Та ырыбы: Республика қ Парламентiнi кілеттігі ң

Та ырыбы: Республика қ Парламентiнi кілеттігі ң ө

С ра тар: ұ қ Республика Парламентiнi зыретi ң құ Республика Парламентіндегі за шы ару ң ғ процесi Парламент Палаталарыны Президентке ң Республиканы лауазымды адамдарын ызметке ң қ та айындау а келісім беру, оларды ызметке ғ ғ қ сайлау, та айындау ж не ызметтен босату ғ ә қ ж ніндегі кілеттігін ж зеге асыруы ө ө ү Депутатты сауалдар мен с ра тар қ ұ қ

Палаталарды бірлескен отырысында ң Парламент: 1) Конституция а згерістер мен толы тырулар ғ ө қ енгізеді; 2) кімет пен Республикалы бюджетті Ү қ ң ат арылуын ба ылау ж ніндегі есеп комитетіні қ қ ө ң республикалы бюджетті ат арылуы туралы қ ң қ есептерін бекітеді; 3) Президентке бір жылдан аспайтын мерзімге за ң шы ару кілеттігін беруге ха ылы; ғ ө қ 4) со ыс ж не бітім м селелерін шешеді; ғ ә ә 5) Республиканы арулы К штерін пайдалану ң Қ ү туралы шешім абылдайды қ

6) Конституциялы Ке есті Республикада ы қ ң ң ғ конституциялы за дылы ты жай-к йі қ ң ү туралы жыл сайын ы жолдауын ты дайды; ғ ң 7) палаталарды бірлескен комиссияларын ң рады, оларды т ра аларын сайлайды ж не құ ң ө ғ ә ызметтен босатады, комиссияларды ызметі қ ң қ туралы есептерді ты дайды; ң 8) Парламентке Конституция ж ктеген зге де ү ө кілеттіктерді ж зеге асырады. ө ү

Парламент палаталарды б лек отырысында ң ө м селелерді уелі — М жілісте, ал содан кейін ә ә ә Сенатта: 1) Конституциялы за дар мен за дар абылдайды; қ ң ң қ 2) Республикалы бюджетті бекітеді, о ан згерістер қ ғ ө мен толы тырулар енгізеді; қ 3) мемлекеттік салы тар мен алымдарды белгілейді қ ж не оларды алып тастайды; ә 4) аза станны кімшілік-аума ты рылысы Қ қ ң ә қ қ құ м селелерін шешу т ртібін белгілейді; ә ә 5) мемлекеттік наградаларды та айындайды, ғ Республиканы рметті, скери ж не зге де ң құ ә ә ө ата тарын, сыныпты шендерін, дипломатиялы қ қ қ д режелерін белгілейді, Республиканы мемлекеттік ә ң р міздерін ай ындайды; ә қ

6) мемлекеттік заемдар мен Республиканы ң экономикалы ж не зге де к мек к рсетуі туралы қ ә ө ө ө м селелерді шешеді; ә 7) Республиканы халы аралы шарттарын ң қ қ ратификациялайды ж не оларды к шін жояды; ә ң ү 8) республикалы бюджетті ат арылуы туралы қ ң қ есептерді тал ылайды; қ 9) Республика Президентіні арсылы ын ту ыз ан ң қ ғ ғ ғ за дар немесе за ны баптары бойынша арсылы тар ң ң ң қ қ жіберілген к ннен бастап бір ай мерзім ішінде ү айталап тал ылау мен дауыс а салуды ткізеді. қ қ қ ө

Сенаттың ерекше қарауына мыналар жатады: 1) аза стан Республикасы Президентіні Қ қ ң сынуымен Республиканы Жо ар ы Сотыны ұ ң ғ ғ ң Т ра асын ж не Жо ар ы Сотыны ө ғ ә ғ ғ ң судьяларын сайлау мен ызметтен босату, қ оларды анттарын абылдау; ң қ 2) Республика Президентіні Республика лтты ң Ұ қ Банкіні Т ра асын, Бас прокурорын ж не ң ө ғ ә лтты ауіпсіздік комитетіні Т ра асын Ұ қ қ ң ө ғ та айындауына келісім беру; ғ 3) Республиканы Бас Прокурорын, Жо ар ы ң ғ ғ Сотыны Т ра асы мен судьяларын олар а ң ө ғ ғ ешкiмнi тиiспеуi ж ніндегі ы ынан ң ө құқ ғ айыру;

4) М жілісті кілеттіктері мерзімінен б рын ә ң ө ұ то татылуына байланысты, ол уа ытша болма ан қ қ ғ кезе де Республика Парламентіні ң ң конституциялы за дар мен за дар абылдау қ ң ң қ ж ніндегі функцияларын орындау; ө 5) Конституциямен Парламент Сенатына ж ктелген ү зге де кілеттіктерді ж зеге асыру ө ө ү.

М жілісті ерекше арауына мыналар ә ң қ жатады: 1) Парламентке енгізілген конституциялы за дар қ ң мен за дарды жобаларын арау а абылдау ж не ң ң қ ғ қ ә осы жобаларды арау; қ 2) Республика Президентіне Республика Премьер-Министрін та айындау а келісім беру; ғ ғ 3) Республика Президентіні кезекті сайлауын ң хабарлау; 4) Конституциямен Парламент М жілісіне ә ж ктелген зге де кілеттіктерді ж зеге асыру. ү ө ө ү

Парламенттiң әр Палатасы дербес, басқа Палатаның қатысуынсыз тең негізде: • 1) Конституциялы Ке есті екі м шесін қ ң ң ү ызметке та айындайды; Орталы сайлау қ ғ қ комиссиясыны екі м шесін, Республикалы ң ү қ бюджетті ат арылуын ба ылау ж ніндегі есеп ң қ қ ө комитетіні ш м шесін бес жыл мерзімге ң ү ү ызметке та айындайды; қ ғ • 2) Палаталарды бiрлескен комиссиялары ң м шелерiнi те жартысын сайлайды; ү ң ң

3) Палаталарды йлестiрушi ж не ж мыс органдарын ң ү ә ұ рады; құ 6) Палата депутаттары жалпы саныны кемінде штен ң ү біріні бастамасы бойынша Республика кіметі ң Ү м шелеріні з ызметі м селелері ж ніндегі есептерін ү ң ө қ ә ө ты дау а ха ылы. ң ғ қ

Парламент Палаталарының төрағалары: 1) Палаталарды отырыстарын ша ырып, олар а ң қ ғ т ра алы етедi; ө ғ қ 2) Палаталарды арауына енгiзiлетiн м селелердi ң қ ә зiрлеуге жалпы басшылы жасайды; ә қ 3) Палаталар ызметiнде регламенттi са талуын қ ң қ амтамасыз етедi; қ 4) Палаталарды йлестiру органдарыны ызметiне ң ү ң қ басшылы жасайды; қ 5) Палаталар шы аратын актiлерге ол ояды; ғ қ қ

6) Палаталар а Конституциялы Ке есті екі ғ қ ң ң м шесіні , Орталы сайлау комиссиясыны екі ү ң қ ң м шесіні , Республикалы бюджетті ат арылуын ү ң қ ба ылау ж ніндегі есеп комитетіні ш м шесіні қ ө ң ү ү ң ызметіне та айындау шін кандидатуралар сынады; қ ғ ү ұ 7) тиiстi палатада дауыс беру кезiнде депутаттарды ң дауыстары екiге те б лiнген жа дайда Палаталарды ң ө ғ ң т ра алары шешушi дауыс ы ын пайдаланады. ө ғ құқ ғ Мәжіліс Төрағасы: 1) Парламент сессияларын ашады; 2) Палаталарды бiрлескен кезектi отырыстарын ң ша ырады, Палаталарды кезектi ж не кезектен тыс қ ң ә бiрлескен отырыстарына т ра алы етедi. ө ғ қ

Республика Парламентіндегі заң шығару процесi Заң шығару бастамашылығы құқығы тек Мәжілісте ғана жүзеге асырылады және ол: 1) за намалы актіні жобасын М жіліске енгізу ң қ ң ә туралы шешімін арнайы жолдаумен ресімдейтін Республика Президентіне; 2) за намалы актіні жобасын М жіліске енгізу ң қ ң ә туралы шешімін тиісті сынумен ресімдейтін ұ Парламент депутаттарына; 3) за жатыны жобасын М жіліске енгізу ң құ ң ә туралы шешiмiн кiметтi тиiстi аулысын Ү ң қ шы ару жолымен абылдайтын Республика ғ қ кіметіне берiледi. Ү

Парламент аса ма ызды о амды ң қ ғ қ атынастарды реттейтiн, мыналар а: қ ғ • 1) жеке ж не за ды т л аларды ы ты ә ң ұ ғ ң құқ қ қ субъектiлiгiне, азаматты ы тар мен қ құқ қ бостанды тар а, жеке ж не за ды т л аларды қ ғ ә ң ұ ғ ң мiндеттемелерi мен жауапкершiлiгiне; • 2) меншiк режимiне ж не зге де м лiктiк ә ө ү ы тар а; құқ қ ғ • 3) мемлекеттік органдар мен жергiлiктi зiн- зi ө ө бас ару органдарын йымдастыру мен оларды қ ұ ң ызметiнi , мемлекеттік ж не скери ызметтi қ ң ә ә қ ң негiздерiне; •

• 4) салы салу а, алымдар мен бас а да мiндеттi қ ғ қ т лемдердi белгiлеуге; ө • 5) республикалы бюджетке; қ • 6) сот рылысы мен сотта iс ж ргiзу м селелерiнде; құ ү ә • 7) білім беруге, денсаулы са тау а ж не леуметтiк қ қ ғ ә ә амсыздандыру а; қ ғ • 8) к сiпорындар мен оларды м лкiн ә ң ү жекешелендiруге; • 9) айналада ы ортаны ор ау а; ғ қ ғ ғ • 10) республиканы кiмшiлiк-аума ты рылысына; ң ә қ қ құ • 11) мемлекет ор анысы мен ауiпсiздiгiн қ ғ қ амтамасыз етуге атысты негiзгi принциптер мен қ қ нормаларды белгiлейтiн за дар шы ару а ха ылы. ң ғ ғ қ

Республика Президентi Парламентке арнаулы жолдауы ар ылы: қ • 1) за жобаларыны аралу басымды ын ң ң қ ғ белгiлеуге; • 2) За жобасыны аралуын ш ыл деп ң ң қ ұғ жариялау а ы ы бар. ғ құқ ғ М жіліс депутаттары ара ан ж не жалпы ә қ ғ ә саныны к пшiлiк дауысымен ма лдан ан за ң ө құ ғ ң жобасы Сенат а берiледi, ол онда жобаны Сенат қ ал ан к ннен бастап рi кеткенде ғ ү ә алпыс к ннi ү ң iшiнде аралады. қ

Сенат депутаттары жалпы санының көпшiлiк дауысымен қабылданған жоба заңға айналады және Президенттiң қол қоюына берiледi. • Тұтас алғанда Сенат депутаттары жалпы санының көпшiлiк дауысымен қабылданбаған жоба Мәжіліске қайтарылады. • Егер Мәжіліс депутаттары жалпы санының үштен екiсiнiң көпшiлiк даусымен жобаны қайтадан мақұлдаса, ол Сенатқа қайта талқылау және дауысқа салу үшiн берiледi. Сенат қайта қабылдамаған заң жобасын сол сессия барысында қайтадан енгізуге болмайды.

• Сенат депутаттары жалпы саныны к пшiлiк ң ө дауысымен за жобасына енгiзiлген згертулер ң ө мен толы тырулар М жіліске жiберiледi. қ ә • Егер М жіліс депутаттарыны жалпы саныны ә ң ң к пшiлiк даусымен сыныл ан згертулермен ө ұ ғ ө ж не толы тырулармен келiссе, ә қ за абылданады ң қ деп саналады. • кiмет енгiзген за жобасыны абылданбауына Ү ң ң қ байланысты Премьер-министр Парламент Палаталарыны бiрлескен отырысында ң кiметке Ү сенім бiлдiру туралы м селе ою а ха ылы. ә қ ғ қ

• Егер сенімсiздiк бiлдiру туралы сыныс ұ Палаталарды р айсысыны депутаттары ң ә қ ң жалпы саныны к пшілік даусын ала ң ө алмаса, за жобасы дауыс а салынбай ң қ абылданды деп саналады. қ • Алайды кiмет б л ы ты жылына Ү ұ құқ қ екi реттен арты қ пайдалана алмайды. • Республиканы за дары Республика ң ң Президентi ол ой аннан қ қ ғ кейiн к шiне ү енедi.

• Парламент қабылдаған заңдар қабылданған күнiнен бастап он күннiң iшiнде Парламент Палаталарының әрқайсысы Төрағасының қолдарымен, сондай-ақ егер заң жобасын Үкiмет енгiзсе, Премьер-Министрдiң қолымен алдын ала бекемделiп, • Республика Президентiнiң қол қоюына ұсынылады, ол Парламент Сенаты ұсынған заңға бір ай iшiнде қол қояды , оны жариялайды не заңды немесе оның жекелеген баптарын қайта талқылау және дауысқа салу үшiн Парламентке қайтарады.

• Қазақстан Республикасы Президентінің заңдарға қол қоюы үшін берілетін бір айлық мерзім Қазақстан Республикасының Президенті заңды алған күннен бастап есептеледі және келесі айдың тиісті күнінде (күн санында) аяқталады. • көрсетiлген мерзiмнiң iшiнде қайтарылмаған заң қол қойылды деп саналады. • Республика Президентінің қарсылығын туғызған заңдар немесе заңның баптары бойынша қайта талқылау және дауысқа салу бір ай мерзім ішінде өткізіледі, бұл мерзім қарсылықтар жіберілген күннен басталады және келесі айдың тиісті күнінде аяқталады.

НАЗАРЛАРЫ ЫЗ А Ң Ғ РАХМЕТ!!!