησης κινδύνων ØΑξιολόγησης υπαρχόντων μέτρων ελέγχου και επαναξιολόγησης ØΑξιολόγησης της απόδοσης του όλου συστήματος με τρόπο συγκροτημένο, επαναλήψιμο και εύκολα αντιληπτό. • Εργαλείο για διασφάλιση ποιότητας και στη διαχείριση του βιολογικού κινδύνου καθώς δίνει δυνατότητα ØΤεκμηρίωσης ØΚαταγραφής ØΑρχειοθέτησης της εκάστοτε εκτίμησης κινδύνου Bio. RAM και CWA 15793: Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο σχεδιασμού-P εφαρμογής- D ελέγχου-C αναφοράς-A

WHO-World Health Organization Ταξινόμηση των μικροοργανισμών σε ομάδες κινδύνου n Ομάδα κινδύνου 1 ¨ n Ομάδα κινδύνου 2. ¨ n μέτριος κίνδυνος για το άτομο, χαμηλός κίνδυνος για την κοινότητα, διαθέσιμη θεραπεία Ομάδα κινδύνου 3: ¨ n καvένας ή χαμηλός κίνδυνος για το άτομο και την κοινότητα υψηλός κίνδυνος για το άτομο, χαμηλός κίνδυνος για την κοινότητα, διαθέσιμη θεραπεία και πρόληψη Ομάδα κινδύνου 4: ¨ υψηλός κίνδυνος για το άτομο και για την κοινότητα, συνήθως μη διαθέσιμη αποτελεσματική αγωγή και προφύλαξη

Επίπεδα Βιοασφάλειας-Biosafety Levels (BSL) n Δεν ταυτίζονται με τις ομάδες κινδύνου Ομάδες κινδύνου ¨ Επίπεδα Βιοασφάλειας ¨ n n Εκτίμηση κινδύνου Διαχείριση κινδύνου Συνδυασμοί των 4 βασικών κατηγοριών μέτρων Βιοασφάλειας Πρώτα γίνεται εκτίμηση κινδύνου και κατόπιν ο προσδιορισμός του κατάλληλου επιπέδου Βιοασφάλειας.

Οι 4 βασικές κατηγορίες μέτρων Βιοασφάλειας Τεχνολογικά μέτρα Εξοπλισμός ατομικής προστασίας Διοικητικά μέτρα Πρακτικές και διαδικασίες

Επίπεδα βιοασφάλειας

Διαχείριση Βιολογικού Κινδύνου Διαχείριση κινδύνου= Εκτίμηση, Περιορισμός, Απόδοση Προσδιορισμός κινδύνου Προσδιορισμός πηγής κινδύνου/απειλής Εκτίμηση πιθανοτήτων Εκτίμηση συνεπειών 49 Απομάκρυνση ή Αντικατάσταση Τεχνικά μέτρα ελέγχου Διοικητικά μέτρα ελέγχου Πρακτικές και Διαδικασίες Εξοπλισμός ατομικής προστασίας

Performance- Απόδοση Η απόδοση βελτιώνει τη διαχείριση του βιολογικού κινδύνου: γνωρίζουμε ότι Ø το σύστημα μας λειτουργεί και είναι βιώσιμο και Ø ότι ο κίνδυνος παραμένει σε αποδεκτά επίπεδα 50

Likelihood e im T Consequence 51

Απόδοση n n n Control-έλεγχος &αρχεία ¨ Πρακτικές ¨ Διαδικασίες ¨ Δομές και ¨ Ευθύνες Assurance-διασφάλιση ¨ Συστηματική διαδικασία ελέγχου του συστήματος μέσω n Απογραφών και επιθεωρήσεων Improvement-βελτίωση ¨ Βάζοντας και πετυχαίνοντας στόχους βασισμένους στην τροφοδότηση από εσωτερικές και εξωτερικές επιθεωρήσεις ¨ Προληπτικές & διορθωτικές ενέργειες ¨ Εκπαίδευση

Διαχείριση Βιολογικού Κινδύνου-AMP model Διαχείριση κινδύνου= Εκτίμηση, Περιορισμός, Απόδοση Προσδιορισμός κινδύνου Προσδιορισμός πηγής κινδύνου/απειλής Εκτίμηση πιθανοτήτων Εκτίμηση συνεπειών Απομάκρυνση ή Αντικατάσταση Τεχνικά μέτρα ελέγχου Διοικητικά μέτρα ελέγχου Πρακτικές και Διαδικασίες Εξοπλισμός ατομικής προστασίας Έλεγχος Διασφάλιση Βελτίωση

Τελικός στόχος

Ερωτήσεις; Ευχαριστώ για την προσοχή σας!