Татарстан Республикасы Т б н Кама ш ре

Скачать презентацию Татарстан Республикасы Т б н Кама ш ре Скачать презентацию Татарстан Республикасы Т б н Кама ш ре

lilia_nuriakhmetova_tarikhta_ezle_baegym_33.ppt

  • Размер: 12.7 Мб
  • Автор:
  • Количество слайдов: 27

Описание презентации Татарстан Республикасы Т б н Кама ш ре по слайдам

 Татарстан Республикасы Т б н Кама ш ре ү ә әһә 19 нчы Татарстан Республикасы Т б н Кама ш ре ү ә әһә 19 нчы м кт п ә ә Эзл н -тикшерен эше ә ү ү Эшне башкарды: Т б н Кама ш ре 19 ү ә әһә нчы м кт пне ә ә ң IX сыйныф укучысы Нури хм това Лилия Раушан кызы ә ә Ф нни ит кче: ә җ ә Т б н Кама ш ре 19 ү ә әһә нчы м кт пне беренче категорияле ә ә ң татар теле м д бияты укытучысы һә ә ә Нури хм това Римма Закирян кызы ә ә 2017 ел

“ Тарихта эзле Баегым ” дип аталган эзл н эшенеә ү ң  Максаты:“ Тарихта эзле Баегым ” дип аталган эзл н эшенеә ү ң Максаты: земд чорны тоемлау хисе формалаштыру, тормыш бел н тарихи Ү ә ә сеш арасындагы б йл нешне а лату; ү ә ә ң Туган т б гемне чал тарихын йр н , халык н рчелегене ө ә ң ө ә ү һө ә ң барлыкка кил тарихы, рухи кыймм те бел н танышу; к рк м ү ә ә ү ә ш хесл рне барлау; ә ә Эзл н -тикшерен аша земне интеллектуал ә ү ү ү ң ь , и ади, җ коммуникатив м оештыру с л тл ремне стер ; һә ә ү ү з- земне сынарга, и яуларга, и ел белерг эт р. Ү ү җ ң ә ә ә ү Бурычлары: Вакытлар м буыннар арасындагы б йл нешне саклау, туган һә ә ә т б гебезне тк нен, тарихын бел , к з т ч нлекне, ө ә ң ү ә ү ә кызыксынучанлыкны стер ; ү ү ст м чыганаклардан файдаланып, ф нни эш язу к некм л рен Ө ә ә ә ү ә ә формалаштыру м камилл штер ; һә ә ү Ф нни фикерл , фикерне исбат ит аша н ти чыгару. ә әү ү ә җә Ойр н объекты: ә ү Баек авылы.

Кереш өлеш Авыл тарихы – әби-бабаларыбыз истәлеге. . . . 5  Беренче бүлек.Кереш өлеш Авыл тарихы – әби-бабаларыбыз истәлеге. . . . 5 Беренче бүлек. 1. Чал тарих ни сөйли . . . . . 6 1. 1. Авылның барлыкка килү тарихы. . . . 7 1. 2. Авылның күренекле кешеләре. . . . 9 1. 3. Авыл табигате берүне дә битараф калдырмый. . . . 10 Икенче бүлек. 2. Тормыш дәвам итә. . . . . . 11 2. 1. Әби – бабай яшәгән авылны сагынып кайтам. . . . . 12 3. Йомгаклау. 3. 1. Мин бәхетле бала. . . . . . 13 4. Кулланылган әдәбият. . . . .

Актуальлеге.  Тарихны бел  р кешене бурычы. ү һә ң Ул борынгы заманнарданАктуальлеге. Тарихны бел р кешене бурычы. ү һә ң Ул борынгы заманнардан кил. Н селе не бел – тарихны бел ә ә ң ү ү диг н с з. Бабалары а, теле х рм т ә ү ң ңә ө ә — аны саклауны бер рн ге, т рбия ң ү ә ә чарасы.

М. М диевәһ  Кочагы да гасырларны серен ң ң Тарих итеп язган ташларМ. М диевәһ Кочагы да гасырларны серен ң ң Тарих итеп язган ташлар бар. Олы Киб ху а ә җ Кече Киб ху а ә җ Казаклар р авылны аерым китап Һә ң язарлык тк не бар, р авыл ү ә һә – зе бер тарих. йд гез, тарих ү Ә ә битл рен к з й гертик ле. ә ә ү ө ә рбер т б кне з тарихы бар. Һә ө ә ң ү Безне Баек авылыны да тарихи ң ң тк не кызыклы м гыйбр тле. ү ә һә ә Баек ирлеге Татарстан җ Республикасыннан т н ө ь як-к нчыгыш юн лешт ө ә ә урнашкан. Аны составына ң Баек, Дусай, С ф р, Горбуновка ә ә авыллары ирлеге кер. Авыл җ ә ирлегенд 1870 нче елда 77 җ ә ху алыкта 358 кеше яш г н. җ ә ә

  Баек авылына Себер якларыннан Акм м т,  Бусм х мм т Баек авылына Себер якларыннан Акм м т, Бусм х мм т диг н ә ә ө ә ә ә кешел р килеп нигез салган. ә Авылны и беренче яш чесе ң ң әү Бусм х мм т бай булган. Шуны ө ә ә ң чен аны Байм х мм т дип ө ө ә ә атаганнар. Аны леменн н со ң ү ә ң авылга Баек дип исем бир л р. ә ә Гомере буе укытучы булып эшл г н ә ә туганыбыз ист лекл ренн н: ә ә ә — Табигатьне г з л почмагы – Урал ң ү ә тауларыны д вамы булган калын ң ә урманлы таулар, иркен болыннар аларга бик т ошаган. Ул х зерге урында ә ә булмаган. Башта Сарашлы елгасыны ң х зерге Башкортстан ягында булган. ә Маллары к п л башлагач, икенче тау ү ү ә башына к ченг нн р. Авыл к п кен ү ә ә ү ә ху алыклы, нык авыл булган. җ Х зер Баек дип кыскартып йтел м ә ә ә һә шул исем бел н й ртел. ә ө ә

  Минем бине  нисе – карт би с йл г нн рд Минем бине нисе – карт би с йл г нн рд н: ә ң ә ә ө ә ә Урын жайлы булу, урман, су якынлыгы кешел рне зен тарткан. Башка кешел р д килеп ә ү ә ә ә утырган. Ул чорда Сарашлы суы тир н м ки булган, тир -якта урман ә һә ң ә шаулап торган. рх лд , ерак бабайлар ист лекл ренн н шулар х терд Һә ә ә ә калган. Х зер елганы суы чыпчык тезенн н ген. ә ң ә ә Ф ә нни чыганакларда авыл тарихы ерак Б олгар чорларына барып тоташа. Ф нни хезм тл рд бу чор Болгар илене тарихы бел н б йле. Башта Уфа ә ә ң ә ә губернасыны Б л б й язенд ге Бакалы волостена караган. Авыл 17 нче ң ә ә ә ө ә гасырны башында туган. М слим районыннан 38 км ераклыкта урнашкан. ң ө

    Туган авылым! Туган к не кайчан? ө ң Яш синд Туган авылым! Туган к не кайчан? ө ң Яш синд кайчан башланды? әү ә … Бабайларны кабер ташын ң Кар-я гырлар каплап китк н. ң ә Тик шулай да ташлар с йли: ө Тарих бар ул, тарих ис н. ә Шул ташларны саклап калыйк, Халкым ис н калсын дис к. ә ә Авыл уртасында , зур м йданны бил п ә ә торган, авыл зираты бар. Халык теленд ә бу урынны Иске м селман зираты дип ө атыйлар. Бу ирд 1771 нче елны җ ә к рс тк н кабер ташлары ле д саклана. ү ә ә Борынгы кабер ташы – авыл тарихын йр н д зур д лил. ө ә ү ә ә

  Башлангычы бик к п чишм л р, ү ә ә инешл р Башлангычы бик к п чишм л р, ү ә ә инешл р булып торган Сарашлы ә елгасы Баек авылыны яныннан ага. ң Елганы икенче ягында Башкорт ң ирл ре башлана. Елганы яр җ ә ң буйларында ил клекл р, дару җ ә ә л нн ре бик к п. ү ә ә ү Тагын бер калкулык Баек халкы теленд Завод тавы булып кереп калган. ә Элек бу тау башында с т заводы булган. ө Монда би кабере дип исемл нг н Ә ә ә чардуган да бар. Ч нки бер би (исеме ө ә билгесез) яш г н. Ул би с т бочкасына ә ә ә ө т шеп лг нн н со , тау аны исеме ө ү ә ә ң ң бел н й ртел башлаган. ә ө ә

 Баек авылы уртасында тир -юньг  ямә ә ь  биреп С лк Баек авылы уртасында тир -юньг ямә ә ь биреп С лк й чишм се ага. Ул Сарашлы ә ә ә елгасына барып тоташа. Изге чишм буларак ә телг кереп калган. Халык бу ирг изге итеп ә җ ә караган. Чишм ле д ис н, авыл халкы аны ә ә карап тора. Авылымны икенче ягыннан кечкен ң ә ген чишм агып ята, аны Чулпан ә ә чишм се дип атыйлар. Исемсез булып, ә челтер п агып яткан чишм 5 -6 ел элек ә ә исемле булды. Ч нки авылымны бик ө ң матур, меди цина училищесында укыган Чулпан исемле кыз вафат булгач, туганнары бу чишм г шундый исем ә ә бирдел р. Бу чишм не чистарталар, ә ә зурайталар. Шаулап су ага башлый, зур чишм хасил була. Чулпан х рм тен бу ә ө ә ә чишм шулай дип атала башлый. ә

 М четне авылыбыз уртасында, ә 1900  еллар башында, авылдашлар з к чл М четне авылыбыз уртасында, ә 1900 еллар башында, авылдашлар з к чл ре бел н салдыра. ү ө ә ә зг реш илл ре ис башлагач, Баек авылы Ү ә җ ә ә лк нн ре, авыл советы, м четне я ача торгызу ө ә ә ә ң артыннан й ри башлый. Х зерге вакытта м четне ө ә ә ң исеме – Х с н м чете дип й ртел. ә ә ә ө ә Рамазан аенда, м четк манара куела. Ай да ә ә з урынын ала. 1990 -2010 елларда ү м четебезне имамы Х с н абый булды, 2010 ә ң ә ә елдан имам хатиб итеп скат абый сайланган Ә иде. Узган елны вафат булды. Урыны нн тт булсын. җә ә ә Авылыбызны бернич эшм к ре ң ә ә ә тырышлыгы бел н м четк ремонт ясалды. ә ә ә Алла йортына шундый изгелекл ре чен һ ә ө авыл халкы аларга бик р хм тле. ә ә

лгннр истлеге терелр чен Үәәә әөкирк. ә Терелрне аны тыныч тгел.  әңҗ үДньялгннр истлеге терелр чен Үәәә әөкирк. ә Терелрне аны тыныч тгел. әңҗ үДнья тыныч тгел. ө ү лгннр турында даими сйлрг Үәә өәәкирк. Вакытсыз әлгннр турында. Ир-егетлр Үәә әтурында. Алар онытылмаска тиеш. Алар хакы изге. Шамил Ркыйповә. Б ек Ватан сугышына ө авыл ирлегенн н 291 җ ә кеше кит. ә “ Бер кайтмасак, бер кайтырбыз”, — дип китс л р д , 148 ә ә ә якташыбыз яу кырында м гелекк ятып калды. әң ә Баек авылы з генд , м кт п янында — Б ек Ватан ү ә ә ө сугышында лак булган якташларыбыз ист леген йк л һә ә ә һә ә куелган. Ул “Урал” колхозы хисабына т зелг н. Чуен ө ә плит л рг туган ирл ре чен башын салган 148 ә ә ә җ ә ө якташыбызны исем-фамилиял ре язылган. ң ә Батыр якташларыбызны без беркайчан да онытмыйбыз. Алар ист леген ч ч к б йл мн ре куябыз, йк л янында ә ә ә ә Һә ә ч ч кл р стер без. р язылышу тантанасыннан со , кия ә ә ә ү ә Һә ң ү бел н к л ш йк лг ч ч к куялар. ә ә ә һә ә ә Туган ягымда 6 ир-егетебез фган сугышы ветераны: Ә Хурматуллин Ринас, Канделов Илгиз абыйлар – тине ә ң сыйныфташлары. Без алар бел н горурланабыз ә.

Авылда беренче м кт п 1924 елда ә ә ачыла.  М кт птАвылда беренче м кт п 1924 елда ә ә ачыла. М кт пт бер сыйныф була, ул ә ә ә агач йне ике б лм сен урнаша. ө ң ү ә ә Укыту ф нн р буенча алып барыла. ә ә Сыйныфта т рле яшьт ге балалар ө ә укый. Анда Вафин исемле кеше укыта. 1940 -1941 нче елны идееллык итеп җ ачыла. Шул еллардан х зерге к нг ә ө ә кад р 10 артык директор алышынган. ә Б генге к нд педагогик коллектив ү ө ә бел н Ф рид апа ск т кызы ә ә ә Ә ә ит кчелек ит. җ ә ә Азат абый Ганиев – м галлим. И ө ң озак эшл че директорларны берсе. әү ң (1966 -1979 нчы еллар). Баек урта м кт бенд 14 укытучы ә ә ә эшли, 35 укучы белем ала.

  Туган ягым кешел ре яз м й к нн ренд  - Туган ягым кешел ре яз м й к нн ренд — игенчелек, терлекчелек ә һә җә ө ә ә бел н ш гыльл нг нн р. Озак еллар такта эшк рт цехы эшл п кил. ә ө ә ә ү ә ә Моны бел н Сайфуллин Рамил ит кчелек ит. ң ә җ ә ә . Авылда ишек ясау цехы бик у ышлы ң эшли. Т рле яклардан килеп заказлар ө бир л р. Моны бел н фермер ә ә ң ә Сахипгараев Ришат ит кчелек ит. җ ә ә

бием, бабаем, аларны Ә ң йл ре. ө ә би бел н бабай Мбием, бабаем, аларны Ә ң йл ре. ө ә би бел н бабай М слим районы Баек авылында Ә ә ө яшил р. Берг л п мал карыйлар, бакчада эшлил р. Бер – ә ә берсен тер к. ә ә

Авылымны к ренекле кешел ре – ң ү ә Ш мсия . , ГабидуллаАвылымны к ренекле кешел ре – ң ү ә Ш мсия . , Габидулла Х. , Лилия С. , ә ҖШ мсия . , Габидулла Х. , Лилия С. , ә Җ Д фит Х. , Ил с Н. әү ү ә

М слим районыны ө ң Мактаулы гражданнары.  и ангирова Ш мсия Гатуф кызыМ слим районыны ө ң Мактаулы гражданнары. и ангирова Ш мсия Гатуф кызы – Җ һ ә шагыйр , Татарстан Республикасыны ә ң атказанган с нгать эшлеклесе, “Я а ә ң гасыр” ачык типтагы акционерлар мгыяте телерадиокомпаниясе баш җә редакторы. Хамадишин Д фит Закирян улы – әү генерал – лейтенант, Татарстанны ң атказанган юристы.

Баегыма тагын кайттым ле. . . ә Башкортстан яклап та атты. . . ңБаегыма тагын кайттым ле. . . ә Башкортстан яклап та атты. . . ң ле аман элеккеч ик н Ә һ ә ә С н суына коя Сарашлы. ө Каш стен чандыр кулын куеп, ө ә нк м тора баскыч башында. Ә ә. . . И нк ем, ”б бек ем” диеп, ә ә М ге шулай мине каршыла! әң Баегыма тагын кайттым ле. . . ә Ш мсия и ангирова ә Җ һ 27. 10.

Закиров Хавис Сафа улы – Т. Р.  атказанган агрономы. Гаттаров Мирза Б лЗакиров Хавис Сафа улы – Т. Р. атказанган агрономы. Гаттаров Мирза Б л л улы – ә ү Т. Р. атказанган агрономы.

Атказанган укытучы – Ш йх йд рова ә ә ә Нурсин  нв рАтказанган укытучы – Ш йх йд рова ә ә ә Нурсин нв р кызы. ә Ә ә

Хурматуллин Габидулла хм дулла Ә ә улы– Т. Р. атказанган артисты. Хурматуллин Габидулла хм дулла Ә ә улы– Т. Р. атказанган артисты.

  Баек авылында яш г н Карт бием – Р йс  би. Баек авылында яш г н Карт бием – Р йс би. ә ә ә Аны ң турында: «С бханалла! Яшьл рг ө ә ә биргесез!» — дип йт л р иде. Узган ел 90 яшенд ә ә вафат булды. Гомере буе колхозда эшл г н, колхозчыларга ә ә аш пешерг н. Шуннан лаеклы ялга чыккан. зе ә Ү ч ен кайната, ашарына пешер , барсына да ә ә лгер иде. Алай гына да т гел, ө ә ү газета-журналлар да укып, «Беренче канал» да баручы «Федеральная судья» тапшыруын карап бару аен да таба иде. җ зене озак яш вене Ү ң ә ң серен — аман саен һ х р к тт булуыннан ә ә к р иде. Халык ү ә м календ геч : ә ә ә “Х р к тт — б р к т”, ә ә ә ә — дип йтерг ярата ә ә иде ул.

  Баек авылында яш че абыйлы – энеле әү Алмаз,  Ринат С Баек авылында яш че абыйлы – энеле әү Алмаз, Ринат С хипг р евл р чеби стереп, ә ә ү к п кен табыш алды. ү ә ле каз стер че Ирек абыйга Татарстан Ә ү ү Республикасы эшкуарлыкны стер ү ү комитетыны эшм к рл рг лизинг юлы ң ә ә бел н и аз сатып алу чен бирел торган ә җ һ ө ә махсус гранты да бирелде. Авыл халкы аны ң ниг ъ м тл ренн н ел саен авыз ит. Аларга ә ә бик р хм тле. ә ә Баек авылында яш че Хамадишин әү Ирек гаил се ш хси эшм к рлек бел н ә ә ә ш гыл ө ь л н. Алар к рше авылда каз ә ә ү стер м сату бел н ш гыльл н л р. ү ү һә ә ө ә ә ә Крест ьян-фермерлык ху алыгы т зеп, җ ө зл рене ирен эшк ртеп, иген ү ә ң җ ә стерерг уйлыйлар. Аларга у ышлар ү ә ң телибез.

 Авылда яш че ск т бабай кызы Ф рид  апа гаил се Авылда яш че ск т бабай кызы Ф рид апа гаил се ш хси кибет әү Ә ә ә ә ачып, авыл халкын кир кле товарлар бел н т эмин ит башлады. ә ә Кибетл ре б генге к нд д г рл п эшл п тора. Авыл халкы аларга ә ү ө ә ә бик р хм тле. ә ә Г р евлар бел н Ша иевлар, С йфуллиннар, С хипг р евлар ә ә ә һ ә ә гаил се берлект крестьян-фермерлык ху алыгы т зеп, пай ә ә җ ө ирл рен з м лк тл ре итеп алып, ирл рен эшк ртеп, икм к м җ ә ү ө ә ә җ ә ә ә һә печ н стер л р. Эшл ре г рл п бара. ә ү ә ә ә ө ә

Хезм тегезд у ышлар телим, ә ә ң игътибарыгыз чен зур р хм т!Хезм тегезд у ышлар телим, ә ә ң игътибарыгыз чен зур р хм т! ө ә ә

1.  Абдуллин Я.  Г.  тк нн р м уйлар. . .1. Абдуллин Я. Г. тк нн р м уйлар. . . – Казан: Татарстан Ф нн р Ү ә ә һә ә ә Академиясе Ш. М р ани исеменд ге Тарих институты, 2005. ә җ ә 2. хм т анов Ю. . Татар халык ашлары. – Казан: “Раннур” Ә ә җ Ә н шрияты, 1999. ә 3. хм т анов Ю. . Хезм тем – ан р х те. – Казан: Татарстан Ә ә җ ә ә китап н шрияты, 1976. ә 4. “Ирек м йданы” газетасы. – 7 март, 2008 ел. ә 5. К римуллин . Без тарихта эзлебез. – Казан: Милли китап ә Ә н шрияты, 2000 ә 6. “Татарстан яш ь л ре” газетасы. – 31 март, 2009 ел. ә 7. “Тел че” газетасы. – 19 март, 2002 ел; 18 сентябр ә ь , 2009 ел; 5 ноябр ь , 2009 ел, 27 июль, 2011 ел. 8. Тел че йолдызлыгы: Тарихи- ә публицистик очерклар. – Казан: Татарстан китап н шрияты, 2006 ә 9. Ф хретдинов Р. Мондадыр безне бабайлар: Археолог язмалары. – ә ң Казан: Татарстан китап н шрияты, 1992 ә 10. Х мидуллин Б. Л. Казан ханлыклары халыклары. – Казан: ә Татарстан китап н шрияты, 2008 ә

Зарегистрируйтесь, чтобы просмотреть полный документ!
РЕГИСТРАЦИЯ