Су а бату, т ншы у, ғ ұ

Су а бату, т ншы у, ғ ұ ғ электрожара ат, ысты , к н ту, қ қ ү ө сік кезіндегі диагностикалы ү қ алгоритм ж не жедел к мек ә ө

• мірді алыпты жа дайда стап т ру шін Ө қ ғ ұ ү ү а за а жеткілікті м лшерде оттегі ажет, егер ғ ғ ө қ жетіспеген жа дайда т ншы у болады ғ ұ ғ • орша ан орта згерістеріне байланысты Қ ғ ө а зада ы оттегі жеткіліксіздігі (гипоксия), ғ ғ денсаулы б зылысына немесе лімге келуі қ ұ ө ә м мкін ү • Ішкі орта факторлар серінен рт рлі ә ә ү формада ы жіті оттегі жетіспеушілігі ғ дамуыны т жірибелік м ні зор ң ә ә Актуальдылы ы ғ

Асфиксия • Асфиксия – а зада к мір ыш ыл рамы ғ ө қ қ құ к беюінен, оттегі жетіспеушілігімен ө сипатталатын жа дай ғ • Оны себептері аурулар, уланулар ң (токсикалы асфиксия) ж не механикалы қ ә қ кедергілер

Механикалы асфиксия қ • Жіті кпе тынысы, анайналым ж не ми ө қ ә функциясы б зылыстары; ұ • Бірнеше минут а созыл ан асфиксиялы қ ғ қ жа дай лімге келеді; ғ ө ә • Асфиксия 5 -6 минут а созылады; қ • Ж рек б лшы еттерде жіті оттегі ү ұ қ жеткіліксіз-дігінен ж рек жиырылуы лсірейді; ү ә • кпеден айдалатын ан б зылысынан беттегі Ө қ ұ вена ан а толы сып, бас ада а заларда ан қ ғ қ айдалуы б зылады ұ

АСФИКСИЯ ЖІКТЕЛУІ 1. Жаншылудан болатын асфиксия • а) странгуляциялы (асылу, ілмекке, колмен қ буындыру) • б) компрессиялы (кеуде ж не ішті ысылуы) қ ә ң қ 2. Жабылудан бол ан асфиксия ғ • а) обтурациялы (ауыз ж не м рын жабу, ірі қ ә ұ б где заттармен тыныс жолдарыны бітелуі) ө ң • б) аспирациялы (себілетін заттармен, с йы қ ұ қ заттармен аспирация) • в) Т ншы у ұ ғ 3. Шектеулі жабы ке істіктегі асфиксия қ ң

Асылу (странгуляциялы асфиксия) қ • Денені барлы немесе жартылай дене салма ыны ң қ ғ ң ауырлы серінен мойынны ілмекпен ысылуы қ ә ң қ • Мойында ы ілмекті орналасуына байланысты толы , ғ ң қ толы емес (т регеп т р анда, тізе б іп отыр анда) қ ү ұ ғ ү ғ мойын а ілмекті орналасуына байланысты ауаны ғ ң ң кпеге жетіспеуі, тамырларды , мойын нерв ө ң ба аналарыны ысылуы ғ ң қ • й ы артерия ысылуы, мида ы оттегі жетіспеушілігіне Ұ қ қ ғ келсе, мойылдыры к ктамыр ысылуы басс йегі ішінен ә қ ө қ ү анны кері айтуы б зылып ысым жо арлауына қ ң қ ұ қ ғ келеді. Бірнеше секундта ми ан а толып, 3 -4 минутта ә қ ғ ісіну дамиды. Н тижесінде – естен тану, рысу, еріксіз ә құ з р шы ару ж не дефекация болады ә ғ ә • Асылу кезінде странгуляциялы ж лге із алады қ ү қ

Асылу кезіндегі ал аш ы к мекғ қ ө • Тыныс жолдары ткізгіштігін жа сарту. Зардап ө қ шегушіні к теріп т рып мойынды ілмектен босату. ө ұ Ар анды и аштап, мойынны жо ар ы б лігінен кесіп қ қ ғ ң ғ ғ ө алу. Ауыз уысын сілекей, к біктен тазалау (егер қ ө ж лын за ымданбаса) ұ қ • Егер тыныс, ж рек со ысы са тал ан рысу болса ұ ғ құ нау асты жанымен жат ызу қ қ • Егер ай ын рысу бастал ан жа дайда тілін шайнау, қ құ ғ ғ осымша жара атты алдын алу ма сатында денесін қ қ ң қ еденге басып стау, басын с йеу. рысу за ты ы 5 -6 ұ ү Құ ұ қ ғ минут созылады. Мойын тамырлары ысылуынан қ дамы ан ми ісігі себептерін емдегеннен кейін здігінше ғ ө айтады. қ

• Клиникалы лім белгілері пайда бол ан қ ө ғ кезде ж рек-реанимациясын бастау ү • кпені жасанды желдендіру, ке ірдек Ө ң интубациясы. • рысу кезінде 2 -4 мл реланиум немесе Құ седуксен 2 -4 мл 10 -20 мл физиологиялы қ ертіндімен араластырып к ктамыр а енгізу. ө ғ • Патогенетикалы ем (спазмолитиктер, қ диуретиктер, сода ертіндісі). Асылу кезіндегі жедел к мек ө

СУ А БАТУҒ • Б л жабы тыныс жолдарына андай бір ұ қ қ с йы ты енуіне байланысты дамитын ұ қ қ механикалы асфиксияны бір т рі. қ ң ү • Су а бату ортасы судан бас а (т зды немесе ғ қ ұ т щы) батпа , нефть, бояу, май, ндірістегі ұ қ ө рт рлі с йы ты тар (пиво, ). ә ү ұ қ қ

Су а бату жіктелуіғ • шынайы (немесе «ыл ал» , «к к типті» , к к ғ ө ө асфиксия), т рінде нау асты кпесі су а толады ү қ ң ө ғ (70 -80% жа дайда); ғ • асфиксиялы (немесе « р а » , «боз ылт» тип, а қ құ ғ қ асфиксия), т рінде нау асты кпесі су а толмайды, ү қ ң ө ғ бірішілік рефлекторлы ларингоспазм пайда болады (10 -15% жа дайда); ғ • синкопальды (немесе «боз ылт» су а бату, суда ы ғ ғ ғ кенеттен лім), рефлекторлы кенеттен ж рек то тау ө ү қ серінен болады (5 -10% жа дайда). ә ғ

Шынайы су а батуғ • Жиі кездеседі. • Су а батушы суды бетіне шы у а к п энергия ғ ң ғ ғ ө ж мсау ар ылы а зада ы оттегі орын ұ қ ғ ғ қ азайтады. серінен тынысты рефлекторлы Ә ң то тауы дамып, а зада к мір ыш ылы тез қ ғ ө қ қ жиналып, адам су астында здігінен тере ө ң демалып, н тижесінде ке ірдекке, бронх, ә ң альвеолалар а су еніп, кпені су а толтырады. ғ ө ғ Тыныс то та аннан кейін 15 минут ж рек қ ғ ү ж мыс жасайды. Оттегі жетіспеушілігі ұ –гипоксия дамиды. Тері т сі к гереді. ү ө

Асфиксиялы су а батуқ ғ • Б л патологияны негізінде рефлекторлы ұ ң ларингоспазм жатыр; • Механизмінде ми ыртысы тежелуінен қ (маск немдік, ми жара аты) мір шін к ресе алмай, ү қ ө ү ү суда есін жо алтады, б нда к мір ыш ыл т зілмейді, ғ ұ ө қ қ ү форсирленген демалу жо , аузында ы су дыбыс қ ғ са ылауыны спазмын ша ырады; ң ң қ • Дыбыс са ылауы спазмы серінен с йы ты ты ң ә ұ қ қ ң кпеге кетуіне кедергі жасап, ж рек ызметі лсіреп, ө ү қ ә механикалы асфиксиядан лімге келеді; қ ө ә

Синкопальды су а батуғ • Алкогольді мастану, ас азанны тама а қ ң ққ толуы, к н астында к п уа ыт болуы, сал ын ү ө қ қ суда ы к тпеген лім; ғ ү ө • Кейде спортсмендерде ауыр физикалы қ к штемеден, к н туден, жысырын тетін ү ү ө ө ж палы аурулар серінен суда кенеттен лім ұқ ә ө дамиды; • Тыныс алу мен ж рек ызметіні рефлекторлы ү қ ң то тауы. қ

Су а бату кезіндегі жедел к мек ғ ө • Су а батуды боз ылт типінде бірден ғ ң ғ ж рек- кпе реанимациясын баста ан ж н; ү ө ғ ө • Су а батуды к к типінде тез тыныс ғ ң ө жолдары-нан суды шы ару. Нау асты ғ қ т арушыны б гілген санына ішімен құ қ ң ү жат ызып, кеуде т сы б йір бетінен ысып, қ ұ ү қ р ылап, (15 -30 сек) айта ар асымен жат ызу; ұ ғ қ қ қ • Ауыз уысын сор ышпен тазалау (АДР-10), егер қ ғ ай ын ларингоспазм болса трахеостомия немесе қ коникотомия жасау. Ж Р жасау; Ө

• Су а бат ан ғ қ нау астарда тыныс қ имылы к рінсе, кпе қ ө ө желденуі алпына қ келді деп айту а ғ келмейді, сонды тан қ ЖЖ жал астыру Ө ғ ажет. қ • алтырау болса Қ р а жылы құ ғ қ одеялмен орау, грелка ою. қ

Электрожара атқ • Т ра ты токты абылдау шегі, денеге енуі 5 -10 ұ қ қ миллиампер (м. А), ал т рмыста олданатын ұ қ ауыспалы токты абылдау шегі (60 Гц) -1 -10 ң қ м. А. • 0, 05 -0, 1 ампер (А) к ші бар ток адам ліміне ү ө келеді. Т менгі вольтті к йіктер жиі т рмыста, ә ө ү ұ ал жо ары вольтты к йіктер жиі ндірістерде ғ ү ө кездеседі. Т менгі кернеулі электр тогы ө арсылы ы т мен жолдармен ж ріп сері қ ғ ө ү ә тіндерге т мен, ал жо ар ы кернеулі ток ыс а ө ғ ғ қ қ жолдармен таралып, ауыр за ымдар тудырады қ

• Магистральды ан тамырларыны жекелеген ж не қ ң ә осарлан ан жара аттары б лшы еттер некрозымен бірге, қ ғ қ ұ қ ішкі м шелерді за ымдайды. Жиі лімшілдік дамиды. ү қ ө • Токты к ші мен кернеулігімен бірге оны енген ж не ң ү ң ә шы ан н ктелері жолыны ма ызы зор. Токты дене ққ ү ң ң ң ар ылы ж рген жолы «ток ілмегі» деп аталады. қ ү • Электр тогы электр ткізгішітігі жо ары тіндер ( ан, ө ғ қ ж лын с йы ты ы, б лшы ет) бойымен таралса, р а ұ ұ қ ғ ұ қ құ ғ қ тері, с йек, май тіндеріні электр ткізгіштігі т мен. ү ң ө ө За ымдануды ыл алды киім к шейтеді. қ ғ ү • Электр тогыны серіні клиникалы к ріністері жалпы ң ә ң қ ө (электрожара ат) ж не жергілікті (электрок йіктер) болып қ ә ү б лінеді. Жиі олар осарласып кездеседі ө қ. Электрожара ат қ

• Электр тогы ткеннен кейін 2 -3 минуттан кейін ө ж рек фибрилляциясы, жыпылы та ыш аритмия, ү қ ғ коронарлы антамырлар спазмы, тыныс б лшы қ ұ қ еттері, ке ірдек спазмы- асфиксия а алып келеді. ң ғ Жалпы тоникалы тырысулар болады. Есін қ жо алтады ( ыс а уа ыт немесе тере ж не за ), ғ қ қ қ ң ә ұ қ цианоз, гипотония, сирек антамыр спазмына қ байланысты артериалды ысым жо арылайды. қ ғ Жо арыда ы белгілер жал ан лімге келеді ғ ғ ғ ө ә (мнимая смерть ). К йікті IV д режесін ү ң ә ажыратады. Ортасы ш ырлан ан кішкентай ұңқ ғ некроз, абырша тарды жыртылуы оны қ қ ң ң шеттеріні буылты тануы, ке к лемді IV ң қ ң ө д режелі к йікте к лдену болады. ә ү ү Электрожара ат қ

Электрожара ат кезіндегі жедел қ к мек алгоритмі ө • Зардап шегушіден электр ток к зін алып тастау. ө • Тогы бар сымды арнайы а аш сапты к рекпен, балтамен ғ ү ж не бас а кесетін заттармен сымды кесіп тастау немесе ә қ нау асты киімінен стап суырып алу. К мек к рсетуші қ ұ ө ө зін электр тогынан ор ау шін: олын р а матамен ө қ ғ ү қ құ ғ қ орап, та тайды стіне, резина ол ап кию, кілемшені қ ң ү қ ғ ң немесе ток ткізбейтін затты стінде т рып зін жерден ө ң ү ұ ө б лектеуі ажет. ө қ • Нау асты ар асына жат ызып, жал ан лім (мнимая қ қ қ ғ ө смерть) кезінде ЖЖ ж не ж рекке жанама массаж Ө ә ү жасау. 10% аммиак ерітіндісін иіскету, 1 -2 мл кордиамин ертінідісін енгізу. Нау асты зе білмен тасымалдау. қ ң

Электрожара ат кезіндегі жедел к мекқ ө

Найза айғ т судегіү за ымдануқ • Найза ай серінен жыл сайын д ние ғ ә ү ж зінде мы да ан адамдар лімге ү ң ғ ө шырайды. ұ • За ымдану кезінде те жо ары қ ө ғ атмосфер-лік электр к ші сер етіп, (к ш ү ә ү миллион вольтпен есептеледі), біра те қ ө ыс а болады. Найза айдан зардап шегу қ қ ғ денені б ліктерін б ліп т суге, к мірлену, ң ө ө ү ө симметрлік оз алыс б зылыстарына қ ғ ұ келеді. К мегі электржара атында ыдай. ә ө қ ғ

Найза ай т судегі за ымдануғ ү қ

Найза ай т судегі за ымдануғ ү қ

Ысты туқ ө • Ысты ту–сырт ы жылу факторлары серінен дамитын қ ө қ ә а заны жалпы ысуымен к рінетін патологиялы жа дай. ғ ң ө қ ғ Ысты ту- температурасы мен ыл алдылы ы жо ары қ ө ғ ғ ғ б лмеде за отыру, ысты жерде за ж ру, апыры ж не ө ұ қ қ ұ қ ү қ қ ә ауа кірмейтін б лмелерде физикалы ж ктеме жасау, ө қ ү балаларды жылы к рпеге орау, апыры б лмеде стау серін ө қ қ ө ұ ә тигізеді. • Нау астарда жалпы лсіздік, бас ауыру, бас айналуы, ла ы қ ә құ ғ шуылдау, й ышылды , ш лдеу, дене ызуы 40 — ұ қ қ ө қ 44 º С дейін к теріледі. Ауыр т рінде тынысы б се дейді, тыныс Чейн – ө ү ә ң Стокс, А т мендейді. Нау аста есе гіреу, есін жо алту, ҚҚ ө қ ң ғ тырысу кома а т седі. Кейде сандыра тау, психомоторлы ғ ү қ озу, емшек жасында ы балаларда диспепсиялы к рініс қ ғ қ ө ( сы , іші туі), дамиды. құ қ ө

К нні туіү ң ө • К н с улесі тікелей басына ар ынды сер етуі ү ә қ қ ә н тижесінде орталы ж йке ж йесі ә қ ү ү за ымдалады. К н туі к н астында ж рген қ ү ө ү ү кезде, кейде одан кейін 6 -8 са ат ішінде де ғ дамуы м мкін. ү • Клиникалы белгілері: қ жалпы лсіздікке, бас ә ауыруы, ла шуы, ж рек айну, сы құ қ ү құ қ басталып, беті мен бас тері гиперемиясы пульсі 160 -180 мин, тынысы жиілейді, дене ызуы қ к теріледі, кейде м рыннан ан а ады. лімге ө ұ қ ғ Ө антамырлы коллапс келуі м мкін. қ қ ә ү

Ысты ж не к н туі кезіндегі қ ә ү ө жедел к мек алгоритмі ө • Нау асты жылдам сал ын б лмеге шы ару, қ қ ө ғ таза ауаны кіруіне жа дай жасау. ң ғ • Киімдерін шешу, суы су ішкізу, басына суы қ қ компресс (шап, олты айма тарына) ою. қ қ • С йы ты жо алт анда, 300 -500 мл натрий ұ қ қ ғ қ хлориді ерітіндісін к к тамыр а енгізеді. ө ғ • Тырысу ж не озу кезінде б лшы етке 2 -4 ә қ ұ қ мл седуксен енгізу. • Аурухана а тасымалдау. ғ

А заны то азуы ж не сінуғ ң ң ә ү • Т менгі температураны за уа ыт серінен ө ң ұ қ қ ә пайда болатын патологиялы синдром. қ • те жиі т менгі, сирек — жо ар ы дене Ө ө ғ ғ б ліктерінде м рын, ла ал аны т. б. ө ұ құ қ қ қ • сіну 3 -тен 5 °С дейін Ү т мен температура за ө ұ қ сер еткенде теріде, тере жат ан тіндерде ә ң қ анайналым б зылыстары пайда болып, серінен қ ұ ә терморегуляциялы ыш ыл –негізді қ қ қ тепе-те дік, су-электрлік алмасу, иннервациялы ң қ б зылыстар дамиды. ұ • То азу ж не сінуді 4 д режесін ажыратады. ң ә ү ң ә

сіну сатылары Ү • Реактивтілікке дейінгі ж не реактивті кезе болып 2 ә ң б лінеді. ө • I д режесі- ә шаншы ан, к йдірген ауыру сезім, буын ғ ү сыр ырауы, ышыну, р-т рлі парестезия, теріні ісінуі мен қ қ ә ү ң т сіні згеруі дамиды. Тері т сі жиі к гірт, к к ызыл ү ң ө ү үң ө қ м рм р т сті. ә ә ү • II д режесі ә – ауыру сезім белсенділігі жо ары, «жасырын» ғ кезе де жо алып, ісіну дамы анда айта пайда болады. ң ғ ғ қ Ауыру сезімі 2 -3 к н са талады, ал аш ы 2 к нде, кейде ү қ ғ қ ү 7 -8 к нде к піршіктер пайда болады. К піршіктерді ү ө ө ң рамы м лдір, консистенциясы желе т різді, т бі а ызыл құ ө ә ү қ қ т сті, фибринді жабындымен аптал ан. Б л кезде некроз ү қ ғ ұ к рініс-тері болмайды, тері рылымы згермейді, ө құ ө грануляциялар мен тырты тар т зілмейді. қ ү

сіну сатылары Ү • III д режесі ә — ар ындылы ы мен за ты ы қ қ ғ ұ қ ғ к штірек. Тері ж не оны астында ы ж мса тін ү ә ң ғ ұ қ абаттарыны некрозы аны талады. қ ң қ Патологиялы рдістер 3 кезе нен теді: қ ү ң ө 1) ліеттену ж не к піршіктер кезе і. ө ә ө ң 2) некроздан ан тіндерді сылынуы ж не грануляция ғ ң ә 3) тырты тану ж не эпителизация кезе і. қ ә ң • IV д режесі ә — жалпы ліеттену. Ауыру сезіміні ө ң к штілігі за ымдануды к лемімен тере дігіне ү қ ң ө ң байланысты. Шамамен 12 к нге арай ү қ демаркациялы сызы т зіледі. қ қ ү

сіну кезіндегі жедел к мек Ү ө • Жылы б лмеге кіргізіп, киімін шешіп, за ымдан ан жерді ө қ ғ антисептиктермен деп, р атып с ртіп, жылу жібермейтін өң құ ғ ү та ыш салу. Д ке мен ма таны бірнеше абаттап орап, сыртынан ңғ ә қ қ резиналы ора ышпен жара атты жабу. қ ғ қ • Шокпен к ресу, анайналымын алыптастыру, тіндік гипоксияны ү қ қ жою, жалпы шок а арсы к рес принциптері бойынша ж ргізу. қ қ ү ү • Ескерту: за ымдан ан б лікті армен ысу а болмайды!!! қ ғ ө қ ғ • Алкоголь беру (50 -100 мл 40% спирт) микроциркуляция жа сартып, антамырларды ке ейтіп, м шелер анайналымы қ қ ң ү қ жа сарады. Біра жылу берілу рдісі к шейетіндіктен, сіккен қ қ ү ү ү нау ас а далада немесе тауып ал ан жерінде алкоголь беруге қ қ ғ болмайды. Тек нау ас 15 -20 минут ішінде жылы жерге жеткізілсе қ ана, алкогольді жо арыда айтыл ан м лшерде беруге болады. ғ ғ ғ ө

Назарлары ыз аң ғ рахмет!