Жүрек ырғағы бұзылыстары патофизиялогиясы, жас балалардағы ерекшелігі Орындаған:

Жүрек ырғағы бұзылыстары патофизиялогиясы, жас балалардағы ерекшелігі Орындаған: Сейткәрім Б Қабылдаған: Тасқынова Г ЖМ-

Жоспар Кіріспе Негізгі б лімө 1. Аритмияны классификациясы ң 2. Аритмия патогенезі 3. Ж рек аритмияларын емдеу негіздері. ү орытынды Қ

Ж ректі алыпты ыр а ы ыныү ң қ ғ ғ ғ ң б зылуын ұ ж рек аритмиялары ү деп айтады. К птеген ж рек- ан тамырларыны аурулары ө ү қ ң ж ректі алыпты ыр а ыны б зылыстарымен ү ң қ ғ ғ ң ұ абаттасады. сіресе б л б зылыстар коронарлы қ Ә ұ ұ қ анайналым қ жеткіліксіздігінде, миокардты инфарктында жиі ң кездеседі. Ж рек аритмиялары адамны кенеттен ү ң луіні себептері болуы м мкін. ө ң ү Ж рек аритмиялары ж ректі автоматизмдік, ү ү ң оз ышты ж не ткізгіштік асиеттеріні қ ғ қ ә ө қ ң б зылыстарынан дамиды. ұ

Жүректің өткізуші жүйесіне жатады 1)синустық жүрекше түйіні 2) жүрекше қарынша түйіні 3)қарынша жүрекше будасы және оның тармақтары – Пуркинье талшықтары

Тітіркенудің таралуы Тітіркену оң жақ жүрекшеден синустық жүрекше түйінінен жүрекше-қарынша түйініне, ал одан жүекше-қарынша будасы арқылы екі қарыншаға беріледі.

• Синустық-жүрекшелік торапта пайда болатын ырғақты номотоптық ырғақ , ал өткізгіш жүйесінің төменгі бөліктерінде пайда болған ырғақты гетеротоптық ырғақ деп атайды. • Номотоптық ырғақтың бұзылыстары синустық тахикардия, синустық брадикардия және синустық аритмиялар түрлерінде көрінеді.

Синустық тахикардия Синустық-жүрекшелік торапта серпін пайда болуы жиілеуінен дамитын жүрек соғуының жиілеуі. Бұл кезде жүрек соғуы минутына 100— 140 шамасында болады.

Синусты тахикардия мына қ жа дайларда бай алады: ғ қ 1. Ж ректе симпатикалы -адреналиндік серлерді к тері- ү қ ә ң ө луінен болады. Б ндай жа дай эмоциялы к йзелу, физикалы ұ ғ қ ү қ к штену, гипертиреоз, феохромоцитома кездерінде болуы ү м мкін. ү 2. Парасимпатикалы нервтерді ж рекке сері лсіреуінен қ ң ү ә ә болады. 3. рт рлі физикалы , химиялы , биологиялы факторларды Ә ү қ қ қ ң синусты -ж рекшелік торапты жасушаларына тікелей серлерінен қ ү ң ә болады.

Синусты брадикардия. қ Синусты брадикардия синусты -ж рекшелік торапта қ қ ү серпін пайда болуы сиреуінен дамитын ж рек со уыны ү ғ ң сиреуі. Б л кезде ж рек со уы минутына 60 -тан аз болады ұ ү ғ

Синусты -ж рекшелік торапта серпін қ ү пайда болуыны сиреуі мына ң жа дайларда бай алады: ғ қ 1. Ж рекке парасимпатикалы нерв ж йесіні сері ү қ ү ң ә к шейгенде дамиды. Б ндай жа дай бас с йек ішінде ысым ү ү ғ ү қ к терілгенде, ми жара атында, ісігінде, ми абы тары ө қ қ қ абын анда, ми а ан йыл анда т. б. кезбе нервті орталы ы қ ғ ғ қ қү ғ ң ғ озуында бай алады. қ қ 2. Ж рекке симпатикалы -адреналиндік серлерді лсіреуінен ү қ ә ң ә болады. М ндай жа дай жо ары ж йке іс- рекеттеріні ұ ғ ғ ү ә ң б зылыстарында, симпатикалы нерв ж йесіні орталы ы ү қ ү ң ғ орналас ан гипоталамусты рылымды б лініс- қ ң құ қ ү терінде, симпатикалы нерв талшы тарыны рецепторларыны қ қ ң ң б зылыстарында бай алады. ұ қ 3. рт рлі физикалы , химиялы немесе биологиялы Ә ү қ қ қ факторларды синусты -ж рекшелік тораб а, тікелей б ліндіруші ң қ ү серлерінен болады. М селен, осы торапты жара аттануы, о ан ан ә ә ң қ ғ қ йылуы синусты брадикардияны дамуына келеді. Сонымен бірге құ қ ң ә синусты -ж рекшелік торап а улы заттар, т ыш ылдары, кейбір қ ү қ ө қ қ д рі-д рмектер (хинин, опиаттар, ж рек ә ә ү гликозидтері, холиномиметиктер т. б. ) тежеуші эсер етеді.

Синустық аритмия Синусты аритмия қ синусты -ж рекшелік торапта пайда қ ү болатын серпіндерді жиілігі згеріп т руынан ж рек ң ө ұ ү жиырылуыны біресе жиілеуі, біресе сиреуі болады. Ол ң тыныс алумен байланысты згереді. Сонды тан, б л ө қ ұ аритмияны тынысты аритмия деп атайды. қ М ндай аритмия жиі жас балаларда ж не ұ ә жас спірімдерде бай алады. Синусты аритмияны дамуы ө қ қ ң кезбе нервті тонусыны згеріп т руынан болады. Ересек ң ң ө ұ адамдарда миды сырт ы ыртысыны ызметімен кезбе ң қ қ ң қ нервті тонусыны згерістері те геріліп т рады. Сонды тан ң ң ө ң ұ қ б л аритмия ересек адамдарда бай алмайды. Ал миды ұ қ ң сырт ы ыртысыны ызметі қ қ ң қ б зыл анда, наркоз, шок кездерінде синусты аритмия ай ын ұ ғ қ қ дамиды ж не ол нау асты жа дайыны ауырлауыны ә қ ң ғ ң ң нышаны болып есептеледі.

Гетеротопты (эктопиялы ) ыр а ты т рлеріқ қ ғ қ ң ү 1. Пассивті ыр а тар мен комплекстер ғ қ а)ж рекшелік ү )т йіндік ә ү б) арыншалы қ қ 2. Активті

Гетеротопты аритмия қ Ыр а ты синусты т йіннен тыс пайда болуын эктопиялы ғ қ ң қ ү қ аритмия деп атаймыз. Т рлері: ү Ж рекшелік ыр а ү ғ қ – Ж рекшелерді абыр аларында ү ң қ ғ орналас ан оша та пайда бол ан серпіндерді серлерінен қ қ ғ ң ә дамиды. Т йіндік ыр а ү ғ қ — ж рекшелер мен арыншалар аралы торапта ү қ қ пайда болатын серпіндерден дамитын ыр а. Б л кезде ғ қ ү синусты -ж рекшелік торапта серпін м лде пайда болмайды қ ү ү немесе те сирек пайда болады. ө Идиовентрикулалы ( арыншалы ) ыр а — қ қ қ ғ қ синусты -ж рекшелік ж не атриовентрикулалы тораптарда қ ү ә қ серпін пайда болуы лсірегенде ж ректі ә ү ң автоматизмдік асиеті арыншалар а ауысады. Б л кезде серпін қ қ ғ ұ арынша аралы пердені жо ар ы б лігінде Гис шо ырында, қ қ ң ғ ғ ө ғ Гис ая шаларында пайда болады. қ

ТКІЗПШ Ж ИЕСІНДЕП Б ЗЫЛЫСТАРДАНӨ Ү Ү ДАМИТЫН Ж РЕК АРИТМИЯЛАРЫ Ү Ж ректі ткізгіш ж йесінде электр серпіндеріні ү ң ө ү ң ткізілуіні б зылуы — б гет (блокада) деп ө ң ұ ө аталады. Б геттер жиі ж ректі ткізгіш ж йесі ө ү ң ө ү жасушаларыны б ліністерінен пайда болады. ң ү Б геттер ж ректі ткізгіш ж йесіні кез-келген ө ү ң жерінде орналасуы ы тимал. қ

Атриовентрикулалы б гет қ ө кезінде синусты -ж рекшелікқ ү торапта пайда бол ан серпіндерді ж рекшелерден ғ ң ү арыншалар а туі б зылады. қ ғ ө ұ арыншаларды Қ ң абыр аларында ы ткізгіштікті қ ғ ғ ө ң б зылыстары жиі Гис шо ыны бір ая шасында бай алады. ұ ғ ң қ қ Сонды тан арыншаларды озуын ша ыратын серпіндерді о қ қ ң ң немесе сол арынша а туі кешеуілдейді, оларды жиырылуы қ ғ ө ң бір мезгілде болмайды.

Ж РЕКТІ ОЗЫМДЫЛЫ Ы Ж НЕ ОЗУ СЕРПІНДЕРІНІҮ Ң Қ Ғ Ә Қ Ң ТКІЗІЛУІ Б ЗЫЛЫСТАРЫНАН ДАМИТЫН АРИТМИЯЛАР Ө Ү • Экстрасистолия — эктопиялы гетеротопты оша та пайда бол ан қ қ қ ғ серпіндерді серлерінен т тас ж ректі немесе оны жеке ң ә ұ ү ң ң б ліктеріні кезектен тыс мезгілсіз жиырылуы. ө ң • Эктопиялы оша ты орналас ан жеріне арай қ қ ң қ қ синусты , қ ж рекшелік, атриовентрикулалы , сол арыншалы , о ү қ қ қ ң арыншалы қ қ ж не ә арыншаралы қ қ экстрасистолияларды ажыратады.

Синусты экстрасистолия қ — гетеротопты оша ты қ қ ң синусты -ж рекшелік т йінні шеткі жасушаларында орналасуынан қ ү ү ң дамиды. Б л кезде диастоланы ыс аруынан арыншалар ан а ұ ң қ қ ғ толып лгермегендіктен аз анмен жиырылады да, экстрасистола ү қ кезінде тамырды со у тол ыны б се дейді. ң ғ қ ә ң Ж рекшелік экстрасистолия ү — гетеротопты оша ж рекшелерді қ қ ү ң рт рлі б ліктерінде орналасуынан дамиды. Ж рекшелердегі ә ү ө ү осымша оша та пайда бол ан серпін екі ба ытта оз алады. Бірінші қ қ ғ ғ қ ғ ба ыт алыпты ткізгіш ж йемен ж рек шына арай оз алып ғ қ ө ү ү ұ қ қ ғ ж ректі кезектен тыс жиырылуына келеді. Сонымен бірге серпін ү ң ә кері ба ытта оз алып синусты -ж рекшелік торапта ы алыпты ғ қ ү ғ қ кезекті серпінді жояды. Сонды тан келесі кезекті серпінні серінен қ ң ә дамитын ж рек жиырылуы біршама кешігіп дамиды. ү Атрио-вентрикулалы экстрасистолия қ осымша озу оша ыны қ қ ғ ң ж рекше- арынша аралы торапта орналасуынан дамиды. ү қ қ арыншалы экстрасистолия Қ қ осымша озу оша ық қ ғ арыншаларды абыр аларында орналасуынан дамиды. Б л оша та қ ң қ ғ ұ қ пайда бол ан серпін тек арыншалар а ана тарайды. ғ қ ғ ғ

Ж рекшелерді л пілдеуі ү ң ү — оларды д рыс ыр а пен ң ұ ғ қ те жо ары жиілікте, диастолалы зіліссіз, д рменсіз ө ғ қ ү ә жиырылулары. Б л кезде ж рекшелер минутына 220— 400 ұ ү рет, арыншалар 150— 300 рет жиырылады, ж не ауыр қ ә анайналым б зылыстарына келеді. қ ұ ә Ж рек жыпылы ы немесе фибрилляциясы — ү ғ ж рек ү жиырылулары минутына 400— 600 ретке дейін жетуі. Ж рек фибрилляциясы ет ү талшы тарыны жекелеген топтарыны бірікпей қ ң ң жиырылуларымен к рінеді. ө Ж рек еті т тасып жиырылмайды да, ж рек ан айдау а ү ұ ү қ ғ атыспайды. қ

Жыпылы аритмия а қ ғ ж рекшелерді жыпылы ы ж не ү ң ғ ә арыншаларды жыпылы ы жатады. қ ң ғ Ж рекшені жыпылы ы ү ң ғ кезінде ж рекше- арынша аралы ү қ қ т йін ар ылы ж рекшелерден арыншалар а серпіндерді ү қ ғ ң к пшілігі тпейді. Сонды тан арыншалар сирегірек ө ө қ қ жиырылады. М ндай жа дайда нау ас тіршілігін біршама ұ ғ қ уа ыт қ са тап алады. қ қ арыншаларды жыпылы ы Қ ң ғ те ауыр теді. Б л кезде ө ө ұ ж ректі насосты ызметі м лде то тайды, с йтіп адамны ү ң қ қ ү қ ө ң тез жан тапсыруына келеді. ә

Аритмия патогенезі Ж рек аритмияларыны дамуында ж рек ү ң ү жасушаларында нервтік-гуморалды реттеуді қ ң ж не зат алмасуды згерістері ма ызды. ә ң ө ң Эмоциялы стресстік жа дайларда аритмиялар қ ғ дамиды.

Кардиомиоциттерді мембраналарында май ң ыш ылдарыны ас ын тоты уы, фосфолипаза қ қ ң қ ғ ферменттеріні арты серленуі оларды б ліністеріне ң қ ә ң ү келіп, ж рек жасушаларында ионды алмасуды б зады, ә ү қ ұ катехоламиндерге оларды озымдылы ын ң қ ғ жо арылатады, зат алмасу процестерін згертеді. Осыдан ғ ө жасуша ішінен К + -иондары к птеп сыртына шы ады, ө ғ аденилатциклаза ферменті белсенденіп, жасуша ішінде ц. АМФ к бейеді, Na ө+ , Са 2 иондары зекшелермен ж рекө ү жасушаларыны ішіне т седі. Жасушаны сыртына К ң ү ң+ — иондарыны шы уы май ыш ылдарыны ң ғ қ қ ң гидроас ын тоты тырады. қ қ

Ж рек аритмияларын емдеу негіздері. ү 1. Жасуша мембраналары ар ылы натрий, калий қ иондарыны ж рек жасушаларына арты енуін тежегіш ң ү қ д рі-д рмектер (новокаинамид, хинидин, т. б. ) олдану; ә ә қ 2. Бета-адренорецепторларды тежегіштерін (обзидан ж. б. ) ң пайдалану; Кардиомиоциттерді мембраналарында ы кальцийді шабан ң ғ ң зекшелеріні тежегіштерін енгізу; ө ң Май ыш ылдарыны ас ын тоты уын ескертетін қ қ ң қ ғ антиоксиданттар мен фосфолипаза ферменттеріні белсен- ң ділігін т мендететін д рі-д рмектер олданылуы ажет. ө ә ә қ қ Ж рек аритмияларын алдын-ала ескерту шін ж рек етін ү ү ү физикалы к штенулерге дайы шыны тыруды ма ызы лкен. қ ү ү қ ң ң ү

орытындыҚ Сонымен ж ректе к птеген осымша озу оша тары ү ө қ қ қ пайда болуынан ж не ткізгіштікті згерістерінен ә ө ң ө ж рек ет жасушалары рт рлі жа дайларда болады. ү ә ү ғ Бір жасушалар толы рефрактерлік ( озымсызды ) қ қ қ жа дайда болса, екіншілері —салыстырмалы ғ озымсызды , шіншілері — алыпты озымдылы , қ қ ү қ қ қ т ртіншілері — жо ары озымдылы ө ғ қ қ жа дайларында болады. Осы себептен ж рек ғ ү жыпылы ын емдеу шін кардиомиоциттерді ғ ү ң барлы ын бір жа дай а келтіру ажет. Ол шін ғ ғ ғ қ ү ж рек ар ылы уатты электр а ынын ткізу ү қ қ ғ ө негізінде дефибрилляция дісі олданылады. ө қ