Жоспар: I. Кіріспе II. Негізгі б

Жоспар: I. Кіріспе II. Негізгі б лімө Онтогенез Сперматогенез. Овогенез Эмбриогенез ры тану Ұ қ Б лшектену, Имплантация ө Гаструляция Гистогенез бен органогенез Дамуды ауіпті кезе дері ң қ ң III. орытынды Қ IV. Пайдаланыл ан дебиеттер тізімі ғ ә

Кіріспе С т оректілер мен адамны эмбриональды дамуын ү қ ң қ зерттеу, б ларда ы жалпы састы тарды бай ау а , ұ ғ ұқ қ қ ғ сонымен атар адам ры ыны даму ерекшеліктерін қ ұ ғ ң аны тау а жол ашады қ ғ Адам денсаулы ы ол туылмай т рып т зіледі. ғ ұ ү ры тандырудан бастап ж мырт а клеткасында Ұ қ ұ қ аны тал ан. Генетикалы жоспар бойынша иын қ ғ қ қ процестер рылу ж не барлы м шелер дамуы ж не құ ә қ ү ә келешек органдарды ж йесіні дамуы. ң ү ң

Адам ры ыны эмбриогенезі онтогенезді ұ ғ ң ң бір б лігі де, бірнеше сатылардан т рады: ө ұ I- ры тану, н тижесінде зиготаны пайда болуы ұ қ ә ң II-пайда бол ан зиготаны б лшектенуі, осыны ғ ң ө ң н тижесінде, бластоциста пайда болуы ә III-гаструляция, ры жапыра шаларыны ұ қ қ ң т зіліп, одан ры ты біліктік м шелеріні дамуы. ү ұ қ ң ү ң IV-гистогенез бен органогенез V-ж йелер дамуы системогенез ү

Эмбрионды даму кезіндегі қ згешеліктер ө

Негізгі б лімө Онтогенез (грек ontos – на ыз, на ты ж не генез) ғ қ ә – организмні жеке дара ң дамуы. Онтогенез ры ұ қ болып т зілуінен бастап, ү тіршілігіні со ына ң ң дейінгі барлы қ згерістерді жиынты ы. ө ң ғ Онтогенез терминін неміс биологы Э. Геккель сын ан (1866). ұ ғ Онтоно генез Эмбрионал дық Постэмбрио налдық

Гаметаларды алыптасуы ң қ

Адам эмбрионгенезіні ал аш ы ң ғ қ апталары

Аталы ж не аналы жыныс жасушаларық ә қ Сперматогенез (грек, sperma — ш ует, ә genesis — шы у тек) — еркек ғ жануарларды жыныс безінде ж реді. Б л процесс кезегімен тетін ң ү ұ ө т рт кезе нен: к бею, су, жетілу ж не алыптасу кезе дерінен т рады ө ң ө ө ә қ ң ұ • Овогенез (ovogenesis, лат. ovum — ж мырт а, genesis — шы у ұ қ ғ тегі) — ж мырт а жасушасыны даму процесі. Овогенез к бею, су ұ қ ң ө ө ж не жетілу кезе дерінен т рады. ә ң ұ

Эмбриогенез (а ылш. ғ embryogenesis , гр. embryon — ры , ұ қ genesis — шы у тегі) — ры тан аннан бастап ж мырт адан жарып шы ан а ғ ұ қ ққ ғ немесе енесі рса ынан ту ан а дейінгі ры ты (эмбрионны ) даму құ ғ ғ ғ ұ қ ң ң мерзімі. Эмбриогенез — жануарлар мен адам организмдеріні жеке ң даму процесіні (онтогенезіні ) бастап ы кезе і. ң ң қ ң

Эмбриональды даму кезе деріқ ң ры тану Ұ қ — аталы ж не аналы қ ә қ жыныс клеткаларыны осылуынан зиготаны пайда болуы. ң қ ң Ал б л жа а организмні бастамасы болып табылады. ұ ң ң ры тану негізіне жынысты к бею ж не ата-анасынан Ұ қ ө ә рпа ына т ым уалайтын белгілерді берілуі жатады ұ ғ ұқ қ ң

Б лшектену, Имплантацияө Б лшектену ө -зиготаны митоз жолымен, ж йелі т рде ң ү ү б лініп, бластомерлерді пайда болуы. Зигота митоз ө ң сатыларынан тіп, е сонында 2 бластомерге ө ң айналады. Адамдарда б лшектені толы , те ө қ ң емес, асинхронды журеді. Имплантация — ры ты жатырды кілегейлі абы ына ұ қ ң ң қ ғ жабасып, енуі. 2 сатысын ажыратады. Адгезия(жабысу), инвазия(ену). Имплантация 40 са ат а созылады. ғ қ

Гаструляция — гаструлану, ры ты іштегі дамуы ұ қ ң барысында бластула жасушаларыны одан рі к беюімен, суімен, ң ә ө ө жетіліп ба ытты орын ауыстыруымен ж не сапалы айырмашылы тар ғ ә қ мен згерістерді ж руімен сипатталатын к рделі биохимиялы ж не ө ң ү ү қ ә морфогенетикалы процесс. қ Гаструляция 1 -бластула; 2 -гаструла

Гистогенез бен органогенез ры ты дамуды 2 -3 аптасында ры жапыра шалары Ұ қ қ ң ұ қ қ мен мезенхиманы дифференциялануы ж зеге ң ү асады. 3 -апта басында ры денесіндегі жасушаларды ұ қ ң біразы тіндер бастамасы мен ры ты м шелерін т зуге ұ қ ң ү ү атысса, екіншілері ры тан тыс м шелерді т зеді. ры қ ұ қ ү ү Ұ қ тіндеріні т зілуі детерминация ж не коммитировтік ң ү ә жолжармен ж реді. ү

• Бала организміне негізгі бір заңдылықпен ұдайы жүріп отыратын, өсу және даму құбылысы тән болып келеді. Бала туылғаннан кейін жасына байланысты тиісті кезеңдерден өтеді. • Күнделікті жұмыста қолдану үшін, барлық балалық шақ төмендегідей болып бөлінетін, Н. П. Гундобин ұсынған жоба ыңғайлы болып келеді. Құрсақ ішінде (жатыр ішінде) даму кезеңі 2 сатыдан тұрады: • Эмбриондық даму сатысы (алғашқы 2 -3 ай). • Плацентарлық даму сатысы (3 айдан туғанға дейін).

Дамуды ауіпті кезе дерің қ ң р т рлі факторларды серінен сезімтал онтогенезді Ә ү ң ә ң кезе дерін- ауіпті, ал зиян келтіретін факторларды- ң қ теротегенді факторлар да. Адам эмбриогенезі 3 ауіпті кезе дерге ажыратылады: қ ң 1. имплантация- эмбрионны жатырды кілегей абатына ң ң қ енуі( ры тан аннан кейін 6 -7 т ул. ) ұ қ ғ ә 2. плацентация-плацентаны т зілуі( ры танганнан кейін ң ү ұ қ 14 -15 т ул. ) ә 3. туылуы(39 -40 апта). Тератогенді факторларды сері дамуды бірінші ауіпті ң ә ң қ кезе ін имплантацияны кеш туіне, ры ты ерте ліміне ң ң ө ұ қ ң ө келеді. ә

Екінші ауіпті кезе дегі зиянды серлер туа біткен қ ң ә кемтарлы тар а келеді. қ ғ ә Гаметопатия – б л ры тану а дейінгі гаметаларда ы ұ ұ қ ғ ғ потологиялы згерістер. Б л згерістерге спонтанды қ ө ұ ө т сікке ж не т ым уалайтын аурулар а келеді. ү ә ұқ қ ғ ә

Бластопатиялар – ры танудан кейінгі ал аш ы ұ қ ғ қ 2 -ші аптада ы зиготаны ғ ң за ымдалуы. Осы кезе де қ ң за ымдану факторыны серіне қ ң ә ры ты жауап беру «барлы ы ұ қ ң ғ немесе еште е» принцпімен, ң я ни ры тіршілігін жояды ғ ұ қ немесе репаративтік абілеті қ жо ары болса сер еткен ғ ә факторларды «сезбей» ары арай дамиды. Бір атар қ қ жа дайларда осы кезе дегі ғ ң ры тарда бластопатиялар деп ұ қ аталатын потологиялы қ згерістер кездеседі: ө

Симметриялы не ассимметриялы егіздер а аулы ы(толы қ қ қ ғ қ не толы емес ажыры ан егіздер) қ ғ

— Сиреномиелия ж не циклопияә -Жатырдан тыс ж ктілік ү Ж ктілікті ал аш ы 15 -т ул. ры ты шетінеу жиілігі те жо ары ү ң ғ қ ә ұ қ ң ө ғ болады же барлы ры тан ан ж мырт аны 35 -50% райды. қ ұ қ ғ ұ қ ң құ

орытынды: Қ Эмбриогенез — ры тан аннан бастап ж мырт адан ұ қ ғ ұ қ жарып шы ан а немесе енесі рса ынан ту ан а ққ ғ құ ғ ғ ғ дейінгі ры ты (эмбрионны ) даму мерзімі. ұ қ ң ң Адам ры ыны рса та дамуы орта есеппен 280 т улікке ұ ғ ң құ қ ә (10 ай а) созылады. ғ р т рлі факторларды серінен сезімтал онтогенезді Ә ү ң ә ң кезе дерін- ауіпті, ал зиян келтіретін факторларды- ң қ теротегенді факторлар да. р кезе ге с йкес те к рделі процесстер ж реді, со ан Ә ң ә ө ү ү ғ байланысты ж кті йел з- зін к тіп, зиянды заттар ү ә ө ө ү пайдаланбай, са болып ж руі керек! қ ү

Пайдаланыл ан дебиеттер тізіміғ ә • Цитология. Эмбриология. Гистология Ж. О. Аяпова 2007 ж • Гисталогия , Цитология и Эмбриология. О. В. Волкова, Ю, К Елецкий. М, Медицина, 1996 г • Эмбриология негіздері Т. Ж. Умбетов, Т. Ж Бірімов, А тобе, 1996 ж қ • Основы гисталогии полости рта и зубов Р. И. Юй Алматы 1996 г • www. google. kz • kk. wikipedia. org