сыныл ан Ұ ғ медициналы ызметке қ

сыныл ан Ұ ғ медициналы ызметке қ қ нау астарды қ ң ана аттануын ба алау қ ғ ғ дістері ә ЖМ -112 Арысбаева Сымбат Батырбек ызы Шынар қ

сыныл ан медициналы ызметкеҰ ғ қ қ нау астарды ана аттануын ба алау дістері қ ң қ ғ ғ ә Емдеу ж мыстары барысында ы д рігер мен нау асты зара ұ ғ ә қ ң ө карым-катынасыны моральді- тикалы м селелері деонтологияны ма ызды ң ә қ ә ң ң тарма ы болып табылады. Емдеу мекемесі туралы ал аш ы серді жа ымды, ғ ғ қ ә ң ғ нежа ымсыз болуы медицина ызметкеріне, осы жердегі ж мыс т ртібі мен ғ қ ұ ә жай-ахуал а байланысты алыптасады. ғ қ Емдеу мекемесіндегі орта мен ахуал нау астарды к іл-к йіне. сайып келгенде, емдеу ісіне зор ы палын тигізеді. қ ң өң ү қ Б лімшедегі жалпы жай ахуалды да ма ызы зор. Егер нау ас ыпты да, ө ң ң қ ұқ м кият ж мыс істеп отыр ан медицина ызметкерін к рсе, к ілі орны ып, ұ ұ ғ қ ө өң ғ табалдырыктан сеніммен аттайды. Егер де, нау ас тек жо ары білікті маманды қ ғ ана емес. сонымен катар жаны жайса , ж регі ізгі жанды к рсе, ам ор пейілін ғ ң ү ө қ қ сезінсе, онымен б кпесіз байланыс жасайды, ал м ны зі емні шипалы ү ұ ң ө ң болуына септігін тигізеді. Аурухананын хирургиялы б лімдері, зге б лімдерге ара анда, зіні қ ө ө ө қ ғ ө ң аталдау сипатымен ерекшеленеді. М ндай каталды , детте, тазалы ты, қ ұ қ ә қ асептикалык ж не антисептикалы а идаларды са тау амынан туындайды. ә қ қ ғ қ қ лбетте. тазалык барлык жерде, сіресе, хирургияда керек. Ә ә

Операция жасайтын, жараны таңатын бөлмеде, ем қабылдау бөлмесінде, т. б. медициналық ем шаралары қолданылатын орындарда асептикалық және антисептикалық шарт қатаң сақталуы тиіс. Ал басқа орындарда, мейлінше оңтайлы ахуал орнатып, кәдуілгі үйшілік жағдайға жақындатып қойған жөн. Мәселен, декоративті өсімдіктер, аквариумдар науқастардың уайым мұңын сейілтіп, сырқатын бір сәтке ұмытуына, көңілін сергітуіне әсер етеді. Өздігінен жүріп тұратын науқастардың тынығып, келушілер-мен жолығуы үшін, әсем безендірілген холлға жұмсақ кілем төсеп, жайлы дивандар мен креслолар, аласа үстелдер, гүлдер қойса артық болмайды.

Б лмелер нау астарды ж ріп-т руына, мазасыз демалуына ө қ ң ү ұ олайлы, йреншікті т рмысын еске саларлы деппен жаса талуы қ ү ү қ ә қ тиіс. Т рмысты жа дай жасаумен атар, нау астарды психикасына ұ қ ғ қ қ ң эстетикалы , сезімдік т р ыдан да сер етіп, оларды к іл-к йін қ ү ғ ә ң өң ү к теруді, сезімін сергітуді де мытпа ан ж н. ө ұ ғ ө Хирургияда микроб а арсы асептикамен атар, психологиялы қ қ асептиканы да са тау ажет; ол тікелей жараны ас ынуына сер қ қ ң қ ә етпегенімен, нау асты психогенді жара ат алуына себепкер болуы қ ң қ м мкін. Б рын ы нау астардан ал ан анны да тары, ірі і ү ұ ғ қ қ ғ қ ң баттас ан ма та, д ке кесінділері кейін келген ауру адам а кері сер қ қ ә ғ ә етіп, озу к йіне шыратуы м мкін. Сонды тан, келесі нау асты қ ү ү ү қ қ б лмені ішін жиыстырып, тиісті т ртіпке келтірген со , ша ыр ан ө ң ә ң қ ғ ж н. ө Нау ас б лімшеге т скен бойда оны емдеуші д рігер арсы қ ө ү ә қ алып, б кіл медициналы тексеруден ткізеді, ем олданып, оны ү қ ө қ ң н тижесіне жауап береді. Сонды тан, емдеуші д рігер нау ас адам ә қ туралы, оны мірі мен т рмысы, ж ргізілген диагностикалы ң ө ұ ү қ тексерулерді н тижелері, зіні сыр атын сезінуі мен ой тол анысы ң ә ө ң қ ғ туралы б рін біледі. Осындай жа дайлар а орай, емдеуші д рігер ә ғ ғ ә стационар а келген кезінде, ауру адам шін е жа ын жан а ғ ү ң қ ғ айналады, о ан лгі нау ас жан т німен сеніп, зіні уайымы мен ой ғ ә қ ә ө ң к дігін жасырмай айтады. ү

Емдеуші дәрігер кез-келген мекеменің буыны, бетке үстар беделі болып табылады. Сондықтан, дәрігерге құрметпен қарап, жоғары беделге жетуіне қолдау көрсету аурухана әкімшілігінің де, клиника басшылығының да, маңызды міндеті саналмақ. Әрине, емдеуші дәрігерлер әрқилы болады, олар бір-бірінен жеке, кәсіби қасиеттерімен ерекшеленеді. Олардың кейбіреулерінің қателік жіберетін кездері де кездесіп қалады. Бірақ мүның бәрі науқастар назарына жетуге, палата дәрігерлерінің беделіне нұқсан келтірілмеуі тиіс. Осынау өзекті деонтологиялық кағиданы барша жұрт барлық жер, әсіресе клиникалар мен ауруханалардың басшылары қатаң сақтауы тиіс. Науқастармен жұмыс істеу мәдениеті емдеуші дәрігерлерден байыпты деонтологиялық даярлықты және сырқат адамды емдеудің стационарға түскеннен, жазылып шыққанға дейінгі барлық кезеңдерін қатаң сақтауды талап етеді сонда олардың қызметін объективті түрде бағалау керек

Нау ас б лмеге кірген с тте, б кіл зейін, назар со ан аударылуы қ ө ә ү ғ тиіс. Нау асты арау, м лімет жинау кезінде б лмеге б где адамды қ қ ә ө ө немесе бас а ауруды кіргізуге м лдем болмайды. Д рігерді қ ү ә ң абылдауына нау астар туралы оз ал ан кез-келген гіме немесе қ қ қ ғ ғ әң оларды жаттарын толтыруды ая тап тастаумен ш ылдану ң қү қ үғ рекеті нау ас а олайсыз к рініп, д рігер зіне м н бермей ә қ қ қ ө ә отыр андай к й кешеді. Сондай болмас шін, кезекті нау ас б лмеге ғ ү ү қ ө д рігерді бден олы босап, к ілі орны ан со , ша ырылады. ә ң ә қ өң ққ ң қ мірі мен сыр атына атысты м лімет жинау барысында, нау ас Ө қ қ ә қ адамдарды асы тырмауы ж н, олар ма ызды деп санайтын қ ө ң н рселерді б рін айтып шы уына м мкіндік беру ажет. Егер нау ас ә ң ә ғ ү қ қ зіні сыр атына атысы жо н рселерді айтып, ла ып кетсе, оны ө ң қ қ қ ә ғ сыпайы т рде осымша с ра тармен жетелеп, ажетті гіме жолына ү қ ұ қ қ әң т сіріп отыру ажет. ү қ Б рын ж ргізілген тексерулер мен емдеу т сілдері туралы ұ ү ә а парат жинау барысында, д рігер зіні алдында ы ріптесіні қ ә ө ң ғ ә ң іс- рекетімен келіспейтіндігін білдіруі тиіс емес. Нау асты к з ә қ ң ө алдында д рігерді рекетін теріске шы ару, д рігерлік тиканы ә ң ә ғ ә ә рескел б зу болып табылады, рі моральді т р ыдан айыпталады. ө ұ ә ұ ғ ы ты мемлекетте м ндай о аш ылы за ымен иеленіп, Құқ қ қ ұ ғ қ қ ң д рігерді абыройына, к сіби беделіне н сан келтіру болып ә ң ә үқ саналады.

Ежелгі дәрігерлердің ғасырлар сынағынан өткен даналық өсиеттерін естен шығармау керек: «Өзге дәрігер жөнінде жаман пікір айтпа, өйткені әркімнің сәтті де, сәтсіз де сағаттары бар. Сенің даңқыңды сөзің емес, ісің шығарсын» , — дейді Е. А. Вагнер. Дәрігердің әдептілігі мен сыпайылығы, науқастың мінезіне, мәдениденгейіне, сырқатыныңауыр-жеңілдігіне , психикасыныңерекшеліктерінеорай көрінуі керек. Уайымшыл науқастарға тап болғанда, дәрігер шыдамдылық танытуы қажет; науқастардың барлығы жұбатып, жақауратқанды тілейді, сонымен бірге дәрігердің емдеп шығу мүмкіндігіне сенімділігін де сезіну маңызды. Науқастыңсеніміне ие болу, абайсыз сөзбен, не іс-әрекетпен сол сенімді үзіп алмау, дәрігердің маңызды міндеттері болып табылады.

Д рігерлерді зара арым- атынасыны деонтологиясы ә ң ө қ қ ң жым мірінде ма ызды м нге ие болып, т р ын халы ұ ө ң ә ұ ғ қ арасында ы емдеу мекемесіні бет-бедері мен беделін ғ ң ай ындайды. Сонды тан, деонтологиялы а идаларды ата қ қ ғ қ ң са тап, ріптестер арасында ы арым- атынас а аду т сірмеу қ ә ғ қ қ ү б кіл ызметкерлерді касиетті борышы болып табылады. ү қ ң Д рігерлерді зарадеонтологиялы йлесімділігі ә ңө қү жымтатулы ыны негізін ед ап, оны к сіби беделі мен берекесін ұ ғ ң ә артгырады. Хирургия саласында екі б лжымас за бар, оларды ешкім ү ң ж не еш андай жа дайда атгап туге болмайды. Б лар — ә қ ғ ө ұ асептиканы ж не к сіби тиканы кагидалары. Деонтологияны ң ә ә ә ң ң а идалары рухани «асептика» , мораль, д рігерді пейіл-ниеттері қ ғ ә ң мен іс- рекеттері болыптабылады. жымда ы салауатты ә Ұ ғ моральді- тикалык ахуал. ізгі д ст рлерді астерлеп, адыр т ту ә ә ү қ қ ұ р д рігерді жеке ж не к сіби касиеттері. ортак іске косар ж не ә ә ң ә ә ә лестері ар ылы алыптасады. ү қ қ

Ә лдебір ә ркім туралы айтылатын «тату» , «күшті» , «қабілетті» деген мадақтау сөздері. ең аллымен. онда жұмыс істейтін адамдардың өзара қарым-қатынасы мен ішкі ахуал ауасына катысты болмақ. Сондықтан, өзара қарым-қатынастағы деонтологиялык капідаларды катаң сақтау әр дәрігердің формальді міндеті емес, рухани кажетгілігіне айналуға тиіс. Міне, сол айтылған қағидалардың кейбіреулері мыналар: • Дәрігерлер арасындағы қарым-қатынас терең құрметке, жанашырлық пен өзаратүсіністікке негізделуі тиіс. • Өзінің әріптестері туралы бөгде жұрттың арасында ғайбат сөйлеуге, кемшіліктері мен қателіктерін теріп, талқыға салуға болмайды. Бүл үшін, арнайы бөлінген уақыт пен ұға алатын аудитория (дәрігерлік конференция) керек. • Әріптесіңнің сәтсіздігін түсініп, көңілін жұбатуың керек, әсіресе ол кәсіби сәтсіздікке ұшыраған немесе қарауындағы науқасқа араша түсе алмай күйзелген кезінде қолдау көрсетуің-үжымдағы ұйымшылдық пен өзара көмек ахуалына негіз болады. • Әр дәрігер өзінің әріптестерінен қамқор-пейілін аямай, олар үшін кез-келген жұмыс түрін атқаруға даяр болуы, «біріміз бәріміз үшін, бәріміз біріміз үшін» , -деген қағиданы ұстануы тиіс.

• Егер ж мыс барысында ріптестер арасында диагностика ұ ә м селелері бойынша, тактиканы тауда, ж не т. б. алауызды ә қ туындай алса, онда айтысушыларды еш айсысы з пікіріне ана қ ң қ ө ғ табан тіреп, асарысып алуы тиіс емес. М ндай жа дайда олар қ қ ү ғ не рлым т жірибелі, рі ересек ріптестерді к мегіне ж гініп, ғұ ә ә ә ң ө ү кез-келген ретте бір ана сенімді й арым а келуі тиіс. ғ ү ғ ғ • зінен т жірибелірек ріптестерінен, к бінесе Ө ә ә ө клиникабасшыларынан г рі, атарда ы д рігерлерден а ыл-ке ес ө қ ғ ә қ ң с рап келетін жас буын д рігерлерді еш ашанда бетін айтару а, ұ ә ң қ қ ғ к мектесуден бас тарту а болмайды. ө ғ • Емхана, жедел ж рдем немесе айма ты ә қ қ д рігерлерді к сіби де гейі мен ой-пікіріне астамшылы пен ә ң қ арау а болмайды. Стационарлы мекемедегі ріптестер пікіріне қ ғ қ ә рметпен арауды тика-деонтологиялы , сондай-а к сіби құ қ ң ә қ қ ә ма ызы зор. ң Сонымен д рігерлерді зара арым- атынасыны ә ң ө қ қ ң деонтологиялы а идаларын ата са тау жым мірінде, оны қ қ ғ қ ң қ ү ө ң к нделікті ж не келешектегі табыс а жетуіне ма ызды роль ү ә қ ң ат арады. қ Д рігер мен орта буынды медицина ызметкерлеріні зара ә қ ң ө арым- атынасыны деонтологиялы аспектісі аса ма ызды қ қ ң м селелерді бірі болып табылады. ә ң

олданыл ан дебиеттерҚ ғ ә . “Мейірбике ісіні негіздері” С. . М ратбекова ң Қ ұ 2. “Мейірбикелік ісі” А. Р. спанова 2006 жыл Құ 3. http/www. google. kz. 4. http/www. wikipedia. ru. org/wiki Гребенев А. Л. , Шептулин А. А. Основы общего ухода за больными. — Медицина 1991.