САЯСИ ИДЕОЛОГИЯ Дәрісітң жоспары: n

САЯСИ ИДЕОЛОГИЯ

Дәрісітң жоспары: n Саяси идеологияның анықтамасы; n Саяси идеологияның мақсаттары; n Саяси идеологияның құрылымы; n Саяси идеологияның қызметтері және түрлері; n Саяси идеологияның типтері; n Ұлттық идея;

САЯСИ ИДЕОЛОГИЯ АНЫҚТАМАСЫ: Идеология – адамдардың үлкен әлеуметтік топтарының іс- әрекетіне бағдар беріп, олардың мақсат-мүдделерін білдіретін және қорғайтын идеялар мен көзқарастар жүйесін айтады. n идея

САЯСИ ИДЕОЛОГИЯНЫҢ МАҚСАТТАРЫ: Қоғамның әрбір мүшесінде саяси көзқарас қалыптастырады Өзін қоршаған саяси әлемде белгілі бір бағдар береді Қоғам мүшелерінің саясатта қатысуын мәнді қылады «Идеология – адамзаттың практикалық тәжірибесінен идеялардың және дүниетанымының дамуы жайлы жалпы заңдылықтар ғылымы. (Дестют Де Траси, француз философы, саясаткер) 2

nҚоғамдық-саяси nидеал n(жарқын болашақ) n . Саяси даму идеология Саяси теория концепциясы. құрылымы Саяси символдар

n ЧУЧХЕ

Танымдық Бағалау Бағдарламалық Амортизацялық Жұмылдыру, іске тарту Мүдде қорғау Солшыл Орталық Оңшылдар 5

Танымдық қызметі: n Ол саяси жүйені, саяси өмірді суреттеп, түсіндіреді.

Бағдарламалық қызметі: n Ол қоғам, әлеуметтік прогресс, тұлға және билік және т. с. с. негізгі түсініктер туралы мағлұматтар беріп, адамның іс- әрекетіне бағыт-бағдар көрсетеді.

Жұмылдыру, іске тарту қызметі: n Қоғамның жоғары, құнды идеяларын алға тартып, мақсат мүдделерді айқындап, саяси идеология саяси іс-әрекетке тікелей түрткі болып, қоғамды, әлеуметтік топтарды оларды іске асыруға жұмылдырады, рухтандырады, шабыттандырады.

Бағалау қызметі: n Идеология халық санасына қоғамның қазіргі және болашақтағы дамуына өлшемдік баға берерлік жағдай жасайды, үстемдік етіп отырған қоғамдық тәртіпке белгілі бір көзқарас тудырады.

Амортизациялық қызметі: n Саяси іс - әрекетті түсіндіру тәсілі болып, идеология әлеуметтік шиеліністерді бәсеңдетеді. Ұсынылған мұраттар сәтсіздіктен кейін күш жинап қайта серпілуге шақырады.

Мүдде қорғау қызметі: n Белгілі бір таптың, топтың мүдделерін қорғайды;

ИДЕОЛОГИЯНЫҢ НЕГІЗГІ ТИПТЕРІ 6

ЛИБЕРАЛИЗМ Саяси идеологияның тұңғыш түрлерінің біріне либерализм (латынның liberalis- еркін деген сөзінен) жатады. Заң басымдығы Құқықтық теңдік Келісім Саяси плюрализм мемлекеті Оппозицияны Нарықтық Билік бөлінісі қанамау Діни бостандық экономика Оның негізін салушылар: Джон Локк (1632 -1704), Ш. Л. Монтескье (1689 - 1755), И. Кант (1724 -1804), Ж. Ж. Руссо, Т. Джефферсон (1743 -1826). Ж. Ж. Руссо «Көп заңдар қабылдамаңдар, бірақ олардың орындалуын қадағалаңдар» (Дж. Локк, ағылшын философы) 7

Свобода, ведущая народ, Эжен Делакруа, 1830, Лувр

АНАРХИЗМ Анархизм (грек тілінен аударғанда биліксіздік) – мемлекеттік биліктің позитивті рөлін мойындамайтын және саяси, экономикалық, рухани биліктен тұлғаны босатуды талап ететін әлеуметтік-саяси бағыт. Биліктің болмауы Мәжбүрлеуден Ассоциациялар Өзаракөмек еркіндік еркіндігі Анархистердің қара жалауы «Адам бостандығы мемлекет заңдарымен емес, адамдардың еркін ойлау қабілетімен анықталады. (Михаил Бакунин, орыс философы, анархист) 11

ФАШИЗМ СФашизм (Италияның фашизмо – бірлестік деген сөзінен шыққан) 1919 жылы Италия мен Германияда пайда болған. формировался в 20 -30 -х годах ХХ века, как национал-социалистическая идеология Дәстүрлілік Нәсілшілдік Антикоммунизм Расизм Милитаризм Вождизм Б. Муссолини А. Гитлер и Итальяндық Ұлтшыл- - праворадикальное течение в отдельных странах мира социализм фашизм Негізін салушы: Джованни Джентиле (1875 -1944), Бенито Муссолини (1883 - 1945) «Мемлекеттің фашистік концепциясы жалпы қамтушы. Фашизмнен тыс адами және рухани құндылықтар жоқ. Фашизм - тоталитарлы және фашистік мемлекет өзіне барлық құндылықтарды қосады, түсіндіреді, дамытады және адамның түгелімен өмірлік қызметін жүзеге асырады. (Бенито Муссолини, итальяндық саясаткер, «Фашизм доктринасы» ) 10

КОНСЕРВАТИЗМ Консерватизм (латынның conservo — сақтаймын, қорғаушы деген сөзінен) дәстүрлі құндылықтарды және тәртіпті сақтауға бағытталған, әлеуметтік өзгерістерді қабылдамайтын, идеологиялық ориентация және саяси қозғалыс. ости установленных Богом порядков и выступающее оппонентом либерализма Теңдікті Нравственный Адамгершіліктік Дәстүрлілік мойындамау абсолютизм идеалдардың және құндылықтардың бұзылмауы, ескіше Жеке меншік – Революцияны Мемлекет беделі сақталуы еркіндік кепілі қаламау идея буржуазного ориентация на крайние реформизма методы борьбы Консерватизмнің негізін қалаушысы болып ағылшын фәлсафашысы және мемлекет қайраткері Эдмунд Берк (1729 -1797) болып табылады. 8

СОЦИАЛИЗМ Социализм (латын. socialis - қоғамдық) - әлеуметтік әділеттілік пен теңдікке негізделген, ал мақсаттары мен мұраттары социалистік қоғам орнатумен байланысты ілім Марксизм Барлық адамдар үшін теңдік және бауырлық идеясы, әлеуметтік әділеттілік, қоғамдық мүдделердің жеке мүдделерден басым болуы, қоғамдық қатыстарды К. Маркс реттеуге ммлекеттің белсенді араласуын ақтау Ф. Энгельс 9

n Ұлттық идея - ұлттың сол тарихи кезеңде өзін-өзі тануынан көрініс табатын ұлттық санада басымдыққа ие көзқарастар. Зерттеушілер бұл үғымның екі қырына баса маңыз береді. Бір жағынан, қауымдастықтың өзін-өзі ұлт деп танып, түйсінуі, екінші жағынан оның ерекше тарихи адамдар қауымдастығы ретіндегі өз көзқарастары, ұстанымдары, құндылықтары жайлы жалпақ әлемге жар салуы. [1]

Ұлттық идея формуласы Идея Халық