Та ырыбы: қ Балалардағы вегетативті дистониялар. Анықтамасы,

Та ырыбы: қ Балалардағы вегетативті дистониялар. Анықтамасы, даму себептері, патогенезі. Диагностика критерийлері, ажырату диагнозы, емінің негізгі принциптері, диспансерлік бақылау. Дайындаған: Әлібекова Гулжайна 612 ВОП Астана 2016 ж. * “ Астана медицина университеті” А Қ Балалар аурулары кафедрасы

* Вегетативті дистония – б л шы уы жа ынан ұ ғ ғ полиэтиологиялы ж не 3 жетекші синдром – қ ә психовегетативті, вегето-тамырлы-трофикалы қ ж не ілгерілеуші вегетативті жеткіліксіздікті ә біріктіретін зіндік ауру болып табылады. ө

Вегетативті дистония Перифериялық вегетативті дистония – себебі инфекциялық, эндокринді, жүйелі және метаболикалық ауру болып табылатын вегетативті жүйке жүйесінің перифериялық (сегментарлы) бөлімінің зақымдануынан (органикалық) туындайтын вегетативті көріністер кешені. Пароксизмалды вегетативті дистония – бұл вегетатівтік криздермен (пароксизмдермен) спатталатын вегетативті жүйке жүйесінің асыра жүктелуінен және бейімделу процестерінің төмендеуінен, оның күрделі бұзылылыспен реттелуінің ауыр көрінісі болып табылатын вегетативті дисфункцияның клиникалық-патогенетика лық формасы.

Себептері:

К п жа дайда б л б зылысты негізгі ө ғ ұ ұ ң белгілері созылмалы аурулар а сас болып ғ ұқ келетін невроз т рінде к рінеді. ү ө Соматоформды б зылысты даму механизмі ұ ң былай ж реді: атты стрессті немесе ү қ ң уайымны серінен ( сіресе психологиялы ң ә ә қ ж деу кезінде) адамны к шіруге шамасы ү ң ө жетпей т р ан психикасы травмалы ұ ғ қ жа дайды ы ыстырады. ғ ғ Б ндай «ы ыс ан» ұ ғ қ уайым т рлі невротикалы к ріністер береді, ү қ ө ж не жиі оны «нысаны» болып ішкі ә ң органдар табылады. П а т о г е н е з і :

Ша ымдарғ Вегетативті дисфункция кезінде ша ымдар сипаттамасығ Тексеру ба ыты ғ Цефалгия, бас айналу бас са инасы тектес қ (бір жа баста ж рек айнумен бірге басты қ ү ң со ып ауыры, су, жиі т ым уалаушылы ). ғ құ ұқ қ қ Балаларда тамырлы ж не ә ликвородинами калы б зылуларды болмауы. қ ұ ң Мінез- лы ты б зылуы мен ВЖЖ құ қ ң ұ йлесуі м мкін, мысалы, аутизмі бар ү ү балаларда ВД ж не ЗГТС болуы ә Кардиалгия шарша анда, обалжы анда туындайтын, ғ қ ғ ауа-райыны ауысуына, физикалы ж ктемеге ң қ ү байланыссыз, седативті ралдарды құ абылдауда то тайтын жауырын а, ол а қ қ ғ берілетін шаншып ауырулар. Балаларды ң ж рек т сында ж рек со ууды сезуіне, ж рек ү ұ ү ғ ү т сында жа ымсызды сезінуге ша ымдары. ұ ғ қ ғ Ж рек т сы ауруы к птеген ауруды ү ұ ө ң себептері болуы м мкін, сирек – ү зіндік ж рек патологиясына ө ү байланыссыз. Кардиалгияны жо а ққ шы ару ажет. ғ қ Тыныс алу органы жа ынан ғ ваготониясы бар балалар физикалы ж ктеме қ ү кезінде «демікпеге» жа ын келеді, еш себепсіз қ тере демалу туындайды, ң ауа райы олайсызды ында к шейетін ж не қ ғ ү ә седативті терапия ал аннан кейін кететін ғ невротикалы ж тел қ ө пароксизмдары ( «спазматическалы қ Вирусты ж тел» ). ө ацетилхолинны к п болуы, ң ө холинэстеразды сарысу ң белсенділігіні т мендеуі ВД ң ө пайдасына. . О шаулан ан процесті жо а қ ғ ққ шы ару ажет ғ қ (инфекция, бронхиалды астма, ТДК, онкология)Ш а ғ ы м д а р ы :

Ас азан-ішек жа ынанқ ғ Ішті ауыруы, диспептикалы ң қ синдромны туындауы ң (ж рек айну, ыжыл, кекіру, ү қ спастикалы іш атуларды жиілігі қ қ ң немесе т сініксіз іш ту, рефлюксті ү ө ауруды пайда болуы). Сілекей б лінуді ң ө ң жо арылауы, ж рек айну ж не балаларда ғ ү ә су – б л эмоционалды уайымдауды құ ұ ң жиі соматовегетативті к ріністері. ө Ал аш ы атты психогениядан (шошу) ғ қ қ кейін туында ан, б л симптомдар ғ ұ орны ып, кейінірек стресстік ж ктемеге ғ ү жауап ретінде айталанады. қ Диспептикалы синдромадар қ туындау арасында патологиялы қ синдромдар бай алмайды. қ Синдромдар стресстен кейін, эмиционалды ж ктемеге жауап ү ретінде туындайды Терморегуляцияны б зылуы ң ұ – «термоневрозы» деп аталады То а ты т рінде (т мен ңғ қ қ ү ө температураны, азынау а т теп бере ғ ө алмау), то у тектес гиперкинездер; ң ң аксилярлы температураны ң асимметриясы, бейнедегі гипертермия а ғ бейімділік Эмоционалды ж не психикалы ә қ ж ктемеге байланысты, к шею ү ү маусымды ы бар. Пароксизмалды ғ к йге бейімділік бар ү Тері жабындысы Ваготония кезінде бетті т сі згереді ң ү ө (балалар о ай ызарады ж не бозарады), ң қ ә майлы, безеуге бейімделгіш, ол қ буыныны цианотті. ң Дермографизм – ызыл, қ жо арылан ан, т ра ты ғ ғ ұ қ Симпатикотония кезінде тері р а , құ ғ қ аллергиялы б ртпе, нейродермит пайда қ ө болады. Дермографизм — к лгін, а. ү қ рт рлі сипатты теріні Ә ү ң за ымдануын ВД с йкестігін жо а қ ә ққ шы ару ғ

Несепті шы у ж йесі ң ғ ү жа ынан. ғ уы ты рт рлі нейрогенді б зылуы, Қ қ ң ә ү ұ б л несепті шы уы ж не энурезді ұ ң ғ ә ң б зылуы болып табылады. ұ Несепті шы у ж йесіні ң ғ ү ң на ты зерттеу қ органикалы қ за ымдануды ерекшелеу қ м мкіндігін береді. ү Психогенді ша ымдар. ғ Симпатикотония: ашуша ды , жо ары ң қ ғ шарша ышты , ызбалы , ғ қ қ қ жыламсырау, обалжу, ж мыс а қ ұ қ абілеттілікті т мендеуі, қ ң ө зейінні бара жо алуы, шуыл а ң ғ ғ шыдамсызды , есті т мендеуі, қ ң ө й ыны б зылуы. ұ қ ң ұ Бір к нде к іл-к йді згеруі. ү өң ү ң ө Ваготония: лсіздік, апатия. ә К ні бойы к іл-к йді т мендеуі, ү өң ү ң ө к ндіз й ысырауды жо арылауы. ү ұ қ ң ғ Бас айналуды сезіну, баста ы же ілдік ғ ң немесе есінен тану к йі, болмыстан ү ашы тау, қ қ дербестілікті б зылысы, лімнен ң ұ ө ор у. қ қ Мінез- лы ты б зылуы құ қ ң ұ мен ВЖЖ йлесуі ү м мкін, мысалы, аутизмі ү бар балаларда ВД ж не ә ЗГТС болуы Сезімталды б зылулар қ ұ Жансыздану немесе шаншу, ысты ты қ ж не суы ты сезіну ә қ

Диагностикалы іс-шараларды негізгі ж не қ ң ә осымша тізімі: қ Амбулотриялы де гейде ж ргізілетін негізгі қ ң ү (міндетті) диагностикалы тексерулер: қ · тынышты та, физикалы , ойлау ж не қ қ ә эмоционалды ж ктеу кезінде А , БТЖ, ү Қ Б лшеу; Қ ө · клиноортосынама; · Ж Т (6 параметр); Қ · ан сарысуында натрий, кальций, калийді қ аны тау; қ · ан сарысуында глюкозаны тау; қ қ · ЖНТ; · электрокардиографикалы зерттеу қ ; Диагностикасы:

Амбулаториялы де гейде ткізілетін осымша диагностикалы тексерісқ ң ө қ қ : · биохимиялы ан талдауы: АЛа. Т, АСа. Т, жалпы билирубин, қ қ тікелей билирубин, тимолов сынамасы, С – реактивті а уызды аны тау. қ қ Жоспарлы госпитальдауда ы тексерулерді е ыс а тізімі: ғ ң ң қ қ · Ж Т ; Қ · электрокардиографикалы зерттеу ; қ Стационарлы де гейдегі негізгі (міндетті) диагностикалы тексерулер: қ ң қ · электрокардиограмманы холтер мониторингі; ң · А т уліктік мониторіингілеу; Қ ә · глюкоза а т зімділік тесті; ғ ө · ЭЭГ-бейнемониторингі. Стационарлы де гейдегі осымша диагностикалы тексерулер: қ ң қ қ · коагулология ( ан плазмасында белсенді ішінара тромбопластинды уа ытты (ББТУ) аны тау, қ қ қ плазмада ы фибриногенді аны тау, ан плазмасыны фибринолитикалы белсенділігін аны тау, ғ қ қ ң қ қ адгезия ж не агрегация (ГАТ) реакцияларын ткізу, плазманы гепаринге т зімділігін зерттеу, ә ө ң ө плазмада ы антиплазминны белсенділігін аны тау, ан кету уа ытын аны тау, ан плазмасында ы ғ ң қ қ қ ғ тромбинді уа ытты (ТУ) аны тау, ерітілетін фибромономер кешені аны тау (ЕФМК), плазмада ы қ қ ң қ ғ VIII факторын аны тау, плазмада ы XI факторын аны тау); қ ғ қ · ИФТ- дісімен ал анша без гормондарын аны тау; ә қ қ қ · бас миыны МРТ; ң · бас тамырларыны УДДГ; ң · кешенді ультрадыбысты диагностика; қ · кеуде а заларыны рентгенографиялы шолу ; ғ ң қ · Люмбальді пункция; · ЖМС зерттеу.

Дифференциальды диагноз. Ұстамалы криздерді саралапдиагностикалау Диагностикалы қ критерийлер Вегетатив ті стамалар ұ Кардиогенді синкопа лар Тамырлы-церебрал ды стамаларұ Эпилептикалы қ таби атты стама ғ ұ ла Синкопалды к ріністер ө Бас айналу, лсіздік, ә терше дік, ң ауаны жетіспеуші ң лігі, к з алдында елестеу, ө боз ылт, ла та ы ғ құ қ ғ шу, гипо- ж не ә ангидрозды бар ң болуы, вагальды реакциясы ны жо болуы, ң қ стама кезінде ж рек ұ ү ыр а ыны баялауы ғ ғ ң Жо болуы м мкін қ ү немесе ж рек ауруын ү сезіну ыс а уа ыт а бас Қ қ қ қ айналу, желкедегі, мойында ы ауру, ғ ж рек айну, жалпы ү лсіздікті сезіну ә Ерекше к й ыс а ү қ қ уа ыт а болуы қ қ м мкін ү Синкопалды к йді ү ң клиникалы қ к ріністері ө Боз ылттану, сирек ғ тере демалу, лсіз ң ә жіп т різді ж рек ә ү со ысы, А кенеттен ғ Қ т суі ү Боз ылттану ж не ғ ә цианоз, жиі ж не ә стіртін ү демалу, кейде тахикардия, А т мендеген Қ ө Боз ылт акроцианоз ғ болуы м мкін, ү Тыныс алу стіртін, ү пульс со ысы сирек, ғ А рт рлі Қ ә ү Акроцианоз, Тыныс алу жиірек, шулы, т ра ты емес ұ қ кезе ді апное, ж рек ң ү со ысы сирек, А ғ Қ рт рлі ә ү

Есін жо ал ат ан ғ ғ қ кезде рысуды құ ң болу м мкіндігі ү Тере талудаң Болуы м мкінү Сирек Болуы м мкінү Постсинкопаль ды кезе ні ң ң клиникалы қ к ріністері ө Жалпы лсіздік, ә бас ауыру, бас айналуы, терше дік ң Жалпы лсіздік, ә жайсызды , ж рек қ ү т сында ауыру, бас ұ ауыру Жалпы лсіздік, ә жалпы бас ауыру, мойын, желке ауыру, неврология лы б зылулар қ ұ ды бар болуы ң (дизартрия, парездер ж не т. б. ) ә Есе гірегендік, ң й ысы ұ қ рау, іркілу, адина мия, т сінік ү сіз с йлеу, бас ө ауыру Диагности калы қ критерий лер Нейрогенді синкопалар (вазодепрес сорлы синкопа) Кардиогенді синкопалар Тамырлы-церебрал ьды Синкопа лар Эпилептикалы қ синкопалар

Д рі-д рмексіз емдеу (т ртіп, диета ж не т. б. ) : ә ә Режим: е бек ж не демалысты ата т ртібі, осымша ж ктемеден босату. ң ә ң қ ң ә қ ү Диета: ж йке ж йесіні айталама вегетативті б зылуы кезінде, негізгі ауруды ү ү ң қ ұ емдеудегі бекітілген хаттама а с йкес диета стау ажет ( ант диабеті, ғ ә ұ қ қ онкологиялы аурулар, АІЖ аурулар ж не т. б. ). қ ә Сегмент сті б зылуларда емделушіні жасына байланысты немі тама тану ү ұ ң ү қ ажет, — 16, 16 б, жалпы ж не т. б. стел. қ ә ү Иглорефлексотерапия (5 жастан ас ан балалар а), қ ғ Ертерек о алту (у алау, су емшаралары, ойын терапиясы, уен терапиясы, ң қ ә жеке немесе топты психотерапия, ЕДШ), гипноз. қ Астмалы стамаларды CPAP к мегімен емдеу қ ұ ө Е м д е у т а к т и к а с ы:

Д рі-д рмекпен емдеу : ә ә Д рі-д рмекті терапия мыналардан т рады: ә ә ұ — седативті ж не анксиолитикалы терапия (хлорпротиксен, ә қ γ-амино-β-фенилмайлы ыш ыл, транквилизаторлар қ қ бензодиазипинді атардан, карбамазепин, амитриптилин) қ — метаболиялы терапия (тиамин, пиридоксин, қ цианкобаламин) Симпатоадреналды криз кезінде — карбамазепин

Д рі-д рмектерә ә М лшер, шы у нысаныө ғ Тиамин 50 мг/мл ерітінді, 125 мг б/і, т улігіне 1 рет. 10 -30 ә к н ү Пиридоксин 2 мг таблетка, ерітінді 50 мг/мл. 0. 002 г/т улік ә м лшер 10 -30 к н ө ү Цианкобаламин 200 мкг/мл инъекция шін ерітінді, 500 мкг/мл ү м лшер ө 0, 4 — 1 мл (200 -500 мкт) т улігіне, к йді жа сару ә ү ң қ кезінде 0, 2 мл, 10 -30 к н ү Карбамазепин 200 мг таблетка, 10 -20 мг/кг/т улік 2 -3 абылдау ә қ м лшер 10 -20 мг\кг\т улік вегетативті ө ә пароксизмді емдеу кезінде (симпатикоадреналды криздер) 7 -14 к н. ү

Д рі-д рмекә ә М лшер, шы у нысаныө ғ Хлопротиксен 15 мг табл. м лшер 0. 5 -2 мг/кг дене массасы 7 -14 к н ө ү Диазепам 5 мг табл. Диазепам 1 -12 ай ал аш ыда 250 микрограмм/кг к ніне 2 рет ғ қ ү 1– 5 жаста ы балалар а ал аш ыда 2. 5 мг к ніне 2 рет ғ ғ ғ қ ү 5– 12 жаста ы балалар а ал аш ыда 5 мг к ніне 2 рет ғ ғ ғ қ ү 12– 18 жаста ы балалар а ал аш ыда 10 мг к ніне 2 рет; ғ ғ ғ қ ү Т улігіне максималды жалпы м лшері 40 мг. ә ө [British National Formulary for Children] Тиамин 50 мг/мл ерітінді, 125 мг б/і, т улігіне 1 рет. 10 -30 к н ә ү Пиридоксин 2 мг табл. , раствор 50 мг/мл. 0. 002 г/т улік м лшер 10 -30 к н ә ө ү Цианкобаламин 200 мкг/мл инъекция шін ерітінді, 500 мкг/мл м лшер ү ө 0, 4 — 1 мл (200 -500 мкт) т улігіне, к йді жа сару кезінде ә ү ң қ 0, 2 мл, 10 -30 к н ү карбамазепин 200 мг д рі, 10 -20 мг/кг/т улік 2 -3 абылдау ә ә қ м лшер 10 -20 мг\кг\т улік вегетативті ө ә пароксизмді емдеу кезінде (симпатикоадреналды криздар) 7 -14 к н. ү амитриптилин 6 -10 жаста ы балаларда т нгілікті энурезде — 10 -20 мг/т улік ғ ү ә т нде, 11 -16 жаста ылар а — 25 -50 мг/т улік. ү ғ ғ ә

*ВСД патологиясы бар балалар 6 ай а ғ диспансеризация а алынады. Ж не 3 ғ ә айда бір рет терапевт пен кардиологты ң тексерісінен тіп т ру ажет. Мектеп ө ұ қ жасында ы осы патологиясы бар ғ балаларды физикалы ж ктемеден қ ү шектемеу ажет. қ *Ас ынуыны алдын алу шін жылына қ ң ү екі рет терапия алу к рсетіледі. өД и с п а н с е р и з а ц и я :

*Д рыс тама тануұ қ *Серуендеу , демалу, *Уа ытылы йы тау қ ұ қ *Санаторлы курортты ем қ *Те ізде шомылу, таулы ң айма та дем алу қ *Физиотерапия; Р е а б и л и т а ц и я:

Назарларыңы зға рахмет!