Тип: Хордалылар- Chordata Т т: Мисауыттылар-

Тип: Хордалылар- Chordata Т т: Мисауыттылар- Craniata К. ж. т: Балықтар- Pisces Кл : Шеміршекті балықтар- Chondrichtyes Өкілі: Тікенекті акула- Squalus acanthias L

Спирт немесе формалин ерітіндісінде са тал ан қ ғ тікенекті акула. Оны ішкі органдар ң ж йесінен істелінген ыл алды препараттар. ү ғ Тікенек акуланы сырт ы ж не ішкі ң қ ә органдарыны рылысы бейнеленген ң құ схемалы плакаттар т. б. қ

ол лупасы, эпидиаскоп(ЭПД-455), ванночкалар, Қ пинцет, скальпель, айшы, препаратты қ қ инелер, т йрегіштер, марля салфеткалары. ү

Балы тар кластан жо ар ы тобы, ал аш ы су жа қ ғ ғ ғ қ қ с йекті омырт алылары ретінде жер шары ү қ суларына ке тарал ан жануарлар. Б л топ а ң ғ ұ қ 20 мы нан астам т р йымдас ан. Балы тар ң ү ұ қ қ кластан жо ар ы тобы йымдасуына арай 2 ғ ғ ұ қ клас а б лінеді. қ ө 1. Класс Шеміршекті балы тар- қ Chondrichthyes 2. Класс С йекті балы тар- ү қ Osteichthyes

1. Тікенекті акуланы ыл алды объектісін немесе оны ң ғ ң схемалы суретін пайдаланып шеміршекті балы тарды қ қ ң сырт ы пішіні ж не рылысымен қ ә құ танысы ыздар. Альбомдары ыз а тікенекті акуланы ң ң ғ ң схемалы рылысын салып, органдарын белгіле іздер. қ құ ң 2. Тікенекті акуланы лабораториялы ж мыс, ма саты шін қ ұ қ ү дістерімен танысу ж не сою. Сойып алын ан акуланы ә ә ғ ң ішкі органдар ж йелеріні орналасу реттілігімен ү ң танызы ыздар. Альбомдары ыз а акуланы сою дістерін ң ң ғ ә ж не органдарын орналасу реттілігін жазып алы ыздар. ә ң 3. Плакаттарды ж не схемалы суреттерді пайдаланып ә қ тікенекті акуланы ішкі органдар ж йелерімен ң ү танысы ыздар. Альбомдары ыз а т мендегі к рсетілген ң ң ғ ө ө органдар ж йесіні рылыс- ызмет принциптеріні ү ң құ қ ң схемалы к ріністерін салып, белгіле іздер. қ ө ң

Ас орыту ж йесіқ ү Тыныс алу ж йесі. ү ан айналым ж йесі. Қ ү З р-жыныс органдары ә Акуланы бас миыны рылысы мен ң ң құ ызметі. қ

1 -тапсырма. Тікенек акуланы сырт ы пішіні ң қ мен рылысы. құ Тікенекті акуланы пішіні зынша, торпедо ң ұ т різді, бас, т л а ж не йры б лімдеріне ә ұ ғ ә құ қ ө шартты ана б лінген. М/ы: бас б лімі йры ғ ө ө құ қ б лімдеріні арасында ы шекара клоака тесігі ө ң ғ болып есептелінеді.

1 -тікенекті т мсы ы; 2 -к зі; 3 -б ріккіші; 4 -ауыз; 5 -танау тесігі; 6 -желбезек ұ ғ ө ү тесіктері, 7 -ар а, 8 -кеуде, 9 — рса ж зу анаттары; 10 -клоака қ құ қ ү қ тесігі; 11 — йры ж зу анаттары; 12 -б йір сызы тары; құ қ ү қ

Шеміршекті балы тарды ішкі рылысымен танысу қ ң құ шін тікенекті акуланы сойып алады: Ол шін акуланы ү ү сол олмен рса ын жо ары аратып стайды да, қ құ ғ ғ қ ұ айшымен клоака тесігінен бастап кеуде ж п ж зу қ ұ ү анаттарыны т біне дейін рса ты зыннан кеседі. қ ң ү құ қ ұ Содан кейін осы кесіндіні екі шынан, к лдене інен ң ұ ө ң кесінділер ж ргізіп, теріні боса ан кесіндісін кесіп алып ү ң ғ тастау а болады. Акуланы рса жа ынан скальпельді ғ ң құ қ ғ ң к мегімен иы белдеуін о ж не сол б ліктерге ө қ ң ә ө ажыратып, терісін сылып ж не б лшы етінен ажырап, ә ұ қ иы белдеуін к руге болады. қ ө

1 -ауыз тесігі; 2 -ж т ынша ; 3 — еш, 4 — арын; 5 -12 -елі ішек; 6 -то ұ қ қ өң қ қ ішек; 7 -тік ішек; 10 -ректаль безі; 11 -бауыр; 12 — т апшы ы; 13 — й ы ө қ ғ ұ қ безі.

1 -желбезек до асы; 2 -желбезек аралы перде; 3 -желбезек жапыра шалары; ғ қ қ 4 -ж п ішкі, 5 -сырт ы желбезек са ылаулары; 6 -желбезек до асында ыс аша ұ қ ң ғ қ қ тая шалары. қ I-IV- до аларды перделерінде 4 толы желбезек(б, в, г, д) ж не тіласты ғ ң қ ә до асында жарты желбезек (а) жапыра шалары. ғ қ

1 -ж рекше; 2 — арынша; 3 -вена синусы; 4 -артерия ү қ конусы; 5 -аорта; 6 — келуші, 7 — кетуші артериялар; 8 -ар а аортасы; 9 — й ы ә ә қ ұ қ артериялары; 11 -картдинал веналары; 12 -ярендік вена; 13 — анат қ веналары; 15 -б йрек венасы; 16 -б йрек а пасы; 17 -арт ы ж п кардинал ү ү қ қ қ ұ вена; 18 — рса ж п ж зу анат веналары; 19 -ж п ковьерев құ қ ұ ү қ ұ а ындары; 20 -ішек венасы; 21 -бауыр а пасы; 22 -бауыр венасы. ; ғ қ қ

1 -мезонефрозды б йрек; 2 -несеп т тігі; 5 -з р-жыныс синусы; 6 -вольвоф қ ү ү ә каналы; 7 -т йіршікті дене; 8 -ж мырт а жолы; 9 -скорлупа ү ұ қ безі; 10 -жатыр; 11 -клоака уысы; 12 -ж мырт а жолы қ ұ қ ш ыры; 13 -з р-жыныс сіндісі; 14 -ж п т ым безі; 15 -кішкене каналдар ұңқ ә ө ұ ұқ безі; 16 -т ым апшы ы; 17 -ж п ж зу анаттары; 18 -ша ылыс органы. ұқ қ ғ ұ ү қ ғ

1 -алды ы ми; 2 -Аралы ми; 3 -эпифиз; 4 -орта ы ми; 5 -мишы ы; 6 -сопа ша ңғ қ ңғ ғ қ ми; 7 -ж лын. 1. Иіс сезу нервасы-І-ж п; 2 -К ру ұ ұ ө нервасы-ІІ-ж п; 3 -К з- имыл нервасы-ІІІ-ж п 4 -шы ыр нерв ұ ө қ ұ ғ -IV ; 5 — шкіл Ү нерв- V ; 6 — кетуші нерв- ә VI ; 7 -бет нервасы- VII ; 8 -Есту нервасы- VIII ; 9 -Тіл-ж т ынша нервасы- ұ қ қ IX ; 10 -Адас ан нерв-қ X.

Алғашқы су жақдоғалы омыртқалылары ретінде балықтар кластан жоғары тобына қысқаша сипаттама бер? Балықтардың ішіндегі қарапайым ұйымдасқан тобы ретінде шеміршекті балықтар класына қысқаша сипаттама бер? Шеміршекті балықтардың өкілі ретінде тікенекті акуланың сыртқы пішіні мен құрылысы қандай? Лабораториялық жұмыс мақсаты үшін тікенекті акуланың сою әдістерін айт. Сойып алынған акуланың ішкі органдарының орналасу реттілігін түсіндір? Акуланың ішкі органдар жүйесінің(ас қорыту, тыныс алу, қан айналыс, зәр-жыныс органдар) құрылыс-қызмет принциптері қандай? Акуланың бас миының құрылысы қандай?