Т р ын й ма ызды леуметтік-гигиеналы ұ

Т р ын й ма ызды леуметтік-гигиеналы ұ ғ ү ң ә қ м селе болып саналады. Т р ын йде адам ә ұ ғ ү зіні міріні к п уа ытын ткізеді, сонды тан ө ң ө қ т р ын й адамны денсаулы ына , к іл ұ ғ ү ң ғ өң –к йіне, ж мыс абілетіне сер етеді. й адамды ү ұ қ ә Ү орша ан орта факторларыны теріс серінен; қ ғ ң ә ысты , суы , ар, жа бырдан ор ану қ қ қ ң қ ғ шін, ж мыс істеуге ж не дем алу а онтайлы ү ұ ә ғ жа дай жасау шін ажет. ғ ү қ йде далада ы микроклиматты жа дай а Ү ғ қ ғ ғ арамастан т ра ты климат болу керек, оны қ ұ қ микроклимат деп атайды, ол адам а жа сы ғ қ жа дай тудырады. ғ

Т р ын й гигиенасыны негізгі ұ ғ ү ң міндеттері, адамны т р ын йі ң ұ ғ ү имараттарында болуы кезінде салауатты ғ ж не олайлы жа дайлар жасау а ә қ ғ ғ ба ыттал ан тиісті гигиеналы ғ ғ қ нормативтер мен сыныстарды ылыми ұ ғ т р ыдан негіздеу ма сатында т р ын й ұ ғ қ ұ ғ ү жа дайыны т р ындарды денсаулы ы ғ ң ұ ғ ң ғ мен т рмысына тигізетін серін ұ ә зерттеуден турады.

Т р ын й имараттарына таби аты жа ынан ұ ғ ү ғ ғ ғ олайлы: биіктеу, суаттар мен к к желектерге қ ө жа ын жерлерде, шу, нерк сіп шы арындылары, қ ө ә ғ биологиялы ластаушы к здерінен ед уір ашы қ ө ә қ қ орналас ан жер телімі б лінуі ажет. Жер қ ө қ теліміні лшемі жеткілікті болуы керек, себебі, ң ө т р ын й имаратынан бас а, ол жерде ұ ғ ү ғ қ балаларды ойын ж не спорт ала дарын ң ә ң йымдастыру а, жасыл желектер отыр ызу а, ұ ғ ғ ғ т р ындар а арнал ан демалатын зонаны б луге ұ ғ ғ ғ ө ж не осымша рылыстар салу шін аума тар ә қ құ ү қ арастырылуы ажет. қ қ

азіргі кездегі, ала рылысыны Қ қ құ ң ар ынды суі жа дайында, рылыс қ қ ө ғ құ ты ызды ыны жо арылауына, ғ ғ ң ғ аэрацияны т мендеуіне, т р ын ң ө ұ ғ йлерді ма ында зиянды нысандарды ү ң ң ң орналасуына, рылыс а уландыратын құ қ асиеттері толы зерттелмеген р т рлі қ қ ә ү композит-материалдарды пайдалануына, рылыстарды жасыл желектерді құ ң азайтуына, т. б. байланысты згерген ө ортаны адамны денсаулы ына зиянды ң ң ғ сер ету аупі ед уір жо арылайды. ә қ ә ғ

Т р ын й ма ызды леуметтік-гигиеналы м селе болып ұ ғ ү ң ә қ ә саналады. Т р ын йде адам зіні міріні к п уа ытын ұ ғ ү ө ң ө қ ткізеді, сонды тан т р ын й адамны денсаулы ына ө қ ұ ғ ү ң ғ , к іл –к йіне, ж мыс абілетіне сер етеді. й адамды өң ү ұ қ ә Ү орша ан орта факторларыны теріс серінен; қ ғ ң ә ысты , суы , ар, жа бырдан ор ану шін, ж мыс істеуге қ қ қ ң қ ғ ү ұ ж не дем алу а онтайлы жа дай жасау шін ажет. ә ғ ғ ү қ йде далада ы микроклиматты жа дай а арамастан Ү ғ қ ғ ғ қ т ра ты климат болу керек, оны микроклимат деп ұ қ атайды, ол адам а жа сы жа дай тудырады. ғ қ ғ Т р ын б лме микроклиматы дегеніміз, ол сол б лмені ; ұ ғ ө ө ң Микроклимат а температурадан бас а ауа ыл алдылы ы қ қ ғ ғ да сер етеді. ә Б лмеде ауа ыл алдылы ы нормада 40 -60 % ө ғ ғ оша ан ауа а жылу беру м лшері ауа жылдамдылы ына Қ ғ ғ ө ғ байланысты. Ауа жылдамдылы ы скен сайын конвекция жолымен ғ ө жылу беру седі. ө

Адам з міріні к п б лігін йде ткізеді, ө ө ң ө ө ү ө сонды тан адам шін т р ын йді ат аратын қ ү ұ ғ ү ң қ ролі ерекше. й адамды климатты Ү қ факторларды (ысты тан, желден, атмосфералы ң қ қ жауын-шашындардан) олайсыз серлерінен қ ә ор айды, оны ой е бегімен айналысуына, бала қ ғ ң ң т рбиесі, демалуы шін, е бекке абілеттілігін ә ү ң қ айта алпына келтіруіне жеке басыны қ қ ә ң гигиенасын са тау а олайлы жа дайлар қ ғ ту ызады. Жа сы т р ын й адамны ғ қ ұ ғ ү ң денсаулы ына, оны эмоционалды жа дайына, ғ ң қ ғ ж мыс абілетіне ж не барлы т рмыс ұ қ ә қ ұ тіршілігіне олайлы сер етеді. қ ә

Т р ын йді адамны физиологиялы ұ ғ ү ң ң қ ж не леуметтік ажеттіліктеріне с йкес ә ә қ ә келуі бір атар жа дайлар а, атап қ ғ ғ айт анда: қ · елді мекендегі гигиеналы жа дай а, қ ғ ғ оны ішінде, рылысты салу дісіне ж не ң құ ә ә санитарлы т р ыдан абаттандыру қ ұ ғ д режесіне; ә · т р ын й имараттарынан т ратын ұ ғ ү ғ ұ ы шам ауданны гигиеналы жа дайына; қ ң қ ғ · т р ын й имаратыны т ріне, ұ ғ ү ғ ң ү олданыл ан рылыс материалдарына, қ ғ құ имарат б ліктеріні рылысына; ғ ө ң құ · п терді ішкі жоспарлануына, ә ң б лмелерді рамы мен оларды ө ң құ ң лшемдеріне; ө

· б лмелерге к н с улесіні т суі мен ө ү ә ң ү жары тануына; қ · микроклиматты жа дайлар мен қ ғ жылыту а; ғ · ауаны тазалы ы мен желдетілуіне; ң ғ · йді санитарлы жа дайына байланысты ү ң қ ғ болады. Осы атал ан барлы м селелерді ғ қ ә т р ын ұ ғ й гигиенасы ү зерттейді. Т р ын й ұ ғ ү гигиенасыны негізгі міндеттері, адамны ң ң т р ын йі имараттарында болуы кезінде ұ ғ ү ғ салауатты ж не олайлы жа дайлар жасау а ә қ ғ ғ ба ыттал ан тиісті гигиеналы нормативтер ғ ғ қ мен сыныстарды ылыми т р ыдан ұ ғ негіздеу ма сатында т р ын й қ ұ ғ ү жа дайыны т р ындарды денсаулы ы ғ ң ұ ғ ң ғ мен т рмысына тигізетін серін зерттеуден ұ ә т ұрады.

Т р ын й салу а жер ауданын ж не к лемiн ұ ғ ү ғ ә ө та дау. ң Т р ын йлердi ауданы жан яны рбiр м шесiнде кемiнде 8, 25 ұ ғ ү ң ұ ң ә ү квадрат метрi д л келетiндей етiп ә болуы керек. К п абатты т р ын йлерді салу а орналас ан жерді ө қ ұ ғ ү ғ қ та дауда т р ындар санына ң ұ ғ байланысты 0, 8 гектар а дейін болады. Т р ын йді рылысы, жері ғ ұ ғ ү ң құ алалы ж не ауылды кімшілі қ қ ә к кімімен бекітіледі де, т р ын йге арнал ан жерді босату мерзімі ү ұ ғ ү ғ шешіледі. Т р ын йді территориясы ұ ғ ү ң т р ындарды денсаулы ына зиян келтіретін ндіріс, шулы, ша ды, ұ ғ ң ғ ө ң т тіні к п мекемелерден, ірі транспорт ү ө жолдарынан, су оймаларынан, ойын-сауы орындарынан аула , рі қ қ қ ә жары ы мол, таза жерден орын алады. ғ Т р ын й жеріні 30 % й имаратына, 50 % сімдіктер егу шін, ал ұ ғ ү ң ү ғ ө ү ал ан жерін спорт, демалыс, шаруашылы , қ ғ қ т жірибе ала дарына пайдаланады. Т р ын йді ауласы бірнеше ә ң ұ ғ ү ң айма а б лінеді: ор аныс, демалыс, спорт ққ ө қ ғ ж не шаруашылы зоналары. ә қ

1. Тұрғын үй құрылысына жер учаскесін таңдау. Тұрғын үй ғимараттарының түрлері. Тұрғын үй ғимараттарына табиғаты жағынан қолайлы: биіктеу, суаттар мен көк желектерге жақын жерлерде, шу, өнеркәсіп шығарындылары, биологиялық ластаушы көздерінен едәуір қашық орналасқан жер телімі бөлінуі қажет. Жер телімінің өлшемі жеткілікті болуы керек, себебі, тұрғын үй ғимаратынан басқа, ол жерде балалардың ойын және спорт алаңдарын ұйымдастыруға, жасыл желектер отырғызуға, тұрғындарға арналған демалатын зонаны бөлуге және қосымша құрылыстар салу үшін аумақтар қарастырылуы қажет.

рылыс ауданы 25 % аспау керек, ал 9 -16 абатты йлер Құ қ ү шін 12, 5 -15% аралы ында олайлы болып табылады. ү ғ қ Топыра ы р а , ластанба ан, с зу абілеті жо ары, грунт ғ құ ғ қ ғ ү қ ғ суларыны т р ан де гейі т мен болуы керек, йткені, ң ұ ғ ң ө ө т менгі абаттарда ы б лмелерді микроклиматы осы ө қ ғ ө ң атал ан жа дайлар а байланысты болады. Т р ын йлер ғ ғ ғ ұ ғ ү салынатын орындар а к н с улесі жа сы т сетін ж не ғ ү ә қ ү ә жа сы желдетілетін болуы керек, соны н тижесінде қ ң ә б лмелерде тиісті таби и жары пен ауа алмасуы ө ғ қ амтамасыз етіледі. 2 -3 абатты имараттарды фасадтары қ қ ғ ң арасында ы ашы ты ы 15 м-ден кем болмауы керек, ал ғ қ қ ғ биіктігі 4 абат ж не одан да жо ары имараттарды қ ә ғ ғ ң арасында ы ашы ты 20 м-ден кем болмауы тиіс. ғ қ қ қ имараттарды терезелер орналас ан б йір жа тарыны Ғ ң қ ү қ ң ара ашы ты тары 15 м-ден кем болмауы керек. 9 -16 қ қ қ абатты имараттар мен бір ж не екі абатты коттедждер қ ғ ә қ арасында ы ашы ты , к п абатты имаратты биіктігінен ғ қ қ қ ө қ ғ ң кем болмауы керек. 1 — абатында п терлер орналас ан қ ә қ т р ын йлерді ызыл сызы тан (к шені сырт ы шегі) 2 ұ ғ ү қ қ ө ң қ м-ден кем емес шегіндіре салу ажет. қ

Тұрғын үйдің микроклимат көрсеткіштерін нормалағанда, адамдардың жасы, жыл мезгілі, климат жағдайлары, бөлменің қандай мақсатта пайдаланатыны ескерілуі керек, яғни нормативтер дифференциалды түрде бекітіледі. Бөлмедегі ауа температурасының орташа деңгейі және ауа температурасының тәуліктік ауытқулары, температураның тігінен және көлденінең алғандағы ауытқулары, ауаның салыстырмалы ылғалдылығы мен қозғалу жылдамдығы нормаланады

ор аныс айма ыҚ ғ ғ. ор аныс айма ы (0, 1 -1, 0 га) т р ын й кешеніні к ше Қ ғ ғ ұ ғ ү ң ө жа ында орналасады. ғ Ол т р ын йді транспорт шуынан, газынан, к ше ұ ғ ү ө ша ынан ор айды, сонды тан ң қ ғ қ т рлі зынды- ыс алы а аштар, б талар егіліп, ү ұ қ қ ғ ұ г лдермен безендіріледі. К шені ү ө ң к лік жолы мен ор аныс айма ыны арасы 25 м кем ө қ ғ ғ ң болмауы керек. Т р ын йді терезелері ұ ғ ү ң мен б л жердегі биік а аштарды арасы 10 м, б таларды ұ ғ ң ұ ң арасы 5 м. А аштар мен б талар ғ ұ б дан жа ын егілсе, се келе терезелерді к ле келеп, й ұ қ ө ө ң ү б лмелеріні жары ын азайтады. ө ң ғ

Тұрғын үй құрылысы практикасында қазіргі кезде көбінесе әр түрлі қабатты, бірақ пәтерлер жоспарланған үйлер қолданылады. Ірі қалаларда көп пәтерлі, көп қабатты ғимараттар салу, соңғы жылдары экономикалық мақсаттарға байланысты қарқынды жүзеге асырылуда. Мұндай құрылыс түрінде аумақтарды инженерлік дайындауға, жер асты коммуникацияларын жүргізуге шығын төмендейді, үлкен қалалардың маңайында барған сайын азайып бара жатқан жерлер ұтымдырақ пайдаланылады.

Қазіргі кезде әр түрлі нақты жағдайларға қолайлы болып табылатын тұрғын үй құрылысының ұтымды түрлері іздестірілуде. Мысалы, қазірдің өзінде, гимараттардың корпусы қиғаш, кертпеш түрінде салынуда, бұл кезде пәтерлер бірінің үстіне бірі, кемерленіп орналасады. Бұндай үйлердегі пәтерлердің тұрғындары, кез келген қабатта өздерін жайлы сезініп, биіктіктен қорқу сезімінен арылады, жоғарғы қабаттары төмендегі қабаттарын көлеңкелемейтіндіктен, барлық пәтерлерге күн сәулесі біркелкі түседі. Бірақ, көз жетерлік болашақта «тым биік» тұрғын үйлер салу аса қолайлы болмайды.