С ЖӨ Та рыбы: қ Моноклонды антиденелер

С ЖӨ Та рыбы: қ Моноклонды антиденелер (МКАД). Гибридомды технология. МКАД иммунологияда негізгі олдану айма ы. қ ғ Орында ан: ғ Алдабергенова. А. Д. 310 топ ЖМФ Тексерген: Абдрахманова Г. Ж. Семей

ЖОСПАР Кіріспе Негізгі б лімө 2. 1. Гибридомды технология, этаптары. 2. 2. олданылатын рал-жабды тар. Қ құ қ 2. 3. МКАД олданылуы. қ 2. 4. Гибридома неге шексіз пролиферацияланады? орытынды. Қ олданыл ан дебиеттер. Қ ғ ә

Антигендерді а за а енгізу, оларды ғ ғ ң детерминанттар а арсы антиденелерді ғ қ ң алыптасуына ы пал етеді. 1975 жылы Г. Келлер қ қ ж не К. Мильштейн моноклонды антиденелерді ә гибридомды технология к мегімен алды. Б л ө ұ уа ыт а дейін 10 -12 жыл бойы тек ана ісік қ қ қ жасушаларын клондау ж зеге ас ан. ү қ Моноклонды антиденелер-бір жасуша клонынан синтезделетін иммуноглобулиндер. МКАД-антиген молекуласында ы бір ана ғ ғ антигендік детерминанттармен байланысады.

Гибридомды технология-то таусыз қ пролиферация а абілетті, алдын ғ қ ала миеломды антигендермен қ иммунизациялан ан организм ғ к кбауыры лимфоциттеріні ө ң полиэтиленгликоль к мегімен ө байланысуы.

Гибридомды жасушалар мен МКАД-і алу. Жануарды (к бінесе тыш анды) ажетті антигендік ө қ қ материалдармен иммунизациялайды. Антиденелерді ң продукциясы бастал аннан со , к кбауырды жеке ғ ң ө алып, одан антиденелерді ндіруші В-лимфоциттерді ө б ліп алады да, барлы жасушаларды В-миеломды ө қ жасуша культурасымен араластырады. Б л культура а ұ ғ жасушаны сырт ы абы шасыны еруіне сер ң қ қ қ ң ә етіп, оларды біріктіретін зат осады. қ (полиэтиленгликоль, лизомцитин, Сендай вирусы )

Н тижесінде, рт рлі гибридті жасушалар ә ә ү алынады да, ал та ы бір б лігі ғ ө гибридтелмеген к йде алады. Енді тек ана ү қ қ гибридті жасушаларды б ліп алу шін ө ү арнайы ГАТ орталарына себеді. ГАТ ортасыны рамында ң құ гипоксантин, аминоптерин, тимидин болады. Б л орталарда аналы клеткалар ұ қ мір с рмейді, тек ана гибридті жасушалар ө ү қ тірі алады. қ

Біра , оларды асиеттері рт рлі қ ң қ ә ү болады, себебі иммунизациялан ан жануар ғ к кбауырында антидене т зуші ө ү жасушалардан бас а да рт рлі лимфоциттер қ ә ү болады. Сонды тан, ажетті антиденелерді қ қ ндіруге абілетті гибридомды клеткаларды ө қ б ліп алу ажет. Ол шін алын ан ө қ ү ғ жасушаларды оректік ортамен қ араластырып, арнайы планшет лункаларына орналастырады ж не рбір лунка а бір-бір ә ә ғ жасушадан т суін ада алайды. ү қ ғ

Біраз уа ыт ткен со , р лункада алыптас ан қ ө ң ә қ қ антиденелерді аны тайды да, гибридомды қ жасушаларды клоныны бастаушысы болатын ң ң жасушалар табылады. Іріктеліп алын ан гибридті жасушаларды ғ in vitro ж неә in vivo жа дайында культурациялап, ажетті ғ қ МКАД-мен жасушалар м лшері алынады. Гибридомды ө клеткаларды м здатыл ан к йде са тау а ұ ғ ү қ ғ болады. Гибридомды клеткаларды дайындау барысында антигендерді рт рлі эпитоптарына ң ә ү антидене ндіретін жасуша клондары алынуы ө м мкін. Осы ан байланысты алын ан н тижеге ү ғ ғ ә жан-жа ты ж не рт рлі ба ытта талдау ж ргізеді қ ә ә ү ғ ү.

Моноклонды антиднелерді алу

Гибридомды технология этаптары — жануарды иммунизациялау — осылуқ -АД клондарын алу -клондау ж не реклондау ә -гибридомды клеткаларды алу — рамында АД-і бар культуралы с йы ты алу құ қ қ -АД-і б ліп алу. ө

осылуҚ Б л этапта олданылатын зат-полиэтиленгликоль. Оны ұ қ олдануды екі негізгі н с асы бар: қ ң ұ қ 1. Бір минутты ішінде 370 градуста араластыра ң отырып ПЭГ-ні 50 пайызды ерітіндісін осады ң қ қ да, центрифугалайды. 2. Біршама за уа ыт ж ргізіледі. Ол шін ПЭГ-ні ұ қ қ ү ү ң 30 -35 пайызды ерітіндісін олданады. 2 минут қ қ центрифугалайды да, б лме температурасында 5 -7 ө минут стайды. ұ

Гибридомды клеткаларды клондау Жа адан алын ан гибридомды клеткалар хромосома ң ғ жо алтуына байланысты стабильділігі т мен ғ ө боладыі. Кейбір жасушаларды антидене ндіруші абілеті ң ө қ болмайды. Сонды тан клондау ж ргізеді. Ол шін қ ү ү жартылай с йы агарда клондау мен цитофлуориметр ұ қ олданылады. қ Жартылай с йы агар шін 2 ж йе олданылады. Ол ж йе екі ұ қ ү ү қ ү абаттан т рады. Т менгі абат ( атты) рамында 0, 5 қ ұ ө қ қ құ пайызды агар болады. Енді оны стіне екінші с йы қ ң ү ұ қ абатты осады. Оны рамында 0, 3 пайызды агар ж не қ қ ң құ қ ә клондаушы жасушалар болады.

Цитофлуориметрде флюросцентті микрошариктер оллданылады. Оны қ антигенмен аптайды. М ндай қ ұ микрошариктер арнайы антигендік гибридомды клеткаларда адсорбцияланады да, осы ралда құ оларды б ліп алады. ө

МКАД к бейтуө Гибридомды клеткаларды с рыптаудан ұ кейін, МКАД к бірек алу шін к бейту ө ү ө керек. Культивациялау басында гибридомды жасушалар баяу к беюі ө м мкін. Сонды тан, жасуша ү қ концентрациясы 0, 5 млн/мл м лшерінен ө аспауы керек.

Антиденелерді тазалау Егер антиденедерді тек таза к йінде іріктеп ү алу керек болса, антиденелерді кластары ң мен класшаларын аны тау керек. Себебі, р қ ә антидене кластары шін-тазалау дісі ү ә рт рлі. ә ү -Ухтерлони бойынша иммунодиффузия -иммуносорбент.

олданылатын рал-жабды тарҚ құ қ 1. Горизонтальды ж не вертикальды т рде стерильді ауа беретін ә ү ламинирленген бокс. М нда ы стерильдеу фильтрлер к мегімен ұ ғ ө ж реді, б л фильтрлер 0, 3 мкм к леміндегі са б лшектерді стайды. ү ұ ө ұ қ ө ұ 2. Инкубатор-автоматты т рде ыл алдылы температура, СО 2 ү ғ қ концентрациясын реттейді. 3. Т мен жылдамды ты центрифуга. ө қ 4. Фазоконтрастты микроскоп. 5. То азыт ыш. ң қ 6. Су моншасы. 7. 96, 24 лункалы планшеткалар. 8. Гибридтерді алу шін олданылатын орталар дайын ерітінділер ү қ т рінде болады. ү -Дульбек ортасы -Иксо ортасы

МКАД олданылуық — Жасушаларды идентификациялау: Т- ж не В ә лимфоциттерді, бас а жасушаларды ж не оларды қ ә ң асиеттерін аны тау. қ қ — азіргі та да ы антиген ж не антидене аны тау шін Қ ң ғ ә қ ү радиоиммунды, иммуноферментті ж не ә иммунолюминесцентті дістерді орындау. ә -Гендік инженерия, биотехнология. -Организдегі антиген локализациясын аны тау, антиденелермен байланыс ан д рілік заттарды қ қ ә ң жеткізілуі. -Антигендерді жою шін олданылатын ү қ иммуносорбенттерді дайындау шін. ү

МКАД-ні диагностика саласында олдануқ МКАД к мегімен бас а дістермен салыстыр анда 10 есе ө қ ә ғ д лелді ж не тез арада адам резус-факторын, ан тобын ж не ә ә қ ә а за трансплантациясы кезінде тіндік с йкестікті ғ ә аны тайды. Сонымен атар ісіктерді диагностикалауда да ке інен қ қ ң олданылады. Ісік жасушаларында ы антигендер сипатына қ ғ байланысты сыр ат формасы туралы айту а болады қ ғ. Мысалы, азіргі та да лейкозды 8 т рі аны тал ан ж не қ ң ң ү қ ғ ә р айсысыны емі рт рлі. Ол шін нау асты венасынан ә қ ң ә ү ү қ ң алын ан анды МКАД-ы бар пробиркада араластырады, я ни ан ғ қ рамында ы антигендерге антиденелер арсы құ ғ қ ба ытталады. Содан кейін осы анны ісік жасушаларынан ғ қ ң антигенді аны таймыз да, ісік т рін табамыз. қ ү

Мысалы, азіргі та да лейкозды 8 т рі қ ң ң ү аны тал ан ж не р айсысыны емі қ ғ ә ә қ ң рт рлі. Ол шін нау асты венасынан ә ү ү қ ң алын ан анды МКАД-ы бар пробиркада ғ қ араластырады, я ни ан рамында ы ғ қ құ ғ антигендерге антиденелер арсы қ ба ытталады. Содан кейін осы анны ісік ғ қ ң жасушаларынан антигенді аны таймыз қ да, ісік т рін табамыз. ү

Гибридома неге шексіз пролиферацияланады ? Гибридома дегеніміз-бір ана жасуша ғ рпа тары. Гибридома шексіз б лінуге ұ қ ө абілетті, себебі ол миеломды клеткалардан шексіз қ к бейіп, су абілетін алады ж не т ра ты т рде ө ө қ ә ұ қ ү МКАД ндіреді. ө Я ни, біз гибридоманы жо ары сапалы нім ғ ғ ө беретін, т улік бойы ж мыс ат аратын ндіріс деп ә ұ қ ө т сінеміз. ү

Гибридомалардан МКАД алу

орытындыҚ Гендік инженерия саласында ы МКАД алу жа а перспективті ғ ң гуманизирленген антиденелерді алу а жол ашты ж не б л ғ ә ұ онкологиялы практикада ке олданыс тауып отыр. М ндай қ ң қ ұ жетістіктер атерлі ісікке шалды ан нау астарды емдеуде қ ққ қ олданылады ж не жа а препараттарды алу а қ ә ң ғ к мектеседі. Мысалы, Герцептин ж не Мабтер деп аталатын д рілік ө ә ә препараттар онкология ж не фармакология саласында ы на ыз ә ғ ғ та аларлы жа алы болып табылады. Оларды сері биотерапия а ңғ қ ң ә ғ ба ыттал ан. ғ ғ МКАД –і олдану ар ылы ісік жасушаларын жою а болады. азіргі қ қ ғ Қ та да ы гибридомды технология организмнен тыс т рде де ң ғ ү ж ргізіледі. Б л сіресе адамдарды МКАД алу шін ажет. ү ұ ә ң ү қ Б дан да бас а жетістіктерге жету шін б л сала бойынша білімді лі де ұ қ ү ұ ә тере дете т су керек. ң ү

олданыл ан дебиеттерҚ ғ ә. Галактионов В. Г. Иммунология. Москва 2004, 73 бет. Хаитов Р. М. Иммунология. 458 бет. Интернет желісі. www. google. ru www. yandex. ru