Жедел ішек инфекциялары CBL дайындаған жұқпалы аурулар кафедрасы.

Дәрістен соң сіздер меңгересіздер 1. Диареясы бар науқастарға сұрақ қою 2. Диареямен жүретін ауруларды ажырату диагностика жүргізу 3. Жедел ішек инфекциясын диагностикалау 4. Анализдер интерпретациясы 5. ЖИИ ауыратын науқасқа ем тағайындау 7. ЖИИ алдын-алу шараларын жоспарлау

Актуальность ОКИ ЖІИ- асқазан іщек жолдарының зақымдалуымен жүретін аурулар (30-ға жуық) тобына жатады.ішек инфекциялары әлемде кең тараған. Барлық дерттердің ішінде жедел ішек инфекциялары респираторлы аурулардан кейінгі 2 орында. Ішек инфекциялары көбіне балаларда 60 % жағдайда кездеседі.әлемде жылына ішек инфекцияларынан жылына 1 млн-ға жуық балалары өлімге ұшырайды (көбіне 2 жасқа дейінгі)

ЖІИ Жедел ішек инфекциялары- инфекциялық аурулардың ішіндегі полиэтологиялық топқа жатады; Диареямен Интоксикациямен, кей жағдайда сусызданумен жүреді. ЖІИ қоздырғыштары- бактериялaр, вирустар, қарапайымдар мен гельминтердің бірқатар топтары ішек дисфункциясын шақыруы мүмкін.

Клиникалық жағдай Жұқпалы аурулар ауруханасының қабылдау бөліміне диареямен науқас келіп түсті.

Диарея деген не?

Диарея Диарея ішек жолдарының қалыпты қызметі бұзылғанда, асқорыту үрдісі үдегенде дамиды, дефекация жиіленуіне және нәжістің ыдырауына әкеледі. Инвазивті, аралас, секреторлы болуы мүмкін.

Инвазивты диареялар. Эпителиальды клеткалардың мембранасын микробтар бұзып, антигендер енуіне жағдай жасайды және ішектің шырышты қабатында қабыну процесің және некротикалық өзгерістердің дамуына жағдай жасайды. Шигеллалар, сальмонеллездар, иерсиниоздар, кампилобактериоз, эшерихиоздар.

ЖІИ Секреторлы диареялар. Қоздырғыш энтероциттерлің тек бетінде ғана жиналады,жергілікті қабыну процесі айқын емес. Диарея патогенезінде негізгі рөлді секреция бұзылыстыры, энтеротоксин әсерінен ішекте тұздармен судың кері сіңірілуінің бұзылуы болады. Ішек эпителиіндегі клеткадағы аденилатциклазаны токсин үстемелейді, соның себебінен клеткаішілік цАМФ мөлшері жоғарылайды. Жіңішке ішек кеңістігінде изотоникалық сұйықтықтардың секрециясына әкеледі, ол тоқ ішекте сіңірліп үлгермейді. Бұл топқа холера, эшерихиоздар және шартты патогенді флорамен шақырлатын аурулар жатады.

ЖІИ кезінде клиникалық көрінісінде жергілікті синдромдар АКЖ зақымдану көлеміне байланысты. (асқазан, жіңішке немесе тоқ ішек)

ЖІИ Гастрит. Паталогиялық процестердің орналасуында асқазанда жедел гастрит дамиды. Гастритте құсу, жүрек айну, эпигастрий аймағында ауырсыну және ауырлық сезім болады. Энтерит кіндік аймағында ауырсыну, метеоризм, нәжісі көп мөлшерде сұйық, патологиялық қосындысыз немесе аз мөлшерде мөлдір шырыш болуыменкөрінеді,көбіне гастритпен қатар жүреді. Гастроэнтерит — эшерихиоз, ротовирусты инфекциялар кезіндегі негізгі синдром.

ЖІИ Энтероколит іште ауырсыну, нәжісі көп мөлшерде жасыл түсті, лайлы шырышты не месе кейде қанды болады. Пальпацияда іштің барлық бөлігінде жайылмалы ауырсыну, тоқ ішекте ішек перистальтикасы шуын естуіне болады. Бұл синдром ерте жастағы балаларда сальмонеллез, шигеллез, иерсиниоз кезінде кездеседі. Гастроэнтероколит энтероколит белгілерімен, қайталамалы құсу, эпигастрий аймағында ауырсынуымен көрінеді, көбіне сальмонеллез, шигеллез, иерсиниозде тағамдық жолмен инфирцирленулерде болады. Дистальді колит синдромы- дизентерияға патогномды. Тенезмдер, жалған шақырулар, сол жақ мықын аймағында спастикалық ауырсынулармен, нәжісінде шырыш және қан болумен сипатталады.

Сіз науқасқа қандай сұрақтар қоясыз? Напишите вопросы на доске

Сұрақтар 1. Паспорттық деректер 2. Шағымы 3. Ауру анамнезі 4. Өмір анамнезі 5. Эпидемиологиялық анамнез

Науқас жайлы мәліметтер 22 жастағы қыз бала, қалада тұрады,тамыз айы; 3 күн бұрын Өзбекстаннан келді. Кеше жедел ауырды ішінде ауырсыну, жүрек айну, тағам қабылдағаннан кейін құсу, әлсіздік,дене температурасы жоғарлануына шағымданды. Нәжісі жасыл түсті, шырыш аралас, тәулігіне 7 рет. Бүгін қол саусақтарында тырысылулар болды. 2 таблетка левомицетин қабылдады. Қонақта болған, ет салаттар, жеміс-жидек, балық жеген. Анамнезінде созылмалы гастрит, майлы, ащы тағам қабылдаған соң жүрек айнулар, ауырсынулар мазалайды.Шылым шегеді, алкоголь тұтынады. Ашықсу өзінге шомылған.

Науқас жайлы мәліметтер Объективті: жағдайы орташа ауырлықта, Т-39,5. Тері жабындылары құрғақ, ыстық, тургоры төменднген; еріндерінің шырышыты қабаттары құрғақ. Бет- әлпеті солынқы. Даусы қарлыққан. Өкпесінде везикулярлы тыныс, ТАЖ- 20мин. Жүрек тондары тұйықталған, АҚҚ-80\60мм.сын.бағ, пульс 92 рет\мин. Тілі құрғақ, жабынмен жабылған іш, жұмсақ, эпигастрий аймағында, оң жақ мықын аймағында аурсынулар. Бауыры+ 1,5 см. Нәжіі сұйық, жасыл түсті, 500мл көлемде зәр бөлген.

Тақтаға синдромды анықтап жазыңыз.

синдромдар 1. Интоксикациялық – қызба, әлсіздік, жүрек тондарының тұйықталуы, гипотония, тахикардия 2. Диспепсиялық (қандай?) – іште ауырсынулар, құсу, жүрек айну, шырыш аралас сұйық нәжіс, гепатомегалия 2. Сусыздану– шырышты қабат және тері құрғады, тургор төмендеген, бетінің солуы, қарлықан дауыс, қол саусақтарының тырсыулары, ентігу, гипотония, тахикардия, олигурия

Сіз қандай гипотезалар ұсынасыз,гипотезаларды тақтаға жазыңыз? Напишите гипотезы на доске

Гипотезалар 1. гастрит 2. холецистит 3. гельминтоздар 4. колит 5. ішек тітіркендіру синдромі 6. спецификалық жаралы колит 7. инфекциалық гастроэнтерит 8. инфекционды гастроэнтероколит 9. амебиаз 10. холера 11. дизентерия 12. сальмонеллез 13. тағамдық токсикоинфекция 14. вирусты диарея 15. ???

Сальмонеллез Сальмонеллез симптомдары мен белгілері. Іште ыңғайсыздық тудыру (30 мин-тан) сезімімен жедел басталады. Науқас сальмонеллезде әлсіздік, жүрек айну, құсу, Т- жоғарлауы (38-39) шағымданады. Сонымен қатар науқасты диарея мазалайды( нәжіс тәулігіне 15 рет), нәжіс түсі жасыл, сулы, көп мөлшерде. Диарея 5-8 күнге созылады. Сальмонеллез іштегі ауырсынмен жүреді. Сальмонеллез кезіндегі ауырсыну диффузды сипатта болады(іштің барлық бөлігінде). Науқастың бауыры ұлғаюы мүмкін. Әлсіз адамдарда инфекция генерализденген түрде өтеді. Аурулардың ағымы суысыздануымен асқынуы мүмкін.

Сальмонеллез Сальмонеллез –жедел ішек инфекциясы. Қоздырғышы сальмонелла туысына жатады. Сальмонеллардың 1500-2000 түрлері бар; олар адамдардакездесетін асқазан ішек инфекцияларының негізгі себебі. Сальмонеллез жылдың жылы мезгілінде кездеседі. Сальмонеллез дамуының генізгі себебі- тағамдарды сақтау және өңдеу ережелерің бұзылысы. Инкубациялық кезең 5-7 сағттан 3 тәуліке дейін. Адамдарға негізгі инфекция көзі- жануарлар( жылқы, мүйізді ірі қара, шошоқа, мысық, ит, құстар) ,кейде сальмонеллер уй құстарының жұмыртқасында да кезігеді. Дұрыс дайындалмаған ет, сальмонеллермен зақымдалған жұмыртқаларды рационда қабылдаса, сальмонеллез дамиды. Кейде сальмонеллез сабепшісі- ауру адам немесе бактериятасымалдаушы.

Дизентерия Бактериальды дизентерия әртүрлі дизентериялық дактериялармен шақырлады. Дизентерия қоздырғышы науқастардың нәжісі арқылы сыртқа бөлінеді. Дизентерия таралуына халықаралық санитарлық мәдениетінің төмендігі және тазалық ережелерін бұзылуы әсер етеді. Көбіне 2 жастардағы \балалар ауырады; балалар мекемесінде дизентерия бұрқ етпесі жиі болады. Инкубациялық кезең 2-5 күн, инфекциямен зақымданудан кейін кейде 12-24 сағ. Дизентерия жедел басталады, Т-38-39 дей жоғарлайды, бұлшықеттерде, буындарда ауырсынулар пайда болады, тоңу, бас ауруы, іштің сол жақ бөлігінде толғақ тәрізді ауырсынулар, мазалайды. Нәжісі көпретті(10-20 және одан жоғары күніне), шырыш, қан жалғақты аралас, дефекацияға ауырсынумен жалған шақырулар болады. Дизентерияны кіші жастағы балалар мен қарт адамдар ауыр өткізеді. Ауру ұзақтығы 3-4 апта; созылмалы формаға ауысуы мүмкін.

ТТИ Тағамдық токсикоинфекции (ТТИ) — жедел, қысқа уақытты ауру. Шартты патогенді бактериялармен шақырлады. Қышқыл- сілтілі орталар мен су-тұз алмасуын бұзылуымен, АІЖ жоғары бөліміңде (гастрит гастроэнтерит) зақымдануы симптомдармен өтеді. Стафилококкты улануларда инкубациялық кезең 2-4 сағ(кейде 30 мин, қысқарады және 6 сағ созылуы мүмкін), жүрек айну, ауырсынулы және көпретті құсулар, эпигастрийде толғақ тәрізді ауырсынулар сиректеу көрінеді, көбіне оларға буын ауырсынулары қосылуы мүмкін. Ауру басында диарея болмауы немесе кеш пайда болуы мумкін. Нәжісі ссұйық, сирек, патологиялық қосылысыз, дене темпераиурасы қалыпты не субфебрильді, әлсіздік, бозару, бас айналу, гипотензия; кейде аяқ бұлшықеттерінің тырысулары байқалады. Бұл көріністер қысқауақытты, негізгі 1-2 күннен соң жағдайы жақсарып, сауыға бастайды. Ауру ағымы салыстырмалы түрде жеңіл өтеді.

ТТИ Улану, клостридиялы токсиндерінің шақырылуымен, ауыр ағымында өтеді. Іштің ауырсынумен ауру басталады, кіндік аймағында, жалпы әлсіздікпен басталады, нәжіс тәулігіне 20 рет жилігі, көп мөлшерде сулы, кейде күріш сығындысы ретінде болады. Құсу және сұйық нәжіс сусыздануға, кейде қан аралас, ауру ағымы ауыр өтеді, өлімділік- 30%.

Холера Холера көптеген елдерде және басқа континентерді; милиондаған адамдарды өмірден әкетті; соңғы, жетінші, аурудың пандемиясы 1961 ж басталды. Эпидемиялық жағдай холерамен әлемде күйзеліс қалдырады. Жыл сайын бірнеше мың адам аурады. Оңтүстікте және Оңтүстік- Шығыс Азия және онымен бірге Африка елдерінде холераның эндемиялық ошағы және периодикалық эпидемия туды. негізгі берілу жолы – ішуге лайлы суды қолданғанда, ыдыстарды жүғанда, жеміс-жидектерді, шомылғанда және т.б, сонымен бірге ластанған тағам арқылы және тұрмыстық қатынас арқылы. Холера –ең қауіпті инфекция

Холера Клиническалық көрінісі. Инкубациялық кезең —1 -5күн, жиі 1—2күн. Ауру жедел басталады, сонымен қатар продрамальды көріністер әлсіздік, дәреті ұстай алмауымен кейде дене температурасының көтерілуі 37-38 дейін. Біріншілік клиникалық көрінісі болып –іш өту. Нәжіс бірден сулы, ақ- лацлы, күріш сығындысы секілді, нәжіс иіссіз. Құсу іш өтуден кейін кенеттен жүрек айнуысыз пайда болады, құсу массасының түрі күріш сығындысына ұқсас, кейбір науқастарда құсу және іш өту, іштің ауырсынуы болмайды. Аурудың ауыр ағымы организмнің сусыздану дәрежесімен анықталады. Науқастарда сусызданудың 1 дәрежесі сұйықтық жоғалту дене салмағынан 3 % тен аспайды; нәжіс жиі ботқа тәрізді, құсу болмауы мүмкін, сусыздану көрінісі және гемодинаиканың бұзылуы болмайды немесе әлсіз байқалады. сусызданудың 2 дәрежесінде сұйық жоғалту дене салмағына 4—6% құрайды; нәжіс сулы іш өту және құсу пайда болады. Тері немесе шырышты қабаттары құрғақ, дауыс қарлығуы, қол саусақ терісінің тургоры төмендеген, тахикардия, АҚ жоғарлаған, олигурия.

Холера сусызданудың 3 дәрежесінде сұйықтық жоғалту мөлшері дене салмағына 7—9% құрайды, іш өту және көп ретті құсу, шөлдеу, тырысу, адинамия, даусы қарлығуы, бетті солған, көз қабатты түскен, терінің тургоры төмендеген, тахикардия, артериальды гипотензия, олигурия не анурия. Сусызданудың 4 дәрежесі сұйық жоғалту максимум 10% дене масасына(декомпенсация сусызданудың). Кейбір науқастардда үздіксіз дефекация және құсу, бұндай жағдайда алғашқы 2-3 сағ, көптеген науқастарда 10-12 сағ кейін ауру басталғаннан кейін. Афония, тері тургоры төмендеген, суық, ыстағанда жабысқақ, көгерген; тоникалық тырысу тән, Т- 35-34 төмен, шок, анурия дамиды.

Обаға қарсы 1 типтегі костюмды кию ережесі

іш киімнің үстінен пижаманы (комбинезон), одан шалбар үстінен шұлық киеді.

Етік киеді

Үлкен косьнка не капюшон киледі

Косынканы айна алдында, крестьяндық типі бойынша, маңдайға тығыз жабысу керек, шашты косынка астына салады.

Касьнканың алдыңғы шетін иек астына байлайды, косьнка бетке және маңдайға тығыз орналастыру үшін алдыңғы шеттерін ішке орайды.

Косьнка шеттері сол жаққа түйіншектеліп байланады, қайталап –ілмекшеге,

Косьнкадан кейін обаға қарсы халат киеді.

Обаға қарсы халатын ілмешесіне бір тесьманы өткізеді халат қақпасы косынка байламдарын толық жабады.

халат бір біріне кіру қажет, пижаманың ашық жерлерін жабу керек.халатын қақпсына тесьманы сол жақтан ілмекшеге байлайды.

Белдемшенінің екі байламын белдің орайды.

Белдемшенің байламдарын халатын сол жағынан ілмекшеге байлайды.

Иық бойымен жеңді айналдыра орау. Женің байламдарын женің жоғары шетіне айналдырып, ілмекшеге байлайды.

Женің жоғары шетін орап, қысып, ілмекшеге байлайды.

Масканы киеді

Масканың жоғары тесьмасын шүйде жағындағы ілмекшеге байлайды.

Масканың төменгі шетін иек астына кіргізеді

Масканың төменгі тесьмасынсамй ілмекшесіне байлайды.

Ватный тампондарды мұрының екі қанаты жағынан саламыз

Көзілдірік киіледі, буланып кетпес үшін ішкі шетін арнайы карандошпен не құрғақ сабынмен сүртеді, көзілдірік косынканың төменгі шетіне және масканың жоғары шетіне тығыз жабысып тұру қажет.

Резеңке қолғап киіледі. Қолғаптыкимес бұрын оның бүтіндігін тексеру қажет.

Орамалды аударып, халатын оң жағынан белднмшеге салынады.

1 типтегі обаға қарсы костюм- жалпы түрі

Обаға қарсы костюм

Болжам диагноз қандай ? Напишите диагноз на доске

Инфекциялық гастроэнтероколит, ауыр ағымда. асқынуы- аралас шок 1 дәрежесі

тексеру жоспарын тағайындаңыз Напишите план обследования на доске

Тексеру жоспары 1. ЖҚА 2. ЖЗА 3. Нәжісті корек ортаға себу 4. РПГА 5. ПЦР 6. копрограмма 7. құрт жұмырқаларын анықтау 8. ректороманоскопия ? 9. ???

Нәжісті қорек ортаға себу

Ректоскопия

Науқас анализдері ЖҚА- Л-8,3х109, Гб-118г/л,эр.-3,2х1012, п-8, с-68, л-24, СОЭ-13 мм/ч ЖЗА- уд.вес-1018, АҚУЫЗ-із, эпителий-2-3 Копрограмма –майлы қышқыл,бұлшықет талшықтары, крахмал, л-15, эр.-10 Бак. посев кала – Salmonella typhi mureum

Сіздің қорытындыңыз?

Сіздің клиническалық диагноз

Сальмонеллез, гастроинтестинальная форма, гастроэнтероколитік вариант,ауыр ағымда, асқынуы аралас шок 1 дәрежесі

Науқасқа ем тағайындаңыз Напишите лечение на доске

Науқастың емі Асқынуды емдеу: 1. Асқазанды жуу 2. Диета №4 3. Стационарлық режим 4. Дезинтоксикацикалық және регидратациялық терапия 85-95% оральды орындалуы мүмкін. Тек 5-15% — тамыр ішіне. Тамыр ішілік регидратацияны жүргізу үшін қолданылады:трисоль, квартасоль, хлосоль. Сұйықтықты енгізу сусуыздану дәрежесі мен науқастың дене салмағына байланысты. Ауыр ағымды 60-120, орташа ауырлықта— 55-75 мл/кг. Ертітінді енгізу жылдамдығы 70-90 және 60-80 мл/мин. Тамыр ішілік регидратацияны жүргізудің екі түрі : 1) біріншілік регидратацияны жүргізу науқасты сусыздану және интоксикация үшін 2) сүйемелдеуші терапия сұйықтықты жоғалту мөлшеріне байланысты. Оральды регидратациялық терапия екі түрде жүреді. Осы мақсатпен оральды регидратациялық тұз ерітінділері: I — глюкосалан, цитроглюкосалан, регидрон және II — майлы негізде. Ерітінділерді енгізу мөлшері сусыздану дәрежесі мен науқастың дене салмағына байланысты, енгізу жылдамдығы 1-1,5 л/сағ. Интоксикациялық синдром жағдайында дегидратациялық көрсеткіш ретінде коллоидты ерітінділер (гемодез, реополиглюкин). 5. Сорбенттер 6. Антибактериальды препараттар? 7.???

Емі дәлелді медицина тұрғысынан Антибиотиктерге қарсы көрсеткіштер, тек ауыр ағымында, 50 жастан жоғары, жүрек ақаулары, атеросклероз, қатерлі ісік, уремия Фторхинолондар Цефалоспориндер

Кіші топтарда талдап және ЖИИ негізгі профилактикасын атаңыз.

Профилактикалық шаралар 1. Инфекция көзін аңықтау және жою, 2. Берілу жолдарын үзу 3. Қабылдаушы адамдарда иммунитетті жоғарлату

Дәрістен кейін сіздер қабілеттеріңіз 1. Диареясы бар науқастарға сұрақ қою 2. Аурудың ажырату диагностикасын жүргізу, диареямен жалғасатын 3. ЖІИ диагностикалау 4. Анализдерді интерпретирлеу 5. ЖІИ науқасқа ем тағайындау 6. ЖІИ алдын алу шараларын жоспарлау

Назарларыңызға Рахмет