Синтаксис мәселелері құрмалас сөйлемнің таптастырылуы С. Жиенбаев
• Жиенбаев Сейіл Сарықұлұлы (1. 5. 1896, Батыс Қазақстан облысы Бөрте ауданы Жайық ауылы— 5. 5. 1945) — қазақ тілін оқыту әдістемесін қалыптастыруға елеулі үлес қосқан ғалым, филологиялық ғылыми кандидаты (1942). Бөрте 2 сыныптық училищесін (1912), Орынбор қаласындағы мұғалімдер семинариясын (1916), Қаз. ПИді(1928) бітірген
Еңбектері “Грамматика талдауыш” (1936) “Қазақ тілі” (1930) “Сөйлемнің тыныс белгілері”, “Синтаксис мәселелері. Құрмалас сөйлемнің топтастырылуы” (1941) “Бастауыш мектептегі қазақ тілінің әдісі” , “Үлкендерге хат таныту методикасы” (1935) “Сөздіктің жасалу мақсаты мен принципі” (1945)
Синтаксис мәселесі Жай сөйлемнің синтаксисі Сөйлем мүшелерінің мағыналарын, өзара байланысын, мағыналық, формалық арақатынасын қарастырады Құрлас сөйлемнің синтаксисі Сөйлем мүшелерінің байланысы қаралады Бірақ құрмалас сөйлем мүшелері – жай мүше емес, сөйлем мүше
ыңғайлас қарсылас Құрмалас сөйлем салалас талғаулы сабақтас Себепсалдарлы
Сабақтас құрмалас сөйлем басыңқы бағыныңқы Интонациямен айтылатын дағдылы бағыныңқы Басыңқының тиісті мүшесіне жанасып, жай мүше сияқтанып тұратын бағыныңқылар Үйірлі мүше
Шартты бағыныіқы Бастауыш, баяндауыш бағыныңқы Қарсылықты бағыныңқы Бағыныңқы сөйлем мен үйірлі мүшелердің топтастырылуы Анықтауыш бағыныңқы Пысықтауыш бағыныңқы Толықтауыш бағыныңқы
Себеп-салдар мезгіл Қазіргі классификацияға сай келетін сабақтас сөйлем мақсат шартты қарсылықты
Жиенбаевтың классификациясы Ұқсас сабақтас • Әкесі базардан келгендей, Жамила қатты қуанды Дағдылы сабақтас • Ол жұмысқа барған сайын, планын орныдап қайтады Үлесті сабақтас Мен кітап оқып, басқалар жазу жазды Нұсқаулы сабақтас Балалар сіздің нұсқауыңыз бойынша, түгел Қазақстанды зерттеу қоғамына мүше болып жазылды
Аяулы сабақтас Баяндауыш сабақтас Қыстырмалы сабақтас • Ынтықсыз оқығаннан да, оқымаған жақсы • Рахмет келген қалпынша ұйықтап қалды • Баяндама деген дейін, ол бізге жақсы баяндама жасап кетті Мекен сабақтас • Баяндама жасаудың орнына, ол әңгіме айтып кетті Сілтеулі сабақтас • Менің айтайын дегенім сол – ол өте жақсы оқиды
Ыңғайлас сабақтас Үдетпелі сбақтас Тақырыпты сабақтас • Әшімнің баяндама жасауына қарай, жұрт көп жиналды • Әшім баяндама жасаумен тұрмай, сахнада ән салып та берді. • Әшімнің баяндама жасағаны жөнінде олар жақсы пікір білдірді
• Орындаған: Қонақбай Перизат, Момбек Айнұр
Скачать презентацию Синтаксис мәселелері құрмалас сөйлемнің таптастырылуы С Жиенбаев
синтаксис Жиенбаев С.pptx