Суды залалсыздандыру “. . . Таби атта

Суды залалсыздандыру

“. . . Таби атта б рі жа сы, біра су – таби ат к ркі” ғ ә қ қ ғ ө (Антуан де Сент-Экзюпери) Су — жа сы энергия а паратты са таушыларыны бiрi. Ол қ қ ң адам бойында ы энергияны зіне сі ріп алатынды ы ғ ө ң ғ ылыммен д лелденді. ғ ә Адам организмда ы судын пайдалылы ы: ғ ғ Энергия айналымын згертуге к мектеседі, ө ө организм а н рлi затты сi iруге к мектеседi, ғ ә ң ө тыныс шiн оттектi дымдайды ү дене ысты ын реттейдi ғ зат алмасуда атысады қ тiршiлiк ма ызды органдарды ор айды ң қ ғ буындар жа ады ғ организмнан р т рлi алды тарын шы арады ә ү қ қ ғ

Жер беті су к здерінен алынатын суды тазартуды ө ң негізгі дістеріне жататындары: ә 1. суды м лдірлендіру ө 2. т ссіздендіру ү 3. заласыздандыру.

Суды залалсыздандыру — су рамында ы ауру ж тыратын бактерияларды жою т сілдері. құ ғ ұқ ә Суды залалсыздандыруды мынадай негізгі т рт ң ө дісі бар: ә термиялы қ ( ыздыру), қ те к шті тоты тыру, ө ү қ физикалы қ (ультрадыбысты , радиоактивті с улелендіру ж не қ ө ә т. б. ) ж не олигодинамия дістері. ә ә хлорлау.

Суды хлорлау (Хлорирование воды) — ауыз суды немесе а аба суды залалсыздандыру қ (зарарсыздандыру) шін хлормен деу. Ауыз суды озонда ан (я ни, озонмен ондеу) д рыс, ү өң ғ ғ ұ йткені, Суды хлорлау бір атар жа дайларда мутагендер мен канцерогендер (хлорорганикалык ө қ ғ косылыстар, мысалы, хлороформ) т зілуіне себепші болады Суды зарарсыздандыруды химиялы ү ң қ дістеріні арасында азіргі уа ытта зарарсыздандыруды е немді дісі ретінде хлорлау е ә ң қ қ ң ң ү ә ң тарал ан діс болып табылады. Т жірибеде Cl 2 газ т різді хлор, Cl. O 2 хлор диоксиді, сондай-а ғ ә ә ә қ т тыну орнында электролиз дісімен алынатын хлорлы агенттер (натрий гипохлориті, кальций ұ ә гипохлориті ж не бас а) олданылады. Хлорлы к ж не кальций гипохлориті со ы уа ытта елеусіз ә қ қ ә ә ңғ қ ж не суды азда ан м лшерін (негізінен тазартыл ан сар ынды суларды) зарарсыздандыру шін ә ң ғ ө ғ қ ү ана олданылып келеді, себебі рамында осындай хлор бар реагенттерді олдана отырып, ғ қ құ қ зарарсыздандыру сонымен бірге тазартылатын суды рт рлі заттармен ластануына алып келеді. ә ү Хлор суда еріген кезде тез ыдырайтын хлор ыш ылы пайда болады. Cl 2 + H 2 O = HOCl + HCl. қ қ Ыдырау барысында хлор ыш ылы HOCl = H+ + OCl- иондарына ыдырайды. OCl- ыдырау қ қ барысында одан рі б лінетін атомарлы оттегі е бактерицидтік сер етеді. ә ө ң ә Пайдасы: Суды Cl. O 2 хлор диоксидімен деу кезінде ал ан бактерияларды мір с руге абілетті клеткаларыны проценті өң қ ғ ң ө ү қ ң байланысуды бірдей уа ыты кезінде сондай шо ырлан ан газ-хлорды олдану а ара анда біршама аз. Cl. O 2 микроб а ң қ ғ ғ қ ғ қ арсы тиімді сер лшенген заттарды шо ырлануына байланысты 0, 1 -ден 0, 5 мг/дм 3 дейінгі м лшерде бай алады. қ ә ө ң ғ ө қ Алайда ал ы ан ж не еріген к йлеріндегі органикалы осылыстармен суды ластануын арттыру хлор диоксидіні қ қ ғ ә ү қ қ ң ң инактивті серін азайтады ж не суды аса сенімді зарарсыздандыру шін реагенттерді м лшерін 2 -4 есе арттыру ажет. ә ә ү ң ө қ Суды деген кезде Cl. O 2 олдануды кемшіліктері бір жа ынан жанама німдер — хлориттер мен хлораттарды пайда өң қ ң ғ ө ң болуы, ВОЗ деректері бойынша олар метгемоглобин райтын осылыстар а жат ызыл ан, бас а жа ынан хлор құ қ ғ қ ғ диоксидін алуы к рделілігі ж не ымбаттылы ы, оны жарылыс ауіптілігі болып табылады. ү ә қ ғ ң қ Патогендік бактериялар а атысты жо ары тиімділікке, деуден кейін осы бактерияларды айта к беймейтініне ғ қ ғ өң ң қ ө арамастан алды хлорды 1, 5 мг/дм 3 м лшерімен хлорлау вирустар а, арапайым цисталар а ж не лямблийлерге қ қ қ ң ө ғ қ ғ ә атысты ажетті эпидемиялы ауіпсіздікті амтамасыз етпейді. Хлоррезистентті микрофлора: E. coli, Pseudoтопоdaceae, қ қ қ Klebsiellae, Proteae хлор а т ра ты нысандарды тіршілік ететіні белгілі, олар сумен жабды тау мен су б руды алалы ғ ұ қ ң қ ұ ң қ қ ж йелеріні т ра ты рамдауыштары болып табылатын шартты т рде патогенді ж не патогенді микроорганизмдерге ү ң ұ қ құ ү ә жатады.

Нейтралдау. Б л діспен детте, рамында ы р т рлі минралды ыш ылдары бар а аба сулары ұ ә ә құ ғ ә ү қ қ қ тазартады. Сілтілі суларды нейтралдау ма сатында рамында ы СО, SO, NO оксидтері қ құ ғ бар т тінді газдарды жіберу дісі ме герілуде , б л жа дайды олайлы ы екінші ү ә ң ұ ғ ң қ ғ жа ынан тастандыларды рамында ы зиянды заттардан тылу м селесі де шешіледі. ғ ң құ ғ құ ә Озондау Суды м най німдерінен, фенолдан, к кіртті сутектен, цианидтерден ж не бас а да ұ ө ү ә қ оспалардан тазалау а олданылады. К шті тоты тыр ыш бол анды тан озонны сулы қ ғ қ ү қ ғ ғ қ ң ерітінділердегі органикалы заттектерді ж не бас а да оспаларды ыдырататын абілеті қ ә қ қ қ те жо ары. Сонымен, бірге суды озонда анда о ан жа ымсыз иісі, д мі, бояуы жо алып, ө ғ ғ ә ғ залалсызданады. Тоты тандыру процесі. қ Ауыз суында ы улы оспаларды бас а жолмен шы ару олайсыз немесе м мкін емес ғ қ қ ғ қ ү бол анда ана олданылады. Суды тазалау шін тоты тыр ыш ретінде газ т різді ғ ғ қ ү қ ғ ә немесе с йытыл ан хлор, ауа оттегі, озон, сутек тоты ы, калий перменганаты ж не бас а ұ ғ ғ ә қ реагенттер пайдаланылады.

Ультрак лгін залалсыздандыруү Ультрак лгін деп тол ынны зынды ы 10 -нан 400 нм дейінгі электромагниттік с улелер аталады. Е ү қ ң ұ ғ ә ң жо ар ы бактерицидтік серге 260± 10 нм айма ында барынша жо ары пайда болумен 200 -350 нм ғ ғ ә ғ ғ диапазонында ы электромагниттік с уле ие. Ультрак лгін с улені сері микроа заларды жасушалы ғ ә ү ә ң ә ғ ң қ абыр аларыны рылымында б зылыстар а, сол ар ылы оларды ліміне алып келеді. қ ғ ң құ ұ ғ қ ң ө Ук-зарарсыздандыр ыш ішіне бактерицидтік шам орнатыл ан металл корпус болып табылады. Ол з ғ ғ ө кезегінде ор анысты кварц т тігіне орналастырылады. Су кварц т тікті оршайды, ультрак лгін қ ғ ң ү ү қ ү с улемен деледі ж не сол ар ылы залалсыздандырылады. ә өң ә қ Арты шылы тары : қ қ УК-с улелер тек вегетативті ана емес, спора т зуші бактерияларды да жояды ә ғ ү делетін суды физико-химиялы рамы згермейді өң ң қ құ ө с уле дозасыны жо ар ы шегі бойынша шектеулер жо ә ң ғ ғ қ осал ы німдер жо қ қ ө қ Кемшіліктері : жеткілікті т рде м лдір емес суды (лайлануы, т сі) деу кезінде тиімділікті т мендеуі ү өң ң ө лайлан ан ж не атты суды деу кезінде ж йені мезгіл-мезгіл тазалау ажет ғ ә қ өң ү қ бактерицидтік серді ыс а уа ыт сер етуі, я ни суды бырлар ж йесінде осымша ластануы ә ң қ қ қ ә ғ ң құ ү қ м мкін. ү

Дистилляция ке інен олданылатын ж не жа сы ме герілетін дісті бірі. ң қ ә қ ң ә ң Буландыру ондыр ылары ар ылы т улігіне 15 -30 мы м³ суды тазалаудан қ ғ қ ә ң ткізуге болады. аза станда е уатты буландыру ондыр ысы А тау ө Қ қ ң қ қ ғ қ аласыны атом энергетика к сіпорынында бол ан қ ң ә ғ Мембранды діске электродиализ ж не гиперфильтрация, немесе кері қ ә ә осмос жатады. Электродиализ азіргі заманны дамып келе жат ан қ ң қ деминерализациялау ж не ойыртыл ан ерітінділер алу дісі. ә қ ғ ә Ионалмасу дісі барлы елдерде ке інен олданылып ж р. Осы кезге дейін ә қ ң қ ү б л АЭС ж не те жо ары ысымды азанды тары бар ЖЭС шін ұ ә ө ғ қ қ қ ү т зсыздан ан суды дайындау а пайдаланылып ж рген негізгі діс болып ұ ғ ғ ү ә келеді. Сонымен атар, ионалмасу дісі су айналым циклымен істейтін қ ә нерк сіптерді а аба суларында ы нды компоненттерді байыту а ж не ө ә ң қ ғ құ ғ ә б ліп алу а жиі олданылады. Б л діс суды кермектілігін жою а да қ ғ қ ұ ә ң ғ олданылады. қ

Назарлары ыз а рахмет!!!ң ғ