Та ырыбық : Гастро-эзофагеальді рефлюкстік ауруларды патофизиологиясы ң

Та ырыбық : Гастро-эзофагеальді рефлюкстік ауруларды патофизиологиясы ң абылда ан: Иманбекова Ж. А Қ ғ Орында ан : Иман л А. ғ құ ҚС. Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДА Ы Ғ АЗА ЛТТЫ МЕДИЦИНА Қ Қ Ұ Қ УНИВЕРСИТЕТІ КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С. Д. АСФЕНДИЯРОВА 2016 жыл

Кіріспе Этиологиясы ж не патогенезіә Классификациясы Клиникасы Емі осымша тексерулер Қ Пайдаланыл ан дебиеттер ғ әЖоспары:

Гастроэзофагальды рефлюкстік ауру(ГЭРА; син. : рефлюкс – эзофагит) – ас азан ж не/немесе он екі қ ә елі ішек рамыны айта йылуыны (рефлюкс) құ ң қ құ ң н тижесінде пайда болатын ешті кілегей ә өң ң абы ыны айталамалы, созылмалы абынуы. қ ғ ң қ қ Гастроэзофагеальді рефлюкс ауруы (ГЭРА) – кездесу жиілігі бойынша созылмалы гастритпен бірдей, ас азан ішек жолдарыны ке тарал ан ауруларыны қ ң ң ғ ң бірі. ГЭРА рефлюкс жиілегенде ж не ас азан ә қ рамыны ешті т менгі штен бірі кілегей құ ң өң ң ө ү абы ымен жанасу уа ыты зар анда пайда қ ғ қ ұ ғ болады. ГЭРА т р ындарды 3 -4% кездеседі. ұ ғ ң

ГЭРА екінші ретті ауру болып табылады. Оны тікелей себептеріне ешті ң өң ң т менгі сфинктері тонусыны т мендеуі (кардияны жетіспеушілігі), ешті ө ң өң ң т менгі тесігіні спонтанды релаксациясы (боса суы) ж не ас азан іші ө ң ң ә қ ысымыны жо арылауы жатады. Б л себептер з кезегінде мынандай қ ң ғ ұ ө згерістерді н тижесінде туындайды: ө ң ә а) рамында кофеин бар та амдар (кофе, шай, какао) мен д рілік препараттарды құ ғ ә (цитрамон, кофетамин ж не бас алары) олдану; ә қ қ б) т менгі еш сфинктеріні тонусын т мендететін д рілерді (кальций ө өң ң ө ә антагонистері, папаверин, но-шпа, нитраттар, баралгин, холинолитиктер, анальгетиктер, теофилин) абылдау; қ в) кезбе нервті за ымдануы ( ант диабетінде); ң қ қ г) шылым шегу (никотин сфинктер тонусын т мендетеді); ө д) алкаголь абылдау (сфинктер тонусын т мендетеді ж не алкаголь кілегей қ ө ә абы ты за ымдайды); қ қ қ Этиологиясы ж не патогенезі ә

е) екі абаттылы (гормондар серінен сфинктер тонусыны т мендеуі қ қ ә ң ө ж не іш уысында ы ысымны к терілуі); ә қ ғ қ ң ө ж) еш дискинезиясы; өң з) ж йелі склеродермия; ү и) диафрагма жары ы; ғ к) та амды асы ыс, жылдам ж не шамадан тыс абылда анда туындайтын ғ ғ ә қ ғ аэрофагия; л) жара ауруы; м) себебі р т рлі дуоденостаз; ә ү н) та амда шамадан тыс майлы етті, баяу еритін майларды, н та амдарын, ғ ұ ғ ткір т зды тарды, уырыл ан та амдарды олдану (та амны ас азанда ө ұ қ қ ғ ғ қ ғ ң қ за са талуын ж не іш уысы ысымыны к терілуін тудырады). ұ қ қ ә қ қ ң ө

К рсетілген этиологиялы факторлар ішінде агрессивті заттар бар ө қ (т з ыш ылы, пепсин, т ыш ылдары) ас азан ж не/немесе он ұ қ қ ө қ қ қ ә екі елі ішек рылымыны (дуоденогастральды рефлюксте) айта құ ң қ йылуын тудырады. Агрессивті факторлар ешті кілегей құ өң ң абы ын за ымдайды. Біра эзофагит туындау шін біріншіден – қ ғ қ қ ү агрессивті факторлар ешті кілегей абы ына за уа ыт сер өң ң қ ғ ұ қ қ ә етуі керек, екіншіден – ор аныс механизмдері ( еш клиренсі) қ ғ өң мен ешті кілегей абы ыны резистенттілігі жеткіліксіз өң ң қ ғ ң болулары керек. еш клиренсіні (тазаруыны ) б зылуы еш Өң ң ң ұ өң дискинезиясында, склеродермияда, сілекей бездеріні ызметі ң қ б зыл анда (ОНЖ аурулары, эндокриндік аурулар, ұ ғ холинолитиктермен емдеу) бай алады. еш кілегей абы ыны қ Өң қ ғ ң резистенттілігіні азаюы ан айналысы, регенерация б зыл анда ң қ ұ ғ орын алады. Сонымен, гастроэзеофагеальды рефлюкстік ауру ас азан с ліні агрессивті факторлары мен ор аныс қ ө ң қ ғ факторларыны ( еш клиренсі, ешті кілегей абы ыны ң өң өң ң қ ғ ң т зімділігі) арасында ы тепе-те дік б зылып, агрессия факторлары ө ғ ң ұ басым бол анда бой к рсетеді. ғ ө

ГЭРА түрлері: 1. Гастроэзофагеальды рефлюксті ауру (ГЭРА), эзофагитсіз (немесе эндоскопиялық негативті рефлюкс ауруы, немесе эрозиясыз рефлюксті ауру) – эндоскопияда табылмайтын өңештің кілегей қабығының зақымдануы. 2. Рефлюкс – эзофагит – эндоскопияда көрінетін өңештің кілегей қабығының зақымдануы.

ГЭРА е жиі симптомдары – ыжыл, ауыру, регургитация, ң қ сілекей а у, дисфагия, ы ылы ату ж не су, ештен тыс ғ қ қ ә құ өң симптомдар ыжыл мен т с артыны ауыруы Қ ө ң ешті кілегей абы ыны өң ң қ ғ ң сезімтал нервілеріні т з ыш ылымен тітіркенуіне немесе ң ұ қ қ ыш ыл ту ыз ан ешті т йілуіне (спазм) байланысты қ қ ғ ғ өң ң ү туындайды (сау адамдарда ешті т менгі штен бір б лігіні өң ң ө ү ө ң р. Н 6, 0 райды; ас азан рылымыны регургитациясында ол құ қ құ ң 4, 0 дейін т мендейді, он екі елі ішекті рылымыны ө ң құ ң регургитациясында 7, 0 -8, 0 дейін к теріледі). ыжыл мен т с ө Қ ө артыны ауыруын кофе, томат, цитрустарды, шоколадты, мал ң майын, алкогольді абылдау, шылым шегу тудырады. қ Клиникасы

Сілекей а у ғ – ауызда сілекейді к бейгенін сезу, детте ң ө ә ыжылмен бірге пайда болады ж не эзофаго – сілекей қ ә рефлексімен байланысты болып келеді. Дисфагия – тама ты ж туды иындауы; еш қ ұ ң қ өң дискинезиясы, кейде ешті кілегей абы ыны кебуі өң ң қ ғ ң (темір жетіспеушілік анемияда, склеродермияда, Шегрен синдромында) тудырады. Кейбір жа дайда дисфагия — еш ғ өң стриктурасыны белгісі. ң Ы ылы қ қ кейде нау ас адамды азап а салатындай жиі қ қ бай алады, ол диафрагма нервісіні озуына, диафрагманы қ ң тітіркенуі мен жиырылуына байланысты туындайды.

ГЭРА патогенездік ем жасау шін т рлі фармакологиялы ү ү қ топтарды д рілері олданылады. Б л, алдымен, ң ә қ ұ антисекреторлы препараттар, оларды олдану ас азан с ліні қ қ қ ө ң ыш ылдылы ын ж не оны ешті шырышты абатына қ қ ғ ә ң өң ң қ за ымдаушы серін азайтады. Алайда, оларды қ ә дуоденогастральді рефлюкс кезінде олдану о сер қ ң ә к рсетпейді, себебі лтабарды рамыны за ымдаушы сері ө ұ ң қ ә ас азан с лінікіне ара анда лде айда жо ары болып қ ө қ ғ ә қ ғ табылады. Емі

Б л жа дайда прокинетиктерді олдану тиімдірек, ұ ғ қ олар АІЖ пропульсивті белсенділігін к шейтеді ж не ү ә гастроэзофагеальді рефлюксті тікелей себепшісі – ң еш ж не АІЖ т менгі б ліктеріні дисмоторикасын өң ә ө ө ң жояды. Б л топты препараттары ГЭРА бар ұ ң нау астарды клиникалы протоколдарына енгізілген. қ ң қ

Эзофагогастродуоденоскопияда ешті т менгі штен біріні кілегей абы ыны өң ң ө ү ң қ ғ ң ісінгенін, гиперемиясын, эрозиясын ж не атрофиясын аны тайды. ә қ Эндоскопиялы тексеру дістеріні н тижесі бойынша ГЭРА активтілігіні 5 д режесін қ ә ң ә ажыратады. І д режесі ә онша ай ын емес оша ты немесе жайылмалы эритемамен, т менгі еш қ қ ө өң сфинктері де гейіндегі кілегей абы ты болбырлы ымен ж не ешті т менгі ң қ қ ң ғ ә өң ң ө б лігіні кілегей абы ыны к гірттігімен сипатталады. ө ң қ ғ ң үң ІІ д режесінде ә к біне т зу т ріндегі бір немесе бірнеше эрозиялар (экссудатты немесе ө ү ү экссудатсыз) болады, олар ешті дистальді сегментіні (сфинктерден жо ар ы бес өң ң ң ғ ғ сантиметрлік ше берлі зона) кілегей абы ыны 10% аз бетін амтиды. ң қ ғ ң қ ГЭРА активтілігіні ң ІІІ д режесінде ә сті экссудатпен немесе некроз массасымен ү жабыл ан йылмалы эрозиялар пайда болады, олар айналмалы тарамайды. За ымдан ан ғ құ қ ғ кілегей абы ешті дистальді б лігіні 50% аз м лшерін амтиды. қ қ өң ң ө қ IV д режелік ә активтілікте ас азан- еш осыл ан жерінен жо ар ы бес сантиметрлік қ өң қ ғ ғ ғ зонаны б рі орал ан йылмалы эрозиялармен немесе экссудатты – некрозды ң ә ғ құ згерістермен за ымданады, процесс ешті т менгі б лігіне тарайды. ө қ өң ң ө ө V д режелі ә активтілікте ешті р жерінде тере жаралар мен эрозиялар, стриктуралар өң ң ә ң мен фиброзды згерістер аны талады, ешті ыс ар аны к рінеді. қ өң ң қ қ ғ ө осымша тексерулер Қ

ешті рентгеноскопиясын Өң ң денені вертикальді ж не горизонтальді алпында ң ә қ жасайды. Гастроэзофагеальды рефлюкс барында нау ас адамны горизонтальді қ ң алпында барий ешке айтадан яды. Онымен бірге рефлюкс – эзофагит қ өң қ құ белгілері аны талады: еш уысыны ке ігені, оны кілегей абы ы бедеріні қ өң қ ң ң ң қ ғ ң згергені, еш бетіні тегіс болмауы, перистальтиканы лсіреуі. ө өң ң ң ә Эзофагомонометрия — еш ішіндегі ысымды лшеу, арнайы баллонды өң қ ө зондтар к мегімен орындалады. алыпты к йде ж т ынша — еш сфинктері ө Қ ү ұ қ қ өң де гейіндегі ысым с. б. 20 -65 мм, т менгі еш сфинктерінін де гейіндегі ң қ ө өң ң ысым с. б. 10 -30 мм райды. ГЭРА-да ешті т менгі сфинктері де гейіндегі қ құ өң ң ө ң ысым с. б. 9 мм-не дейін ж не одан да т мен т седі. қ ә ө ү 24 -са атты интраэзофагеальды р. Н ғ қ – мониторлау ж не алын ан м ліметтерді ә ғ ә компьютерлі деуді кардиальді емес т с артыны ауыруын д лдеу шін, өң ө ң ә ү созылмалы ж телде, ас азан рамыны аспирациясы туралы к дік бол анда ө қ құ ң ү ғ ж не нау ас адамды антирефлюкстік операция а арсы емге зірлеген кезде ә қ ғ қ ә жасайды. алыпты к йде ешті р. Н 5, 5 -7, 0 аралы ында болады, орташа Қ ү өң ң ғ м лшері 6, 0 те болады. Рефлюкс бол ан жа дайда р. Н 4, 0 дейін ж не одан да ө ң ғ ғ ә т мен азаяды, онымен атар регургитацияны жиілігі, за ты ы ж не оны ө қ ң ұ қ ғ ә ң динамикасы аны талады. қ

1. Гриневич В. Б. Прокинетики в клинической практике // Рос. журн. гастроэнтер. , гепат. , колопроктол. – 2003. — № 6. – С. 18 -27. 2. Ивашкин В. Т. , Трухманов А. С. Физиологические основы моторно-эвакуаторной функции ЖКТ // Рос. журн. гастроэнтер. , гепат. , колопроктол. -2007. № 5 – с. 5 -10. 3. Лапина Т. Л. Тактика лечения больных ГЭРБ. //Фарматека 2009, № 3 с 15 -19 4. Ткаченко Е. И. , Успенский Ю. П. ГЭРБ: новое решение старой проблемы // Consilium medicum. — 2009. — № 8. – С. 5 -13. 5. Лазебник Л. Б. , Машарова А. А. , Бордин Д. С. Многоцентровое исследование «Эпидемиология Гастроэзофагеальной рефлюксной болезни» (МЭГРЕ) // Эксперим. и гастроэентерология. – 2009. Т. 1. – С. 4 -13 Пайдаланыл ан дебиеттерғ ә